1. POJĘCIE POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO

Definicja: postępowanie sądowe przed sądami administracyjnymi w sprawie z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz innych sprawach do których stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z mocy ustaw szczególnych.

2. PRZEDMIOT POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO (SPRAWA SĄDOWOADMINISTRACYJNA)

Przedmiot postępowania:

Jest nim sprawa sądowoadministracyjne czyli sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz inna sprawa do której stosuje się przepisy Ppsa z mocy ustaw szczególnych.

Sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej:

1. jest to pojęcie normatywne, względnie ograniczone, bowiem kontroli podlegają jedynie działania wskazane w ustawie ( art.3 ust. 2 )

2. mimo formuły o kontroli „działalności” wskazującej na kontrolę aktywności kontroli podlega także bezczynność organów w sprawach indywidualnych ( art.3 ust.2 pkt 8 ppsa )

Inna sprawa do której stosuje się przepisy PPSA z mocy ustaw szczególnych:

Sądy administracyjne orzekają również w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach np. odmowa udzielenia prasie informacji przez przedsiębiorców lub podmioty niezliczone do sektora finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku, może być zaskarżony do sądu ( art.4 ustawy z 26.01.2984 Prawo prasowe ).

3. AKTY INDYWIDUALNE JAKO PRZEDMIOT SKARGI DO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
Akty indywidualne -> skierowane do konkretnego adresata

a) decyzje administracyjne

b) określone postanowienia

c) inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej

d) pisemne interpretacje prawa podatkowego

Zakres skarg na działania administracji publicznej (c.d.)

1. obowiązuje klauzula generalna co do zakresu zaskarżalności (także w decyzjach podatkowych, celnych, budowlanych);

2. jest to w istocie ujecie materialne (każdy akt władzy, jednostronny, zewnętrzny, oparty na przepisach prawa powszechnie obowiązującego, rozstrzygający indywidualną sprawę np. koncesja, zakaz, zakaz, rozkaz, zezwolenie, pozwolenie itp.);

3. nie ma znaczenia charakter decyzji (np. skarga służy także na decyzje uznaniową).

Zakres skargi na postanowienia :

Skarga służy na 4 rodzaje postanowień:

1. wydane w postępowaniu administracyjnym na które służy zażalenie;

2. wydane w postępowaniu administracyjnym które kończą postępowanie np. stwierdzenie niedopuszczalności odwołania, stwierdzenie uchybienia terminowi odwołania;

3. wydane w postępowaniu rozstrzygającym sprawę co do istoty;

4. wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym , na które służy zażalenie.

Zakres skargi na inne akty indywidualne:

Skarga na inne niż decyzje i postanowienia akty, które :

1. są z zakresu administracji publicznej i

2. dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (np. wpis do niektórych ewidencji czy rejestrów, pobranie bądź zwrot niektórych opłat)

Skarga na pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego

1. przedmiotem skargi do Sądu Administracyjnego są także od 1 lipca 2007 roku pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnej sprawie (art. 3 § 2 pkt 4a Ppsa);

2. sama interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do Sądu Administracyjnego.

4.AKTY GENERALNE JAKO PRZEDMIOT SKARGI DO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
AKTY GENERALNE - skierowane do adresat oznaczonego w sposób ogólny:

1. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego oraz terenowych organów administracji rządowej (zarówno zespolonej jak i niezespolonej);

2. akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż akty prawa miejscowego, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

3. akty nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich charakter co do generalności jest kwestią kontrowersyjną.

5. SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Skarga do WSA na bezczynność

1. środkiem „zaskarżenia” w rozumieniu art. 52 Ppsa jest także zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie w rozumieniu art. 37 k.p.a.

2. warunkiem skutecznego wniesienia skargi jest wykazanie przez skarżącego wniesienia zażalenia do organu wyższego stopnia

3. nie ma istotnego znaczenia dla dopuszczalności skargi sposób rozpoznania zażalenia przez organ wyższego stopnia

4. wyczerpanie zażalenia otwiera drogę do wniesienia skargi na bezczynność - przedmiotem skargi nie jest w tym przypadku postanowienie wydane przez organ wyższego stopnia (chyba że pośednio możemy kwestionować długość terminu wyznaczonego na załatwienie sprawy) lecz stan bezczynności.

6. ZASADY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO (ZASADA LEGALNOŚCI, DWUINSTANCYJNOŚCI, UDZIELANIA INFORMACJI, SZYBKOŚCI, JAWNOŚCI, ZWIĄZANIA SĄDU USTALENIAMI WYROKU SKAZUJĄCEGO, DYSPOZYCYJNOŚCI)

Katalog zasad postępowania sądowo - administracyjnego

1. zasada legalności (art. 178 ust. 2 Konstytucji RP, art. 3 § 1 Ppsa);

2. zasada dwuinstancyjności postępowania sądowo - administracyjnego (art. 176 ust. 1 Konstytucji RP);

3. zasada udzielania informacji nieprofesjonalnym stronom postępowania sądowo - administracyjnego (art. 6 Ppsa)

4. zasada szybkości postępowania sądowo - administracyjnego (art. 45 konstytucji RP, art. 7 Ppsa);

5. zasada jawności postępowania sądowo - administracyjnego (art. 10 Ppsa)

6. zasada związania sądu administracyjnego ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa (art. 11 Ppsa);

7. zasada równości stron i uczestników postępowania (art. 12 Ppsa);

8. zasada dyspozycyjności ( rozporządzalności przedmiotem postępowania) - art. 60 Ppsa;

9. zasada kontradyktoryjności (sporności);

10. zasady dowodowe : prawdy obiektywnej i swobodnej oceny dowodów.

Z a s a d a l e g a l n o ś c i

1. kontrola działalności administracji publicznej sprawowana jest pod względem zgodności z prawem - jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (art. 1 Ppsa);

2. sądy administracyjne stosują środki określone w ustawie (art. 3 § 1 Ppsa);

3. wąskie rozumienie legalności - „sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom” (art. 178 ust. 1 konstytucji RP).

Z a s ad a d w u i n s t a n c y j n o ś c i p o s t ę p o w a n i a

s ą d o w o a d m i n i s t r a c y j n e g o

1. postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne (art. 176 ust. 1 konstytucji RP) - postępowanie sądowoadministracyjne jest rodzajem postępowania sądowego;

2. Sąd administracyjny to NSA i wojewódzkie SA;

3. domniemanie właściwości WSA w zakresie spraw należących do właściwości sądów administracyjnych w I instancji.

NSA to Sąd który:

1. rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń WSA (skargi kasacyjne, zażalenia);

2. rozpatruje spory o właściwość i spory kompetencyjne ;

3. podejmuje uchwały:

1. ogólne - w sytuacjach gdy w orzecznictwie WSA pojawia się rozbieżność interpretacyjna;

2. podjęte w indywidualnych sprawach - jeżeli w danej sprawie w WSA powstanie złożone zagadnienie prawne, może się zwrócić do NSA o rozstrzygnięcie tego zagadnienia.

