KLASYFIKACJA RZECZOWA INWENTARYZACJI KRAJOZNAWCZEJ POLSKI

1. Środowisko przyrodnicze

1. obiekty związane z budową geologiczną (np. odkrywki, jaskinie),

charakterystyczne formy tereny (np. ostańce, grzędy skalne)

2. krajobraz, punkty i ciągi widokowe

3. wody powierzchniowe (rzeki, jeziora, bagna, źródła itd.)

4. parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe

5. pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej

6. parki, ogrody (botaniczne, zoologiczne, dendrologiczne, palmiarnie)

7. kompleksy leśne, grupy starodrzewu, aleje, okazy drzew egzotycznych, głazy narzutowe oraz inne obiekty godne uznania za pomniki przyrody.

2. Obiekty archeologiczne

1. grodziska, pozostałości osad prehistorycznych,

2. rezerwaty archeologiczne,

3. cmentarzyska, groby pojedyncze o wybitnym znaczeniu archeologicznym,

4. dawne miejsca produkcji (np. kopalnia krzemienia, pozostałości dawnego hutnictwa)

5. miejsca i zabytki kultowe

3. Zabytki architektury, budownictwa i urbanistyki

1. założenia miejskie

2. budynki mieszkalne

3. pałace, dwory

4. obiekty i zespoły sakralne

5. obiekty użyteczności publicznej

6. obiekty obronne, warowne i inne

7. budynki gospodarcze

8. obiekty tzw. małej architektury (pawilony, ogrodzenia, fontanny)

4. Upamiętnione miejsca historyczne

1. miejsca bitew,

2. miejsca innych wydarzeń historycznych

3. miejsca męczeństwa z czasów II WŚ

4. cmentarze, mauzolea, samotne mogiły

5. pomniki

6. tablice pamiątkowe, epitafia

7. miejsca związane z wybitnymi ludźmi

8. kamienne pomniki dawnego prawa (np. kapliczki i krzyże pokutne, pręgierze)

5. Zabytki techniki

1. obiekty przemysłowe i rzemieślnicze

2. obiekty transportu i komunikacji

3. budowle hydrotechniczne i wiatrowe

4. obiekty górnictwa

5. zegary słoneczne u wieżowe

6. Muzea, archiwa, zbiory

1. muzea i zbiory ponadregionalne

2. muzea i zbiory regionalne

3. skanseny

4. izby regionalne, izby pamięci narodowej, izby tradycji i historii

5. zbiory prywatne

7. Obiekty i ośrodki kultury ludowej

1. rozplanowanie przestrzenne wsi

2. obiekty i zespoły sakralne

3. chałupy, zagrody

4. budynki gospodarcze, przemysłowe i rzemieślnicze

5. czynne ośrodki sztuki ludowej

6. folklor- np. obyczaje ludowe, obrzędy, zespoły pieśni i tańca. Stałe imprezy folklorystyczne

8. Obiekty współczesne (powstałe po 1945r) imprezy

1. założenia przestrzenne

2. obiekty użyteczności publicznej (np. obiekty sakralne, kulturalne, szkolne, naukowe, sportowe, administracyjne) i ośrodki kulturalne, naukowe, wypoczynkowe, turystyczne, rekreacyjne, sportowe itp.

3. Budynki mieszkalne

4. Budownictwo przemysłowe, obiekty górnictwa, hydrotechniczne

5. Obiekty transportu i komunikacji

6. Obiekty rolnicze

7. Tradycyjne imprezy kulturalne, sportowe, festiwale, targi, wystawy i inne, a także imprezy turystyczne, rekreacyjne oraz szlaki turystyczne.

