Jednolity Rynek Wewnętrzny w UE, pwsz


Jednolity Rynek Wewnętrzny w UE

Literatura:

1. Doliwa-Klepachi B. „Integracja europejska” wyd. Temida 2 2000

2. Molle W. „Ekonomika Integracji europejskiej” Fundacja Gospodarcza 2000

3. Gawlikowska-Hueckel K. Zielińska-Głębocka A. „Od jednolitego rynku do Unii walutowej” wyd. C. H. Beck 2004

Dodatkowa:

  1. Wiktor J. „Jednolity rynek wewnętrzny UE” wyd. AE w Krakowie 2001

  2. Wojtkowska-Łada G. (red.0 „Polska w Unii Europejskiej, uwarunkowania i możliwości po 2004r.” AGH Warszawa 2003

  1. Wysokińska Z. Witkowska J. (red.) „Instytucja europejska: rozwój rynków”

PWN Warszawa 2002

Historia integracji europejskiej

( 8.10.2007)

Po II wojnie światowej przed społecznościami europejskimi stanęło wyzwanie budowy nowej Europy gwarantującej pokój, bezpieczeństwo, solidarność i dobrobyt ekonomiczny. Zaczęto Europę postrzegać jako strefę wolności, bezpieczeństwa i ekonomicznej stabilności. Wizje te stworzyły fundament integracji europejskiej. Pięć wydarzeń politycznych w latach 1947-58 miało kluczowe znaczenie dla budowania tego fundamentu.

  1. Plan Marshalla (1948-1952), który doprowadził do powstania Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OECD). Pierwotnym celem tej organizacji była koordynacja rozdziału kredytów amerykańskich. Z czasem stała się ona forum dobrowolnej współpracy między suwerennymi krajami na rzecz handlu, płatności i tworzenia wielkich zintegrowanych rynków.

  2. Powojenny ruch europejski na rzecz zjednoczenia Europy. Narodziny tego ruchu związane są z Kongresem Europejskim (maj 1948r.). przyjęta deklaracja polityczna nawoływała do politycznego i gospodarczego zjednoczenia Europy i ograniczenia suwerenności narodowej. Rezultatem kongresu było powołanie Rady Europy.

  3. Deklaracja Schumana - opracowana ideowo przez Jeana Monneta i Roberta Schumana, została ogłoszona w maju 1950r. zawiera ona trzy ważne przesłania:

  1. Idea stworzenia wspólnoty europejskiej - na podstawie połączenia interesów państw członkowskich ich obywateli i społeczności, zwłaszcza w sferze ekonomicznej

  2. Propozycja stopniowego jednoczenia Europy - na bazie jej praktycznych osiągnięć i kształtowania się realnej solidarności między krajami

  3. Apel o przełamanie tradycyjnej wrogości między Francją a Niemcami oraz wykorzystanie francusko-niemieckiej współpracy jako rozproszenia kolejnych krajów europejskich do budowy wspólnoty europejskiej.

  1. Unia celna krajów Beneluksu - zniesienie ceł między krajami członkowskimi - tworzenie wzorca dla liberalizacji ceł w ramach… wspólnot europejskich.

  2. GATT - Układ Ogólny w sprawie handlu i ceł (wszedł w życie w 1948r.) jest to porozumienie handlowe (bez struktury instytucjonalnej ) Ukierunkowane na wszechstronną liberalizację handlu (stopniowa i systematyczna redukcja stawek celnych).

(15.10.2007)

Przegląd ważnych wydarzeń integracji europejskiej

Lata 50 XX w

  1. Europejska Wspólnota Węgla i Stali ( Traktat Paryski- kwiecień 1951r.) powołana przez Francję, Włochy, Niemcy, kraje Beneluksu na okres 50lat (Traktat wygasł w 2002r.)

  2. Fiasko utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej

  3. Traktaty Rzymskie podpisane przez Szóstkę powołujące Europejską Wspólnotę Gospodarczą oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euroatom) 1957r.

Lata 60 XX w.

  1. fuzja organów EWWiS, EWG i Euroatomu (1965r.) i powstanie jednolitych ram instytucjonalnych wspólnot europejskich (WE)

  2. Kompromis Luksemburski (1966r.) odpowiedź na politykę Francji nie uczestniczenia od lipca 1965r. w posiedzeniach organów EWG. Wprowadzenie krajowego prawa weta w procesie podejmowania decyzji w organach wspólnotowych

  3. Realizacja unii celnej i wprowadzenie wspólnej zewnętrznej taryfy celnej (od lipca 1968r.)

Lata 70 XX w.

  1. pierwsze rozszerzenie Wspólnot Europejskich o W. Brytanię, Irlandię i Danię. Traktaty akcesyjne podpisano w styczniu 1972r.