4. NSA może rozpatrywać inne sprawy, jeżeli tak stanowi przepis szczególny, ale w sposób wyraźny.

Z a s a d a u d z i e l a n i a i n f o r m a c j i

1. ma ograniczony wymiar - tak podmiotowy jak i przedmiotowy (art. 6 Ppsa);

2. podmiotowo: SA udziela informacji tylko stronom występującym bez adwokata i radcy prawnego;

3. przedmiotowo: SA udziela potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz poucza ich o skutkach prawnych i skutkach zaniedbań

4. rozwinięcie tej zasady m.in. 140 § 1 i 3 Ppsa - udzielenie wskazówek co do sposobu i terminu wniesienia środka odwoławczego.

Zasada szybkości postępowania sądowo - administracyjnego

1. art. 45 konstytucji RP - „każdy ma prawo do … rozpatrzenia sprawy bez zbędnej zwłoki przez… sąd”;

2. art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności : „rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie”;

3. art. 7 Ppsa; Sąd administracyjny powinien podejmować czynności zmierzające do szybkiego załatwienia sprawy i dążyć do jej rozstrzygnięcia na pierwszym terminie;

4. rozwinięcie zasady -> m.in. art. 139 (krótki termin na ewentualną publikację wyroku - 14 dni z jednorazowym przedłużeniem o 7 dni), art. 141 (14-dniowy termin do sporządzenia uzasadnienia wyroku).

Zasada jawności postępowania sądowo - administracyjnego

1. rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis stanowi inaczej (art. 10 Ppsa);

2. posiedzenia sądowe - co do zasady są jawne - a sąd orzekający rozpoznaje sprawę na rozprawie;

3. na posiedzenie jawne wstęp na salę sądową - poza stronami i osobami wezwanymi - mają tylko osoby pełnoletnie (art. 95 Ppsa);

4. posiedzenie przy drzwiach zamkniętych to wyjątek, może ono nastąpić z urzędu (m.in. ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa państwa, możliwość ujawnienia okoliczności objętych tajemnicą państwową lub służbową) albo na wniosek strony (m.in. ochrona życia prywatnego strony) - art. 96 Ppsa;

Zasada związania sądu administracyjnego ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa.

1. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym, prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny - art. 11 Ppsa;

2. znaczenie ma wyłącznie wyrok prawomocny skazujący;

3. istotą tej zasady jest dążenie do uniknięcia sprzecznych ustaleń poczynionych przez różne sądy w sferze odpowiedzialności karnej.

Zasada dyspozycyjności:

1. skoro wniesienie skargi jest uprawnieniem skarżącego to jego prawem jest także możliwość cofnięcia skarg; (art. 60 Ppsa);

2. co do zasady - cofnięcie wiąże sąd;

3. wyjątki od tej zasady: jeżeli cofnięcie zmierza do obejścia prawa lub spowodowałaby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności - sąd wówczas uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne.

7. SĄD ADMINISTRACYJNY (WŁAŚCIWOŚĆ, SKŁAD, WYŁĄCZENIE SĘDZIEGO)
Sąd Administracyjny:

1. musi być właściwy w sprawie sądowo - administracyjnej. W przypadku stwierdzenia swojej niewłaściwości, przekazuje sprawę sądowi właściwemu w formie postanowienia (art. 59 PPsa), na które służy zażalenie (art. 194§ 1 pkt 1 PPsa);

2. co do zasady orzeka w składzie 3 sędziów (skład zawodowy) - wyjątek - skład jednoosobowy (na posiedzeniu niejawnym, prowadzenie postępowania mediacyjnego);

3. Ppsa reguluje problem wyłączenia sędziego;

1. z mocy ustawy (art. 18 Ppsa)

2. na podstawie postanowienia SA (art. 19 - 23 PPsa)

Sąd administracyjny musi być właściwy i muszą być zrealizowane przepisy o właściwości rzeczowej, instancyjnej i miejscowej. Właściwość miejscową regulują przepisy art. 59 Ppsa : jeżeli sąd administracyjny jest właściwy ale nie w tym miejscu - to jest przekazanie. Postanowienie sądu przekazującego wiąże sąd do którego sprawa jest przekazywana. Wyjątek - gdyby Sąd Wojewódzki przekazał sprawę Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu to NSA nie jest związany postanowieniem SW. Może tą sprawę zwrócić albo przekazać innemu WSA.

Wniosek o wyłączenie sędziego rozpatruje się na posiedzeniu niejawnym w składzie 3-osobowym. Są dwa tryby wyłączenia sędziego:

1. ustawa - która wskazuje przesłanki i jeżeli któraś z nich wystąpi - to z mocy prawa sędzia jest wyłączony (bliskość sędziego z jedną ze stron postępowania, bliskość sędziego do sprawy sądowo - administracyjnej;

2. gry pojawia się inna okoliczność - nie wynikająca z ustawy, ale mogłaby budzić wątpliwości co do bezstronności, wówczas na wniosek - skład 3-osobowy na posiedzeniu niejawnym wydaje postanowienie. Przy czym jeżeli wniosek jest złożony w złej wierze (np. w celu przedłużenia sprawy) może zostać ukarany grzywną.

Jeżeli sędzia został wyłączony i sprawę prowadzi nowy sędzia, nie prowadzi się ponownego rozpoznania sprawy.

NSA to Sąd który:

1. rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń WSA (skargi kasacyjne, zażalenia);

2. rozpatruje spory o właściwość i spory kompetencyjne ;

3. podejmuje uchwały:

1. ogólne - w sytuacjach gdy w orzecznictwie WSA pojawia się rozbieżność interpretacyjna;

2. podjęte w indywidualnych sprawach - jeżeli w danej sprawie w WSA powstanie złożone zagadnienie prawne, może się zwrócić do NSA o rozstrzygnięcie tego zagadnienia.

4. NSA może rozpatrywać inne sprawy, jeżeli tak stanowi przepis szczególny, ale w sposób wyraźny.

Szczególna właściwość sądów administracyjnych:

1. do sądów administracyjnych należy rozstrzyganie sporów o właściwości między jednostkami samorządów terytorialnych i między SKO o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej oraz sporów kompetencyjnych między organami tych jednostek a organami administracji sądowej

2. jest to wyłącznie właściwość NSA ( art.15 ust.1 pkt 4 PPSA )

Wyłączenie Sadów Administracyjnych:

Sądy nie są właściwe w sprawach:

1. wynikających z nadrzędności i podrzędności organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej ( hierarchia organizacyjna )

2. wynikająca z podległości służbowej między przełożonymi a podwładnymi ( hierarchia personalna )

3. odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba ze obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa

4. wiz wydanych przez konsulów z wyjątkiem wiz wydawanych cudzoziemcom będącym członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego UE, EFTA

8. POJĘCIE STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO
1. wyróżnia się dwie strony postępowania sądowo - administracyjnego :

a) skarżący (podmiot który wnosi skargę)

b) organ (podmiot którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi)

2. ze stronami wiąże się problem zdolności sądowej, zdolności procesowej i postulacyjnej.

9. ZDOLNOŚĆ SĄDOWA, PROCESOWA I POSTULACYJNA
Zdolność sądowa:

1. to zdolność do występowania przed sądem jako strona postępowania;

2. zdolność sądowa posiadają:

1. osoby fizyczne,

2. osoby prawne - państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej,

3. inne jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa przyznają im zdolność administracyjno - prawną;

4. organizacje społeczne - także w zakresie ich statutowej działalności w sprawach innych osób.

