1. Wyjaśnij pojęcie energia netto laktacji.

Jest to energia zawarta w paszy, którą krowa zużywa na potrzeby bytowe lub wydziela w mleku. Jeśli w paszy znajduje się 3,17 MJ-NEL oznacza to, że zawarta energia wystarcza na produkcję 1kg mleka o zawartości 4% tłuszczu.

Wykorzystanie energii z paszy u przeżuwaczy

2. Co to jest energia produkcyjna?

Energia zużywana przez organizm na pokrycie potrzeb bytowych oraz produkcyjnych, a więc odłożone bądź zużyte na wytworzenie produktów lub wykonanie pracy mechanicznej.

3. Proszę wyjaśnić pojęcie energii strawnej.

Część składnika pokarmowego spożytego przez zwierzę nie ulega strawieniu i zostaje wydalona z kałem. Odejmując od energii brutto tę energię, która zostaje wydalona otrzymujemy wartość-energia strawna. Zwierzęta nie trawią lub częściowo: lignina, celuloza, woski i niektóre barwniki roślinne.

4. Proszę opisać zapotrzebowanie energetyczne na produkcję 1 kg mleka według norm NRC.

Zapotrzebowanie produkcyjne krów związane jest przede wszyst kim z zawartością eneufc rgii w mleku, a ta wynika z zawartości tłuszczu, białka i laktozy. Jeszcze w normach NRC 1989 w ustalaniu zapotrzebowania uwzględniano jedynie proc. tłuszczu, w normach z 2001 roku uwzględnia się dodatkowo procentową zawartość białka oraz laktozy, bo przecież te parametry mleka są już obecnie łatwo dostępne dla hodowcy. Zapotrzebowanie energetyczne na produkcję 1 kg mleka wylicza się więc obecnie według wzoru:

NE_L (Mcal/kg) = 0.0929 x % tłuszczu + 0.0547 x % białka + 0.0395 x % laktozy

(to znalazłam w notatkach, z których korzystał Zielonka robiąc slajdy na ćwiczenia, nie gwarantuje, że o to mu chodzi, więc jak będziecie mieć inne pomysły to dajcie znać).

5. Co to jest energia metaboliczna?

Energią metaboliczną nazywamy tę część energii pokarmu, która stanowi różnicę między energią strawną a energią zawartą w niektórych produktach przemiany materii, wydalanych głownie w moczu i w gazach trawiennych. Innymi słowy określa się ja jako energię strawną pomniejszona o energię wydaloną w gazach i moczu. Jest ona miarą energii wykorzystywanej w procesach metabolicznych w organizmie świni. Dokładność pomiaru EM zależy od dokładności pomiaru ES, a także od oceny strat energii w gazach i w moczu.

• Ilość energii wydalonej w gazach mierzy się w aparacie respiracyjnym. Po skarmianiu większości pasz energia wydalona w gazach wynosi zaledwie 0,5 do 1% energii brutto i ze względu na małą wartość jest pomijana w EM. Jednak przy skarmianiu pasz zawierających dużo cukrów i innych łatwo fermentujących związków wytwarzanie gazów (głownie metanu) jest znaczne, szczególnie u starszych zwierząt, a strata energii tych związków może wynosić nawet ok. 10%.

• Straty energii w moczu zależą od zawartości i jakości białka w paszy oraz od dokładności zbilansowania aminokwasów odpowiednio do zapotrzebowania zwierząt.. Po skarmianiu zboża straty energii w moczu mogą wynosić do ok. 2%, energii brutto, a po skarmieniu pasz wysokobiałkowych - do ok. 10%

6. Materiały paszowe wysokoenergetyczne stosowane w żywieniu świń to:

• Kukurydza

• Żyto.

• Poekstrakcyjna śruta sojowa -

• Tłuszcze, oleje -

• Otręby pszenne

• Jęczmień

• śruta zbożowa,

• śruta poekstrakcyjna,

• produkty uboczne przemysłu mlynarskiego,

• pasze pelnowartosciowe,

• koncentraty;)

7. Dlaczego wartość energetyczna paszy w systemie NRC nie jest wartością stałą?

NRC - amerykański system wartościowania pasz i układania dawek pokarmowych. w systemie NRC żadna pasza nie ma stałej wartości energetycznej. Właściwa wartość energetyczna paszy ujawnia się dopiero w określonej dawce!
Aby cokolwiek dobrze policzyć w tym systemie konieczna jest jedna podstawowa informacja: ile suchej masy paszy zjada krowa? Właściwą dla określonej krowy wartość podpowiada program komputerowy. Ilość wzorów regresji, które muszą być rozwiązane aby skonstruować dobrą dawkę dla krowy jest tak duża, że bez pomocy programu komputerowego jest to zwyczajnie niemożliwe. 
Podpowiedź dotyczącą pobrania suchej masy otrzymujemy po wcześniejszym scharakteryzowaniu średniej krowy. Do tego wymagane są następujące informacje:

• rasa,

• krowa w laktacji czy zasuszona,

• średni wiek w miesiącach,

• średnia masa ciała,

• średni dzień ciąży,

• średni dzień laktacji,

• kondycja ciała wg BCS,

• w której laktacji jest krowa,

• wiek pierwszego wycielenia,

• poziom produkcji mleka,

• procentowa zawartość tłuszczu, białka i laktozy w mleku,

• temperatura otoczenia,

• czy krowy chodzą czy są na uwięzi,

• ile razy są dojone i jaki dystans pokonują do hali udojowej.

