Material02 Jednolity Rynek Wewnetrzny wprowadzenie

Jednolity Rynek Europejski

wprowadzenie

Wyk

ad:

Funkcjonowanie przedsi

biorstwa na Jednolitym Rynku Europejskim

dr Aleksandra Maciaszczyk

Katedra Integracji Europejskiej

i Marketingu Mi

dzynarodowego P

Celem wyk

adu jest

przedstawienie idei Jednolitego Rynku
Europejskiego jako etapu integracji
gospodarczej

Plan wyk

adu

Jednolity Rynek Europejski jako etap integracji
gospodarczej

Jednolity Rynek Europejski

ewolucja

podstawowe zasady funkcjonowania

„cztery swobody”

Jednolity Rynek Europejski

jako etap integracji

gospodarczej

Definicje

„

integracji europejskiej

”

„łączenie się ze sobą krajów wchodzących

do europejskiego związku integracyjnego,
które doprowadzi do tego, że związek ten
w relacji do otoczenia krajów
nieczłonkowskich stanie się pewną całością,
a kraje członkowskie jego częściami”

[A. Marszałek]

Definicje

„

integracji europejskiej

”

Integracja europejska jako forma

międzynarodowej integracji gospodarczej

(regionalnej):

„proces powstawania wzajemnych powiązań

gospodarczych między państwami, których

gospodarka stanowi jednolity i wewnętrznie

spoisty organizm na wysokim szczeblu rozwoju

gospodarczego, prowadzący do wyodrębnienia

się w widoczny sposób w odrębny organizm z

całokształtu gospodarki światowej”

[Z. Doliwa-Klepacki]

Definicje

„

integracji europejskiej

”

Pojęcie międzynarodowej integracji gospodarczej:

jest to proces obiektywny (żywiołowy) lub subiektywny (sterowany,

narzucany)

zacie

niania wi

w gospodarczych

w gospodarczych między grupą państw

zwykle występuje

aktywna rola pa

stwa

stwa w postaci prowadzenia polityki

gospodarczej sprzyjającej jego rozwojowi, wyrażana w postaci

powiązań instytucjonalnych

zacieśnianie więzów gospodarczych prowadzi do powstania

powi

ekonomicznych pomi

dzy pa

stwami

stwami, w wyniku których zachodzą

zmiany strukturalne w gospodarkach państw, gospodarki uzależniają się

od siebie, wyodrębniają się jako całość z gospodarki światowej

gwałtowne zerwanie powiązań gospodarczych jest trudne i prowadzi do

perturbacji ekonomicznych

czynniki sprzyjające rozwojowi procesów integracyjnych: jeśli państwa

są na wysokim poziomie rozwoju gospodarczego, prowadzą ze sobą

znaczną wymianę handlową, ich gospodarki są komplementarne

Definicje

„

integracji europejskiej

”

Integracja europejska polega na

„stopniowym i dobrowolnym usuwaniu granic
między krajami partnerskimi, co pozwala na
pokojowe i następujące z własnej woli
zbliżanie się lub łączenie społeczeństw,
państw i gospodarek narodowych ponad
istniejącymi dotychczas granicami”

[K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka ]

Rodzaje dzia

integracyjnych

Integracja dzieli się na:

negatywn

ą – to działania służące usuwaniu barier

i ograniczeń w swobodnym przepływie dóbr, usług

i czynników produkcji, usuwanie dyskryminacyjnych

i ograniczających podmioty praktyk, utrudniających swobodę

działania na zintegrowanym rynku,

pozytywn

ą – działania zmierzające do integracji polityk

gospodarczych, wywierających interwencyjny wpływ na

funkcjonowanie rynków; integracja pozytywna wymaga

pewnego zakresu koordynacji lub ujednolicenia polityk

oraz tworzenia nowych form instytucjonalnych

warunkujących efektywność interwencji i przekazania

kompetencji rządów krajowych tym instytucjom

ponadnarodowym

Etapy (formy) integracji gospodarczej

Strefa wolnego handlu

Unia celna

Wspólny rynek

Unia gospodarcza i monetarna

Integracja całkowita (unia polityczna)