Zdolność procesowa

1. to zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowo - administracyjnych;

2. zdolność procesową posiadają:

1. osoby posiadające pełną zdolność do czynności prawnych;

2. osoby prawne

3. jednostki organizacyjne posiadające zdolność sądową w postępowaniu sądowo - administracyjnym;

Ograniczenia i brak zdolności procesowej

1. osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie;

2. osoba fizyczna nie posiadająca zdolności procesowej może podejmować czynności tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego.

Zdolność postulacyjna

1. to zdolność do samodzielnego działania w postępowaniu, tj. osobistego a nie przez pełnomocnika procesowego, podejmowania czynności prawnych;

2. brak tej zdolności może wynikać z przyczyn faktycznych (ułomności osoby, nieznajomości języka urzędowego) lub prawnych (obowiązek ustanowienia pełnomocnika np. przymus adwokacko - radcowski zakresie sporządzania skargi kasacyjnej (art. 175 Ppsa).

10. PEŁNOMOCNICTWO W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM

Krąg osób, które mogą występować w charakterze pełnomocników.

1. adwokat lub radca prawny

2. inny skarżący lub uczestnik postępowania

3. osoby najbliższe dla strony (rodzice, małżonek, rodzeństwo, zstępni strony oraz osoby pozostające ze strona w stosunku przysposobienia)

4. inne osoby przewidziane w przepisach szczególnych (np. doradca podatkowy, rzecznik patentowy, pracownik osoby pranej lub przedsiębiorcy - w tym nie posiadającego osobowości prawnej, pracownik państwowy lub samorządowej jednostki organizacyjnej)

Rodzaje pełnomocnictw

1. ogólne - do prowadzenia spraw przed sądem administracyjnym;

2. szczególne - do prowadzenia poszczególnych spraw;

3. do niektórych tylko czynności w postępowaniu.

Pełnomocnictwo ogólne i szczególne obejmuje z mocy prawa umocowanie do:

1. wszystkich łączących się ze sprawa czynności;

2. udzielenia substytucji na zasadach określonych w odrębnych przepisach;

3. cofnięcia skargi w całości albo części - chyba że czynności te wyłączono w pełnomocnictwie;

4. odbioru kosztów postępowania.

Wygaśnięcie pełnomocnictwa

1. z mocy ustawy: na skutek śmierci strony albo utraty przez nią zdolności sądowej (pełnomocnik działa do czasu zawieszenia postępowania), śmierci pełnomocnika bądź utraty przez niego zdolności procesowej albo zdolności bycia pełnomocnikiem;

2. z woli stron - na skutek wypowiedzenia (art. 42 Ppsa) tak przez mocodawcę jak i pełnomocnika (obowiązek działania przez dwa tygodnie, chyba że nastąpi wyraźne zwolnienie) bądź z woli (zgodnej) obu stron;

3. ze względu na cofnięcie prawa pomocy (art. 249 Ppsa)

11. UCZESTNICY POSTĘPOWANIA SADOWOADMINISTARCYJNEGO
Można wyróżnić dwie grupy uczestników postępowania sądowo - administracyjnego.

1. uczestnicy na prawach strony (art. 33 p 1 Ppsa) uzyskują taki status z mocy prawa z chwilą wszczęcia postępowania ( z mocy prawa);

2. pozostali uczestnicy postępowania (art. 33 § 2 Ppsa) mogą uzyskać taki status po zgłoszeniu wniosku, jeżeli zostaną dopuszczeni przez Sąd na mocy postanowienia (na akt odmowy służy zażalenie)

Uczestnik na prawach strony

To osoby które:

1. brały udział postępowaniu sądowo - administracyjnym;

2. nie wniosły skargi do sądu

3. wynik postępowania sądu administracyjnego dotyczy ich interesu prawnego - czyli np. jedna ze stron postępowania sądowo - administracyjnego o spornych interesach, która nie wniosła skargi ze względu na korzystna treść decyzji administracyjnej.

Pozostali uczestnicy postępowania

1. osoby, które nie brały udziału w postępowaniu sądowo - administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy ich interesu prawnego;

2. organizacje społeczne, które działają w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy ich statutowej działalności.

Pozycja prokuratora i Rzecznika Prawo Obywatelskich

1. podmioty te mogą wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu, czyli przystąpić do już toczącego się postępowania;

2. mają prawo do wniesienia skargi, skargi kasacyjnej, zażalenia oraz skargi o wznowienie postępowania;

3. przesłanką skorzystania z uprawnień jest wymóg ochrony praworządności (prokurator) lub praw człowieka i obywatela (RPO);

4. po skorzystaniu z uprawnienia uzyskuje status podmiotu na prawach strony.

12. LEGITYMACJA DO WNIESIENIA SKARGI DO WSA
Przysługuje:

1. każdemu kto ma interes prawny

2. prokurator

3. RPO

4. organizacje społeczne w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dot. innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym

5. innemu podmiotowi, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi (np. organom jednostek samorządu terytorialnego, organowi nadzoru)

13. PRZESŁANKI DOPUSZCZALNOŚCI SKARGI SENSU LARGO
Przesłanki sensu largo:

1. zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi

2. wniesienie prawidłowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupełnienie w terminie

3. wniesienie skargi przez podmiot mający zdolność sadową i zdolność procesową;

4. uiszczenie wymaganego wpisu

5. zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi

Termin do wniesienia skargi (art. 53 Ppsa)

1. co do zasady jest to termin 30-dniowy od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie;

2. w pozostałych przypadkach 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa - a w braku odpowiedzi 60 dni od dnia wniesienia wezwania;

3. dla prokuratora i RPO termin 6 miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia, od wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności, termin ten nie dotyczy aktów prawa miejscowego;

4. może być przywrócony jeżeli strona nie dotrzymała go bez swojej winy; wymaga to uprawdopodobnienia.

Wymogi skargi jako pisma procesowego (art. 55 PPsa)

skarga winna odpowiadać wymogom pisma procesowego, czyli zawierać oznaczenie sądu, stron (także przedstawicieli i pełnomocników), miejsca zamieszkania (siedziba bądź adresu do doręczeń), rodzaju pisma, a nadto konieczny jest podpis oraz wymienienie załączników (np. doł. pełnomocnictwa)

1. ponadto powinna zawierać:

1. wskazanie przedmiotu zaskarżenia (decyzja, postanowienie, akt, czynność)

2. oznaczenie organu, którego działania lub bezczynność dotyczy

3. określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego

2. brak podlega uzupełnieniu (ewentualnie poprawieniu) na wezwanie przewodniczącego w terminie 7 dni od rygorem odrzucenia skargi (jest to wyjątek od zasady pozostawiania pisma bez rozpoznania)

Zdolność sądowa i procesowa podmiotu skarżącego

1. posiadanie wskazanych zdolności jest podstawowym warunkiem wniesienia skargi lecz o charakterze względnym;

2. w tym przypadku sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak zdolności sądowej lub procesowej skarżącego, nie działania przedstawiciela ustawowego lub brak w składzie organów jednostki skarżącej - nie zostanie uzupełniony (np. podpisanie skargi przez osobę nieuprawnioną do działania w imieniu skarżącego, osoby prawnej - wymaga uprzedniego uzyskania oświadczenia od tej osoby).