  2. Europejski System Walutowy (styczeń 1979r. wejście w życie)

Lata 80 XX w.

  1. drugie rozszerzenie Wspólnot Europejskich - Grecja (1981r.)

  2. podpisanie Układu z Schengen (czerwiec 1985r.)_ między Belgią, RFN, Francją, Luksemburgiem i Holandią w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach

  3. trzecie rozszerzenie Wspólnot Europejskich (1986r.) - Hiszpania i Portugalia

  4. Jednolity Akt Europejski (1986r.) potwierdza program budowy jednolitego rynku europejskiego oraz rozszerzenie integracji o nowe dziedziny (spójność społeczno-ekonomiczna, rozwój naukowo…

Lata 90 XX w.

  1. rozpoczęcie trzy etapowego procesu budowy Unii Gospodarczej i Walutowej (lipiec 1990r. - styczeń 1999r.)

  2. Konwencja Wykonawcza do układu z Schengen (czerwiec 1990r.) włączona do porządku prawnego UE w 1997r. na mocy Traktatu Amsterdamskiego

  3. Traktat o Unii Europejskiej (TUE) podpisany w Maastricht (luty 1990r.) ustanawia 3 filary integracji europ, zmienia nazwę EWG na Wspólnotę Europejską a Traktat ustanawiający EWG na Traktat ustanawiający wspólnotę Europejską

  4. Podpisanie Układów Europejskich z krajami Europy Środkowej i Wschodniej

  5. Złożenie wniosków o członkostwo w UE przez 10 krajów EŚW (marzec 1998r. - rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych)

  6. Czwarte rozszerzenie Wspólnoty (styczeń 1995r.) - Austria, Finlandia, Szwecja

  7. Podpisanie Traktatu Amsterdamskiego (październik 1997r.) modyfikacja TUE i TWE

  8. Wprowadzenie wspólnej waluty Euro (styczeń 1999r.)

Rok 2000 i lata następne

  1. podpisanie Traktatu Nicejskiego modyfikującego poprzednie traktaty (luty 2001r.) Traktat potwierdza warunki rozszerzenia UE o kolejne kraje

  2. przyjęcie w strategii Lizbońskiej poprawy konkurencyjności UE do 2010r.

  3. powołanie Konwentu Europejskiego na szczycie w Rasken (grudzień 2001r.) cel konwentu - przygotowanie propozycji reformy instytucjonalnej; dostosowującej prawo i instytucje wspólne do funkcjonowania w ramach powiększonej UE

  4. wprowadzenie do obiegu banknotów i monet Euro - zakończenie procesu przejścia - luty 2002r.

  5. szczyt w Atenach (kwiecień 2003r.) - podpisanie traktatów akcesyjnych z 10 krajami kandydującymi

  6. rozszerzenie V UE (Litwa, …)

  7. szczyt w Brukseli (grudzień 2003r.) - pierwszy etap debaty nad traktatem konstytucyjnym UE (brak porozumienia)

  8. szczyt w Brukseli (czerwiec 2004r.) - podpisanie traktatu konstytucyjnego UE przez 25 krajów członkowskich. Wejście w życie traktatu - po ratyfikacji przez Parlament Europejski i kraje członkowskie.

(22.10.2007)

Cele Unii Europejskiej

Funkcjonowanie integracji europejskiej regulują następujące traktaty:

Unia Europejska opiera się na 3 filarach

I Filar Wspólnoty Europejskiej TWE:

* unia celna

* wspólna polityka handlowa

* jednolity rynek europejski

* wspólna polityka rolna i rybacka

* wspólna polityka transportowa

* wspólne reguły konkurencyjności

* unia gospodarcza i walutowa

* polityka społeczna

* spójność gospodarczo-społeczna

* polityka ochrony środowiska

* polityka zatrudnienia

* polityka naukowo-badawcza

* sieci transeuropejskie

* konkurencyjność przemysłu

* edukacja i kultura

* polityka ochronna konsumentów i zdrowia

* polityka na rzecz rozwoju

* polityka imigracyjna, azylowa i wizowa

* współpraca sądowa w sprawach cywilnych

II Filar Wspólna Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

III Filar Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne (TUE)

W ramach Wspólnoty Europejskiej realizuje się cele gospodarcze, które służą tworzeniu dobrobytu ekonomicznego i społecznego, zapewnieniu trwałego, zróżnicowanego i harmonijnego rozwoju całego obszaru wspólnoty z zachowaniem spójności społeczno-ekonomicznej oraz wspólnego poziomu zatrudnienia.

Cele te realizowane są poprzez:

Integracja gospodarcza realizowana jest w jednolitych ramach instytucjonalnych, przy udziale instytucji ponadnarodowych oraz władz krajowych.

