Charakterystyka osuwiska

Osuwiska stanowią istotny element rzeźby w górskim obszarze polskich Karpat, gdzie znajduje się 95% wszystkich osuwisk występujących na terenie Polski [Poprawa, Rączkowski; 2003]. Ich rozwojowi sprzyja zarówno budowa geologiczna podłoża, w skład której wchodzą skały fliszowe niekiedy z dużym udziałem warstw łupkowych i łupkowo-piaskowcowych, oraz duża dynamika rzeźby a także wysoka kompetencja erozyjna rzek i częste katastrofalne opady deszczu [Poprawa, Rączkowski; 2003].

Osuwisko w Cygańskim Potoku powstało pomiędzy 6 a 8 kwietnia 2000 r. i związane było z ulewnymi deszczami [Orłowski; 2000]. W marcu zarejestrowano tu opady wynoszące 118,6 mm, a w pierwszym tygodniu kwietnia 56,5 mm z największym natężeniem w dniach: 5. kwietnia (31,1 mm) i 6. kwietnia (16,1 mm) [Orłowski; 2000].

Osuwisko posiada charakter zsuwu klinowego, rozwijanego w obrębie łupków pstrych warstw hieroglifowych. Ograniczone jest dwiema skarpami tworzącymi klin. Jedna z nich tworzy powierzchnie oderwania rozwiniętą w trakcie etapu inicjalnego wzdłuż spękań w łupkach. Druga skarpa rozwinęła się bezpośrednio na stromo zalegającej powierzchni ławicy łupków pstrych tworząc jednocześnie główną powierzchnię poślizgu przemieszczanych mas koluwialnych [Margielewski; 2004]. Po tej powierzchni zjechał zwarty pakiet skalny porośnięty lasem, tamując koryto Cygańskiego Potoku, w wyniku czego powstało niewielkie jeziorko zaporowe.

Ruchy potomne wystąpiły również w lipcu 2001 r. i spowodowały ześlizg zwartych pakietów skalnych
w górnych partiach osuwiska [Margielewski; 2004].

Teren osuwiska pokrywa wilgotny i różnowiekowy las jodłowo-bukowy.

Ryc. X. Osuwisko w Cygańskim Potoku w Prełukach [Bieszczady Zachodnie]

Posterunek Komańcza

---