Uiszczenie wymaganego wpisu (art. 214 i 220 Ppsa)

1. do uiszczenia kosztów sądowych (czyli także wpisu) obowiązany jest ten, kto wnosi pismo podlegające opłacie;

2. sąd nie podejmuje żadnej czynności na skutek pisma od którego nie została uiszczona opłata. W braku opłaty sąd wzywa do jej uiszczenia w terminie 7 dni (art. 220 § 1 Ppsa);

3. skarga od której mimo wezwania nie uiszczono wpisu - podlega odrzuceniu;

4. jeżeli skargę wnosi adwokat lub radca prawny a wpis jest stały i nie zostanie uiszczony - sąd odrzuca skargę bez wzywania o uiszczenie.

Tryb wniesienia skargi

1. Ppsa ustanowiło pośredni typ wniesienia skargi do sądu administracyjnego czyli skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność zaskarżono. Przepisy szczególne mogą wprowadzić wyjątki np. ustawa z 1990 roku „prawo o zgromadzeniach” wprowadza tryb bezpośredni wniesienia skargi;

2. organ przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzi na skargę w terminie 30 dni od dnia wniesienie. Istnieje tu możliwość (na wniosek skarżącego) wymierzenia organowi grzywny za niewykonanie wskazanych obowiązków w formie postanowienia;

3. organ ma prawo autokontroli własnego rozstrzygnięcia, może uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy;

4. wniesienie skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego lub innego organu (niewłaściwego), może wpływać na zachowanie terminu do wniesienia skargi, za datę wniesienie uznaje się wówczas dzień nadania skargi przez sąd (inny organ) na adres właściwego organu administracji publicznej;

14. PRZESŁANKI DOPUSZCZALNOŚCI SKARGI SENSU STRICTO
przesłanki sensu stricto

1. istnienie drogi sądowo administracyjnej - (skarga obejmuje przedmiot mieszczący się w zakresie właściwości) sądów administracyjnych

2. wyczerpanie środków zaskarżenia w rozumieniu art. 52 Ppsa

3. brak zawisłości sprawy sądowoadminstracyjnej (lis pendens) lub jej prawomocnego rozstrzygnięcia (res iudicata);

Istnienie drogi sądowoadministracyjnej

1. skarga jest dopuszczalna tylko wówczas gdy przedmiotem jest sprawa należąca do właściwości sądów administracyjnych (właściwość rzeczowa). Można skarżyć do sądu tylko takie zachowania działania które są objęte właściwością rzeczową sądu.

2. Jeżeli sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego (zasadniczo chodzi o właściwość miejscową) sąd, który stwierdzi swoją niewłaściwość przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu w formie postanowienia) postanowienie to wiąże sąd któremu sprawę przekazano, poza przypadkami gdy sprawę przekazano poza przypadkiem gdy sprawę przekazano do NSA; na postanowienie to służy zażalenie.

Wyczerpanie środków zaskarżenia art. 52 Ppsa (przesłanka - 2 sensu stricto)

1. skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia takich jak : zażalenie, odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,

2. skargę na inne akty lub czynności (art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa) można wnieść po wezwaniu na piśmie organu - w terminie 14 dni od dowiedzenia się lub możliwości dowiedzenia się przez skarżącego o wydanie aktu - do usunięcia naruszenia prawa,

3. w odniesieniu do innych aktów - konieczne jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, chybże przepis stanowi inaczej (np. ustawy samorządowe) nie stosuje się terminu 14 dniowego.

4. Wymóg „wyczerpania| nie dotyczy Prokuratora i RPO - wniesienie skargi przez te podmioty nie może zależeć od zachowania się strony postępowania administracyjnego, a jednocześnie nie jest możliwy ich udział w każdym postępowaniu administracyjnym.

Brak zawisłości sprawy - art. 58 § 1 pkt 4 Ppsa (przesłanka - 3 sensu sricto)

1. nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie sądowoadministracyjnej, co do której postepowanie pozostaje w toku (konieczność tożsamości podmiotowej i przedmiotowej),

2. powyższy zakaz odnosi się także do sprawy już prawomocnie osądzonej.

15. SKUTKI WNIESIENIA SKARGI DO WSA
Skutki wniesienia skargi

1. Wniesienie skargi spełniającej wymogi formalne wszczyna postępowanie sądowoadministracyjne.

2. Wniesienie skargi do sądu wyklucza możliwość wszczęcia nadzwyczajnego postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu, wniesienia skargi po wszczęciu takiego postępowania, powoduje zawieszenie postępowania sądowego (art. 56 Ppsa)

3. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykazania aktu, ale może wstrzymać takie wykonanie organ (brak wskazania pozytywnych przesłanek wstrzymania) bądź po przekazaniu skargi sądowi - sąd (przesłanki: niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków).

16. PODMIOT I WYMOGI DORĘCZENIA W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM
DORĘCZENIA w postępowaniu sądowoadministracyjnym

1. Pojęcie - to czynność procesowa sądu, o charakterze technicznym zmierzająca do umożliwienia adresatowi zapoznania się z pismem, dokonywana za potwierdzeniem odbioru.

2. Ppsa przyjmuje zasadę oficjalności doręczeń: doręczeń dokonuje sąd; wadliwość w doręczeniu to wadliwa czynność procesowa sądu: wyjątek - zasada dyspozycji stron - w toku sprawy adwokaci i radcy prawni mogą doręczać sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty (art. 66§ 1).

3. Przepisy o doręczeniach nie są przepisami instrukcyjnymi, lecz przepisami ius cogens.

4. Podmioty doręczające: poczta, pracownicy sądu, inne uprawnione przez sąd osoby lub organy.

Podmiot doręczeń

1. Osoba fizyczna: doręczenia dokonuje się jej osobiście; gdy nie ma zdolności procesowej jej przedstawicielowi ustawowemu; jeżeli ustanowiła pełnomocnika - tylko pełnomocnikowi

2. Osoba prawna lub jednostka organizacyjna; doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pisma.

3. Pełnomocnik kilku osób doręcza się jeden egzemplarz pisma i załączników

4. Jeżeli jedna strona ustanowiła kilku pełnomocników - doręcza się tylko jednemu z nich.

Wymogi doręczeń

1. miejsce doręczeń: mieszkanie adresat, miejsce pracy, sekretariat sądu, miejsce gdzie się adresata zastanie, siedziba organu uprawnionego do reprezentowania osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej

2. Pora doręczeń: w dni powszednie, w porze dzienne - 7-21 w dniu ustawowo wolne od pracy oraz w porze nocnej - można doręczać tylko wyjątkowo za uprzednim zarządzeniem prezesa sądu

17. SPOSOBY DORĘCZEŃ W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM
Sposoby doręczeń

1. właściwie czyli doręczenie do rąk własnych adresata - zasada

2. zastępcze (art. 72) - doręczenie dorosłemu, domownikowi, a gdyby go nie było administracji domu lub dozorcy (jeżeli adresata nie zastanie w mieszkaniu)

3. subsydiarne (art. 73) - złożenie pisma w placówce pocztowej lub urzędzie gminy - podwójne zawiadomienie fikcja doręczenia po upływie 14 dni od dnia pierwszego zawiadomienia.