W projekcie Konstytucji UE w wyniku konsolidacji traktatów trzy filary UE zostały ujęte w jednolitą formułę określoną jako polityka działania UE o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym.

Działania Wewnętrzne:

- rynek wewnętrzny ( w tym swobodny przepływ towarów, osób i usług, kapitału i płatności, reguły konkurencyjności, postanowienia podatkowe itp.)

- polityka gospodarcza i pieniężna

- polityka w innych dziedzinach ( zatrudnienie, spójność społeczno-ekonomiczna i terytorialna, środowisko naturalne, transport, badania rozwój technologiczny, przestrzeń kosmiczna, rybołówstwo, transport)

- przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (polityka kontroli granicznej: azylowa i imigracyjna, współpraca sądowa w sprawach karnych i cywilnych, współpraca policyjna)

-dziedziny, w których UE może podejmować działania koordynujące, uzupełniające lub wspierające (zdrowie publiczne, przemysł, kultura, turystyka, edukacja, sport, kształcenie zawodowe)

Działania Zewnętrzne:

- wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

- wspólna polityka handlowa

- współpraca z państwami trzecimi i pomoc humanitarna

- środki restrykcyjne

- umowy międzynarodowe

- stosunki UE z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi oraz delegacje UE

- zastosowanie klauzuli solidarności

Definicja Rynku

    1. Rynek jest formą ekonomicznej więzi między sprzedającymi i kupującymi, między producentami i konsumentami, którzy wymieniają pomiędzy sobą rezultaty swojej pracy tj. towary i usługi.

    2. Rynek stanowi ogół nabywców i sprzedawców, których decyzja (nawzajem od siebie niezależne) kształtują popyt i podaż oraz wpływają na poziom cen.

    3. Rynek- jest to ogół warunków, w jakich dochodzą do skutku akty wymiany oraz system instytucjonalny obsługujący proces wymiany.

(29.10.2007r.)

Strefa wolnego handlu i unia celna

Tworzenie regionalnych rynków oznacza znoszenie wewnętrznych barier w przepływie dóbr, usług i czynników produkcji.

Liberalizacją mogą być objęte:

Ocena inwestycji rynkowej zajmuje się teoria integracji, która korzysta ze:

- standardowych teorii handlu

- teorii międzynarodowej produkcji

- teorii migracji

- teorii transferu technologii

Na bazie teorii integracji opracowano spójną koncepcję dotyczącą rynku produktów - teorią unii celnej.

Brak jest natomiast jednolitego podejścia do rynku czynników produkcji. Integracja tego rynku opiera się na standardach międzynarodowej ekonomii i zarządzania, a przede wszystkim na teorii zagranicznych inwestycji bezpośrednich i międzynarodowej produkcji.

Teoria Unii Celnej - bada statyczne i dynamiczne skutki liberalizacji wymiany, przy założeniu, że eliminacji ograniczeń ilościowych, ceł wewnątrz ugrupowania nie towarzyszy analogiczna liberalizacja na zewnątrz wobec partnerów trzecich. Zatem preferencje wewnętrzne są powiązane z dyskryminacją zewnętrzną przy czym unia ujednolica swoją zewnętrzną teorię celną i może prowadzić jednolitą politykę handlową wobec partnerów spoza ugrupowania.

Ocena skutków unii celnej opiera się na teorii dobrobytu i pozwala na określenie:

- dobrobytu poszczególnych grup zaangażowanych w funkcjonowanie unii

- dobrobytu ogólnego całego ugrupowania w formie efektu netto korzyści i strat cząstkowych

- dobrobytu całej gospodarki światowej

Wpływ unii celnej na wolność handlu światowego określają:

Efekt kreacji handlu - (korzyści integracji) tworzenie nowych strumieni handlu w wyniku bardziej efektywnej specjalizacji na obszarze zintegrowanego, gdy produkcja krajowa mniej efektywnych krajów członkowskich zostaje zastąpiona dostawami z bardziej efektywnych krajów unii. Powstaje efekt produkcyjny i konsumpcyjny. Następuje wyrównywanie cen na obszarze unii celnej.

Efekt przesunięcia handlu - (koszt integracji) zastępowanie tańszego importu z bardziej efektywnych krajów spoza unii droższymi dostawami z krajów partnerskich, czyli przesunięcia handlu z rynku światowego na mniej efektywne kraje członkowskie unii. (w wyniku zniesienia ceł na obszarze unii). Jednolite ceny unii celnej są wyższe od cen światowych.

Efekt ekspansji handlu - (efekt netto) unia celna tworzy strumienie handlu wewnętrznego i światowego, gdyż efekt jest silniejszy od efektu przesunięcia.

Efekt ograniczenia handlu - (efekt netto) unia celna redukuje strumienie handlu światowego, gdyż efekt przesunięcia jest silniejszy od efektu kreacji.