Strefa wolnego handlu

Ugrupowanie gospodarcze co najmniej dwóch

państw, które znoszą we wzajemnych
obrotach handlowych cła i opłaty o
podobnych skutkach oraz ograniczenia
ilościowe (i środki wywołujące podobne
skutki) w eksporcie i imporcie, pozostawiając
sobie swobodę w ich wykorzystaniu wobec
państw trzecich

Unia celna

Ugrupowanie co najmniej dwóch państw,

które znoszą wobec siebie cła i inne
ograniczenia w handlu oraz wprowadzają
wspólną taryfę celną i politykę handlową
w wobec państw trzecich

Wspólny rynek

Wyższy, kolejny, od strefy wolnego handlu

i unii celnej etap integracji, w ramach
którego wprowadza się
cztery swobody przepływu:

osób/pracowników

kapitału

towarów

usług

Unia gospodarcza i monetarna

Unia walutowa i monetarna:
zakłada koordynację i unifikację polityki
walutowej (wspólna waluta)

Unia gospodarcza:
zakłada koordynację lub unifikację
poszczególnych dziedzin polityki
gospodarczej

Jednolity Rynek Europejski
- ewolucja i podstawowe
zasady funkcjonowania

Od Unii Celnej do Jednolitego

Rynku Wewn

trznego

Traktat o Europejskiej Wspólnocie
Gospodarczej z 1957 ustanowił

uni

celn

(plan do końca 1969):

zniesienie ceł i innych opłat o podobnym skutku

w handlu pomiędzy krajami członkowskimi

(zrealizowano półtora roku przed terminem)

wprowadzenie wspólnej taryfy celnej wobec

krajów trzecich spoza Wspólnoty

wprowadzenie wspólnej polityki handlowej

wobec krajów trzecich

Wsp

lny rynek w Traktacie o EWG

„Artykuł 1

Niniejszym Traktatem WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY ustanawiają między

sobą EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ GOSPODARCZĄ.

Artykuł 2

Zadaniem Wspólnoty jest, przez ustanowienie wspólnego rynku i stopniowe

zbliżanie polityk gospodarczych Państw Członkowskich, popieranie w całej

Wspólnocie harmonijnego rozwoju działalności gospodarczej, stałego i

zrównoważonego wzrostu, zwiększonej stabilności, przyspieszonego podwyższania

poziomu życia oraz ściślejszych związków między Państwami Członkowskimi.

Artykuł 3

W celu realizacji zadań określonych w poprzednim artykule działalność Wspólnoty

obejmuje, na warunkach i zgodnie z harmonogramem przewidzianym w niniejszym

Traktacie:

…

c) zniesienie między Państwami Członkowskimi przeszkód w swobodnym

przepływie osób, usług i kapitału;

f) ustanowienie systemu zapewniającego niezakłóconą konkurencję we wspólnym

rynku; …”

Program utworzenia Jednolitego Rynku
Wewnętrznego do końca 1992 roku

Biała Księga Komisji Europejskiej (czerwiec 1985):

szczegółowy harmonogram działań, jakie miały być

podjęte w latach 1988-1992 w celu zapewnienia

całkowitej swobody przepływu ludności, towarów,

kapitałów i usług na obszarze WE

zawierała omówienie istniejących barier w

urzeczywistnieniu idei wolnego rynku oraz wykaz 285

projektów ustaw niezbędnych do ich pokonania.

Jednolity Akt Europejski

Jednolity Akt Europejski podpisany w 1986 roku

(wszedł w życie 1 lipca 1987)

Artykuł 13

Do Traktatu EWG dodaje się następujące postanowienia:

„Artykuł 8a
Wspólnota podejmuje odpowiednie środki w celu stopniowego

ustanowienia rynku wewnętrznego do 31 grudnia 1992 roku,

zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu, artykułów 8b, 8c,

28 i artykułu 57 ustęp 2, artykułu 59, 70 ustęp 1 i artykułów 84, 99,

100a i 100b oraz bez uszczerbku dla innych postanowień

niniejszego Traktatu.
Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych,

w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów,

osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami niniejszego

Traktatu.”

Jednolity Rynek Wewnętrzny to:

cztery swobody przepływu:

osób/pracowników, dóbr, kapitału i usług

zakaz stosowania dyskryminowania ze

względu na pochodzenie z innego państwa

członkowskiego w stosunku do osób,

towarów, kapitału i usług

zasada wolnej konkurencji

zakaz zachowań antykonkurencyjnych

szczegółowe zdefiniowanie i uregulowanie

udzielania przez państwo pomocy

podmiotom gospodarczym

Swobodny przep

yw towar

Swobodny przepływ towarów to ich

nieskrępowany obrót między państwami
członkowskimi na skutek wyeliminowania
różnych barier

Bariery w swobodnym przep

ywie

towar

Swobodny przepływ towarów wymagał

eliminacji różnych barier:

taryfowych (poprzez utworzenie unii celnej) –

eliminacja ceł pomiędzy państwami nastąpiła w

trzech etapach do 1 lipca 1968

parataryfowych (fiskalnych - różnice w

podatkach) – program JRW przewidywał

harmonizację stawek podatku obrotowego, ale

nadal znaczące różnice między państwami

pozataryfowych (np. ilościowych, jakościowych,

czy fizycznych i technicznych)

Bariery w swobodnym przep

ywie

towar

Plan Jednolitego Rynku Wewnętrznego przewidywał

eliminację barier:

administracyjnych/fizycznych - m.in. różna dokumentacja

celna, wielokrotne badania weterynaryjne i fitosanitarne na

granicach; kontrola graniczna jako taka; kontyngenty

transportowe i różnice w krajowych normach bezpieczeństwa

pojazdów

techniczne – wynikały z różnic w rozwiązaniach prawnych dot.

wymogów jakości, bezpieczeństwa, składu, znakowania wyrobów

(w krajowych standardach i normach technicznych) oraz w

uregulowaniach dotyczących zamówień rządowych

obowiązujących w poszczególnych krajach członkowskich

fiskalne – zróżnicowanie w poszczególnych krajach WE poziomu

stawek podatku od wartości dodanej i podatków akcyzowych

Bariery techniczne w swobodnym

przep

ywie towar

większość barier utrudniających
funkcjonowanie jednolitego rynku towarów
wynikała z odmiennych w poszczególnych
krajach norm i przepisów technicznych

różnice te były często używane w celach
ochrony własnego rynku (bariera w handlu)

Swoboda przep

ywu os

zniesienie przeszkód w swobodnym
podróżowaniu, osiedlaniu się
oraz podejmowaniu nauki i pracy

jest wyrazem obywatelstwa Unii
Europejskiej

Swoboda przep

ywu os

bariery

różnice w prawie pracy

różne zasady uznawania wykształcenia
oraz kwalifikacji zawodowych

różne systemy zabezpieczeń społecznych
(rent, emerytur, zasiłków i innych świadczeń
socjalnych)

Swoboda przepływu usług

swoboda dostarczania usług
obywatelom państw członkowskich na
obszarze całej Unii

Swoboda przepływu kapitału

Wolny przepływ kapitału oznacza
swobodę eksportu i importu kapitału
w różnych formach

inwestycje bezpośrednie

obrót papierami wartościowymi

zakup nieruchomości

prowadzenie rachunków bankowych itd.

ta swoboda

„

przedsi

biorczo

”

Swoboda zakładania i prowadzenia

działalności gospodarczej:

poprzez samozatrudnienie

poprzez założenie i prowadzenie firmy na
własny rachunek (w formie odrębnej spółki
lub oddziału, agencji, filii) w innym kraju
członkowskim

Pytania kontrolne

Zdefiniuj pojęcie integracji gospodarczej.

Wymień i scharakteryzuj etapy integracji

gospodarczej.

Na czy polega wspólny rynek jako etap procesu

integracji gospodarczej?

Jakie były bariery w swobodnym przepływie osób,

kapitału, dóbr i usług (podaj przykłady)?

Jaka była ewolucja budowy wspólnego rynku?

Na czym polegają cztery swobody przepływu

towarów, usług, kapitału i osób?