4. konkludentne - art. 74 - odmowa przyjęcia pisma

5. elektronicznie (art. 65 § 3) - doręczenia za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej, dowodem doręczenia jest wówczas potwierdzenie transmisji danych.

18. ZASADY OBLICZANIA TERMINÓW W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM
- odesłanie do reguł określonych w KC

1. terminy oblicza się wg. przepisów prawa cywilnego (zasada)

2. sobota jest dniem o takich samych skutkach, jak dzień ustawowo wolny od pracy (jeżeli koniec terminu przypada na sobotę można w postępowaniu sądowym czynności dokonać w najbliższy dzień powszedni). W świetle k.p.a sobota jest dniem powszednim.

3. równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu jest:

1. oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym

2. oddanie pisma w polskim urzędzie konsularnym

3. złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej

4. złożenie pisma przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego

5. złożenie pisma przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku

19. INSTYTUCJA PRZYWRÓCENIA TERMINU
Instytucja przywrócenia terminu art. 86-89 - ściśle związana z terminami procesowymi, po spełnieniu określonych warunków sąd może przywrócić termin do dokonania czynności procesowej; k.p.a, ordynacja, k.p.c. - podobnie

1. oparta jest na zasadzie skargowości: przywrócenie tylko na wniosek strony (nie ma możliwości z urzędu)

2. termin do złożenia wniosku: 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminu

3. przesłanka przywrócenia: niedokonanie w terminie czynności bez swojej winy: przesłanka ta wymaga uprawdopodobnienia (nie ma potrzeby udowadniania) jeżeli sąd ma wątpliwości czy ta przesłanka uprawdopodobnienia została spełniona może we własnym zakresie podjąć czynności sprawdzające, przesłankę braku winy należy oceniać według kryteriów obiektywnych - musi wystąpić rzeczywiście istotna przyczyna natury obiektywnej która uniemożliwia dokonania czynności procesowej

4. równocześnie z wnioskiem należy dokonać czynności, której strona nie dokonała w terminie

5. forma orzeczenia: postanowienie, na które służy zażalenie (tak o przywrócenie, jak i o odmowie)

20. ZAWIESZENIE I UMORZENIE POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO (PRZESŁANKI, FORMA)
Zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego

1. ma postać obligatoryjną bądź fakultatywna

2. (umieć kilka nie trzeba wszystkich) Przesłanki zawieszenia obligatoryjnego

a) śmierć strony, jej przedstawiciela ustawowego, utrata przez nich zdolności procesowej, utrata przez stronę zdolności sądowej, utrata przez przedstawiciela ustawowego takiego charakteru, chyba że przedmiot dotyczy praw i obowiązków osobistych - wówczas umorzenie, bo postępowanie byłoby zbędne, bezprzedmiotowe - np. skarg na odmowę wydania prawa jazdy - po co zawieszać skoro prawo jazdy nie jest dziedziczne jest to uprawnienie natury osobistej

b) wystąpienie braków w składzie organów jednostki organizacyjnej uniemożliwiającej jej działanie c) pozostawanie przez stronę w miejscowości pozbawionej komunikacji z sądem np. śnieżyca d) wszczęcie postępowania upadłościowego gdy sprawa dot. przedmiotu wchodzącego do masy upadłościowej e) przedstawienie przez sąd w tym postępowaniu pytania prawnego do TK f) wniesienie skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego nadzwyczajnego (np. wznowieniowego czy np. w przedmiocie stwierdzenia nieważności)

Przesłanki zawieszenia fakultatywnego

1. prejudycjalność : zależność rozstrzygnięcia sprawy od wyniku toczącego się postępowania administracyjnego lub sądowego lub przez TK

2. ujawnienie się czynu, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy sądowoadministracyjnej

Można powiedzieć, że Te 2 pierwsze przesłanki wspólnie mają ten element prejudycjalności w sobie.

3. brak lub wskazanie złego adresu skarżącego lub niewykonanie przez skarżącego innych zarządzeń i związany z tym skutek w postaci niemożności nadania sprawie dalszego biegu

4. śmierć pełnomocnika, chyba że strona działa przed sądem osobiście

5. zgodny wniosek stron (spoczywanie postępowania) (wniosek skarżącego oraz zgoda organu) - max na 3 lata. Przez 3 lata od daty postanowienia w zawieszeniu, po tym terminie jeżeli brak wniosku o podjęcie, sąd umarza postępowanie

Skutki zawieszenia postępowania

1. Wstrzymanie biegu wszelkich terminów, które zaczynają biec dopiero od początku od dnia podjęcia postępowania; terminy sądowe wyznacza się w miarę potrzeby na nowo; wyjątek:, gdy zawieszono na wniosek stron (spoczywanie) lub ze względu na niemożność nadania sprawie dalszego biegu (strona własnym działaniem uniemożliwia dalsze prowadzenie postępowania) - zawieszenie wstrzymuje tylko terminy sądowe, które biegną dalej od podjęcia postępowania

2. Wstrzymanie czynności sądowych, z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania albo wstrzymanie wykonania aktu lub czynności

Podjęcie zawieszonego postępowania:

1. co do zasady, sąd podejmuje postępowanie z urzędu, gdy ustała przyczyna zawieszenia np. w przypadku śmierci strony - od dnia zgłoszenia się lub wskazania następców prawnych; w przypadku prejudycjalności - od uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie prejudycjalne

2. Jeżeli postępowanie spoczywa jego podjęcie następuje na wniosek którejkolwiek ze stron, ale nie wcześniej niż po upływie 3 m-cy od zawieszenia postępowania (postępowanie musi spoczywać co najmniej 3 m-ce)

Przesłanki umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego

1. skuteczne cofnięcie skargi przez skarżącego

2. śmierć strony, jeżeli przedmiot postępowania dot. prawa i obowiązków osobistych

3. bezprzedmiotowość postępowania z innych przyczyn (np. przestał istnieć przedmiot skargi ze względu na uchylenie aktu w trybie autokontroli - skargę wnosi się bowiem za pośrednictwem organu który wydał decyzję - skarga i tak jest kierowana do sądu, nawet jeżeli organ uchyli taką zaskarżoną decyzję, ale dla sądu jest ona już wtedy bezprzedmiotowa, inna bezprzedmiotowość gdy np. postępowanie jest zawieszone bo toczy się postępowanie do. Stwierdzenia nieważności i taką nieważność organ stwierdzi więc dla sądu stanie się sprawa już bezprzedmiotowa, ustanie stanu bezczynności organu; zmiana stanu prawnego po wszczęciu postępowania

4. bezczynność stron (w przypadku spoczywania postępowania) - brak wniosku w terminie 3 lat od zawieszenia

21. RODZAJE ORZECZEŃ SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
Orzeczenia  sądowe
1)   jest to najistotniejsza czynność sądowa, może się ona odnosić do toku postępowania lub innych kwestii wpadkowych bądź do istoty sprawy sądowoadministracyjnej,
2)   rodzaje orzeczeń sądowych :
a)   wyroki,
b)   postanowienia,
c)   zarządzenia przewodniczącego sądu (charakter prawny tych ostatnich jest sporny).

Wyrok rozstrzyga sprawę co do istoty sprawy sądowoadministracyjnej rozstrzyga czy decyzja administracyjna jest legalna, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (np. postanowienie NSA o rozstrzygnięciu sporu o właściwość).