Efekt wzrostu siły przetargowej unii celnej - unia celna jako duży importer na rynku światowym wpływa na ceny światowe. Wykorzystując politykę optymalizacji ceł może skłaniać partnerów do obniżki kosztów przez to warunki handlu stają się dla niej bardziej korzystne.

Efekty statyczne unii celnej - głównym motywem międzynarodowych przepływów są różnice w fizycznych zasobach kapitału, pracy czy technologii oraz związane z nimi różnice ich cen. Mobilne czynniki produkcji przemieszczają się z krajów lepiej w nie wyposażonych do krajów, gdzie jest ich mniej, powoduje to wyrównywanie się wynagrodzeń czynników pomiędzy krajami oraz wzrost produktu krajowego całego ugrupowania.

Efekty dynamiczne unii celnej to:

* efekty restrukturyzacyjne w zakresie:

- produkcji

- zatrudnienia

- wymiany handlowej

* efekty wzmocnionej konkurencyjności

* efekty związane z korzyścią skali

* efekty koncentracji przestrzennej

* efekty technologiczne

* efekty upowszechnienia wiedzy tj. idei na dużym rynku

Miary efektów unii celnej:

- stopień konwergencji i dyspersji cenowej na obszarze unii

- poziom cen unii celnej w relacji do cen światowych

- wielkość handlu wewnętrznego i zewnętrznego

- wielkość handlu wewnątrzgałęziowego

- efekty kosztowe kreacji i przesunięcia handlu

- term sof trade unii celnej

Konwergencja- jest procesem polegającym na:

- zbliżania podstawowych wskaźników ekonomicznych

- zmniejszenie różnic gospodarczych i finansowych

Można wskazać na dwie koncepcje konwergencji:

  1. konwergencja jako tendencja wprowadzana do gospodarstw biedniejszych państw w celu nadrobienia zaległości ekonomicznych przy wykorzystaniu mechanizmu obliczania przeciętnej i posługując się terminem realnego dochodu na 1 mieszkańca (per capita)

  2. konwergencja jako stały spadek międzynarodowego zróżnicowania występującego pomiędzy krajami lub regionami

Warunki występowania silnego statycznego efektu kreacji:

- wysoki wyjściowy poziom ceł krajów tworzących unię

- konkurencyjne struktury specjalizacji produkcji i handlu krajów tworzących unię

- duże rozmiary krajów tworzących unię

- duża liczba krajów tworzących unię

- bliskość geograficzna i kulturowa krajów tworzących unię

- wysoka elastyczność podaży krajów tworzących unię

Dynamiczne efekty (korzyści integracji)

- efekty wzmocnionej konkurencji w postaci spadku kosztów i cen

- korzyści wzrostu rozmiarów rynku

- poprawa efektywności dotacji związaną z restrukturyzacją, modernizacją i wzrostem produkcyjności

- poprawa efektywności akumulacyjnej związana z przyśpieszeniem wzrostu gospodarczego

- postęp technologiczny i innowacyjny

- wysoka dynamika handlu wewnątrzgałęziowego

(5.11.2007r.)

Term of trade - oznacza stosunek w jakim wymieniane są towary eksportowane na towary importowane. Stosunek ten może być wyrażony w cenach lub nakładach ponoszonych w danym kraju na wytworzenie dóbr stanowiących przedmiot obrotów zagranicznych.

Aspekty zewnętrzne regionalnej integracji rynków

Wiążą się z:

- liberalizacją wielostronną

- globalizacją

Zależności między integracją regionalną a liberalizacją

Skupiają się na problemach:

- niedyskryminacji w handlu światowym

- preferencji w handlu wewnętrznym ugrupowań regionalnych

Układ ogólny w sprawie HANDLU I CEŁ (GATT) zawiera postanowienia dotyczące tworzenia ugrupowań integracyjnych oraz prowadzenia handlu przygranicznego. Współczesna ekonomia łączy dorobek teorii integracji z postanowieniami GATT.

Ugrupowanie integracyjne stanowi wyjątek od zasad wielostronnej liberalizacji handlu światowego.

Celem integracji jest ułatwiane handlu pomiędzy obszarami tworzącymi ugrupowania, a nie tworzenie barier wobec innych uczestników układu.

Warunkiem realizacji tego założenia jest:

- wymóg objęcia liberalizacją wewnątrz praktycznie całej wymiany między krajami członkowskimi

- określenie zewnętrznej taryfy celnej na poziomie nie wyższym niż średnia taryf celnych krajów członkowskich przed utworzeniem ugrupowania

Proces globalizacji - w największym stopniu dotyczy:

- funkcjonowania rynków produktów i czynników produkcyjnych

- działalności przedsiębiorczej

Globalizacja przedsiębiorstw - to proces poszerzania i pogłębiania operacji firm, które wytwarzają i sprzedają dobra i usługi na wielu rynkach realizując międzynarodową produkcję i międzynarodowe zaopatrzenie.