Pobrzeże Szczecińskie
IKP	MIEJSCE	WALOR
1.6 1.6 3.1 3.2 3.4	Szczecin	Park Leśny Zdroje Park Jasne Błonia-aleja platanów Układ urbanistyczny z placem Orła Białego Kamienica Loitzów Kościoły św Jakuba, św Jana Ewangelisty
Pobrzeże Koszalińskie
IKP	Miejsce	Walor
1.1 1.6,8.2 3.4 6.1,3.2	Koszalin	Chełm (137m)- morena czołowa Park nad Dzierżęcinką z amfiteatrem Gotycka katedra NMP Muzeum okręgowe w tzw. Pałacu Młynarzy z XIX w.
Pobrzeże Gdańskie
IKP	Miejsce	Walor
3.1 3.2 4.5 6.1 8.2 8.4 8.7	Gdynia	Układ urbanistyczny miasta z I połowy XX w. Kamienice Skwer Kościuszki- pomnik Josepha Conrada Muzeum Marynarki Wojennej Port Jachtowy Stocznie Festiwal Polskich Filmów Fabularnych
Pojezierze Zachodniopomorskie
IKP	Miejsce	Walor
1.5 3.1 3.4,3.5 3.6	Chojna	Olbrzymi platan Średniowieczny układ urbanistyczny Kościół NMP, ratusz Mury miejskie
Pojezierze Wschodniopomorskie
IKP	Miejsce	Walor
3.1,3.6 3.4 6.2,3.5	Starogard Gdański	Średniowieczny układ urbanistyczny i fragmenty murów obronnych z basztami Gotycki kościół parafialny św Mateusza Muzeum Ziemi Kociewskiej w ratuszu
Pojezierze Południowopomorskie
IKP	Miejsce	Walor
4.4 4.7, 6.1	Piła	Cmentarze wojenne z II WŚ Miejsce urodzenia Stanisława Staszica, muzeum biograficzne
Dolina Dolnej Wisły
IKP	Miejsce	Walor
1.2 1.6 3.1 3.7	Grudziądz	Góra Zamkowa-punkt widokowy Ogród Botaniczny im Jana III Sobieskiego Średniowieczny układ miasta Zespół 26 spichlerzy nad Wisłą
Pojezierze Iławskie
IKP	Miejsce	Walor
3.4 3.5 3.6 6.1	Malbork	Kościół św Jana, ratusz Fragmenty murów obronnych z bramami Zamek-główna siedziba komturów krzyżackich(lista dziedzictwa UNESCO) Muzeum zamkowe
Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie
IKP	Miejsce	Walor
3.1 3.2 3.4 3.5,3.6 6.1	Chełmno	Średniowieczny układ urbanistyczny Zabudowa staromiejska Kościół parafialny Wniebowzięcia NMP Ratusz, mury miejskie, Muzeum Ziemi Chełmińskiej
Pojezierze Mazurskie
IKP	Miejsce	Walor
1.2 6.2, 3.5 8.7	Mrągowo	Wzgórze Czterech Wiatrów na półwyspie jeziora Czos, Muzeum ziemi Mrągowskiej w ratuszu Międzynarodowy Festiwal Muzyki „Piknik Country”
Pojezierze Litewskie
IKP	Miejsce	Walor
3.1 6.1 6.2 6.2	Suwałki	Klasycystyczna zabudowa centrum miasta Muzeum okręgowe Muzeum Marii Konopnickiej Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny
Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka
IKP	Miejsce	Walor
1.6 3.1 3.2 3.4 3.5 3.6 8.2	Toruń	Ogród botaniczny Zespół staromiejski Kamienice „Pod Gwiazdą”, „Pod trzema koronami” Kościoły: św, Jakuba, św Ducha Ratusz, spichlerze Ruiny zamku krzyżackiego Obserwatorium astronomiczne- planetarium
Pojerzierze Lubuskie
IKP	Miejsce	Walor
3.1 3.4 3.5 8.2	Świebodzin	Średniowieczne rozplanowanie miasta Gotycki kościół parafialny św Michała Archanioła i Matki Boskiej Częstochowskiej Ratusz z XIVw Lubuski Klub Przyrodników