Dlaczego wartość pasz w systemie NRC jest zmienna?
Aby to wyjaśnić, należy zdać sobie sprawę z tego co się dzieje z paszą w żwaczu i dalszych odcinkach przewodu pokarmowego krowy. 
Podam przykład z Osięcin:

• Krowa 650 kg masy ciała o produkcji 19 kg mleka pobiera na pokrycie swoich potrzeb bytowych i produkcyjnych 18 kg suchej masy.

• Krowa 650 kg masy ciała o produkcji 44 kg mleka pobiera na pokrycie swoich potrzeb bytowych i produkcyjnych 27,4 kg suchej masy.

Tak więc w ciągu doby krowa o większej produkcji "przepuszcza" znacznie więcej paszy niż ta druga, ale przecież pojemność przewodu pokarmowego jest taka sama u obu krów.
Zatem u krowy o niższej produkcji pasza przechodzi w znacznie wolniej niż u tej wysokowydajnej. Skoro przechodzi wolniej to dłużej zalega w żwaczu i jego mikroflora ma więcej czasu na jej "obrabianie". Efekt jest taki, że pasza w tej sytuacji jest dłużej = lepiej trawiona.
U krowy o dużej produkcji pasaż paszy przez przewód pokarmowy jest szybszy, a co za tym idzie stopień wykorzystania niższy.

Jak dwie "przykładowe" krowy korzystają z dawek zawierających te same kiszonki?
krowa o wyższej wydajności w na-szym przykładzie pobiera ilość pasz, która przewyższa jej potrzeby bytowe 4,7 raza, natomiast druga 2,4 raza (poziom bytowy system określa sam).
To jedyny na świecie system, który w ten sposób podchodzi do wartości energetycznej pasz.

PODSUMOWANIE: w systemie NRC żadna pasza nie ma stałej wartości energetycznej. Właściwa wartość energetyczna paszy ujawnia się dopiero w określonej dawce!
Dzieje się tak dlatego ponieważ każda krowa ma inny metabolizm, jedna przetwarza paszę szybciej i dlatego potrzebuje łatwostrawnej dawki pokarmowej - energia szybko uwalnia się z tej dawki, te krowy które przetwarzają zjedzoną karmę wolniej nie potrzebują wysokoenergetycznej porcji paszy ponieważ ich metabolizm jest wolniejszy one wykorzystają tą paszę lepiej w dłuższym czasie.

8. Co to jest zapotrzebowanie bytowe na energię?

Zapotrzebowanie bytowe jest to minimalna ilość składników pokarmowych potrzebnych zwierzęciu do utrzymania organizmu przy życiu i do zachowania pełnej sprawności fizycznej w środowisku hodowlanym. Przy odpowiednim pokryciu zapotrzebowania bytowego zwierzę nie zmienia ani ciężaru ciała, ani jego składu. 

Potrzeby energetyczne świń na byt zależą od masy ciała tzw. masy metabolicznej ciała (MBC).

Metaboliczna masa ciała MBC = kg^0,75

Dla wszystkich grup technologicznych MBC = 106 kcal ME na kg^0,75

• Zapotrzebowanie bytowe jest to ilość składników pokarmowych jakie zwierzę potrzebuje do utrzymania życia organizmu i pełnej sprawności fizycznej, a więc do utrzymania stałej ciepłoty ciała, do przemiany materii, pracy serca i funkcjonowania wszystkich narządów, do wydzielania soków trawiennych, a także do stania, pobierania paszy i wykonywania niezbędnych ruchów. Potrzebną jej ilość paszy nazywamy paszą bytową.

Potrzeby bytowe zwierząt zależą od następujących czynników:

• WIELKOŚĆ ZWIERZĘCIA. Na ogół im zwierzę jest większe (cięższe), tym mniej potrzebuje składników pokarmowych w przeliczeniu na jednostkę wagową ciała. Związane to jest z tym, że zwierzę o dużej masie ciała ma stosunkowo mniejszą jego powierzchnię (w porównaniu do ciężaru). Wskutek tego i straty ciepła w przeliczeniu na jednostkę wagową są u niego mniejsze. Wynika z tego, że największe potrzeby bytowe w przeliczeniu na l kg ciężaru ciała mają zwierzęta małe.

• TEMPERATURA ŚRODOWISKA. Im niższa temperatura otoczenia, tym większe są straty ciepła, a zatem więcej składników energetycznych zużywa zwierzę na utrzymanie stałej ciepłoty ciała.

• WIEK ZWIERZĄT. Im młodsze zwierzę, tym szybsza jest przemiana materii, a przez to większe zapotrzebowanie na składniki energetyczne. Z powodu większych przyrostów tkanki mięsnej większe jest też zapotrzebowanie na białko, a na składniki mineralne — z powodu szybkiego rozwoju kośćca u młodych zwierząt.

• GATUNEK ZWIERZĄT. Poszczególne gatunki zwierząt różnią się szybkością przemiany materii, szybkością wzrostu i aktywnością, co oczywiście ma wpływ na ich potrzeby bytowe.

• PŁEĆ. Potrzeby bytowe samców są zwykle większe niż samic.

4

---