Globalizacja wiąże się z nowymi formami umiędzynarodowienia takimi jak:

- zintegrowane operacje międzynarodowe obejmujące:

* wytwarzanie

* zarządzanie

* kontrolę finansową

* innowacje produkcyjne i procesowe

* działalność badawczą

* marketing

- handel wewnętrzny przedsiębiorstw międzynarodowych oparty na zróżnicowaniu poziomym i pionowym produktów

- międzynarodowe zaopatrywanie się w dobra pośrednie poprzez system …

-nowe rodzaje międzynarodowej współpracy przedsiębiorstw (tworzenie sieci firm, zawiązywanie strategicznych aliansów)

POLITYKA HANDLOWA

Wspólna polityka handlowa (UE) - dotyczy realizacji handlowych z krajami trzecimi nie będącymi członkami Wspólnoty oraz organizacjami międzynarodowymi np. Światową Organizacją Handlową (WTO)

Istotą wspólnej polityk handlowej jest unia celna oparta na:

  1. wspólnej zewnętrznej taryfie celnej

  2. wspólnych regułach handlu

  3. reprezentowaniu wspólnoty w organizacjach międzynarodowych

  4. rozwój kontaktów handlowych z państwami i grupami państw poprzez umowy handlowe i preferencyjne porozumienia

Działania uzupełniające wspólną politykę handlową to:

  1. programy regionalnej współpracy

  2. programy partnerstwo

  3. pomoc finansowa

  4. wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego itp.

Wspólną politykę handlową wprowadzono od stycznia 1970r. państwa EWG straciły prawo do indywidualnego zawierania umów handlowych i celnych. W realizacji polityki handlowej istnieją 2 warianty postępowania:

- autonomiczne

- traktatowe

Autonomiczna polityka handlowa - opiera się na możliwości wydawania poprzez Radę Unii jednostronnych regulacji. Propozycje przekazuje Radzie Komisji Europejskiej. Rada przyjmuje decyzje większością kwalifikowaną. Może również nie przyjąć propozycji Komisji (tylko jednogłośnie)

(12.11.2007)

Tak ustanowione regulacje dotyczą :

  1. kontyngentów ilościowych

  2. importu dumpingowego

  3. niedozwolonych praktyk handlowych itp.

Traktatowa polityka handlowa

- jej procedura dzieli się na dwa etapy

I etap - negocjacje z jednym lub wieloma państwami bądź organizacjami międzynarodowymi prowadzi Komisja, która porozumiewa się ze specjalnym komitetem powołanym przez Radę Europy. W postępowaniu uczestniczy Parlament Europejski na zasadzie obserwatora.

II etap - wynegocjowane i zatwierdzone przez KE umowy przekładane są RE do akceptacji. Rada przyjmuje je większością kwalifikowaną.

Wspólna polityka handlowa jest oparta na jednolitych zasadach zwłaszcza w odniesieni do:

  1. zmian stawek celnych

  2. zawierania umów celnych i handlowych

  3. ujednolicenia środków liberalizacyjnych

  4. polityki eksportowej

  5. handlowych środków ochronnych podejmowanych w przypadku dumpingu i subsydiów

Wspólna polityka handlowa służy realizacji celów wewnętrznych i zewnętrznych

Cel wewnętrzny (integracyjny) - to zabezpieczenie jednolitego rynku europejskiego poprzez:

  1. ochronę jednolitych reguł (w tym konkurencji)

  2. wyrównanie pola gry

  3. wprowadzenie uczciwych warunków handlu dla podmiotów z krajów członkowskich i krajów trzecich

  4. wzmocnienie konkurencyjności UC

  5. ochrona producentów w warunkach otwartych i konkurencyjnych rynków

Cel zewnętrzny - to działanie na rzecz:

  1. wielostronnej liberalizacji handlu dobrami i usługami

  2. rozwoju kontaktów gospodarczych z partnerami zewnętrznymi w formie umów handlowych

  3. strefa wolnego handlu

  4. unii celnych

  5. postępowań preferencyjnych

  6. wspomagania rozwoju krajów słabiej rozwiniętych

  7. wspieranie celów polityki zagranicznej

Polityka handlowa UE realizowane jest jako:

  1. polityka autonomiczna i preferencyjna wyrażająca interesy UE

  2. polityka konwencyjna- zgodna z zasadami WTO

Wyróżnia się 6 podstawowych elementów Wspólnej Polityki Handlowej:

I Polityka Celna

II Wspólne reguły dotyczące importu

III Wspólne reguły dotyczące eksportu

IV Handlowe instrumenty ochronne

V Instrumenty promocji handlu

VI Umowy handlowe

I Polityka Celna UE - wynika z Unii celnej, która umożliwia:

a) usunięcie ceł i ograniczeń w handlu wewnętrznym

b) wprowadzenie wspólnej zewnętrznej taryfy celnej

c) przejście do budowy jednolitego rynku

Podstawowe obszary wspólnej polityki celnej to:

    1. wspólna zewnętrzna taryfa celna - (lipiec 1968) objęła cła na artykuły przemysłowe oraz rolne nie podlegające WPR. Stawki wspólnej taryfy zostały obliczone jako średnia arytmetyczna poziomu ceł obowiązujących w krajach członkowskich.

Podstawą stworzenia wspólnej taryfy celnej stanowi klasyfikacja produktów w grupy i podgrupy oparta na szalonej nomenklaturze (CN - Combinet Nomenklatura). Importowane i eksportowane towary są opodatkowane wg stawek celnych określonych dla podgrup i klasyfikacji CN. Scalona nomenklatura została zbudowana na bazie międzynarodowej klasyfikacji towarowej (Harmonised System - HS) administrowanej przez Światową Organizację Celną. Cała nomenklatura celna dla podgrup towarów wraz z wysokościami stawek celnych konwencyjnych i preferencyjnych tworzy zintegrowaną taryfę Wspólnoty - TARK 1987r.

    1. cła i preferencje celne

Cła we wspólnej taryfie celnej występują jako:

    1. cła konwencyjne - określane na podstawie zobowiązań i przyjętych w negocjacjach z WTO z zastosowaniem Klauzuli Największego Uprzywilejowania (KNU) Cła konwencyjne nie objęte preferencjami autonomicznymi zobowiązują w handlu z takimi krajami jak: USA, Kanada, Japonia, Australia, Nowa Zelandia, Korea, Singapur, Chiny, Hong-Kong, Tajwan.

    2. Cła autonomiczne - określane niezależnie od KNU i zobowiązań wobec WTO. Polityka ceł autonomicznych wykorzystywana jest głównie do dwóch celów:

- zawierania ceł - oznacza częściowe lub całkowite zawieszenie normalnych stawek celnych stosowanych wobec importowanych towarów w stosunku do całej wielkości importu bądź jego części. System ten jest stosowany przy imporcie surowców, półproduktów, oraz komponentów w celu obniżenia kosztów produkcji, natomiast nie może być użyty wobec wyrobów gotowych (zagrożenie dla konkurencji na jednolitym rynku)

- preferencji celnych - udzielane są przez Wspólnotę w 3 formach:

* jako ulgi celne dla ściśle określonych kwot importowych przyznawane w ramach zawartych umów handlowych lub preferencji autonomicznych.

* przyznawane w ramach systemów generalizowanych preferencji (Generalired System of Preferences - GSP)

* jako preferencyjne celne udzielane na zasadzie wzajemności w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego na podstawie układów europejskich z Krajami Europy Środkowej i Wschodniej oraz w ramach unii celnej z Turcją, San Marino, Andorą. Preferencje celne - są elementami polityki wspierania rozwoju krajów słabiej rozwiniętych i przechodzących transformację.

Reguła pochodzenia - (rule of orgin) - gwarancja, że z preferencji korzysta kraj beneficjent, a nie kraj trzeci będący dostawcą towaru. Reguła ta opiera się na definicji kraju pochodzenia (kraj w którym dokonał się ostateczny proces przetwórczy).

System kumulacji - łączenie i przenoszenie statusu pochodzenia w obrębie krajów objętych jakąś formą preferencji handlowych. Najczęściej stosuje się kumulacje:

    1. bilateralną - materiały pochodzą z drugiego wyraźnie określonego kraju (obszaru)

    2. diagonalna - materiały pochodzą z trzech krajów (obszarów)

W małym zakresie UE realizuje politykę autonomiczną nie preferencyjną (kraje, które nie mają gospodarki rynkowej i nie należą do WTO). (Aytonomus Trade Measungo - ATM)

3. Współpraca służb celnych - służy:

a) wzajemnej pomocy administracyjnej i technicznej

b) wymianie informacji

c) współdziałania w walce z przestępstwami celnymi.

(19.11.2007r.)

II. Wspólne reguły dotyczące importu- zostały wprowadzone w 1994r. (rozporządzenia rady nr 3289194 - poprawki 1996r. 2000r.)

Cel - określenie procedur pozwalających UE na zastosowanie systemu nadzoru lub środków ochrony wobec produktów swobodnie importowanych z krajów trzecich. Reguły te odnoszą się do wszystkich produktów rolnych objętych WPR wysyłanych do wszystkich krajów z wyjątkiem objętych ATM. Środki ochronne stosowane są, gdy import może przynieść szkodę dla producentów z UE.