Postanowienie - to co do zasady akt procesowy, wpadkowy (incydentalny) np. postanowienie w kwestii zawieszenia postępowania, umorzenia, wydawany w przypadku gdy ustawa nie przewiduje wydania wyroku.

Zarządzenie przewodnicącego ( art. 167 PPSA )
1.   stosuje się do nich odpowiednio przepisy o orzeczeniach, z tego względu uznawane są za orzeczenia, choć jest to sporne
2.   przykłady zarządzeń przewodniczącego:

1. o pozostawieniu pisma bez rozpoznania ( art. 49 ust. 2 PPSA )

2. w sprawie sprostowania protokołu ( art. 103 PPSA )

22. ZASADY ORZEKANIA PRZEZ SĄD ADMINISTRACYJNY (ZASADA NIEZWIĄZANIA SĄDU GRANICAMI SKARGI, ZAKAZ REFORMATIONIS IN PEIUS, GŁĘBOKOŚĆ ORZEKANIA - ART. 135 PPSA)
Zasada niezwiązania sądu granicami skargi - art. 134 Ppsa

1. sąd jest związany granicami sprawy sądowoadministracyjnej - „rozstrzyga w granicach danej sprawy” - nie może wkraczać w inną nową sprawę,

2. sąd nie jest związany granicami skargi, tzn. ma prawo dokonać oceny zgodności z prawem przedmiotu zaskarżenia (np. decyzji) także wówczas, gdy określony zarzut nie został w skardze podniesiony, nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną (o ile taką wskazano)

Zakaz reformationis in peius art. 134 § 2 Ppsa zakaz pogarszania pozycji skarżącego, zakaz zmiany na gorsze. W praktyce tej zasady się nie dostrzega.

Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi

naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub

czynności - motywem jest aby nie stwarzać dla skarżącego obawy ze jak złoży skargę to jego sytuacja prawna zostanie jeszcze bardziej pogorszona, chyba że mamy do czynienia z aktem nieważnym - nie może być w obrocie prawnym nielegalnych decyzji.

1. nasuwa szereg kontrowersji: wyłącza zasadę niezwiązania sądu granicami skargi, ogranicza funkcję kontrolną sądu w zakresie oceny zgodności z prawem działań administracji publicznej

2. ogranicza w sposób bezpośredni możliwości orzecznicze sądu,

3. w sytuacji stwierdzenia przez sąd innych wad niż skutkujących nieważnością aktu lub czynności - sąd nie może uchylić aktu, jeżeli w jego ocenie w ponownym postępowaniu przed organem administracyjnym mógłby zostać wydany mniej korzystny dla skarżącego.

Głębokość orzekania (ingerencji) przez sąd administracyjny art. 135 Ppsa

1. przy rozstrzyganiu sprawy sąd może zastosować środki w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy (np. w odniesieniu do decyzji organu I instancji przy rozpatrywaniu skargi na decyzje wydane w trybach nadzwyczajnych może odnosić się do decyzji wydanej w trybie zwykłym),

2. przesłanką takiej „głębokości orzekania” jest niezbędność dla końcowego załatwienia skargi. Przedmiotem skargi może być decyzja stwierdzająca nieważność innej decyzji. Rozpatrując skargę na decyzję stwierdzającą bądź odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji może sąd zaingerować w tą decyzję pierwotną co do której toczyło się postępowanie w sprawie nieważności. To samo przy wznowieniu jeżeli w wyniku wznowienia organ wydał decyzję „odmówić uchylenia decyzji dotychczasowej” i na to została złożona skarga do sądu sąd skontroluje nie tylko decyzję odmawiającą uchylenia decyzji dotychczasowej ale i pierwotną.

23. BUDOWA WYROKU SĄDOWEGO
Wyrok składa się z 3 części :

1. części wstępnej tzw. komparycji,

2. właściwego rozstrzygnięcia (tenor, formuła sentencji), nazywane także rubrum wyroku

3. uzasadnienia.

Część wstępna wyroku obejmuje :

1. sygnaturę akt,

2. nagłówek „w imieniu RP”

3. oznaczenie sądu,

4. wskazanie imion i nazwisk sędziów, protokolanta, prokuratora jeśli brał udział,

5. datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku,

6. oznaczenie skarżącego,

7. oznaczenie przedmiotu zaskarżenia.

Rozstrzygnięcie (tenor)

1. obejmuje rozstrzygnięcie o żądaniu skarżącego (rozstrzygnięcie o istocie sprawy sądowoadministracyjnej) oraz o innych kwestiach wynikających z przepisów np. koszty postępowania,

2. jego treść zależy od zasadności skargi (jeżeli sąd uznaje, że jest nieuzasadniona to nie ma wtedy znaczenia przedmiot skargi bo ją oddali - sąd zbadał sprawę i stwierdził że skarga na decyzję postanowienie akt praw miejscowego inną czynność jest nieuzasadniona. Jeżeli uzna za uzasadnioną to trzeba brać pod uwagę przedmiotu skargi tzn., czego skarga dotyczyła) oraz przedmiotu zaskarżenia

3. w przypadku nieuwzględnienia skargi, - treść rozstrzygnięcia brzmi : oddalić skargę art. 151 Ppsa, jego skutkiem pośrednim jest utrzymanie w mocy aktu lub czynności; wyrok oddalający ma charakter deklaratoryjny (skuteczność ex tunc orzeczenia)

Uzasadnienie wyroku - art. 141 PPSA:

1. zasada sporządzania go z urzędu w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyroku

2. gdy skargę oddalono - uzasadnienie sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku, uzasadnienie sporządza się w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia wniosku

Budowa uzasadnienia wyroku ( art. 141 ust. 4 ):

1. zwięzłe przedstawienie stanu sprawy

2. zarzuty podniesione w skardze

3. stanowisko pozostałych stron

4. podstawę prawną rozstrzygnięcia

5. wyjaśnienie podstawy prawnej

6. wskazania co do dalszego postępowania w przypadku ponownego rozstrzygnięcia sprawy

7. podpisy sędziów jeżeli którykolwiek z sędziów nie może podpisać - zaznacza się przyczynę braku ( art. 143 PPSA )

24. ZASADY OGŁASZANIA I DORĘCZANIA WYROKU
Ogłoszenie wyroku

1. Powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę (zasada)

Wyjątek: publikacja wyroku - problem odroczenia ogłoszenia wyroku - sąd może zamknąć rozprawę ale jeszcze przemyśleć wyrok - może więc odroczyć jego ogłoszenie

Dopuszczalne jest odroczenie ogłoszenia wyroku na czas do 14 dni (termin instrukcyjny) z możliwością przedłużenia tylko raz o 7 dni; odroczenie wymaga wydania postanowienia, w treści, którego należy wskazać termin ogłoszenia wyroku; samo postanowienie należy ogłosić niezwłocznie po zamknięciu rozprawy

2. Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym (zasada) poprzez odczytanie sentencji i podanie ustanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia.