Pojezierze Wielkopolskie
IKP	Miejsce	Walor
1.3, 8.2, 4.2 1.6 3.2, 3.5 3.5 3.6 6.1 8.2 8.4 8.7	Poznań	Jezioro Malta-tory regatowe, tereny rekreacyjne, kopiec Wolności Stare i Nowe ZOO, palmiarnia Kamienice Starego Rynku Ratusz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Cytadela (cmentarze wojenne) Muzeum Narodowe Arena-hala widowiskowa Browary „Lech” Międzynarodowe Targi Poznańskie
Pradolina Warciańsko-Odrzańska
IKP	Miejsce	Walor
4.1	Krosno Odrzańskie	Miejsce bitwe wojsk Bolesława Krzywoustego z wojskami cesarza Henryka II
Wzniesienia Zielonogórskie
IKP	Miejsce	Walor
1.2, 1.6 3.1 6.1 8.7	Zielona Góra	Park Winny, palmiarnia Zabudowa starego Miasta Muzeum Ziemi Lubuskiej Dni Zielonej Góry- winobranie
Pojezierze Leszczyńskie
IKP	Miejsce	Walor
3.1 3.4 3.6	Kościan	Średniowieczny układ urbanistyczny Gotycki kościół NMP wniebowziętej Fragmenty murów miejskich
Nizina Południowowielkopolska
IKP	Miejsce	Walor
1.2 3.4 3.4 3.6	Konin	Punkt widokowy spod zamku na jezioro i elektrownię Gotycki kościół św Bartłomieja Kościół św. Andrzeja Apostoła ze sklepieniem palmowym Gotycki zamek, skansen
Obniżenie Milicko-Głogowskie
IKP	Miejsce	Walor
3.6(6.1) 4.5	Głogów	Zamek (Muzeum Okręgowe) Pomnik Dzieciom Głogowa
Wał Trzebnicki
IKP	Miejsce	Walor
3.1, 3.2 3.3, 1.6 3.4 3.5	Żary	Średniowieczny układ miasta z kamieniczkami Zespół zamkowo-pałacowy z parkiem Późnogotycki kościół św Piotra Ratusz
Nizina Sasko-Lużycka
IKP	Miejsce	Walor
3.3 3.5 3.6 4.3 4.4	Żagań	Zespół palacowo- parkowy Wallensteina Ratusz Fragment murów miejskich Dawny obóz jeniecki z II WŚ Cmentarze: jeniecki i wojskowy
Nizina Śląska
IKP	Miejsce	Walor
1.6 3.2 3.5 3.5 6.1 8.2	Wrocław	Ogród botaniczny i zoologiczny Średniowieczna zabudowa rynku Ratusz Hala ludowa, dworzec świebodzki, mosty Muzeum Narodowe Centrum Naukowe i kulturowe
Nizina Północnomazowiecka
IKP	Miejsce	Walor
3.3, 1.6 4.1 6.2	Wyszków	Klasycystyczny pałac z parkiem Miejsce bitwy o linię Bugu (1939r) Muzeum Miejskie
Nizina Środkowomazowiecka
IKP	Miejsce	Walor
1.6 3.1 3.3,1.6 3.6 4.5, 4.4 8.5 8.7	Warszawa	Ogród Saski, ogród botaniczny i zoologiczny Stare Miasto (lista dziedzictwa UNESCO) Zespoły pałacowo-parkowe, Łazienki Królewskie, Wilanów Zamek królewski Grób nieznanego żołnierza, cmentarz powązkowski, cmentarz żydowski Międzynarodowy Dworzec Lotniczy Międzynarodowy Konkurs Chopinowski
Wzniesienia Południowomazowieckie
IKP	Miejsce	Walor
8.4	Bełchatów	Kopalnia Węgla brunatnego, elektrownia cieplna
Nizina Północnopodlaska
IKP	Miejsce	Walor
3.1,3.2 3.3, 1.6 3.4	Białystok	Układ urbanistyczny z XVIII w, klasycystyczne kamienice, ratusz Zaspół pałacowo-parkowy Branieckich Modernistyczny kościół św Rocha
Nizina Południowopodlaska
IKP	Miejsce	Walor
6.2 4.7 4.5	Wola Okrzejska	Muzeum biograficzne H. Sienkiewicza Miejsce urodzenia i chrztu pisarza Pamiątkowy kopiec z pomnikiem pisarza.
Polesie Zachodnie
IKP	Miejsce	Walor
4.3, 4.5	Sobibór	Teren byłego hitlerowskiego obozu zagłady, pomnik pamięci i izba pamięci
Polesie Wołyńskie
IKP	Miejsce	Walor
1.1, 8.7 3.4	Chełm	Kredowe podziemia-trasa turystyczna Dawna barokowa cerkiew unicka św Mikołaja i dawne seminarium unickie
Przedgórze Sudeckie
IKP	Miejsce	Walor
3.1,3.2 3.4 3.5 3.8	Świdnica	średniowieczny układ urbanistyczny z kamienicami, ewangelicko-ausgburski Kościół Pokoju z XVII, ratusz krzyże pokutne
Pogórze Zachodniosudeckie
IKP	Miejsce	Walor
3.3 4.3 4.2	Zgorzelec	barokowe dwory, dawny obóz jeniecki z II wojny światowej podpisanie układu zgorzeleckiego 6.7.1950
Sudety Zachodnie
IKP	Miejsce	Walor
3.4 6.1,6.2 8.2 8.2	Karpacz	Świątynia Wang Muzeum zabawek, Muzeum Turystyki Western city ośrodek turystyczny i narciarski
Sudety Środkowe
IKP	Miejsce	Walor
8.2,1.6	Polanica Zdrój	uzdrowisko i park zdrojowy
Sudety Wschodnie
IKP	Miejsce	Walor
3.2 5.4, 8.7	Złoty Stok	kamienice barokowe, kopalnia arsenu- podziemna trasa „Sztolnia Książęca”
Wyżyna Śląska
IKP	Miejsce	Walor
3.1 4.5 8.2	Katowice	osiedle Giszowiec pomnik Czynu Powstańczego nowe centrum miasta (hala widowiskowo-sportowa Spodek, Biblioteka Śląska, dworzec kolejowy, budynki mieszkalne)
Wyżyna Woźnicko-Wieluńska
IKP	Miejsce	Walor
1.7 2.3 3.4 6.2	Częstochowa	aleja NMP, rezerwat archeologiczny Bazylika Jasnogórska z zespołem klasztornym Paulinów i bastionów muzeum w ratuszu
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
IKP	Miejsce	Walor
2.2 8.2	Podlesice	stanowisko archeologiczne ośrodek wspinaczkowy
Wyżyna Przedborska
IKP	Miejsce	Walor
3.2 3.3,1.6 3.5 7.5 7.6	Opoczno	„Dom Esterki” zespół pałacowo-parkowy dawny zamek ośrodek sztuki ludowej i folkloru dni kultury opoczyńskiej
Niecka Niedziańska
IKP	Miejsce	Walor
1.6 8.2	Busko Zdrój	park zdrojowy (łazienki, pijalnia wód, sala koncertowa), uzdrowisko
Wyżyna Kielecka
IKP	Miejsce	Walor
1.2 1.4 1.4 3.3 6.2	Kielce	góra Telegraf rezerwat geologiczny „Kadzielnia” rezerwat krajobrazowy „Karczówka” plac biskupów krakowskich Muzeum Zabawkarstwa
Wyżyna Lubelska
IKP	Miejsce	Walor
1.6 3.6 6.2 4.3 6.3 8.2	Lublin	Ogród botaniczny UMCS mury miejskie z bramami Zamek Lubelski obóz koncentracyjny w Majdanku muzeum Wsi Lubelskiej katolicki Uniwersytet Lubelski
Roztocze
IKP	Miejsce	Walor
3.4 4.4	Szczebrzeszyn	kościół parafialny św Mikołaja, dawna synagoga, dawna cerkiew greckokatolicka cmentarz żydowski
Wyżyna Wołyńska i Małe Polesie
IKP	Miejsce	Walor
3.2 4.5, 4.7 3.3	Hrubieszów	drewniane i murowane domy z XIX w pomnik Bolesława Prusa, miejsce urodzenia pisarza barokowo-klasycystyczny dwór „Du Chateau”
Kotliny Ostrawska i Oświęcimska
IKP	Miejsce	Walor
3.1 4.3 6.1, 4.5	Oświęcim-Brzezinka	średniowieczny kład urbanistyczny, mury obronne z gotycką basztą Oświęcim - obóz koncentracyjny w Oświęcimiu-Brzezince Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
Brama Krakowska
IKP	Miejsce	Walor
1.6 3.1 3.2 3.3 3.4 3.4, 6.2 3.5 3.5 3.6 4.5	Kraków	Planty, historyczny zespół urbanistyczno-architektoniczny miasta Krakowa (lista dziedzictwa UNESCO) Układ średniowiecznego miasta Krakowa i miasta Kazimierza oraz przedmieścia Stradomia Domy: Jana Matejki, Jana Długosza Pałac arcybiskupi Katedra św Wacława i Stanisława, kościoły: Mariacki, św Anny, św Krzyża Synagogi: Stara Bożnica, Remuh Sukiennice, wieża ratuszowa, Collegium Maius (Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego), Collegium Novum Teatr im. Juliusza Słowackiego, teatr Stary Zamek królewski na Wawelu, brama Floriańska Kopiec Kościuszki i Józefa Piłsudskiego
Kotlina Sandomierska
IKP	Miejsce	Walor
5.4 6.2 8.2	Wieliczka	Kopalnia Soli(lista dziedzictwa UNESCO) Muzeum Żup Krakowskich Sanatorium w Kopalni
Pogórze Zachodniobeskidzkie
IKP	Miejsce	Walor
3.2 3.4 3.5 3.6 4.5 5.1 8.2	Bielsko-Biała	Kamienice z XVIII-XIX w. Katedra św. Mikołaja, kościół ewangelicki(katedra) Gmach Teatru Polskiego Zamek książąt Sułkowskich z XVw. Pomnik Marcina Lutra Ośrodek przemysłu włókienniczego Studio Filmów Rysunkowych
Beskidy Zachodnie
IKP	Miejsce	Walor
3.4 3.6 5.1 7.6	Żywiec	Kościół Narodzenia NMP Zamek z XV Browar Zespoły folklorystyczne, rzeźbiarze (twórcy świątków)
Pogórze Środkowobeskidzkie
IKP	Miejsce	Walor
4.1 4.4 6.2 8.2	Dukla	Miejsce bitwy (1944) Cmentarz wojenny, cmentarz żydowski Muzeum Historyczne w dawnym pałacu Mniszchów Pustelnia św. Jana z Dukli
Beskidy Wschodnie
IKP	Miejsce	Walor
3.4 3.6 4.4	Lesko	Renesansowa synagoga Zamek Kmitów Cmentarz żydowski
Obniżenie Orawsko-Podhalańskie
IKP	Miejsce	Walor
1.2 1.3 1.6 6.1 8.2 8.2 8.2 4.6 5.2 4.4	Zakopane	Widok z Gubałówki Doliny potoków: Bystrej, Foluszowego Potoku, Białego Potoku, Cichej Wody, Zakopianki Górski Ogród Botaniczny im. Mariana Raciborskiego Muzeum Przyrodnicze Tatrzańskiego PN Zimowa „stolica” Polski, ośrodek turystyki i sportów zimowych, wyciągi narciarskie Krupówki- główna ulica Zakopanego Drewniany kościół Bernardynów św, Antoniego na Bystrem, sanktuarium MB Fatimskiej na Krzeptówkach Liczne tablice poświęcone poszczególnym osobom np. Klimkowi Bachledzie Kolej liniowo-terenowa na Gubałówkę. Nowy cmentarz zakopiański od 1908r
Łańcuch Tatrzański
IKP	Miejsce	Walor
1.4	Tatry	Polsko-słowacki Międzynarodowy Rezerwat Biosfery „Tatry” ( światowy rezerwat biosfery)

---