KE lub RE mogą wprowadzić:

  1. kontyngenty importowe

  2. system nadzoru i autoryzacji procedur importowych

III. Wspólne reguły dotyczące eksportu - wprowadzono w 1969r. określają procedury umożliwiające UE zastosowanie narzędzi protekcyjnych w celu ograniczenia eksportu: wprowadza się je w sytuacji:

- braku podstawowych produktów

- konieczności wywiązania się z umów międzynarodowych

Narzędzia te mogą być ograniczone do:

- eksportu skierowanego do określonego kraju

- eksportu pochodzącego z określonego regionu UE

IV. handlowe instrumenty ochronne

Służą:

Do tych instrumentów należą procedury:

  1. antydumpingowe - są wprowadzane przez KE na wniosek podmiotów występujących w imieniu gałęzi przemysłu UE dotkniętej szkodą spowodowaną dumpingiem. Postępowanie antydumpingowe może zakończyć się:

- nałożeniem cła tymczasowego (6m-cy)

- nałożeniem cła definitywnego (5lat)

- poleceniem dobrowolnego dostosowania cenowego przez eksportera

b) antysubwencyjne - są skierowane przeciwko subwencjonowaniu przez państwa trzecie eksportu do UE i przewidują możliwość nakładania ceł wyrównawczych.

c) ochrony przed barierami handlowymi państw trzecich (wprowadzenie 1984r. jako tzw. Nowy instrument polityki handlowej) instrument ten pozwala na szybkie reagowanie na nieuczciwe praktyki handlowe państw trzecich wobec importu z UE. Wspólnota może:

- korzystać z międzynarodowych postępowań konsultacyjnych i rozjemczych

-zawiesić lub wycofać udzielone koncesje handlowe

-podnieść obowiązujące stawki celne

- wprowadzić inne opłaty na import

V. instrumenty pomocy handlu - promocja europejskiego handlu jest prowadzona w UE na podstawie Strategii Dostępu do rynku. Celem strategii jest wspieranie dostępu do rynku światowego i obecności na tym rynku produktów i firm z UE poprzez współpracę KE z rządami państw i biznesem.

Zadania strategii to:

  1. informowanie biznesu europejskiego o warunkach dostępu do rynków zbytu

  2. tworzenie i udostępowanie bazy danych na temat:

- sektorowych i horyzontalnych barier handlowych

- wysokości stawek celnych

- stopnia związania ceł z WTO

- formalności importowych w krajach trzecich

- punktów informacyjnych na temat handlu usługami w ramach GATS

c) promocja eksportu europejskiego poprzez:

- image europejskie

- targi i wystawy

- fora biznesu

- pomoc w identyfikacji możliwości i nisz rynkowych

d) współpraca z WTO w zakresie:

* regulacji ceł

* symetrycznego otwierania rynków przez kraje członkowskie

* usuwanie barier pozahandlowych (dyskryminowanie ustawodawstwa braki w egzekwowania prawa konkurencji)

e) wykorzystywanie porozumień z krajami Europy Środkowej i Wschodniej basenu Morza Śródziemnego i Ameryki Południowej do poprawy dostępu do tych rynków dla produktów europejskich.

VI. Umowy handlowe

Umowy handlowe zawierane są na podstawie art. 133TUE, który daje instytucjom UE:

- wyłączność zgłaszania inicjatywy

- negocjowania

- zawierania porozumień

umowy są negocjowane przez KE i zawierane przez RUE na wniosek KE. Nie jest wymagana zgoda Parlamentu Europejskiego.

(26.11.2007r.)

Etapy tworzenia jednolitego rynku europejskiego.

Proces budowy jednolitego rynku europejskiego ma charakter dynamiczny.

Historia tworzenia jednolitego rynku europejskiego:

    1. Traktat Rzymski ustanawiający EWG (unia celna, wspólny rynek)

    2. Biała Księga Komisji Europejskiej (1985r.) identyfikacja barier rynkowych i stworzenie programu ich eliminacji

    3. Jednolity akt Europejski (1986r.) - definicje rynku wewnętrznego jako obszaru bez wewnętrznych granic w przepływie dóbr, osób, usług i kapitału, terminu zakończenia budowy rynku do końca 1992r.