Doręczenie wyroku ( art. 142 PPSA ):

1. odpis wyroku z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej stronie

2. gdy uzasadnienie wyroku sporządzą się na wniosek strony, sporządza się go tylko dla tej strony, która złożyła wniosek

25. TREŚĆ WYROKU W ZALEŻNOŚCI OD PRZEDMIOTU SKARGI
Treść wyroku uwzględniającego skargę na decyzję lub postanowienie WSA :

1. uchyla decyzję lub postanowienie, jeżeli stwierdzi :

1. naruszenie prawa materialnego,(błędna wykładnia, niewłaściwe zastosowanie przepisu) które to miało wpływ na wynik sprawy (związek przyczynowy między treścią decyzji, a naruszeniem normy materialnej poza naruszeniem „rażącym”)

2. naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (przyczyny określone w art. 145 $1 i art. 145a K.p.a.) np. jeżeli sąd uzna ze zostało naruszono prawo strony do czynnego udziału w postępowaniu

3. inne naruszenie przepisów procesowych, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (z reguły chodzi na naruszenia zasad dowodowych poza wznowieniowymi i „rażącymi”).

2. stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (w całości lub części), jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 kpa lub innych przepisach szczególnych np. wydana z rażącym naruszeniem prawa

3. stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, w przypadkach wystąpienia przyczyn określonych w przepisach kpa lub innych przepisach. (art. 151 $ 2 w zw. Z art. 146$ kpa art. 158$ 2 w związku z art. 156 $ 2)

Treść wyroku w pozostałych przypadkach (przedmiotem skargi może nie być, bowiem decyzja lub postanowienie ale np. czynności mat-techniczne)

1. uchylenie aktu lub stwierdzenie bezskuteczności czynności (np. aktu rejestracji, czynności materialno-technicznej), albo uznanie uprawnienia lub obowiązku (gdy wynika bezpośrednio z mocy przepisów prawa np. korzystanie z biblioteki publicznej np. komuś zabroniono korzystania z biblioteki a on składa skargę na taki akt odmowny - sąd uzna uprawnienie tego człowieka) (art. 3$ 2 pkt 4 Ppsa)

2. stwierdzenie nieważności uchwały lub aktu, o których mowa w art. 3$2 pkt 5 i 6 Ppsa (jeżeli skarga dot. aktu samorządowego jeżeli skarga będzie zasadna sąd nie uchyli uchwały, ale stwierdzi nieważność) jeżeli naruszenie prawa jest istotne, gdy ma wymiar nieistotny - sąd wskazuje, że uchwałę wydano z naruszeniem prawa (forma wynikająca z ustaw samorządowych)

3. uchylenie aktu nadzoru nad j.s.t., jeżeli jest zasadna

4. zobowiązanie organu do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności - w przypadku skargi na bezczynność

26. POSTANOWIENIA SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
POSTANOWIENIA

1. Postanowienia wydawane są kwestiach, w których przepisy nie przewidują wydania wyroku. W szczególności sąd orzeka postanowieniem w kwestiach proceduralnych, formalnych.

2. Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje postanowień:

• postanowienia kończące postępowanie w sprawie- w przypadku orzekania o całym postępowaniu w sprawie, we wszystkich wypadkach, w których brak jest przesłanek do wydania wyroku (np. postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej).

• postępowania nie kończące postępowania w sprawie- wydawane są przez sąd w związku z przeprowadzeniem danego postępowania, mogą dotyczyć także okoliczności, które pojawiają się w toku postępowania (np. postanowienie o zawieszeniu postępowania).

3. Jeżeli sąd wyda postanowienie na posiedzeniu niejawnym- ma obowiązek z urzędu doręczyć stronom postanowienie. Ponadto, jeżeli na takie postanowienie służy środek zaskarżenia sąd ma obowiązek doręczyć postanowienie wraz z uzasadnieniem. Jeżeli postanowienie wydawane jest na rozprawie- sąd uzasadnia je (termin 7 dni od wydania) i doręcza je stronom, jeżeli podlega ono zaskarżeniu.

4. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd:

• od chwili podpisania z uzasadnieniem (gdy uzasadnienie istnieje),

• od chwili podpisania sentencji (gdy uzasadnienia brak).

5. Postanowienie wydane na posiedzeniu jawnym- wiąże od chwili jego ogłoszenia.

6. Postanowienia niekończące postępowanie w sprawie, mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.

7. Postanowienia, jeżeli ustawa tak stanowi, mogą być zaskarżone zażaleniem.

8. Sąd wydaje postanowienia min. w następujących sprawach:

• o wyłączenie sędziego,

• - odrzucenia skargi,

• - o przywrócenie terminu na dokonanie czynności procesowej,

• - odrzucenia skargi kasacyjnej,

27. PRAWOMOCNOŚĆ ORZECZEŃ SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
Prawomocność orzeczeń sądu administracyjnego

1. Formalna- W znaczeniu formalnym prawomocność oznacza niemożność zaskarżenia orzeczenia w toku instancji, czyli przy pomocy zwykłych środków odwoławczych.

Materialna- „ Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd który je wydał, lecz także inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby

2. Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy.

3. Skutki prawomocności orzeczenia:

• związanie stron i sądu treścią rozstrzygnięcia. Ponadto prawomocne orzeczenie wiąże także inne sądy i inne organy państwowe, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W przypadku, gdy orzeczenie sądu wiąże oprócz stron postępowania także inne osoby mówi się, że orzeczenie ma rozszerzoną prawomocność.

• - tzw. powaga rzeczy osądzonej. Prawomocny wyrok sądu administracyjnego ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Powaga rzeczy osądzonej wyklucza możliwość ponownego postępowania w tej samej sprawie między tymi samymi stronami.

4. Prawomocność orzeczenia stwierdza WSA, na posiedzeniu niejawnym, bądź NSA dopóki akta sprawy znajdują się w tym sądzie. Sąd stwierdza prawomocność orzeczenia na wniosek strony.

5. Przypadki wzruszenia prawomocnego orzeczenia- skarga o wznowienie postępowania; unieważnienie prawomocnego orzeczenia przez NSA (wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podległa orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania).

28. PRZEDMIOT, LEGITYMACJA I PODSTAWY SKARGI KASACYJNEJ
Skarga kasacyjna:

1. jest instrumentem ochrony tak interesu jednostkowego ( skarżącego ) jak i interesu publicznego

2. oparta na konstrukcji gravament - skarżący wyraża niezadowolenie lub pokrzywdzenie z orzeczenia nie musi natomiast posiadać interesu prawnego ( np. gdy skargę wnosi organ administracyjny )

Przedmiot skargi kasacyjnej:

Służy na:

1. wyrok WSA ( każdy co do zasady )

2. postanowienia WSA kończące postępowanie w sprawie ( np.postanowienie odrzucające skargę art. 58 PPSA ) chyba ze przepis stanowi inaczej ( np. na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej - tu służy zażalenie

Legitymacja skargowo-kasacyjna:

Posiadają:

1. strony postępowania ( skarżący i organ )

2. prokurator

3. RPO

Warunkiem koniecznym skutecznego wniesienia skargi jest uprzednie doręczenie tym podmiotom odpisu orzeczenia z uzasadnieniem

Podstawy skargi kasacyjnej art. 174

1. to zarzuty na podstawie których można jedynie skutecznie zaskarżyć orzeczenie sądu

2. Ustawa PPSA wprowadza tylko dwie podstawy skargi kasacyjnej:

1. Naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię ( mylne rozumienie treści przepisu ) lub niewłaściwe zastosowanie ( błąd w subsumcji )

2. Naruszenie przepisów postępowania ( sądowego ) jeżeli uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy ( niezbędny jest związek przyczynowy między uchybieniem a wynikiem )

29. GRANICE PRZYMUSU ADWOKACKO - RADCOWSKIEGO W POSTĘPOWANIU KASACYJNYM
Przymus adwokacko-radcowski w zakresie sporządzenia skargi:

1. Ustawa PPSA wprowadza obowiązek profesjonalnego sporządzania skargi

2. Przymus obejmuje tylko czynności sporządzenia skargi ( napisanie jej i podpisanie ) nie zaś jej wniesienia i udziału w postępowaniu kasacyjnym

3. Podmioty uprawnione do sporządzania skargi:

• Adwokat, radca prawny ( zasada )

• Dodatkowo: sędzia, prokurator, notariusz, profesor, dr hab. nauk pranych jako strony lub jej zastępcy albo prokurator i RPO ( jako podmioty ustawowe )

30. WYMOGI SKARGI KASACYJNEJ, TRYB I TERMIN JEJ WNIESIENIA
Wymogi skargi kasacyjnej:

1. Skarga kasacyjna powinna spełniać dwie grupy wymagań:

1. Wymagania formalne: wymagania pisma procesowego w postępowaniu sądowym tj. oznaczenie sądu, stron, rodzaju pisma, osnowa wniosku lub oświadczenia, podpis, wskazania załączników - podlegają uzupełnieniu

2. Wymogi materialne:

1. Oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, zakresu zaskarżenia ( w całości, w części )

2. Przytoczenie podstaw kasacyjnych

3. Wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu, nie podlegają sankcji ich brak skutkuje niedopuszczalnością skargi

Tryb i termin wniesienia skargi kasacyjnej:

1. Tryb wniesienia: pośredni - skargę wnosi się do sądu który wydał orzeczenie

2. Termin wniesienia 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem

3. Prokurator i RPO jeżeli orzeczenia nie doręcza się stronie to podmioty te mogą wystąpić w terminie 30 dni od dnia wydania orzeczenia o sporządzenie uzasadnieni i wnieść skargę w terminie 30 dni od dnia doręczeni odpisu orzeczenia z uzasadnieniem

31. ZASADY POSTĘPOWANIA KASACYJNEGO
Wstępna kontrola skargi kasacyjnej - Przeprowadza WSA
Zakres kontroli:
a.Zachowanie terminu do wniesienia skargi
b.Dopuszczalność skargi
c.Zupełność skargi jako pisma procesowego
d.Spełnienie wymagań materialnych skargi
Brak spełnienia powyższych warunków skutkuje odrzuceniem skargi na posiedzeniu niejawnym w formie postanowienia, na które służy zażalenie

Odpowiedź na skarge kasacyjną
1.może ją wnieść strona która nie wniosła skargi kasacyjnej
2.termin do wniesienia 14 dni od doręczenia jej skargi kasacyjnej
3.po upływie tego terminu WSA niezwłocznie przedstawi skargę kasacyjną wraz z odpowiedzią i aktami spraw NSA

Ostateczna kontrola formalna skargi kasacyjnej:
1.Przeprowadza ją NSA
2.odrzuci on skargę kasacyjną jeżeli uległa odrzuceniu przez WSA albo zwróci ją sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków (chodzi o braki uniemożliwiające nadanie jej prawidłowego  biegu ale dopuszczalne do usunięcia )

Skład nsa i forma posiedzenia w postępowaniu kasacyjnym:
1.   Zasada: skład 3 sędziów, forma: rozprawa
2.   Wyjątki:
•   Skargę na postanowienia - NSA nie może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym
•   Gdy skargę oparto wyłącznie na podstawie ( zarzucie ) procesowym, strona skarżąca zrzekła się rozprawy, a pozostałe jej nie zażądały - możliwa forma posiedzenia niejawnego

Zasada związania nsa granicami skargi kasacyjnej
1.   NSA rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej ( zasada ) istnieje możliwość przytaczania przez strony uzasadnienia podstaw kasacyjnych
2.   rozszerzenie zakresu rozpoznania NSA bierze z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania

Podstawy nieważności postępowania ( katalog zamknięty)
1. niedopuszczalność drogi sądowej
2. brak zdolności sądowej lub procesowej strony, braki w zakresie reprezentacji
3. res indicata lub zawisłość w tej samej sprawie
4. sprzeczność składu orzekającego z przepisami prawa lub udział sędziego wyłączonego z mocy ustawy
5. pozbawienie strony możliwości obrony swych praw

32. TREŚĆ ORZECZENIA NSA
Treść orzeczenia NSA:

1. oddalenie skargi kasacyjnej

2. uchylenie orzeczenia ( w całości lub części ) i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia ( w razie uwzględnienia skargi )

3. uchylenie orzeczenia i rozpoznania skargi ( gdy brak naruszeń procesowych, a jedynie narusza prawo materialne ), sąd orzeka na podstawie stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym orzeczeniu

4. uchylenie orzeczenia i odrzucenie skargi lub umorzenie postępowania ( forma postanowienia ) gdy skarga uległa odrzuceniu albo postępowaniu umorzeniu przed WSA

33. ZAŻALENIE NA POSTANOWIENIE
Zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego przysługuje na postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego w przypadkach przewidzianych w ustawie, a ponadto na postanowienia, których przedmiotem jest:
1.przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu;
2.wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności
3.zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania;
4.odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku;
5.sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
6.oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
7.odrzucenie skargi kasacyjnej;
8.odrzucenie zażalenia;
9.zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej;
10.ukaranie grzywną.
Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od doręczenia postanowienia. Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia. Zażalenie, którego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej, powinno być sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego.
Akta sprawy wraz z zażaleniem wojewódzki sąd administracyjny przedstawia Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu po doręczeniu zażalenia pozostałym stronom. Odpowiedź na zażalenie może być wniesiona wprost do Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie siedmiu dni od doręczenia zażalenia. Jeżeli zażalenie zarzuca nieważność postępowania lub jest oczywiście uzasadnione, wojewódzki sąd administracyjny, który wydał zaskarżone postanowienie, może na posiedzeniu niejawnym, nie przesyłając akt Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu, uchylić zaskarżone postanowienie i w miarę potrzeby sprawę rozpoznać na nowo. Od ponownie wydanego postanowienia przysługują środki odwoławcze na zasadach ogólnych.
Wojewódzki sąd administracyjny może wstrzymać wykonanie zaskarżonego postanowienia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia. Postanowienie takie może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu niejawnym.

34. WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO (PODSTAWY WZNOWIENIA, WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU)

Podstawy wznowienia- Można żądać wznowienia postępowania:
- które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem.
- z powodu nieważności:
  1)   jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia;
  2)   jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana lub jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.
- w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.
-w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
-w razie późniejszego wykrycia prawomocnego orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy. W tym przypadku przedmiotem rozpoznania przez sąd jest nie tylko zaskarżone orzeczenie, lecz są również z urzędu inne prawomocne orzeczenia dotyczące tej samej sprawy.
-Z powodu przestępstwa można żądać wznowienia jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie może być wszczęte lub że zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów.
Właściwość sądu: Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów obu instancji, właściwy jest Naczelny Sąd Administracyjny. Do wznowienia postępowania na innej podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał w sprawie.

---