    4. Traktat ustanawiający WE - budowa rynku wewnętrznego jako cel UE

- definicja i termin zakończenia budowy rynku wewnętrznego

- swobodny przepływ towarów

- swobody przepływu osób

- swoboda zakładania przedsiębiorstw

- swoboda świadczenia usług

- swoboda przepływu kapitału

- wizy, azyl, imigracje oraz inne polityki związane ze swobodnym przepływem osób

5. Plan działania na rzecz jednolitego rynku (1996r.)

6. Nowa strategia na rzecz rynku wewnętrznego na okres 2000-2004

7. Plan działania na rzecz usług finansowych - na okres 2000-2005

8. Program jednolitego rynku włączony do strategii lizbońskiej.

I etap tworzenia jednolitego rynku europejskiego od Traktatu rzymskiego przez Jednolity Akt europejski do Traktatu o Wspólnocie Europejskiej. Po wprowadzeniu Unii Celnej i wspólnej polityki handlowej wystąpiły problemy w budowie jednolitego rynku. W celu odwrócenia niekorzystnych tendencji KE przedstawiła (1985r.) Białą Księgę.

Zakończenie budowy rynku wewnętrznego, która formułowała program usunięcia barier i podjęcia działań wspierających realizację traktowanych założeń wspólnego rynku. W programie Białej Księgi zawsze były takie problemy jak:

  1. identyfikacja barier fizycznych technicznych i fiskalnych w przepływie dóbr, osób, usług i kapitału

  2. kompleksowy program usunięcia barier (akty prawne w formie dyrektywów przyjmowane metodą wspólnotową kwalifikowanej większości

  3. określenie terminu zakończonej budowy rynku wewnętrznego (koniec 1992r.)

  4. określenie sfer w których potrzebna jest pełna harmonizacja przepisów oraz sfer, gdzie może być stosowane tylko przybliżenie prawa narodowego lub zastosowanie wzajemnego uznawania przepisów narodowych

  5. postulaty reformy niektórych wspólnych polityk oddziaływujących na realizację programu np. Wspólnej Polityki handlowej

  6. określenie uzupełniających akcji na szczeblu Wspólnoty, mającym na celu wspieranie efektywnego wdrożenia programu (polityki przedsiębiorczości, socjalna)

Założenia Białej Księgi były elementem modernizacji Traktu Rzymskiego i zostały przyjęte w Jednolitym Akcie Europejskim (IAE) IAE określił nowe zadania związane pośrednio z jednolitym rynkiem

  1. spójności społeczno-ekonomicznych

  2. polityka społeczna

  3. polityka ochrony konsumenta

  4. polityka ochrony środowiska

  5. polityka naukowo-badawcza i technologiczna

  6. zapowiedź utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej

Zadania związane z budową jednolitego rynku znalazły odzwierciedlenie w Traktacie o Wspólnocie Europejskiej (Maastricht - 1992, Amsterdam - 1997r.). Ograniczenia na rynku wewnętrznym pochodziły z dwóch źródeł:

  1. z barier pozataryfowych

  2. z praktyk zakładających konkurencję (inwestycje rządowe)

Kluczowym elementem programu jednolitego rynku stała się realizacja 4 wolności podstawowych (swoboda przepływu: dóbr, osób, usług i kapitału) oraz wolności uzupełniających (swobody przedsiębiorczości, dostępu do rynku, zamówień publicznych itp.) Do realizacji tych celów wykorzystano takie instrumenty jak:

  1. liberalizacja poprzez usuwanie barier rynkowych i handlowych istniejących na konkurencyjnych rynkach oraz otwieranie na transeuropejską konkurencję nowych rynków i sektorów

  2. zbliżenie przepisów prawnych, wykonawczych i administracyjnych, mających bezpośredni wpływ na ustanowienie lub funkcjonowanie jednolitego rynku

  3. realizację polityki wspólnotowych i krajowych wspierających tworzenie jednolitego rynku oraz naprawiających jego działanie.

Ad. a) istotą idei liberalizacji było zdefiniowanie barier rynku wewnętrznego i sposobów ich eliminacji. Do barier tych zaliczamy (Białą Księgę) bariery fizyczne - obejmujące kontrolę towarów i osób na punktach granicznych. Dla usunięcia tych barier zasadnicze znaczenie miało:

- przyjęcie pakietu przepisów dotyczących swobody przemieszczania się osób

- uproszczenie procedury granicznej w zakresie dokumentów handlowych i gromadzenia danych statystycznych (sprowadzenie dokumentu SAD - od 1988r.) oraz zlikwidowanie kontroli granicznej przy przemieszczaniu towarów wewnętrznych UE

- likwidacja granicznej kontroli wewnętrznej i fitosanitarnej przez:

* wprowadzenie kontroli w miejscu załadunku lub miejsca przeznaczenia

* harmonizacje przepisów dotyczących warunków higienicznych i zdrowotnych dla niektórych produktów

* zharmonizowany system inspekcji warunków hodowli i produkcji oraz wydawanych certyfikatów w miejscu produkcji

* zniesienie ograniczeń w transporcie poprzez: