OPRACOWANE PYTANIA Z OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ
1.PRZEDSTAW DEFINICJĘ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Opieka długoterminowa polega na nieokreślonym w czasie świadczeniu usług, pomocy i wsparcia osobom przewlekle chorym, niepełnosprawnym. Opieka długoterminowa obejmuje ciągłą, profesjonalną pielęgnację, rehabilitację oraz kontynuację leczenia farmakologicznego i dietetycznego, realizowana jest instytucjonalnie (stacjonarnie lub w domu chorego) w celu podtrzymania zdrowia i zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego chorych z dużymi deficytami w samoopiece i samopielęgnacji, nie kwalifikującymi się do leczenia szpitalnego.
Największą instytucją opieki długoterminowej w Polsce oraz na świecie jest rodzina. To ona przejmuje główny ciężar opieki, więc powinna być traktowana jako partner w systemie opieki i wspierana usługami w środowisku zamieszkania, zwłaszcza że przemiany demograficzne oraz społeczne w obrębie rodziny powodują wzrost zapotrzebowania na wsparcie opiekuńczo-pielęgnacyjne.
2. OMÓW ZASADY I TRYB PRZYJĘCIA PACJENTA DO PUBLICZNEGO ZAKŁADU OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
skierowanie do zakładu opiekuńczo- leczniczego albo do zakładu pielęgnacyjno - opiekuńczego wydaje organ, który utworzył publiczny zakład, albo organ który zawarł umowę z niepublicznym zakładem na wykonanie zadań publicznych zakładu opieki zdrowotnej (powiat, gmina, wojewoda, urząd marszałkowski)
z wnioskiem o wydanie skierowania do zakładu może wystąpić osoba ubiegająca się o skierowanie lub jej przedstawiciel ustawowy lub za zgodą tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego - inna osoba lub zakład opieki zdrowotnej.
do wniosku dołącza się: zaświadczenie lekarskie, stwierdzające że ze względu na stan zdrowia wymaga całodobowej pielęgnacji, opieki lub rehabilitacji i nie wymaga hospitalizacji; wywiad pielęgniarski (piel. Środowiskowa, piel. Społeczna, ZOZ); dokumenty o wysokości dochodu osoby ubiegającej się albo osoby zobowiązanej do ponoszenia odpowiedzialności (decyzja o wysokości renty, emerytury, decyzji o przyznaniu zasiłku lub renty)
wnioski i dokumenty składa się lekarzowi wyznaczonemu przez organ kierujący, który w ciągu 14 dni wydaję opinie co do skierowania do określonego zakładu.
skierowanie do zakładu opiekuńczo - leczniczego wydaje się na pobyt stały lub określony, a do pielęgnacyjno- opiekuńczego na czas określony (do 6 m-cy) (dyrektor woj. Oddziału może przedłużyć pobyt)
jeżeli osoba skierowana z powodu braku miejsca nie może być przyjęta w terminie 3 miesięcy od dnia wydania decyzji o skierowaniu, zostaje wpisana na listę oczekujących.
osobie skierowanej do zakładu albo zakładowi, w którym ta osoba przebywa przekazuje się informacje o kolejności na liście oczekujących, udostępnia się na żądanie do wglądu listę oczekujących.
kierownik zakładu pisemnie zawiadamia osobę skierowaną do zakładu albo ZOZ, w którym osoba ta przebywa, o terminie przyjęcia do zakładu.
kierownik o przyjęci zawiadamia organ kierujący
osoba skierowana powinna być przyjęta do zakładu nie później niż 12 miesięcy od dnia wydania skierowania.
w przypadkach nagłych na wniosek lekarza może być wydane skierowanie do zakładu na czas określony bez zachowania określonego trybu, a przyjęcie może nastąpić poza kolejnością
miesięczna opłata jest ustalana na okres 1 roku. Miesięczną opłatę obniża się o liczbę dni nieobecności (pod warunkiem pisemnego poinformowania kierownika o nieobecności min. 3 dni wcześniej)
3. WYMIEŃ CZYNNIKI POWODUJĄCE WZROST ZAPOTRZEBOWANIA NA OPIEKĘ DŁUGOTERMINOWĄ:
Wydłużanie średniej długości życia i starzenie się populacji.
Średnia długość życia mężczyzn wynosi 69,7 roku, a kobieta 78 lat. Od 1950 r. wiek wydłużył się dla mężczyzn o 13,7 roku, a dla kobiet 17,3 roku.
Liczba ludzi > 60 r.ż. w Polsce podana w procentach wg GUS
1970 r. - 13 %
1997 r. - 16,2 %
2000 r. - 18 %
2020 r. - 22,4%
Największy przyrost będzie dotyczył osób powyżej 80 r.ż.Nastąpi wzrost obciążenia demograficznego - do 2020 r. odwróci się proporcja - zmaleje obciążenie społeczeństwa dziećmi z 44 do 33 na 100 osób w wieku produkcyjnym i wzrośnie obciążenie osobami starszymi z 24 na 35 na 100 osób w wieku produkcyjnym.
Wzrost zachorowalności na choroby o charakterze przewlekłym, wymagające długotrwałej pielęgnacji i samopielęgnacji, edukacji i poradnictwa (choroby układu krążenia, choroby nowotworowe,schorzenia neurologiczne).
Wyraźne tendencje wzrostowe dotyczące osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym oraz dzieci w wyniku wad wrodzonych. Osoby niepełnosprawne: kraj - 14,3%, województwo kujawsko-pomorskie - 14,7% (1998 r. 6,5%). Wśród populacji dziecięcej od 0 do 14 lat dzieci niepełnosprawne stanowią 3,4%, a wśród młodzieży 15 - 19 lat - 2,1%. Najczęstszą przyczyną niepełnosprawności dzieci są wady wrodzone (ponad 60% udziału we wszystkich przyczynach)
Zmiana modelu rodziny
- rodzina z wielodzietnej i wielopokoleniowej ewaluuje w kierunku małych rodzin nuklearnych;
- stale powiększa się liczba ludzi w podeszłym wieku mieszkających samotnie, najczęściej są to kobiety;
- w ostatnich kilkudziesięciu latach zwiększyła się aktywność zawodowa kobiet;
- obecnie dominującą funkcją rodziny jest funkcja zarobkowo-konsumpcyjna.
Systematycznie maleje udział rodziny w sprawowaniu opieki nad ludźmi starszymi i niepełnosprawnymi.
Ekonomizacja systemu opieki zdrowotnej zmusza do skracania okresu pobytu osób chorych w szpitalach do minimum niezbędnego do wykonania specjalistycznych procedur. Istnieje zatem potrzeba funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej, które przejęłyby długoterminową kontynuację leczenia i rehabilitacji, a także opiekę nad osobami, którym rodziny takiej opieki zapewnić nie mogą.
4. WSKAŻ RÓŻNICĘ MIĘDZY POSZCZEGÓLNYMI PLACÓWKAMI OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ O CHARAKTERZE STACJONARNYM.
Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach stacjonarnych są realizowane przez:
- oddziały dla przewlekle chorych,
- zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze,
- zakłady opiekuńczo-lecznicze
Oddziały dla przewlekle chorych Zapewniają całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego w oddziałach opieki krótkoterminowej, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji. Ponadto ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w domu wymagają stałego nadzoru lekarskiego, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji. W oddziale dla przewlekle chorych pacjent może przebywać czasowo - średnio 30 dni.
Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze (zpo) Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenia oraz wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób i członków ich rodzin. W odróżnieniu od domu pomocy społecznej, pobyt w zakładzie ma charakter okresowy, a pacjent przebywa w nim tak długo jak to jest niezbędne by go usprawnić, przygotować do samoopieki i pomóc jemu oraz rodzinie w adaptacji do sytuacji zmienionej przez chorobę. Zpo stanowią pośrednią formę opieki stacjonarnej pomiędzy opieką szpitalną a pobytem pacjenta w środowisku domowym lub dom pomocy społecznej.
Zakłady opiekuńczo-lecznicze Świadczenia zdrowotne realizowane przez zakład opiekuńczo- leczniczy powinny być przeznaczone dla chorych pozbawionych zdolności do samoopieki, wymagających wzmożonej pielęgnacji i kontynuacji leczenia pod stałym nadzorem lekarza, których stan zdrowia wyklucza opiekę domową lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, np. chorzy z niewydolnością oddechową wentylowani mechanicznie lub pacjenci w stanie apalicznym.
5. PRZEDSTAW CELE I ZAŁOŻENIA RESTRUKTURYZACJI SZPITALA W POLSCE:
Rok 1998 - rozpoczęto restrukturyzację szpitali w Polsce.
Celem restrukturyzacji było stworzenie warunków do:
- racjonalnego wydawania środków finansowych przeznaczonych na stacjonarną opiekę medyczną,
- bardziej efektywnego wykorzystywania poszczególnych oddziałów przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego poziomu świadczeń.
Docelowo potencjał opieki stacjonarnej przewiduje się w liczbie 56 łóżek na 10.000 ludności, w tym:
- 35 łóżek na 10.000 ludności dla szpitali opieki krótkoterminowej (zmniejszenie z 40 łóżek);
- 14 łóżek na 10.000 mieszkańców dla szpitali opieki długoterminowej;
- 7 łóżek na 10.000 mieszkańców dla szpitali/oddziałów psychiatrycznych.
Docelowo w Polsce ma funkcjonować 45 tys. łóżek opieki długoterminowej, jednak nadal dostępność do tej formy opieki jest na poziomie niezadowalającym:
2000 r - 12.000 łóżek opieki długoterminowej
2002 r - 16.000 łóżek opieki długoterminowej
2004 r - 24.000 łóżek opieki długoterminowej
Dotychczasowy system opieki długoterminowej w Polsce znacznie odbiega od norm przyjętych w krajach wysokorozwiniętych.
1997 r. wskaźnik łóżek opieki długoterminowej wyniósł:
w Polsce - 8 łóżek na 10.000 mieszkańców
w Belgii - 18 łóżek na 10.000 mieszkańców
w Niemczech - 51 łóżek na 10.000 mieszkańców
w Danii - 100 łóżek na 10.000 mieszkańców
6. OMÓW STACJONARNE I NIESTACJONARNE FORMY OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
W opiece długoterminowej wyodrębnia się świadczenia:
- pielęgnacyjno-opiekuńcze
- opieki paliatywno-hospicyjnej.
Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach stacjonarnych są realizowane przez: oddziały dla przewlekle chorych, zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, zakłady opiekuńczo-lecznicze.
Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach domowych są realizowane przez:
-zespoły opieki długoterminowej (opieka domowa nad pacjentami wentylowanymi mechanicznie); pielęgniarską opiekę domową.
Oddziały dla przewlekle chorych Zapewniają całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego w oddziałach opieki krótkoterminowej, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji. Ponadto ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w domu wymagają stałego nadzoru lekarskiego, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji. W oddziale dla przewlekle chorych pacjent może przebywać czasowo - średnio 30 dni.
Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze (zpo) Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenia oraz wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób i członków ich rodzin.
W odróżnieniu od domu pomocy społecznej, pobyt w zakładzie ma charakter okresowy, a pacjent przebywa w nim tak długo jak to jest niezbędne by go usprawnić, przygotować do samoopieki i pomóc jemu oraz rodzinie w adaptacji do sytuacji zmienionej przez chorobę. Zpo stanowią pośrednią formę opieki stacjonarnej pomiędzy opieką szpitalną a pobytem pacjenta w środowisku domowym lub domu pomocy społecznej.
Zakłady opieki długoterminowej mogą być tworzone jako:
- publiczne zakłady opieki długoterminowej (organami założycielskimi są organy samorządu terytorialnego np. gmina),
- niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej.
Źródła finansowania zpo:
- koszty świadczeń zdrowotnych pokrywa NFZ,
- koszty zakwaterowania i wyżywienia pokrywa podopieczny i/lub jego rodzina (lub pomoc społeczna).
Personel zpo:
- kierownik zakładu - magister pielęgniarstwa, pielęgniarka oddziałowa, lekarz konsultant (umowa cywilnoprawna), pielęgniarki prowadzące, pielęgniarki zadaniowe, pracownik socjalny, dietetyk, rehabilitant, terapeuta zajęciowy, psycholog (umowa cywilnoprawna), kapelan (umowa cywilnoprawna).
Prawidłowe realizowanie zadań zpo umożliwiają trzy elementy, które tworzą charakterystyczną całość tj.:
- koncepcja pielęgnowania Calisty Roy
- metoda pielęgnowania realizowana w formie procesu pielęgnowania
- organizacja pracy według systemu primary nursing.
Primary nursing oznacza sposób organizacji opieki nad pacjentem, gdzie jedna pielęgniarka (tzw. primary nurse) jest odpowiedzialna za zorganizowanie i realizowanie opieki nad pacjentem przez cały czas jego pobytu w zakładzie. Ma ona do dyspozycji kilkuosobowy zespół pielęgniarek (pielęgniarki zadaniowe). Pielęgniarka prowadząca ma pełną samodzielność w planowaniu, realizowaniu i koordynowaniu całościowej opieki nad pacjentem, w pełni ponosi odpowiedzialność za wyniki swoich działań wobec pacjenta.
Zakłady opiekuńczo-lecznicze Świadczenia zdrowotne realizowane przez zakład opiekuńczo-leczniczy powinny być przeznaczone dla chorych pozbawionych zdolności do samoopieki, wymagających wzmożonej pielęgnacji i kontynuacji leczenia pod stałym nadzorem lekarza, których stan zdrowia wyklucza opiekę domową lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, np. chorzy z niewydolnością oddechową wentylowani mechanicznielub pacjenci w stanie apalicznym.
Rodzaje zakładów opiekuńczo-leczniczych:
- zakład opiekuńczo-leczniczych;
- zakład opiekuńczo-leczniczych dla pacjentów w stanie wegetatywnym/apalicznym;
- zakład opiekuńczo-leczniczych dla pacjentów wentylowanych mechanicznie;
- zakład opiekuńczo-leczniczych dla dzieci i młodzieży;
- zakład opiekuńczo-leczniczych dla dzieci wentylowanych mechanicznie.
Koncepcja, metoda i organizacja pracy są takie same jak w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym. Ponieważ stan pacjentów najczęściej uniemożliwia prowadzenie terapii zajęciowej, aktywnej rehabilitacji i treningu umiejętności samoobsługi, podstawą działalności są świadczenia pielęgnacyjne, lecznicze i ćwiczenia czynno-bierne.
Opieka paliatywna i hospicyjna jest wszechstronną, całościową opieką nad ludźmi chorującymi na nieuleczalne, postępujące choroby w końcowym okresie życia (w stanie terminalnym). Jej celem jest poprawienie jakości życia chorego i jego rodziny.
Obejmuje ona:
zwalczanie bólu, leczenie objawowe, łagodzenie cierpień psychicznych, wsparcie duchowe, opiekę socjalną, wspomaganie rodziny zarówno w czasie choroby jak i w okresie osierocenia.
Pielęgniarska opieka domowa Priorytetem w systemie opieki długoterminowej powinna być dobrze zorganizowana opieka domowa. Tą formą opieki objęte są osoby przewlekle chore z dużym deficytem zakresie samoopieki, które nie wymagają leczenia w zakładach lecznictwa stacjonarnego i różnych przyczyn nie chciały lub nie zostały zakwalifikowane do pobytu w stacjonarnych zakładach opieki długoterminowej.
Pielęgniarska opieka domowa - to forma świadczenia zdrowotnego nad obłożnie chorym w każdym wieku i z każdą jednostką chorobową powodującą ograniczenie sprawności psychofizycznej. Pielęgniarską opieką domową objęci są pacjenci nie kwalifikujący się do leczenia stacjonarnego oraz pacjenci, którzy z różnych względów nie chcą lub nie mogą przebywać w zakładachopieki długoterminowej, a którzy wymagają systematycznej i wzmożonej opieki pielęgniarskiej udzielanej w warunkach domowych we współpracy z lekarzem poz.
Pielęgniarka domowa - to pielęgniarka wykonująca świadczenia zdrowotne na rzecz obłożnie chorego w domu, nie rzadziej niż 4 dni w tygodniu przez 1,5 godziny dziennie.
Celem pielęgniarskiej opieki domowej jest:
zapewnienie wzmożonej pielęgniarskiej opieki obłożnie chorym w środowisku domowym;
przygotowanie chorego i jego rodziny do samoopieki i samopielęgnacji oraz kształtowanie umiejętności w zakresie radzenia sobie z niepełnosprawnością.
Formy prawne pielęgniarskiej opieki domowej to:
- indywidualne praktyki pielęgniarskie,
- grupowe praktyki pielęgniarskie,
- niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej,
- samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotne.
Pielęgniarka domowa nie powinna jednocześnie realizować zadań jako pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej.
Warunki objęcia chorego opieką domową
Domowe świadczenia pielęgniarskie, najczęściej finansowane są przez NFZ i realizowane na zlecenie lekarza rodzinnego. Warunkiem objęcia opieką domową osoby obłożnie chorej jest:
1. Wniosek wystawiony przez lekarza podstawowej opiekizdrowotnej lub lekarza prowadzącego pacjenta na oddziale.
2. Kwalifikacja pielęgniarska
- uzyskanie 40 lub mniej pkt. w ocenie możliwości w zakresie samoobsługi,
- konieczność realizacji przynajmniej jednego z wymienionych świadczeń pielęgniarskich przez okres powyżej 2 tygodni: kroplowego wlewu dożylnego, zabiegów w obrębie stomii, przetok, wykonywania opatrunków odleżyn, troficznych owrzodzeń podudzi i trudno gojących się ran, karmienia przez zgłębnik i przetokę, płukania pęcherza moczowego, pielęgnacji rurki tracheostomijnej, zakładania i usuwania pęcherza moczowego.
Pielęgniarska opieka domowa nie może być udzielana chorym:
- objętym innymi formami opieki długoterminowej,
- w ostrej fazie choroby psychicznej,
- objętym opieką przez pielęgniarkę POZ w ramach pielęgniarskiej opieki środowiskowej.
Pielęgniarka domowa jest zobowiązana do współpracy z lekarzem i pielęgniarką POZ, do których pacjent złożył deklarację wyboru,
Powinna przekazać informację o rozpoczęciu i zakończeniu udzielania świadczeń z zakresu opieki długoterminowej.
Wymagane kwalifikacje pielęgniarki domowej:
- wykształcenie wyższe pielęgniarskie: licencjackie lub magisterskie
- średnie medyczne oraz ukończony kurs kwalifikacyjny w jednej z dziedzin pielęgniarstwa: rodzinnego, opieki długoterminowej, zachowawczego, geriatrycznego, opieki paliatywnej lub specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, zachowawczego, geriatrycznego, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej.
Organizacja pielęgniarskiej opieki domowej
1. Niezbędne jest, aby jednostka posiadała biuro z niezbędnym wyposażeniem (telefon z automatyczną sekretarką, faks, telefon komórkowy), miejsce do przechowywania dokumentacji medycznej, podręczny magazyn na niezbędny sprzęt medyczny i leki. Każda pielęgniarka musi posiadać standardowo wyposażony nesseser pielęgniarski. Wskazane jest posiadanie samochodu.
2. Pielęgniarska opieka domowa powinna być sprawowana w dni powszednie tj. od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 20.00 oraz w soboty, niedziele i dni ustawowo wolne od pracy poprzez udzielanie świadczeń w medycznie uzasadnionych przypadkach.
3. Liczba pacjentów objętych opieką przez pielęgniarkę domową nie powinna jednoczasowo przekraczać 5 obłożnie chorych.
4. Pielęgniarka udziela świadczeń na obszarze o promieniu 30 km
Pielęgniarki domowe realizują świadczenia:
- niezależnie (samodzielnie): zbieranie wywiadu pielęgniarskiego i ustalenie diagnozy pielęgniarskiej, wykonywanie czynności pielęgnacyjno-higienicznych, pomoc w żywieniu i nawadnianiu, prowadzenie profilaktyki p/odleżynowej, edukacja w celu przygotowania do samoopieki i samopielęgnacji, pomoc w adaptacji i nauczenia pacjentów sposobów „radzenia sobie”, włączenie systemów wsparcia społecznego, pomoc w pozyskaniu sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego;
- współzależnie w ramach zespołu terapeutycznego np. współudział w rehabilitacji;
- zależnie, na zlecenie lekarza.
Pielęgniarki domowe najczęściej pracują metodą procesu pielęgnowania.
Jakość opieki domowej mogą zapewnić:
- odpowiednie kwalifikacje zespołu opieki domowej;
- właściwa i terminowo realizowana opieka pielęgniarska i lekarska, odpowiednio udokumentowana;
- wprowadzenie standardów opieki pielęgniarskiej w postępowaniu z chorym w warunkach domowych, np.: tlenoterapii domowej, standardów postępowania przeciwodleżynowego;
- właściwe wyposażenie zespołu domowego w sprzęt do pielęgnacji i rehabilitacji domowej, a także do wypożyczania chorym;
- zapewnienie środka transportu z łącznością radiotelefoniczną gwarantującego poczucie bezpieczeństwa pacjentom;
- zapewnienie stałego monitoringu realizowanej opieki domowej w zakresie ponoszonych kosztów, rodzaju zabiegów, rezultatów poszczególnych działań, udziału rodzin pacjentów, a także innychinstytucji w sprawowaniu opieki.
Długoterminowa opieka domowa dla pacjentów wentylowanych mechanicznie Zespół długoterminowej opieki domowej realizuje opiekę nad obłożnie chorymi z niewydolnością oddechową, wymagającymi stosowania inwazyjnej za pomocą respiratora (przez rurkę tracheostomijną), bądź nieinwazyjnej (prowadzonej przez ustniki, maski) ciągłej lub okresowej terapii oddechowej, niewymagającej hospitalizacji na OIT lub w zakładach opieki całodobowej, a wymagającymi specjalistycznego nadzoru lekarza, pielęgnacji i rehabilitacji. Chory musi wyrazić świadomą, pisemną zgodę na ten typ leczenia, w przypadku dzieci zgodę wyraża opiekun prawny.
Skład zespołu opieki długoterminowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie:
- lekarz - specjalista anestezjiologii i intensywnej terapii lub chorób wewnętrznych, chorób płuc, chirurgii, kardiologii lub pediatrii (w przypadku dzieci) - nie mniej niż 1x/tydzień przez 1,5 godz. + stała dostępność pod telefonem;
- pielęgniarka - wykształcenie wyższe pielęgniarskie: licencjackie lub magisterskie lub średnie medyczne z rocznym stażem w lecznictwie stacjonarnym oraz ukończoną specjalizacją lub kursem kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego
- nie mniej niż 2x/tydzień przez 1,5 godz. + stała dostępność pod telefonem;
- fizjoterapeuta lub technik fizjoterapii - nie mniej niż 2x/tydzień przez 1 godz.
Podstawą do objęcia opieką pacjentów wentylowanych mechanicznie przez zespół opieki długoterminowej jest skierowanie od lekarza z oddziału szpitalnego. Do skierowania należy dołączyć:
kartę informacyjną leczenia szpitalnego; wyniki badań; kwalifikacja do leczenia wydaną przez lekarza specjalistę anestezjologii.
7. SCHARAKTERYZUJ SPOSÓB FINANSOWANIA OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
1. Świadczeniobiorcy mają, na zasadach określonych w ustawie, prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, których celem jest zachowanie zdrowia, zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wykrywanie chorób, leczenie, pielęgnacja oraz zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczanie.
2. Świadczeniobiorcy opieki długoterminowej zapewnia się i finansuje ze środków publicznych na zasadach i w zakresie określonych w ustawie:
6) |
rehabilitację leczniczą; |
10) |
leczenie w domu chorego; |
13) |
świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze, w tym opiekę paliatywno-hospicyjną; |
14) |
pielęgnację niepełnosprawnych i opiekę nad nimi; |
20) |
zaopatrzenie w produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki pomocnicze; |
21) |
transport sanitarny; |
Art. 18.
1. Świadczeniobiorca przebywający w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, który udziela świadczeń całodobowych, ponosi koszty wyżywienia i zakwaterowania. Miesięczną opłatę ustala się w wysokości odpowiadającej 250 % najniższej emerytury, z tym że opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu świadczeniobiorcy w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.
2. Miesięczną opłatę za wyżywienie i zakwaterowanie dziecka do ukończenia 18. roku życia, a jeżeli kształci się dalej - do ukończenia 26. roku życia, przebywającego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, który udziela świadczeń całodobowych, ustala się w wysokości odpowiadającej 200 % najniższej emerytury, z tym że opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie w rozumieniu przepisów o pomocy
8. SCHARAKTERYZUJ ODBIORCÓW OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Odbiorcami świadczeń są przede wszystkim osoby z dużymi deficytami w zakresie samoobsługi i samoopieki, które wymagają stałej, długotrwałej opieki i pielęgnacji, oraz osoby w okresie rekonwalescencji po pobycie na oddziale opieki krótkoterminowej, w szczególności w przebiegu następujących chorób:
Dorośli:
- neurologicznych (stany po udarze, stany po uszkodzeniu rdzenia kręgowego, stwardnienie rozsiane),
- ortopedycznych i chirurgicznych (stany po urazach, złamaniach, amputacjach, stany po zabiegach operacyjnych z trudno gojącymi się ranami, rany trudno gojące się i odleżyny),
- internistycznych (ciężka niewydolność: krążeniowo-oddechowa, nerek, wątroby, powikłania długotrwałej cukrzycy, ciężkie choroby reumatyczne i reumatoidalne),
- wynikających z procesu starzenia się (brak sprawności psychofizycznej wynikającej z niedołęstwa);
Dzieci:
- ciężkie powikłania bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych,
- zespoły powstałe wskutek zakażeń wewnątrzmacicznych (wrodzona toksoplazmoza, embriopatie),
- mózgowe porażenie dziecięce pod postacią ciężkich niedowładów lub porażeń);
- genetycznie uwarunkowane zaburzenia przemiany aminokwasów, puryn, lipidów, węglowodanów
- postępujące zwyrodnienie istoty szarej mózgu,
- mukowiscydoza,
- powikłane wodogłowie,
- ciężkie niewyleczalne wady serca, cewy nerwowej, inne zespoły ciężkich, złożonych wad wrodzonych i powikłania ich przebiegu,
- nabyte zespoły przebiegające z krańcową niewydolnością jednego bądź wielu narządów, bez możliwości wyleczenia.
9. WYMIEŃ ZAKRES ŚWIADCZEŃ REALIZOWANYCH W STACJONARNYCH PLACÓWKACH OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Zakres świadczeń obejmuje:
1. usługi zdrowotne:
- pielęgnacyjne - wynikające z diagnozy pielęgniarskiej;
- rehabilitacyjne - aktywizacja, rehabilitacja psychiczna i ruchowa,
- lecznicze - leczenie farmakologiczne, zabiegi terapeutyczne, konsultacje specjalistyczne,
- diagnostyczne - monitorowanie stanu zdrowia -pomiary, obserwacja, badania laboratoryjne, Rtg,
- dietetyczne,
- w zakresie terapii zajęciowej,
- wsparcie psychologiczne,
- edukacja i poradnictwo zdrowotne,
2. Usługi socjalno-opiekuńcze:
- pomoc w podstawowych czynnościach życiowych,
- pomoc w załatwianiu spraw osobistych,
- zapewnienie dostępu do różnych form pomocy społecznej,
- organizacja opieki domowej po zakończeniu pobytu w zakładzie,
- aktywizacja - np. terapia pracą.
3. Związane z potrzebami bytowymi:
- zakwaterowanie,
- wyżywienie,
- utrzymanie czystości.
4. Usługi wspomagające:
- zapewnienie możliwości kontaktu z bliskimi;
umożliwienie realizacji potrzeb religijnych.
10. WYJAŚNIJ POJĘCIE „OSOBA PRZEWLEKLE CHORA” ORAZ WYMIEŃ CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DLA CHOROBY PRZEWLEKŁEJ:
Człowiek przewlekle chory - to osoba, u której w różnym okresie i czasie trwania występują objawy podmiotowe oraz przedmiotowe, ujawniają się zmiany w funkcjonowaniu narządów i układów, w konsekwencji, których prawidłowe funkcjonowanie człowieka zostaje zaburzone.
Cech charakterystyczne choroby przewlekłej:
- długotrwałość,
- łagodniejszy niż w stanie ostrym przebieg;
- pogorszenie sprawności fizycznej i psychicznej;
- uzależnienie osoby chorej od pomocy innych;
- nieodwracalność zmian patologicznych.
Choroba najczęściej ma przebieg naprzemienny z okresami zaostrzeń i remisji.
Osoba, u której rozpoznano chorobę przewlekłą przechodzi przez kilka etapów przystosowania się do zmienionej sytuacji życiowej:
- wstrząs - jeżeli diagnoza jest nieoczekiwana, osoba jest zdezorientowana, niepewna, nie umie poradzić sobie z nową sytuacją.
- konfrontacji - uczucie rozpaczy i poczucie straty;
- ucieczka - zaprzeczenie rozpoznaniu, pomniejszanie znaczenia konsekwencji choroby;
- przystosowanie i reorientacja - uświadomienie sobie realności życia z chorobą i pacjent zaczyna wypracowywać nowy sposób funkcjonowania w nowej rzeczywistości.
Proces przystosowania może trwać różnie długo.
11. OMÓW TYPY RELACJI OPIEKUŃCZYCH W RODZINIE:
Typy relacji opiekuńczych w rodzinie:
Najbardziej pożądana relacja między rodziną a osobą chorą występuje wówczas, gdy istnieje równowaga między niezbędną opieką i pielęgnacją, a faktycznie uzyskiwaną pomocą. Dotyczy to pełnego zakresu opieki i pielęgnacji, jaką człowiek powinien uzyskać w sytuacji choroby, a także pomocy w odzyskiwaniu zdrowia, kompensowaniu ograniczonych lub utraconych funkcji. Jeśli natomiast pojawia się nawet nieznaczna różnica między niezbędną pomocą a pomocą udzielaną, to korzystniejsze jest występowanie pewnego niedoboru pomocy niż jej nadmiar. Niedobór pomocy jest mobilizujący dla osoby starszej lub chorej do podjęcia próby samodzielnego radzenia sobie w zaistniałej sytuacji.
I typ - członkowie rodziny występują jako osoby wspierające w chorobie i niesprawności, a nie wyręczające chorego
pełna akceptacja osoby chorej, niesprawnej, starszej
troskliwość o odzyskanie sprawności, nie wyręczanie
II typ - członkowie rodziny wykazują nadmiar opieki - nadopiekuńczość
wpływ demobilizujący na chorego
uzależnienie od pomocy innych
stała gotowość rodziny do udzielania pomocy
rodzina nie wspiera tylko wyręcza
Specyfika opieki nad pacjentem przewlekle chorym w warunkach domowych
brak pełnej akceptacji chorego i traktowanie jako osobę mniej wartościową, „biedną”, której należy kompensować występujące niedostatki przez świadczenie pomocy
III typ - manipulowanie członkami rodziny - traktowanie instrumentalne
pozbawianie renty
zabieranie dodatku pielęgnacyjnego
„zwalnianie” i usprawiedliwianie się z niewykonywania różnego typu obowiązków z winy i powodu chorego („przez ciebie nie mam czasu dla innych, nie mogę tego zrobić”)
IV typ - znęcanie się fizyczne i psychiczne nad osobą chorą lub niepełnosprawną
Specyfika opieki nad pacjentem przewlekle chorym w warunkach domowych
V typ - szkodzenie choremu wbrew dobrym intencjom - działania wykonywane w dobrej wierze, jednak szkodzące osobie pozostającej pod opieką.
12. WYMIEŃ PRZYCZYNY I KONSEKWENCJE NIEPODEJMOWANIA OPIEKI PRZEZ OPIEKUNÓW RODZINNYCH:
Rodzina najczęściej nie podejmuje opieki nad osobami starszymi, chorymi lub niepełnosprawnymi głównie z dwóch powodów:
braku akceptacji osoby chorej przez rodziną;
braku akceptacji siebie w roli opiekuńczo-pielęgnacyjnej.
W obu przypadkach może to prowadzić do:
oddania członka rodziny pod opiekę służby zdrowia
przekazanie obowiązków opiece społecznej
porzucenie osoby starszej, chorej - ucieczka od obowiązków, scedowanie opieki na innych
Niepodejmowanie opieki może być spowodowane również niewydolnością opiekuńczą rodziny przejawiającą się:
niesprawnością fizyczną i psychiczną członków rodziny
trudną sytuacją bytową
brakiem wiedzy o udzielaniu pomocy
brakiem umiejętności w koniecznych do podjęcia działaniach
występowaniem słabych lub patologicznych więzi emocjonalnych - brak zainteresowania członkiem rodziny.
13. WYMIEŃ NAJCZĘŚCIEJ ZGŁASZANE PROBLEMY PRZEZ OSOBY CHORE PRZEWLEKLE:
Najczęściej ludzie chorzy skarżą się na:
niemożność samodzielnego wykonywania czynności samoobsługowych
różnego rodzaju dolegliwości
trudności w utrzymaniu kontaktów z rodziną i otoczeniem
poczucie uzależnienia od innych
konieczność przyjmowania leków
przestrzeganie zaleconej terapii
stosowanie się do rygorów („nie wolno...”)
samotność, brak zrozumienia
odsunięcie na margines
Problemy osób chorych przewlekle wynikają z:
ograniczeń fizycznych i psychicznych; pogarszającego się stanu zdrowia; konieczności prowadzenia terapii; konieczności prowadzenia usprawniania
Prowadzi to do:
koniecznych zmian w dotychczasowych zachowaniach; podjęcia nowych sposobów postępowania i wykonywania w inny sposób codziennych czynności; korzystania z pomocy osób trzecich przy wykonywaniu podstawowych czynności samoopiekuńczych ; stosowania „nowych” czynności wynikających z faktu istnienia choroby
14. WYMIEŃ NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE PROBLEMY U OPIEKUNÓW OSÓB PRZEWLEKLE CHORYCH:
Najczęściej określane są jako trudności z:
karmieniem, myciem i pomocą w przemieszczaniu się chorego
organizacją opieki dla chorego
stosowaniem wszystkich form zaleconej terapii - podawanie leków, ćwiczenia usprawniające, oddechowe
pielęgnowaniem zapobiegawczym - zapobieganie odleżynom, masaże, ćwiczenia
Specyfika opieki nad pacjentem przewlekle chorym w warunkach domowych
trudności w porozumieniu się z chorym - w sensie fizycznym i emocjonalnym.
Problemy rodziny wynikają z:
braku umiejętności i doświadczenia w wykonywaniu poszczególnych czynności; braku czasu (ogólnie i w konkretnych porach); wrażliwości lub awersji do wykonywania poszczególnych działań lub czynności; braku środków finansowych
15. WYJAŚNIJ DEFINICJĘ ORAZ CELE DOMOWEJ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ: (to samo co w pyt. Nr6)
Pielęgniarska opieka domowa - to forma świadczenia zdrowotnego nad obłożnie chorym w każdym wieku i z każdą jednostką chorobową powodującą ograniczenie sprawności psychofizycznej. Pielęgniarską opieką domową objęci są pacjenci nie kwalifikujący się do leczenia stacjonarnego oraz pacjenci, którzy z różnych względów nie chcą lub nie mogą przebywać w zakładachopieki długoterminowej, a którzy wymagają systematycznej i wzmożonej opieki pielęgniarskiej udzielanej w warunkach domowych we współpracy z lekarzem poz.
Pielęgniarka domowa - to pielęgniarka wykonująca świadczenia zdrowotne na rzecz obłożnie chorego w domu, nie rzadziej niż 4 dni w tygodniu przez 1,5 godziny dziennie.
Celem pielęgniarskiej opieki domowej jest:
zapewnienie wzmożonej pielęgniarskiej opieki obłożnie chorym w środowisku domowym;
przygotowanie chorego i jego rodziny do samoopieki i samopielęgnacji oraz kształtowanie umiejętności w zakresie radzenia sobie z niepełnosprawnością.
16. OMÓW WARUNKI OBJĘCIA DOMOWĄ OPIEKĄ DŁUGOTERMINOWĄ OSOBY CHORE PRZEWLEKLE:
Domowe świadczenia pielęgniarskie, najczęściej finansowane są przez NFZ i realizowane na zlecenie lekarza rodzinnego.
Warunkiem objęcia opieką domową osoby obłożnie chorej jest:
1. Wniosek wystawiony przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza prowadzącego pacjenta na oddziale.
2. Kwalifikacja pielęgniarska
- uzyskanie 40 lub mniej pkt. w ocenie możliwości w zakresie samoobsługi,
konieczność realizacji przynajmniej jednego z wymienionych świadczeń pielęgniarskich przez okres powyżej 2 tygodni: kroplowego wlewu dożylnego, zabiegów w obrębie stomii, przetok, wykonywania opatrunków odleżyn, troficznych owrzodzeń podudzi i trudno gojących się ran, karmienia przez zgłębnik i przetokę, płukania pęcherza moczowego, pielęgnacji rurki tracheostomijnej, zakładania i usuwania pęcherza moczowego.
17. OMÓW ZASADY PRZYJĘCIA PACJENTA DO NIEPUBLICZNEGO ZAKŁADU OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Do niepublicznego zakładu kieruje kierownik zakładu w porozumieniu z lekarzem (skala Bartel)
W niepublicznych zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych decyzję o przyjęciu do zakładu wydaje dyrektor w porozumieniu z lekarzem zakładu w oparciu o dokumentację określoną ww. rozporządzeniu. Przyjęcie w takim przypadku wymaga potwierdzenia płatnika.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
z dnia 30 grudnia 1998 r.
w sprawie sposobu i trybu kierowania osób do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalania odpłatności za pobyt w tych zakładach
§ 1. 1. Skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego albo do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, zwanego dalej "zakładem", wydaje w drodze decyzji organ, który utworzył publiczny zakład, albo organ, który zawarł umowę z niepublicznym zakładem na wykonywanie zadań publicznego zakładu opieki zdrowotnej, zwany dalej "organem kierującym".
2. Z wnioskiem o wydanie skierowania do zakładu, zwanym dalej "wnioskiem", może wystąpić osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu albo jej przedstawiciel ustawowy lub - za zgodą tej osoby albo jej przedstawiciela ustawowego - inna osoba lub zakład opieki zdrowotnej.
3. Do wniosku dołącza się:
1) zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu ze względu na stan zdrowia wymaga całodobowej pielęgnacji, opieki lub rehabilitacji i nie wymaga hospitalizacji, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia,
2) wywiad pielęgniarski przeprowadzony przez pielęgniarkę środowiskową (rodzinną) albo pielęgniarkę społeczną zakładu opieki zdrowotnej, w którym osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu przebywa, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia,
3) dokumenty stwierdzające wysokość dochodu osoby ubiegającej się o skierowanie do zakładu albo osoby zobowiązanej do ponoszenia odpłatności za pobyt w zakładzie, w szczególności:
a) decyzję organu emerytalno-rentowego ustalającego wysokość emerytury albo renty; do decyzji załącza się zgodę osoby ubiegającej się o skierowanie do zakładu na potrącanie opłaty za pobyt w zakładzie przez właściwy organ emerytalno-rentowy ze świadczenia emerytalno-rentowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, lub
b) decyzję o przyznaniu zasiłku stałego wyrównawczego lub renty socjalnej; do decyzji można załączyć zgodę osoby ubiegającej się o skierowanie do zakładu albo przedstawiciela ustawowego do odbioru tych należności przez zakład.
§ 2. 1. Wniosek, wraz z załączonymi dokumentami, o których mowa w § 1 ust. 2 i 3, składa się lekarzowi wyznaczonemu przez organ kierujący, który na podstawie dokumentów wymienionych w § 1 ust. 3 pkt 1 i 2, uwzględniając w miarę możliwości dokonanie wyboru zakładu przez osobę ubiegającą się o skierowanie, wydaje w ciągu 14 dni opinię co do skierowania tej osoby do określonego zakładu.
2. Wymagane dokumenty wraz z opinią, o której mowa w ust. 1, lekarz niezwłocznie przekazuje do organu kierującego.
§ 3. 1. Skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego wydaje się na pobyt stały albo na czas określony, a do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego - na czas określony.
2. Skierowanie do zakładu wraz z wnioskiem i dokumentami, o których mowa w § 1 ust. 2 i 3, organ kierujący przekazuje kierownikowi zakładu; kopię wniosku zatrzymuje organ kierujący.
3. Jeżeli osoba skierowana do zakładu z powodu braku miejsca nie może być przyjęta do zakładu w terminie 3 miesięcy od dnia wydania decyzji o skierowaniu, zostaje wpisana na listę osób oczekujących, prowadzoną przez zakład z uwzględnieniem art. 19 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591, z 1995 r. Nr 138, poz. 682, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 769 i Nr 158, poz. 1041 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1115), zwanej dalej "ustawą".
4. Osobie skierowanej do zakładu albo zakładowi opieki zdrowotnej, w którym osoba ta przebywa:
1) przekazuje się informację o kolejności na liście osób oczekujących,
2) udostępnia się na żądanie do wglądu listę osób oczekujących.
5. Kierownik zakładu zawiadamia pisemnie osobę skierowaną do zakładu albo zakład opieki zdrowotnej, w którym osoba ta przebywa, o terminie przyjęcia do zakładu.
6. O przyjęciu do zakładu osoby skierowanej kierownik zakładu zawiadamia organ kierujący.
7. Osoba skierowana powinna być przyjęta do zakładu nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia wydania skierowania.
§ 4. W przypadku wydania przez sąd opiekuńczy orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie, stanowi ono podstawę do wydania skierowania, o którym mowa w § 1 ust. 1.
§ 5. W przypadkach nagłych, wynikających ze zdarzeń losowych i uzasadnionych stanem zdrowia, na wniosek lekarza, o którym mowa w § 2 ust. 1, może być wydane skierowanie do zakładu na czas określony bez zachowania określonego trybu, a przyjęcie do zakładu może nastąpić poza kolejnością.
§ 6. 1. Miesięczna opłata za pobyt w zakładzie osoby skierowanej do zakładu albo w nim przebywającej, określona na podstawie art. 34a ust. 1 i 2 ustawy, jest ustalana na okres roku, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Opłatę, o której mowa w ust. 1, ustala się ponownie po każdorazowej zmianie wysokości dochodu osoby przebywającej w zakładzie albo osób obowiązanych do ponoszenia opłat za pobyt w zakładzie.
§ 7. 1. Miesięczną opłatę za pobyt w zakładzie obniża się odpowiednio o liczbę dni nieobecności w danym miesiącu w zakładzie, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Obniżenie opłaty następuje pod warunkiem pisemnego poinformowania kierownika zakładu przez osobę przebywającą w zakładzie o nieobecności co najmniej na 3 dni wcześniej, chyba że powiadomienie to było niemożliwe z powodów losowych, a fakt ten został uwiarygodniony.
§ 8. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.
18. WYMIEŃ WYMAGANE KWALIFIKACJE ZAWODOWE PIELĘGNIARKI DOMOWEJ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Wymagane kwalifikacje pielęgniarki domowej:
wykształcenie wyższe pielęgniarskie: licencjackie lub magisterskie
- średnie medyczne oraz ukończony kurs kwalifikacyjny w jednej z dziedzin pielęgniarstwa: rodzinnego, opieki długoterminowej, zachowawczego, geriatrycznego, opieki paliatywnej lub
specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, zachowawczego, geriatrycznego, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej.
19. KTÓRA Z KONCEPCJI TEORETYCZNYCH WSPÓŁCZESNEGO PIELĘGNIARSTWA MA NAJSZERSZE ZASTOSOWANIE W DOMOWEJ OPIECE DŁUGOTERMINOWEJ:
Chyba orem
20. KTÓRA Z KONCEPCJI TEORETYCZNYCH WSPÓŁCZESNEGO PIELĘGNIARSTWA MA NAJSZERSZE ZASTOSOWANIE W STACJONARNYCH PLACÓWKACH OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Koncepcja pielęgnowania C. Roy
21. SCHARAKTERYZUJ ORGANIZACJĘ DOMOWEJ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Organizacja pielęgniarskiej opieki domowej
1. Niezbędne jest, aby jednostka posiadała biuro z niezbędnym wyposażeniem (telefon z automatyczną sekretarką, faks, telefon komórkowy), miejsce do przechowywania dokumentacji medycznej, podręczny magazyn na niezbędny sprzęt medyczny i leki. Każda pielęgniarka musi posiadać standardowo wyposażony neseser pielęgniarski. Wskazane jest posiadanie samochodu.
2. Pielęgniarska opieka domowa powinna być sprawowana w dni powszednie tj. od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 20.00 oraz w soboty, niedziele i dni ustawowo wolne od pracy poprzez udzielanie świadczeń w medycznie uzasadnionych przypadkach.
3. Liczba pacjentów objętych opieką przez pielęgniarkę domową niepowinna jednoczasowo przekraczać 5 obłożnie chorych.
4. Pielęgniarka udziela świadczeń na obszarze o promieniu 30 km.
22. WYMIEŃ ZAKRES ŚWIADCZEŃ REALIZOWANYCH PRZEZ PIELĘGNIARKĘ DOMOWEJ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Pielęgniarki domowe realizują świadczenia:
- niezależnie (samodzielnie): zbieranie wywiadu pielęgniarskiego i ustalenie diagnozy pielęgniarskiej, wykonywanie czynności pielęgnacyjno-higienicznych, pomoc w żywieniu i nawadnianiu, prowadzenie profilaktyki p/odleżynowej, edukacja w celu przygotowania do samoopieki i samopielęgnacji, pomoc w adaptacji i nauczenia pacjentów sposobów „radzenia sobie”, włączenie systemów wsparcia społecznego, pomoc w pozyskaniu sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego;
- współzależnie w ramach zespołu terapeutycznego np. współudział w rehabilitacji;
- zależnie, na zlecenie lekarza.
Pielęgniarki domowe najczęściej pracują metodą procesu pielęgnowania.
23. WYMIEŃ ELEMENTY KSZTAŁTUJĄCE WYDOLNOŚĆ OPIEKUŃCZĄ RODZINY:
- niepełność rodziny,
- ograniczenie sprawności fizycznej i psychicznej potencjalnych opiekunów,
- motywacja,
- dyspozycyjność opiekunów,
- wykształcenie opiekunów,
- wiedza i umiejętności opiekunów,
- dezorganizacja rodziny, a zwłaszcza przemoc i alkoholizm,
- sytuacja bytowa rdziny.
24. OMÓW SKALĘ BARTHEL I WSKAŻ JEJ ZASTOSOWANIE W OPIECE DŁUGOTERMINOWEJ:
Skala Barthela pozwala ocenić sprawność chorego - jakie czynności pacjent może wykonać sam lub z pomocą, albo nie może wykonać sam lub z pomocą, albo nie może wykonać ich wcale. Wg skali Barthela maksymalnie pacjent może otrzymać 100 pkt, a min. 0 pkt. Według skali Barthela pacjentów można podzielić na trzy grupy w zależności od ich stanu psychoruchowego:
I grupa - pacjent LEKKI - 85 - 100 pkt,
II grupa - pacjent ŚREDNIOCIĘŻKI - 20 - 85 pkt,
III grupa - pacjent CIĘŻKI - 0 - 25 pkt
W celu uniknięcia nakładania się świadczeń pielęgniarki środowiskowej i pielęgniarki opieki domowej przyjęto następujący podział:
- opiekę pielęgniarską nad pierwszą i drugą grupą pacjentów sprawują pielęgniarki środowiskowo - rodzinne,
- opiekę pielęgniarską nad trzecią grupą pacjentów sprawują pielęgniarki domowe utrzymując jednocześnie stały kontakt z pielęgniarką środowiskową i lekarzem POZ.
SKALA BARTHELA dotyczy:
spożywanie posiłków,
przechodzenie z łóżka na wózek i z powrotem,
utrzymywanie higieny,
korzystanie z WC, nie potrafi
mycie/ kąpiel, potrafi z pomocą
przejście 50m, potrafi samodzielnie
chodzenie po schodach,
jazda na wózku,
ubieranie i rozbieranie,
kontrola zwieraczy odbytu,
kontrola zwieraczy moczu
25. SCHARAKTERYZUJ DŁUGOTERMINOWĄ OPIEKĘ DOMOWĄ DLA PACJENTÓW WENTYLOWANYCH MECHANICZNIE:
Długoterminowa opieka domowa dla pacjentów wentylowanych mechanicznie
Zespół długoterminowej opieki domowej realizuje opiekę nad obłożnie chorymi z niewydolnością oddechową, wymagającymi stosowania inwazyjnej za pomocą respiratora (przez rurkę tracheostomijną), bądź nieinwazyjnej (prowadzonej przez ustniki, maski) ciągłej lub okresowej terapii oddechowej, niewymagającej hospitalizacji na OIT lub w zakładach opieki całodobowej, a wymagającymi specjalistycznego nadzoru lekarza, pielęgnacji i rehabilitacji. Chory musi wyrazić świadomą, pisemną zgodę na ten typ leczenia, w przypadku dzieci zgodę wyraża opiekun prawny.
Skład zespołu opieki długoterminowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie:
- lekarz - specjalista anestezjiologii i intensywnej terapii lub chorób wewnętrznych, chorób płuc, chirurgii, kardiologii lub pediatrii (w przypadku dzieci) - nie mniej niż 1x/tydzień przez 1,5 godz. + stała dostępność pod telefonem;
- pielęgniarka - wykształcenie wyższe pielęgniarskie: licencjackie lub magisterskie lub średnie medyczne z rocznym stażem w lecznictwie stacjonarnym oraz ukończoną specjalizacją lub kursem kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego
- nie mniej niż 2x/tydzień przez 1,5 godz. + stała dostępność pod telefonem;
- fizjoterapeuta lub technik fizjoterapii - nie mniej niż 2x/tydzień przez 1 godz.
Podstawą do objęcia opieką pacjentów wentylowanych mechanicznie przez zespół opieki długoterminowej jest skierowanie od lekarza z oddziału szpitalnego. Do skierowania należy dołączyć:
- kartę informacyjną leczenia szpitalnego;
- wyniki badań;
kwalifikacja do leczenia wydaną przez lekarza specjalistę anestezjologii.
26. WYJAŚNIJ POJĘCIE WYPALENIE ZAWODOWE:
Wypalenie zawodowe to zespół emocjonalnego i fizycznego wyczerpania, obejmujący negatywne nastawienie do pracy, utratę zadowolenia z wykonywanych zadań, poczucie braku osiągnięć osobistych oraz rozwój negatywnej samooceny prowadzący do depersonalizacji.
Pojęcie wypalenia zawodowego funkcjonuje w literaturze światowej od 30 lat. W Polsce termin ten pojawił się pod koniec lat osiemdziesiątych m.in. z powodu wzrastającego tempa przemian ekonomiczno-społecznych. Przemiany te wiązały się z wysokimi kosztami psychologicznymi - były one szczególnie wysokie w zawodach o charakterze służ społecznych (m.in. nauczyciele, lekarze, pielęgniarki, policjanci). Przedstawiciele tych zawodów narażeni są na narastający stres, przewlekłe przemęczenie oraz pogłębiające się brak zadowolenia z wykonywanej pracy. Na wypalenie zawodowe narażeni są przede wszystkim reprezentanci zawodów, w których niezbędna jest bliska, emocjonalna relacja z drugim człowiekiem.
27. SCHARAKTERYZUJ OBJAWY WYPALENIA ZAWODOWEGO:
Wyróżnia się trzy grupy symptomów składających się na syndrom wypalenia zawodowego:
1. Wyczerpanie emocjonalne - istotą tej grupy symptomów są: niechęć do pracy, brak satysfakcji z jej wykonywania oraz negatywna ocena wykonywanego zawodu. Dominuje poczucie zmęczenia fizycznego i psychicznego, rozdrażnienie i zniechęcenie. Coraz mniej czasu poświęca się na kontakty z pacjentem. Mogą pojawić się dolegliwości somatyczne: bóle głowy, zaburzenia gastryczne, bezsenność, uczucie permanentnego zmęczenia.
2. Depersonalizacja - następuje rozwój negatywnego, cynicznego nastawienia do pacjenta, który traktowany jest w sposób bezosobowy, nieczuły. Etap ten pojawia się zazwyczaj, gdy wyczerpanie emocjonalne osiąga wysoki poziom.
3. Poczucie braku osiągnięć osobistych - w tej fazie następuje duże obniżenie efektywności i jakości wykonywanego zadania. Pojawia się brak kontroli emocjonalnej, niemożność zapanowania nad sytuacją, trudności w koncentracji. Zanika dążenie do sukcesu, ulega obniżenie samooceny, a nawet utrata poczucia sensu życia.
28. WYMIEŃ PRZYCZYNY WYPALENIA ZAWODOWEGO:
Najczęstsze przyczyny wypalenia zawodowego u pielęgniarek
- stawianie przed pielęgniarkami coraz więcej zadań i obowiązków, które wiążą się m.in. z koniecznością zdobywania nowej wiedzy oraz rozwijania nowych umiejętności celem zapewnienia pacjentowiopieki na jak najwyższym poziomie;
- brak sukcesu zawodowego;
niskie zarobki;
niski prestiż zawodowy i poczucie rozbieżności między wymaganiami i oczekiwaniami a statusem społecznym pielęgniarek;
stały kontakt ze słabymi, chorymi oczekującymi ludźmi powodujący duże odciążenie psychiczne - najbardziej narażone na wypalenie zawodowe są pielęgniarki pracujące na oddziałach: psychiatrycznych, intensywnej terapii, onkologicznych, opieki długoterminowej;
- brak akceptacji siebie w roli pielęgniarki;
fizyczne i psychiczne czynniki stresogenne występujące w pracy pielęgniarki: praca zmianowa, przeciążenie, presja czasu, duża odpowiedzialność, brak kontroli nad ostatecznym rezultatem działania, brak kryteriów kontroli osiągnięć, brak informacji zwrotnej, wsparcia społecznego, „niepewność jutra” wynikająca z ciągłych restrukturyzacji placówek służby zdrowia.
29. PRZEDSTAW SPOSOBY ZAPOBIEGANIA ZJAWISKU WYPALENIA ZAWODOWEGO:
Działania profilaktyczne muszą być wielokierunkowe i obejmowaćróżne sfery życia człowieka. Wśród sposobów zapobiegania wypaleniu zawodowemu można wyróżnić:
1. Zapewnienie optymalnej liczby osób pod opieką - dla zapewnieni komfortu pracy niezbędne jest przestrzeganie przez przełożonych norm zatrudnienia. Pielęgniarka musi mieć czas dla pacjenta, dysponować taką ilością czasu, który pozwoli jej na realizację wszystkich zadań. Skracanie tego czasu poprzez zwiększanie liczby podopiecznych, jest jednym z podstawowych czynników stresogennych zawodów medycznych.
2. Przerwy na wytchnienie - wśród działań profilaktycznych można wyróżnić wypoczynek bierny oraz rotacyjną zmianę personelu. Wypoczynek bierny sprowadza się do oderwania się nawet na krótką chwilę, od tego co się robi. Pozwala nabrać dystansu i zyskać nowego spojrzenia na problemy. Przerwa na kawę, rozmowę mogą być motorem ładującym akumulatory energii. Bardziej efektywną formą działań profilaktycznych będzie rotacyjna zmiana personelu. Może to być zmiana rodzaju pracy, zmiana stanowiska pracy (w obrębie tego samego zawodu) lub zmiana oddziału w ramach wyuczonej specjalizacji.
3. Skrócenie czasu pracy - dłuższy czas pracy sprzyja wypaleniu się. Należy zatem przestrzegać norm czasu pracy przewidzianych ustawą. Wszelkie wydłużanie czasu pracy może być czynnikiem wpływającym na zmęczenie, obniżenie samopoczucia, co z kolei może służyć rozwijaniu negatywnych postaw wobec pacjentów.
4. Odpowiednie przygotowanie miejsca pracy - pomieszczenia socjalne powinny chociaż w części przypominać dom rodzinny (rośliny doniczkowe, serwetki na stole, obraz na ścianie). Innym działaniem zapobiegawczym będzie ochrona przed hałasem Hałas działa na ludzką psychikę w sposób niedostrzegalny powodując brak koncentracji, zdenerwowanie, pobudzenie psychoruchowe. Urządzenia wywołujące hałas powinny być instalowane z dala od miejsc pracy personelu medycznego. Niezbędne jest również prawidłowe oświetlenie miejsce pracy - światłem naturalnym jak i sztucznym, kontrolowanie temperatury, czystość i porządek. Istotne jest, by wszelkie przedmioty miały swoje miejsce. Nieład może być dużym czynnikiem stresogennym. Odpowiednio przygotowane miejsce pracy pozwoli w sposób efektywny funkcjonować pracownikowi na stanowisku pracy.
5. Towarzysko-zawodowe grupy wsparcia - udział w formalnych i nieformalnych spotkaniach towarzysko-zawodowych lub koleżeńskich daje okazję do odreagowania. Spotkania takie dają możliwość wymiany spostrzeżeń i są oparciem w pokonywaniu sytuacji stresowych w pracy. Dodatkowo pracownik ma świadomość, że nie jest osamotniony w swoich decyzjach i postawach w pracy, i że ma zawsze oparcie w kręgu koleżeńskim. Spotkania takie powinny mieć miejsce poza zakładem pracy.
6. Spotkania problemowe - wspólne zebrania pracownicze poświęcane wyrażaniu i analizowaniu uczuć wywołanych trudnymi problemami w pracy pozwalają zrozumieć własne reakcje i stosunek do pacjenta. Wymiana poglądów, zachowań i opinii służą porównaniu zachowań innych z zachowaniami własnymi. Spotkania umożliwiają wspólne rozwiązywanie problemów jednostki, jak również opracowaniem algorytmów postępowań ograniczających bądź eliminujących czynniki stresogenne. Zebrania taki pozwalają uniknąć destruktywnego skumulowania emocji. Warunkiem podstawowym takiego działania jest zaangażowanie całej grupy w celu konstruktywnego rozwiązywania problemów.
7. Ćwiczenia umiejętności personalnych - polega na praktycznej nauce umiejętności bezpośredniego kontaktowania się z pacjentem. Profesjonalnie takie ćwiczenia prowadzone są przez psychologa.
8. Regeneracja organizmu - sposób psychofizycznej regeneracji powinien być indywidualnie dobrany do osoby i wynikać z jej upodobań, predyspozycji i zainteresowań. Efektem tych działań poza odzyskaniem sił witalnych będzie spokój wewnętrzny i poprawa samopoczucia człowieka.
Przykłady działań regeneracyjnych:
- słuchanie muzyki, a potem ponowne rozmyślanie o przeżytym dniu,
- ucieczka do przyjaciół lub wyjście do miasta,
- retrospekcja miłych wspomnień,
- długie spacery,
- pisanie dziennika, traktując to jako formę autorefleksji,
- czytanie ulubionej literatury,
- wyszukiwanie działań praktycznych np. majsterkowanie, praca w ogródku,
- rozwijanie hobby,
- uprawianie sportu.
9. Techniki relaksacyjne - przy aktualnym natężeniu stresów w codziennym życiu rozładowywanie tych napięć staje się koniecznością, bowiem w przeciwnym wypadku może dojść do spadku wydajności organizmu i zmniejszenia stopnia jego koordynacji.
Najczęściej stosowane techniki relaksacyjne:
- sen - daje on możliwość usunięcia napięć zarówno z ciała jak i umysłu,
- ćwiczenia relaksacyjne
- ćwiczenia oddechowe
techniki relaksacyjne wynikające z określonych filozofii życia: (joga, medytacja).
30. WYMIEŃ RODZAJE ŚWIADCZEŃ UZYSKIWANYCH W RAMACH POMOCY SPOŁECZNEJ:
Świadczenia pieniężne:
- zasiłek stały,
- zasiłek okresowy,
- zasiłek celowy,
- specjalny zasiłek celowy,
- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,
- pomoc dla rodzin zastępczych
- pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym niektóre typy placówek opiekuńczo - wychowawczych, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno - wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze oraz rodziny zastępcze.
Świadczenia niepieniężne:
- praca socjalna,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne,
- składki na ubezpieczenie społeczne,
- pomoc rzeczowa, w tym ekonomiczna, usamodzielnienie,
- sprawienie pogrzebu,
- poradnictwo specjalistyczne,
- interwencja kryzysowa,
- schronienie,
- posiłek,
- niezbędne ubranie,
- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
- specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
- mieszkanie chronione,
- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
- opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo - wychowawczej,
- pomoc w uzyskiwaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych,
- pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnionych,
- szkolenia, poradnictwo rodzinne, terapia rodzinna prowadzona przez ośrodki adopcyjno - opiekuńcze.
Pomoc społeczna polega w szczególności na:
przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń,
pracy socjalnej,
prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy.
31. PRZEDSTAW DEFINCJĘ ORAZ CELE POMOCY SPOŁECZNEJ:
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej, która umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych osobom, które nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Wspiera ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Główne cele pomocy społecznej:
wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie - w miarę możliwości - do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka,
zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej - dla osób nie posiadających dochodu lub o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym i osobom niepełnosprawnym,
zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia,
zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie,
integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie,
stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie.
32. WYMIEŃ RODZAJE DOMÓW OPIEKI SPOŁECZNEJ ORAZ PRZEDSTAW ZAKRES ŚWIADCZEŃ REALIZOWANYCH W DPS:
Dom pomocy społecznej świadczy, na poziomie obowiązującego standardu, osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające, edukacyjne w formach i zakresie wynikających z indywidualnych potrzeb.
Domy, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą się na domy dla:
Osób w podeszłym wieku
Osób przewlekle somatycznie chorych
Osób przewlekle psychicznie chorych
Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie
Dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie
Osób niepełnosprawnych fizycznie
Świadczenia pomoc społecznej:
1. Świadczenia pieniężne
zasiłek stały,
zasiłek okresowy,
zasiłek celowy,
specjalny zasiłek celowy,
zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,
pomoc dla rodzin zastępczych,
pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym niektóre typy placówek opiekuńczo- wychowawczych, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze oraz rodziny zastępcze,
2. Świadczenia niepieniężne:
- praca socjalna,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne,
- składki na ubezpieczenie społeczne,
- pomoc rzeczowa, w tym ekonomiczne usamodzielnienie,
- sprawienie pogrzebu,
- poradnictwo specjalistyczne,
- interwencja kryzysowa,
- schronienie,
- posiłek,
- niezbędne ubranie,
- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
- specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
- mieszkanie chronione,
- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
- opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej,
- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych,
- pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,
- szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.
33. WYMIEŃ SYTUACJE ŻYCIOWE UPOWAŻNIAJĄCE DO UDZIELANIA ŚWIADCZEŃ Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ:
Pomocy społecznej udziela się z powodu (art. 7 ustawy):
ubóstwa,
sieroctwa,
bezdomności,
bezrobocia,
niepełnosprawności,
długotrwałej lub ciężkiej choroby,
przemocy w rodzinie,
alkoholizmu lub narkomanii,
zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
klęski żywiołowej lub ekologicznej
potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,
braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze,
trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
Prawo do świadczeń przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z w/ w okoliczności.
34. OMÓW DOKUMENTACJĘ PROWADZONĄ PRZEZ PIELĘGNIARKI DOMOWEJ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Karta procesu pielęgnowania, karta obserwacji, skala Bartel, wywiad pielęgniarski (struktura rodziny, wydolność opiekuńcza rodziny, karta czynności pielęgnacyjnych)
35. ZDEFINIUJ TERMIN „TERMINALNA FAZA CHOROBY” ORAZ SCHARAKTERYZUJ POSZCZEGÓLNE JEJ ETAPY:
Terminalny okres choroby rozpoznaje się wówczas, gdy ustaje możliwość dalszego przedłużania życia chorego drogą bezpośredniego oddziaływania na przyczynę choroby.
Można w nim wyróżnić 3 okresy:
- okres pretereminalny - faza choroby, w której zaprzestano leczenia przedłużającego życie, ale chory znajduje się w dość dobrym stanie ogólnym, bez dolegliwości;
- właściwy stan terminalny - rozpoczyna się w chwili, gdy pojawiają się dolegliwości, prowadzące do nieodwracalnego pogorszenia stanu ogólnego - jest to okres właściwej opieki paliatywnej trwającej zwykle ok.6-8 tyg;
okres umierania (agonalny) - poprzedza bezpośrednio śmierć chorego, trwa zwykle 2-3 doby i przejawia się stopniowo narastającą niewydolnością ważnych dla życia narządów, zaburzeniami metabolicznymi z towarzyszącymi im często zaburzeniami świadomości.
36. PRZEDSTAW ZAKRES INFORMACJI NIEZBĘDNYCH DO SFORMUŁWANIA DIAGNOZY PIELĘGNIARSKIEJ WOBEC PACJENTA W TERMINALNEJ FAZIE CHOROBY:
1. Rozpoznanie potrzeb pacjenta i jego rodziny:
- określenie funkcjonowania pacjenta we wszystkich sferach życia,
- informacje dotyczące stanu ogólnego pacjenta,
- objawy, jakie występują i wynikają z istnienia jednostki chorobowej,
- objawy typowe dla okresu terminalnego:
ból (charakter, natężenie, częstość występowania, czas trwania, lokalizacja bólu, czynniki nasilające i łagodzące dolegliwości bólowe, promieniowanie bólu),
wywiad dotyczący występowania niepożądanych skutków długotrwałego unieruchomienia,
duszność (spoczynkowa, wysiłkowa),
brak apetytu, nudności, wymioty, zaparcia, biegunki,
stopień osłabienia, wyniszczenia organizmu,
zwracamy uwagę na zachowanie pacjenta
- ocena deficytu w zakresie samoobsługi,
- ocena stanu psychicznego pacjenta (czy pacjent ma świadomość swojej sytuacji),
- zorientowanie się , jakie są wcześniejsze doświadczenia pacjenta w zakresie śmierci i umierania,
- musimy się zorientować, jakie pacjent wykazuje lęki, niepokoje, czego się boi ( czy boi się umierania, czy boi się śmierci, czy obawia się o los najbliższych),
- ocena funkcjonowania w sferze społecznej (warunki materialne, bytowe).
37. PRZEDSTAW ZAKRES DZIAŁAŃ EDUKACYJNYCH WOBEC RODZINY PACJENTA W TERMINALNEJ FAZIE CHOROBY:
- wyposażenie i przygotowanie miejsca wydzielonego dla pacjenta, by zapewnić optymalny komfort pacjentowi,
- edukacja w zakresie gdzie i w jaki sposób można pozyskać sprzęty ułatwiające pielęgnację, przemieszczanie pacjenta,
- nauczenie rodziny obsługi sprzętu,
- nauczenie rodziny wykonywania czynności pielęgnacyjnych,
- wsparcie organizacyjne rodziny - jak podzielić obowiązki pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny,
- organizacja życia rodziny w nowej sytuacji,
- zostawiamy rodzinie numer telefonu do pielęgniarki i lekarza, opiekujących się chorym,
- ustalenie z rodziną alternatywnych miejsc opieki,
- wątpliwości, pytania i obawy rodziny traktujemy poważnie,
- na bieżąco informujemy rodzinę o zmianach w stanie pacjenta,
- przygotowujemy rodzinę na różne sytuacje, które mogą się wydarzyć (jak będzie przebiegał dalszy proces leczenia),
- nauczenie rodziny monitorowania tętna i oddechu,
- opracowanie z rodziną schematu postępowania w przypadku agonii i śmierci chorego,
- uwrażliwiamy rodzinę, że w momencie agonii pacjentowi należy zapewnić spokój, bliskość - rozmawiamy, mówimy do pacjenta, trzymamy go za rękę, podkreślamy bliskość przez dotyk,
- rodzina nie powinna wzywać pogotowia, kiedy pacjent jest w stanie agonalnym, nie podejmuje się wtedy także RKO,
- informujemy rodzinę jak postąpić w przypadku śmierci - wzywamy lekarza, który stwierdza zgon,
- ograniczamy pospiech, dajemy rodzinie czas na pożegnanie się z pacjentem, na dokonanie obrzędów religijnych,
- informujemy rodzinę, jakie reakcje mogą u nich wystąpić w przypadku śmierci bliskiego,
- edukujemy rodzinę, jak radzić sobie w okresie żałoby ( po śmierci pacjenta nie powinien urwać się kontakt pielęgniarki z rodziną), pielęgniarka musi wyrazić uznanie dla rodziny za opiekę, jaką sprawowali nad pacjentem,
- opieka nad osieroconymi (pielęgniarka monitoruje przebieg żałoby u osieroconych), w okresie osierocenia zwracamy szczególną uwagę na osoby z zaburzeniami psychicznymi oraz na osobę, która była silnie związana emocjonalnie z osobą zmarłą,
pielęgniarka podaje adresy grup wsparcia dla osieroconych, kontaktujemy rodzinę z psychologiem lub psychoterapeutą, jeśli zachodzi taka konieczność.
38. PRZEDSTAW PROBLEMY EMOCJONALNE RODZICÓW DZIECKA OBJĘTEGO OPIEKĄ DŁUGOTERMINOWĄ Z POWODU CHOROBY PRZEWLEKŁEJ LUB NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI:
- okres rozwoju dziecka w jakim doszło do choroby lub niepełnosprawności (łatwiej się przystosować rodzicom, którzy mają dziecko chore od urodzenia, trudniej gdy dziecko zachorowało w późniejszym okresie swojego życia)
- sposób przekazania informacji o chorobie dziecka
- rodzaj i stopień niepełnosprawności, czy stopień zaawansowania choroby
- widoczność niepełnosprawności - im bardziej zdeformowane ciało tym trudniej pogodzić się rodzicom z chorobą
- zachowanie dziecka - im bardziej negatywne tym trudniej zaakceptować
- wartości i cele życiowe rodziców ( trzeba zmniejszyć aspiracje zawodowe, trzeba przewartościować system wartości w danej rodzinie)
konieczność przekazania dziecka pod opiekę placówki stacjonarnej
39. SCHARAKTERYZUJ PROBLEMY SPOŁECZNE RODZICÓW DZIECKA OBJETEGO OPIEKĄ DŁUGOTERMINOWĄ Z POWODU CHOROBY PRZEWLEKŁEJ LUB NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI:
- izolacja dziecka i głównego opiekuna, którym najczęściej jest matka
- bariery architektoniczne, negatywne postawy społeczeństwa oraz reakcja rodziców jaką oni reprezentują postawę wobec dziecka)
- problem izolacji matki, często one izolują się na własne życzenie rezygnując z pracy zawodowej, mamy często przejmują całkowitą opiekę nad dzieckiem
- problemy natury finansowej z jednej strony z powodu spadku dochodów bo matki rezygnują z pracy, a jednocześnie zwiększają się wydatki w danej rodzinie (rehabilitacja, leczenie, zakup odpowiedniego sprzętu dla dziecka) często może to być upokorzeniem dla rodziny, że nie mają odpowiedniej ilości dochodów
- zmiana relacji między rodzicami dziecka (często pojawiają się negatywne relacje, matka zajmuje się dzieckiem, powód do sporów bo ojciec czuje się zwolniony z obowiązku opieki nad dzieckiem
unikanie kontaktów seksualnych, gdy dziecko ma wadę genetyczną w obawie przed kolejną ciążą
40. ZDEFINIUJ TERMIN „WSPARCIE SPOŁECZNE” ORAZ „ZASOBY WSPARCIA SPOŁECZNEGO”:
Wsparcie społeczne - jest to istnienie pozytywnych, opiekuńczych i pomocniczych związków miedzy ludźmi. Istotą wsparcia jest pewne specyficzne zachowanie na rzecz osoby wspierającej. Jest to pomoc ułatwiająca osobie potrzebującej przezwyciężania trudności.
Zasoby wsparcia społecznego - są to wszystkie osoby które tworzą sieć wsparcia, wyróżnia się rodzajów wsparcia społecznego: emocjonalne, informacyjne, instrumentalne, motywacyjne.
41. Scharakteryzuj rodzaje wsparcia społecznego udzielanego przez pielęgniarkę opieki długoterminowej wobec swoich podopiecznych i ich rodzin.
WSPARCIE EMOCJONALNE:
- stworzenie atmosfery podczas rozmowy, która będzie pozwalała na otwarcie się pacjenta - życzliwa, miła atmosfera,
- w czasie rozmowy ważna jest umiejętność słuchania,
- towarzyszenie pacjentowi w trudnych momentach, wysłuchanie jego obaw i niepokojów,
- zapewnienie pacjenta o ciągłej gotowości do przyjaznej, otwartej rozmowy,
- w rozmowie przekazujemy uspokajające, podtrzymujące emocje, które będą poprawiały jego samopoczucie i samoocenę.
WSPARCIE INFORMACYJNE:
- udzielanie wskazówek dotyczących istoty choroby, niepełnosprawności, sposobów leczenia, rehabilitacji,
- informacje dotyczące ograniczeń wynikających z choroby, które trzeba będzie wprowadzić w codzienne życie - robimy to stopniowo, w spokojnej, życzliwej atmosferze, aby nie przestraszyć pacjenta,
- informacje dotyczące samo opieki, samokontroli i samo pielęgnacji,
- udzielanie informacji dotyczących choroby i funkcjonowania z chorobą,
-informacje, gdzie można uzyskać pomoc medyczną i pozamedyczną (środki finansowe, pozyskanie opieki wolontariuszy, miejsca, gdzie można nabyć sprzęt rehabilitacyjny),
- przekazywanie informacji o prawach i przywilejach wynikających z choroby, niepełnosprawności,
- udzielanie rad i wskazówek, które będą podnosiły kompetencje pacjenta w radzeniu sobie z chorobą,
- informowanie pacjenta o skuteczności jego działań (że pacjent właściwie postępuje).
WSPARCIE INSTRUMENTALNE:
- udzielanie usług pielęgniarskich (konkretne działania pielęgniarskie),
- dostarczanie bezpośrednio sprzętów niezbędnych do samo pielęgnacji i samo opieki.
WSPARCIE MOTYWACYJNE:
- zachęcanie i motywowanie pacjenta do zmiany postaw, wprowadzania ograniczeń, przestrzegania zaleceń,
- utwierdzanie pacjenta, że podjął dobrą decyzję,
- zachęcanie do wytrwania w wysiłkach zmierzających do rozwiązania problemu,
- wsparcia motywacyjnego wymaga także rodzina, motywujemy rodzinę do pomocy w opiece nad chorym, do odwiedzin chorego,
- stopniowo wdrażamy i motywujemy rodzinę do wykonywania poszczególnych czynności przy pacjencie, w opiece nad pacjentem.
42.Przedstaw najczęstsze problemy zdrowotne osób starszych objętych opieką długoterminową.
Problemy w sferze biologicznej:
- większe narażenie na złamania (zmniejsza się zawartość minerałów w kościach),
- skłonność do upadków (sylwetka pochylona do przodu, środek ciężkości przesuwa się także ku przodowi i jest to przyczyną częstych upadków),
- zaburzenia wzroku (powodują zwiększoną urazowość),
- trudności w komunikacji z powodu zaburzeń słuchu,
- nietrzymanie moczu i stolca w wyniku zaburzonego funkcjonowania zwieraczy cewki moczowej i odbytu,
- częste, długotrwałe zaparcia (w wyniku zmniejszonej perystaltyki jelit),
- zaburzenia łaknienia i pragnienia (brak apetytu, niekontrolowane przyjmowanie posiłków czy płynów, osoby starsze często zapominają o piciu i jedzeniu),
- odwodnienie organizmu (zaburzona funkcja nerek),
- zmiany skórne - skóra sucha, mało elastyczna przez co zwiększa się ryzyko odparzeń,
- utrata uzębienia, powodująca trudności w spożywaniu, przyjmowaniu pokarmów,
- zmniejszenie odporności (przez co zwiększa się ryzyko zakażeń , infekcji),
- występowanie duszności (w wyniku spadku pojemności życiowej płuc, upośledzenia aparatu rzęskowego, obniżania się przepony),
- trudności w poruszaniu sie zmniejsza się możliwość wykonywania ruchów precyzyjnych, zmniejsza się ogólna sprawność organizmu osoby starszej,
- wielochorobowość (ch. Ukł. Krążenia, cukrzyca, choroby otępienne, osteoporoza, zwyrodnienia stawów, miażdżyca, choroby nowotworowe),
- zamazanie obrazu choroby ( trudno u osób starszych zauważyć ostre objawy choroby, objawy te w początkowej fazie są niecharakterystyczne, trudne do zdiagnozowania i uchwycenia),
- zmiana reakcji na leki ( większa możliwość pojawienia się niepożądanych skutków leczenia farmakologicznego, skutków ubocznych w wyniku zmiany leków).
43.Przedstaw najczęstsze problemy psychospołeczne osób starszych objętych opieką długoterminową.
Problemy psychospołeczne to:
- zaburzenia w zakresie wyższych funkcji psychicznych (trudności w zapamiętywaniu, szczególnie nowych wiadomości, zaburzenia pamięci krótkoterminowej, trudności w rozumieniu, zaburzenia logicznego myślenia, zaburzenia koncentracji, problemy w orientacji w czasoprzestrzeni),
- zmiany charakterologiczne ( nieufność, podejrzliwość, wyostrzają się wcześniejsze negatywne cechy, utrata pewności siebie, obniża się poczucie własnej wartości, negatywna postawa wobec osób młodych),
- trudności w adaptacji do nowych warunków,
- sztywność schematów myślowych ( trudno przekonać osoby starsze do swoich racji, poglądów),
- gromadzenie wszelkich rzeczy (zbieractwo),
- zmniejszona możliwość kierowania swoimi uczuciami (wahania nastroju),
-spadek umiejętności, możliwości przeżywania uczuć,
- poczucie izolacji, poczucie odrzucenia, odsunięcia na margines życia rodzinnego, społecznego,
- poczucie osamotnienia (np. w wyniku utraty bliskiej osoby - współmałżonka),
- trudności w nawiązywaniu nowych kontaktów towarzyskich, jak również trudności w utrzymaniu dotychczasowych, starych kontaktów,
- przejście na emeryturę lub rentę ( w wyniku tego następuje utrata kontaktów towarzyskich, pozycji społecznej, utrata celowego zajęcia, strata finansowa),
- poczucie uzależnienia od innych (zjawisko odwrócenia ról),
- zmiana miejsca dotychczasowego zamieszkania przez osoby starsze (osoba starsza nie chce się przeprowadzać, nie chce zmieniać miejsca zamieszkania).
44.Wyjaśnij pojęcie „grupa samopomocy”.
GRUPA SAMOPOMOCY to grupa utworzona przez osoby, które mają podobne doświadczenia życiowe, podobne problemy.
45.Przedstaw cel i zakres działań grup samopomocy.
Cele:
- działanie na rzecz swoich członków,
- pomoc w akceptacji choroby,
- eliminowanie lub minimalizowanie izolacji oraz unikalności problemów,
- informowanie dotyczące istoty problemów i jak sobie z nimi radzić,
- członkowie grup samopomocy wspierają w zmianie zachowań, postaw, udzielają informacji o przysługujących prawach, o różnych instytucjach.
46.Wymień podstawowe akty prawnej regulujące organizację i funkcjonowanie opieki długoterminowej.
- ustawa o ZOZ z dnia 30 sierpnia 1991r,
- ustawa z 27 sierpnia 2004 - o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych,
- rozporządzenie do ustawy o ZOZ:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 grudnia 1998 w sprawie sposobu i trybu kierowania osób do zakładów opiekuńczo - leczniczych i pielęgnacyjno - opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalenia odpłatności za pobyt w tych zakładach;
Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 w sprawie rodzaju i zakresu dokumentacji medycznej w ZOZ oraz sposobu jej przetwarzania;
- zarządzenie nr 53/2008 - Prezesa NFZ z 19 września 2007 r w sprawie określania warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju opieki długoterminowej,
- ustawa o zawodach pielęgniarek i położnych (1996),
rozporządzenia w sprawie świadczeń rehabilitacyjnych, profilaktycznych , leczniczych, diagnostycznych udzielanych przez pielęgniarkę samodzielnie (listopad 2007).
47.Przedstaw zasady opieki pielęgniarskiej w warunkach domowych nad pacjentem unieruchomionym w łóżku z powodu choroby przewlekłej.
Planując pielęgnowanie chorego unieruchomionego należy pamiętać o tym, że szczególne znaczenie ma zapobieganie powikłaniom. Działania te powinny uwzględniać usprawnianie poszczególnych układów. Do najbardziej istotnych należą:
- zapewnienie pacjentowi właściwej pozycji ułożeniowej zapobiegającej zniekształceniom układu kostno - stawowego, odleżynom, odparzeniom. W pozycji leżącej tułów powinien zachować oś z biodrami, kolanami i stawami skokowymi, a palce nóg powinny być skierowane ku górze.
Stawy ramienne ustawia się w pozycji zgięcia(30◦) i odwiedzenia (35◦), stawy nadgarstkowe w wyproście, a dłonie w pozycji funkcjonalnej.
Pacjenta można także układać w pozycji na brzuchu lub boku. Do ustalenia pozycji można używać poduszek, wałków lub innych udogodnień. U pacjentów pozbawionych czucia skórnego lub nieprzytomnych konieczna jest zmiana pozycji co 2 h lub z inną częstotliwością ustaloną indywidualnie dla pacjenta.
- zapewnienie pacjentowi wygodnego łóżka z materacem grubości ok. 10 cm (spełniającego jednocześnie funkcję materaca przeciwodleżynowego), z ruchomymi częściami pozwalającymi na zmianę pozycji od leżącej do siedzącej, wyposażonego w wysięgniki z uchwytami pomagającymi pacjentowi podciągnąć się.
- utrzymanie w czystości ciała pacjenta, bielizny osobistej, pościelowej i najbliższego otoczenia.
- zapewnieni odpowiedniego mikroklimatu w pomieszczeniu, w którym przebywa chory.
- stworzenie optymalnych warunków do wypoczynku i snu.
- stosowanie działań usprawniających:
Układ kostno - stawowy, oddechowy, pokarmowy, skórę, układ moczowy.
- podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających zakrzepowemu zapaleniu żył (uciskanie kończyn dolnych, pończochy profilaktyczne, gimnastyka kończyn).
- przygotowanie i nakłanianie pacjenta do aktywności czynnościowej w zakresie jego możliwości(ubieranie się, odżywianie, higiena, zmiana pozycji ciała).
- organizowanie zajęć rekreacyjnych, terapii zajęciowej.
- dbanie o stan psychiczny pacjenta, udzielanie wsparcia, stosowanie psychoterapii elementarnej, podtrzymującej.
- udzielanie pomocy i wsparcia osobom bliskim i rodzinie pacjenta.
- edukacja rodziny w zakresie opieki nad pacjentem, pielęgnowania pacjenta.
wnikliwa obserwacja pacjenta w celu wczesnego rozpoznania powikłań i podjęcia odpowiedniego leczenia i usprawniania.
48.Omów zadania pielęgniarki wobec pacjenta chorego przewlekle.
Zadania pielęgniarki:
diagnostyczne- ocenić funkcjonowanie pacjenta w sferze fizycznej, psychicznej i duchowej
a) wywiad- najbardziej charakterystyczne objawy dla terminalnego stadium choroby
ocena stanu fizycznego
ból / 75% chorych z nowotworem, 65 % inne choroby przewlekłe/
objawy ze strony p. pokarmowego- zmiany w obrębie jamy ustnej, nudności, wymioty, zaparcia
objawy ze strony układu oddechowego- rzężenia, głośny oddech
osłabienie, wyczerpanie
objawy ze strony układu moczowego- zmniejszenie ilości wydalanego moczu, zatrzymanie moczu
występowanie odleżyn
ocena stanu psychicznego
czy miał wcześniejsze doświadczenia z umieraniem, jakie, jakie lęki i obawy występują najczęściej / lęk i strach przed umieraniem, przed samotnością, obciążeniem dla rodziny, obawa o przyszłość rodziny/
ocena sytuacji społecznej
struktura rodziny, jakie dotychczas pacjent pełnił role, warunki mieszkaniowe, sytuacja materialna
ocena funkcji rodziny
ocena wydolności opiekuńczej rodziny / kondycja fizyczna, możliwości zdrowotne, stopień zmęczenia, wyczerpania, kondycja psychiczna opiekunów, występowanie problemów finansowych, nowy podział ról w rodzinie, czy nie nastąpiło rozbicie związków rodzinnych/
monitorowanie potrzeb rodziny i pacjenta
b) udział w badaniach diagnostycznych
udział w leczeniu- szybkie wdrożenie leczenia w celu łagodzenia dokuczliwych objawów
leki podawać drogą doustną- jak najdłużej
ścisłe przestrzeganie godzin podawania leków
nawodnienie- tylko w ostrych stanach ( biegunka, wymioty) nie stosuje się „ na siłą”, naturalne odwodnienie ułatwia okres umierania- zmniejszenie śluzu w drogach oddechowych -ułatwia oddychanie, może zmniejszyć objętość guza- mniejsze dolegliwości bólowe
nie podaje się leków: hormonalnych, witamin, antybiotyków, leków p/ cukrzycowych ( w okresie agonalnym)
do końca podaje się: leki p/bólowe, p/drgawkowe, leki zmniejszające wydzielanie śluzu w drogach oddechowych, leki p/lękowe
działania pielęgnacyjne
zaplanowane- sprawnie, szybko
w czasie maksymalnego działania leku p/bólowego (ewentualnie podać dodatkowo)
szczególna pielęgnacja jamy ustnej- suchość, oddech przez usta- nawilżanie, toaleta, kostki lodu, płyny w niewielkich ilościach, smarowanie warg wazeliną
pielęgnacja skóry- zabezpieczenie przed odleżynami
zapobieganie zaparciom
nauka wykonywania czynności przez rodzinę
wsparcie psychiczne i duchowe chorego
umiejętność słuchania, zachęcanie do wyrażania swoich obaw i leków, unikanie żargonu, skrótów
zapoznanie z objawami agonii- charczący oddech, zimne kończyny, bladość skóry, obrzęki, trudności w nawiązaniu kontaktu, jak rozpoznać zgon
schemat postępowania w przypadku agonii i zgonu ( opracować)- nie wzywać karetki, spokój, bliskość, mówić do chorego ( słuch jest długo), dotykać go, nie podejmuje się resuscytacji
poinformowanie rodziny jakie reakcje mogą pojawić się po śmierci chorego, nie pozostawiać jej samej, wyrazić uznanie dla opieki w domu, monitorowanie okresu żałoby.
Ze względu na pogarszanie się stanu zdrowia i jednocześnie zmniejszającą się sprawność oraz samodzielność pacjenta możemy wyróżnić 5 stopni dysfunkcji:
Choroba nie sprawia trudności choremu, pozwala na normalną aktywność życiową i zawodową.
Występują ograniczenia niektórych funkcji organizmu, np. trudności w poruszaniu się, przyjmowaniu określonych pokarmów, aktywności zawodowej - chory wymaga sporadycznej pomocy.
Chory wymaga stałego nadzoru opiekuna, pomocy w czynnościach życia codziennego.
Duże ograniczenia - chory wymaga stałej opieki lekarza i pielęgniarki.
Obłożnie chory, unieruchomiony, niezdolny do wykonywania czynności życia codziennego.
Działania podejmowane przez zespół terapeutyczny, w tym przez pielęgniarkę, będą różnić się w zależności od okresu choroby przewlekłej. Celem oceny stanu pacjenta będzie określenie: w jakim czasie i zakresie wymaga on opieki profesjonalnej (np. w szpitalu), a w jakim stopniu możliwa jest samo pielęgnacja lub opieka nieprofesjonalna świadczona przez najbliższych. W okresie remisji pacjent będzie stroną bardziej aktywną, a pielęgniarka -wspierającą. W okresie zaostrzenia choroby, gdy stan chorego ulega pogorszeniu, pielęgniarka staje się w procesie pielęgnowania pacjenta coraz bardziej aktywna, Az do całkowitego przejęcia wykonywania czynności z pacjenta.
Ogólne zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem z choroba przewlekłą można określić następująco:
Świadczenie pomocy i wsparcie pacjenta w zakresie zgodnym z rozpoznanym poziomem dysfunkcji i zaburzeń chorobowych oraz ograniczeniem wydolności samoobsługowej;
Promowanie zdrowia i praca profilaktyczna z grupami ryzyka, np. w zakresie chorób układu krążenia, w celu zapobiegania powstawaniu chorób przewlekłych i ograniczenia ich niepomyślnych następstw;
Edukacja i wspieranie chorego, jego rodziny i opiekunów w celu akceptacji przez nich choroby przewlekłej i wynikających z niej ograniczeń, nauczenia, jak radzić sobie z choroba, jak zmienić dotychczasowe przyzwyczajenia, które w nowej sytuacji zdrowotnej przyczyniają się do lepszej jakości życia, np. astma oskrzelowa;
Uświadomienie pacjentowi i jego najbliższym, że z chorobą przewlekłą można długo i aktywnie żyć, nie można jednak lekceważyć jej objawów, np. w przebiegu cukrzycy;
Udział w usprawnianiu pacjenta w celu ograniczenia upośledzeń i nauczenia wykonywania czynności życiowych w zmienionej sytuacji, w przypadku ich wystąpienia, np. reumatoidalne zapalenie stawów;
Pomoc w utrzymaniu aktywności życiowej, zawodowej pacjenta na poziomie uwarunkowanym stanem zdrowia chorego i rokowaniem w chorobie, np. stwardnienie rozsiane;
Przygotowanie rodziny i najbliższego otoczenia chorego do sprawowania opieki nad nim w czasie jego pobytu w domu, w zakresie m. in. Obserwacji i szybkiego, właściwego reagowania w sytuacji zaostrzeń, wykonywania zleconych zabiegów i pomiarów, np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze;
Zapobieganie powikłaniom, które mogą być wynikiem , np. długotrwałego unieruchomienia, zapobieganie odleżynom, przykurczom i zanikom mięśniowym, zapaleniu płuc.
49.Przedstaw standard opieki pielęgniarskiej w warunkach domowych nad pacjentem z cewnikiem Foleya.
Oświadczenie standardowe
Opieka nad pacjentem z cewnikiem Foleya skierowana jest na przywrócenie prawidłowej funkcji oddawania moczu, a jeśli to niemożliwe, to na ułatwienie choremu przystosowania się do życia z tą dolegliwością oraz na zapobieganiu wystąpieniu powikłań.
Kryteria struktury
Pielęgniarka ma wiedzę i umiejętności z zakresu:
— anatomii i fizjologii układu moczowego,
— fizjologii mikcji,
— przyczyn nietrzymania moczu,
— możliwości terapii,
— psychoterapii wspierającej oraz motywującej pacjenta do współpracy w procesie opieki,
— pielęgnowania pacjenta z założonym cewnikiem
— zapobiegania zakażeniom układu moczowego, stanom zapalnym skóry oraz odleżynom,
— przygotowania pacjenta (i jego rodziny) do samoopieki w warunkach domowych.
— cewnikowania pęcherza moczowego ( procedura nr 1)
Pielęgniarka stara się o optymalne i dostępne dla pacjentów z cewnikiem Foleya wyposażenie zapewniające im intymność:
— materiały higieniczne i sanitarne dostosowane do stopnia nietrzymania moczu (pieluchy jednorazowe, pieluchomajtki, podkłady higieniczne),
— sprzęt urologiczny (cewniki, zbiorniki do dobowej zbiórki moczu, worki do zbiórki moczu mocowane na nodze albo do lóżka),
— przyrządy ułatwiające pacjentowi bezpieczne poruszanie się.
Kryteria procesu
Pielęgniarka
— uzyskuje z wywiadu informacje o nietrzymaniu moczu przez pacjenta i jego możliwościach radzenia sobie z tym problemem,
— zapewnia pacjentowi spokój, bezpieczeństwo, poczucie godności i warunki intymności,
— współpracuje z członkami zespołu terapeutycznego w procesie diagnozowania i leczenia,
— uwzględnia w dokumentacji pielęgniarskiej problematykę dotyczącą nietrzymania moczu.
— ocenia:
— bilans wodny (Załącznik nr 1),
— czynniki sprzyjające nietrzymaniu moczu (kaszel, kichanie, śmiech. stres, lęk, zaparcia, otyłość),
— sprawność fizyczną i stan psychiczny pacjenta,
— pomaga zdobyć potrzebne choremu wyposażenie (sanitarne, materiały higieniczne, przyrządy do bezpiecznego poruszania się),
— motywuje chorego do aktywnego udziału w procesie pielęgnowania
— przeciwdziała stanom zapalnym skóry i odleżynom,
— sprawuje kontrolę nad cewnikiem (promuje miękkie worki do zbierania moczu z odpowiednio długim drenem wykonanym z materiału zapobiegającego jego zaginaniu, z zaworem uniemożliwiającym cofanie się moczu),
— zapobiega zakażeniom dróg moczowych,
— udziela wsparcia pacjentowi i jego rodzinie, przygotowuje ich do pielęgnacji w warunkach domowych,
— inspiruje powstawanie grup wsparcia w nietrzymaniu moczu i zachęca pacjentów do aktywnego w nich udziału.
Kryteria wyniku
Pacjent:
— spotyka się ze zrozumieniem,
— uzyskuje wsparcie emocjonalne,
— otrzymuje optymalną opiekę pielęgniarską,
— unika powikłań (zakażenia dróg moczowych, stany zapalne skóry, odleżyny),
— akceptuje swój stan zdrowia,
— odczuwa poprawę jakości życia.
Rodzina (opiekun) uzyskuje wiedzę i umiejętność pielęgnacji oraz pozytywnego oddziaływania psychoterapeutycznego na chorego.
Pielęgniarka swoją postawą, wiedzą i umiejętnościami uzyskuje optymalne wyniki procesu pielęgnowania pacjenta z założonym cewnikiem Foleya .
50. Przedstaw założenia standardu opieki pielęgniarskiej w warunkach domowych nad pacjentem z cewnikiem Foleya.
- cewnik Foleya wymienia się, co 7-14 dni, ze względu na niebezpieczeństwo zakażenia
- wymiana cewnika powinna się odbywać w pełnej jałowości,
- utrzymanie higieny w okolicy intymnej (mycie kilka razy dziennie, np. w okresie miesiączki, w przypadku upławów)
- codzienne mycie zewnętrznej części cewnika, szczególnie przy ujściu cewki moczowej
- zapewnienie czystości bielizny osobistej i pościelowej
- prawidłowe ułożenie drenu odprowadzającego, tak aby cewnik nie był zgięty; należy umocować w odpowiednim miejscu przy łóżku
- worek na mocz powinien być umieszczony zawsze poniżej poziomu pęcherza moczowego (zapobiega to wstecznemu spływowi moczu i wstępującemu zakażeniu dróg moczowych
- unikać zbędnych manipulacji (zatyczki zakładamy tylko sterylne)
- zapewnienie pacjentowi podaży płynów ok..2000 ml (wydalenie płynów zmniejsza namnażanie się bakterii, utrudnia wytrącanie się soli wapnia, eliminuje inkrustrację wewnętrzną)
- podawanie w diecie dużo witaminy C (żurawiny, porzeczki, grejpfruty przeciwdziałają wytrącaniu się soli wapnia w systemie drenującym)
- jeśli wystąpi niedrożność, można przepłukać cewnik zachowując zasady jałowości,
- przy płukaniu niedrożnego cewnika nie wolno jednorazowo wpuszczać do pęcherza moczowego więcej niż 20-30 ml płynu
- zabieg płukania pęcherza wykonuje się w warunkach ścisłej jałowości przy użyciu jałowych płynów, sprzętu i na zlecenie lekarza
- stosowany płyn powinien mieś temperaturę ok. 30˚ C (chłodny płyn może wywołać skurcz pęcherza i bolesne parcie na pęcherz)
- do płukania pęcherza moczowego można zastosować płyny: 0,1% Rivanolum, 3% kwas borowy, 0,9% NaCl, 0,5% sterylną neomycynę.
51.Przedstaw zakres przygotowania pacjenta z przewlekłą niewydolnością krążenia do samoopieki oraz samokontroli.
- wyposażenie pacjenta w wiedzę dotyczącą istoty choroby, jej objawów oraz powikłań,
- udzielenie informacji dotyczących stosowania leków:
Poinformowanie o konieczności systematycznego przyjmowania leków zgodnie z zaleceniami lekarza, np. musi pamiętać o stosowaniu przerw w zażywaniu glikozydów,
Przedstawienie działania poszczególnych leków na organizm,
Zaznajomienie ze skutkami ubocznymi mogącymi pojawić się w trakcie leczenia farmakologicznego,
- przedstawienie zasad diety stosowanej u pacjentów z przewlekłą niewydolnością krążenia:
Dieta małosolna, lekko strawna ,
Posiłki spożywać w małych porcjach ,ale częściej, ok. 5-6 razy dziennie,
Unikamy potraw smażonych, pieczonych,
Podaż odpowiedniej ilości płynów (prowadzenie bilansu płynów)
- poinformowanie o konieczności zrezygnowania z używek: papierosów, alkoholu, mocnej kawy,
- zaznajomienie z zaleceniami dotyczącymi aktywności fizycznej. Najważniejsze, aby wysiłek fizyczny był dostosowany do aktualnej wydolności serca. U pacjentów z I i II stopniem niewydolności wg NYHA zajęcia domowe oraz ćwiczenia fizyczne musza być zaplanowane, by nie powodowały zmęczenia. Natomiast chorzy z III i IV stopniem niewydolności muszą ograniczyć wysiłek fizyczny do minimum, aby zapobiec nasileniu objawów chorobowych,
- przedstawienie korzyści z prowadzenia samokontroli,
- omówienie zasad prowadzenia samokontroli,
- nauczenie pacjenta prawidłowego pomiaru tętna, masy ciała, obrzęków, prowadzenia bilansu płynów,
- nauka samoobserwacji pod katem wystąpienia skutków ubocznych leczenia farmakologicznego
52.Omów zakres przygotowania pacjenta z cukrzycą do samoopieki oraz samokontroli.
Zadania edukacyjne w zakresie przekazywania wiedzy na temat cukrzycy:
Rozmowa z pacjentem na temat cukrzycy.
Dobór i dostarczenie literatury fachowej na właściwym dla chorego poziomie.
Uświadomienie choremu istoty schorzenia przewlekłego i konsekwencji jego wystąpienia.
Wyjaśnienie mechanizmu i przyczyn powstawania cukrzycy oraz jej objawów.
Przedstawienie możliwych powikłań o określenie niebezpieczeństw z nimi związanych.
Opis objawów powikłań i nauka rozpoznawania zwiastunów.
Odróżnianie hiperglikemii od hipoglikemii.
Przedstawienie pacjentowi sposobów leczenia cukrzycy.
Zadania edukacyjne w zakresie podawania insuliny:
Zapoznanie z rodzajami insulin, sposobami i zasadami ich podawania.
Dostarczenie plansz z zaznaczonymi prawidłowymi miejscami wkłuć, schematami ilustrującymi sposoby podawania insuliny.
Demonstrowanie obsługi sprzętu używanego do wstrzyknięć(strzykawki , igły, peny) i wykonywanie iniekcji.
Omówienie zasad aseptyki i antyseptyki i wdrożenie do praktycznego ich stosowania.
Ćwiczenie umiejętnego obliczania i nabierania zleconej dawki insuliny.
Uczenie techniki iniekcji i posługiwania się penem.
Nadzór podczas wykonywania pierwszych zabiegów.
Pouczenie o skutkach nieprawidłowego podania insuliny i środkach zaradczych, jakie należy bezzwłocznie podjąć.
Zadania edukacyjne w zakresie samokontroli chorego na cukrzycę:
Uświadomienie celów i ważności samokontroli:
- samokontrola gwarantuje uzyskanie lepszych wskaźników skuteczności leczenia cukrzycy,
- zapobiega ketozie i hiperglikemii,
- pozwala ocenić wpływ różnych posiłków na cukromocz,
- pomaga lekarzowi w leczeniu cukrzycy,
- umożliwia choremu samodzielne decydowanie o zmianach dawki insuliny ( w niewielkim zakresie).
Poinformowanie o sytuacjach mogących doprowadzić do powikłań, w których szczególnie dokładnie należy dokonywać samokontroli:
- pomyłki w dawkowaniu insuliny,
- niedostosowanie dawki insuliny do zmiany trybu życia(zwiększenie lub zaniechanie wysiłku fizycznego),
- wystąpienie innych schorzeń - choroby gorączkowe, stany zapalne,
- zmiana warunków o trybu życia - zmiana pracy, stres, wyjazdy, zmiany klimatyczne,
- zmiana lub niedostosowanie diety, przyjmowanie niedozwolonych posiłków,
- dostarczenie nieprawidłowej ilości płynów,
- przyjmowanie leków, np. syropów, środków moczopędnych, środków antykoncepcyjnych.
Zapoznanie ze sposobami oceny swojego stanu:
- obserwacja i kontrola diurezy, stanu skóry, pragnienia,
- pomiar stężenia glukozy we krwi,
- badanie obecności acetonu o glukozy w moczu,
Nauka rozpoznawania i różnicowania objawów niedocukrzenia.
Przedstawienie zasad i demonstracja prawidłowego używania gleukometrów, keto testów, glukotestów.
Wdrażania do samodzielnego prawidłowego oceniania swojego stanu na podstawie uzyskiwanych parametrów i podejmowania właściwych działań.
Kontrola umiejętności i ocena prawidłowości podejmowanych działań.
Korygowanie zaobserwowanych błędów w czynnościach wykonywanych przez pacjenta.
Zadania edukacyjne zakresie diety chorego na cukrzycę:
Przekonanie pacjenta o konieczności stosowania diety i utrzymywania odpowiedniej wagi.
Uświadomienie skutków złych nawyków żywieniowych.
Umożliwienie kontaktu z dietetykiem w celu wspólnego opracowania indywidualnych jadłospisów, przykładowych diet.
Dostarczenie wiedzy na temat właściwej diety cukrzycowej (przekazanie broszur, ulotek, przeprowadzenia rozmów, pogadanek).
Przekazanie głównych zasad dotyczących stosowania diety cukrzycowej w zakresie ilości, jakości i sposobu przyjmowania posiłków:
- liczba posiłków powinna wynosić 6-7 na dobę - trzy główne (pierwsze śniadanie, obiad i kolacja), trzy dodatkowe (drugie śniadanie, podwieczorek, druga kolacja, ewentualnie mały posiłek przed snem),
- posiłki musza być spożywane regularnie (unikanie wahań poziomów cukru),
- posiłki należy tak rozplanować w ciągu doby, by harmonizowały z nasileniem działań insuliny lub leków doustnych (posiłek zawierający najwięcej węglowodanów powinien przypadać na okres szczytu działanie insuliny),
- zapotrzebowanie energetyczne powinno wynosić od 20 -25kcl na 1 kg wago ciała (u osób leżących) i do 35kcl na 1 kg wago ciała (u osób chodzących i lekko pracujących), zapotrzebowanie zawsze należy obliczać na kilogramy należnej wagi ciała,
- z diety należy prawie zupełnie wykluczyć alkohol,
- wyeliminować należy także potrawy o dużej zawartości cukru (miód, syropy, słodkie ciasta),
- ograniczyć należy pieczywo, kasze,
- nie należy używać w diecie tłuszczów zwierzęcych, zaleca się natomiast oliwę i oleje roślinne,
- przyjmowane płyny nie powinny być słodzone,
- sztuczne środki słodzące powinny być stosowane w ograniczonym zakresie,
- posiłki powinny zawierać odpowiednie proporcje węglowodanów (50-60% ), białek (15-20% ), tłuszczów (20-30% ),
- dieta powinna być urozmaicona, bogato witaminowa.
Pomoc w zaakceptowaniu diety, stosowaniu jej i przestrzeganiu ograniczeń.
Ułatwienie rozwiązywania problemów i trudności dotyczących stosowania diety.
Pomoc w obliczaniu kaloryczności posiłków, określaniu wymienników węglowodanowych oraz sporządzaniu przykładowych diet.
Kontakt z rodziną chorego, rozpoznanie potrzeby edukowania w zakresie żywienia.
Zadania edukacyjne w zakresie przestrzegania zasad higieny przez chorego na cukrzycę:
Wyjaśnienia znaczenia prawidłowej pielęgnacji skóry oraz stóp dla zapobiegania powikłaniom.
Uświadomienie skutków zaniedbań higienicznych.
Dostarczenie wiedzy na temat zasad prawidłowej pielęgnacji:
- używanie środków myjących niedrażniących, niealergizujących, dokładne ich spłukiwanie,
- dokładne osuszanie wszystkich części ciała, ze szczególnym uwzględnieniem fałdów i miejsc stykania się dwóch powierzchni skóry,
- osuszanie prze dotyk, a nie pocieranie, przy użyciu delikatnego ręcznika, w szczególności jeśli występują obrzęki,
- natłuszczanie skóry - unikanie twardej wazeliny i gęstych kremów, używanie oliwki lub innych płynnych środków natłuszczających,
- obcinanie paznokci krótko i bez ostrych krawędzi,
- likwidacja lub zmniejszenie świądu skóry (stosowanie środków przeciwświądowych, niedopuszczanie do nadmiernej potliwości, zmywanie ciała wodą o lekko kwaśnym odczynie)
Pielęgnacja stóp:
- wnikliwa obserwacja i codzienna ocena, jeszcze lepiej przed każdym myciem,
- dokładne mycie i osuszanie,
- krótki, proste obcinanie paznokci - zapobiega wrastaniu,
- ostrożne usuwanie zrogowaciałego naskórka,
- natłuszczanie pięt w celu zapobiegania pęknięciom i rozpadlinom,
- codzienna zmiana skarpet i pończoch, unikanie spania w skarpetkach (powoduje niedokrwienie), w przypadku ziębnięcia kończyn stosowanie innych sposobów ogrzewania lub używanie specjalnych , bardzo luźnych skarpet,
- stosowanie do pielęgnacji zasypek, ewentualnie preparatów przeciwgrzybicznych.
Demonstrowanie prawidłowych sposobów pielęgnowania i czuwanie nad ich realizacją przez pacjenta.
Nauka prawidłowej obserwacji i oceny stanu skóry.
Udzielanie wskazówek dotyczących właściwego postępowania higienicznego:
- codziennie myć całe ciało (wskazany prysznic, unikanie długiego przebywania w wannie - powoduje macerację i stwarza możliwość szybszego jej uszkodzenia),
- nie używać do kąpieli zbyt zimnej lub zbyt gorącej wody,
- całe ciało (szczególnie stopy) trzeba zawsze dobrze spłukać i osuszyć,
- nie należy używać drażniących środków, ostrych szczotek, myjek, pumeksu,
- stopy w obuwiu powinny być zawsze ciepłe i suche,
- używane obuwie należy dokładnie dopasować, nosić tylko buty z naturalnej skóry, codziennie je oglądać i sprawdzać, czy nie pojawiły się w nim pęknięcia,
- unikać chodzenia boso,
- pończochy, skarpetki, bielizna powinny być z naturalnych materiałów, nie mogą uciskać, hamując prawidłowe krążenie, dodać należy, ze trzeba je codziennie zmieniać,
- każdego dnia należy oglądać stopy - szczególnie dokładnie okolicę podeszwowa i szczeliny między palcami,
- w przypadku zranienia należy zdezynfekować ranę i zaopatrzyć ją suchym opatrunkiem, jeśli rana nie wygoi się po 3-4 dniach, konieczne jest konsultacja lekarza.
Zadania edukacyjne w zakresie rekreacji i aktywności fizycznej chorego na cukrzycę:
Przekonanie pacjenta o pozytywnym wpływie wysiłku na zdrowie i samopoczucie chorego.
Wyjaśnienie mechanizmu spalania i wykorzystania glukozy podczas wysiłku.
Uświadomienie niebezpieczeństw mogących pojawić się po nadmiernych wysiłku bez uprzedniego przygotowania.
Przedstawienie różnych możliwości ćwiczeń gwarantujących wysiłek optymalny:
- chory na cukrzycę może wykonywać tylko ćwiczenia wymagające wysiłku dynamicznego (wysiłek zawsze połączony z ruchem), np. marsz, bieg gra w piłkę, pływanie, gimnastyka,
- eliminowanie ćwiczeń wiążących się z wysiłkiem statycznym, np. przeciąganie liny, podnoszenie ciężarów,
- dostosowanie ćwiczeń do wieku i wagi chorego, jego indywidualnych możliwości, sprawności, wydolności krążenia,
- u pacjentów z cukrzycą wysiłek fizyczny nie powinien wywoływać tętna wyższego niż 140/min,
- jeśli gimnastyka i ćwiczenia spowodują wzrost tętna powyżej 140/min należy je bezwzględnie przerwać,
- czas trwania ćwiczeń nie powinien przekraczać 10-20 min 4 do 6 razy w tyg. Dla pacjentów o siedzącym trybie życia oraz 30-6- min 3 do 5 razy w tyg. Dla osób bardzo aktywnych,
- umożliwienie kontaktu z rehabilitantem i uczestnictwa w zajecaich ćwiczeniowych,
- zachęcanie do rekreacji - pobytu na świeżym powietrzu spacerów,
utrwalanie pozytywnych nawyków.
53.Wymień najczęstsze problemy pacjentów z chorobą Alzheimera oraz ich rodzin wynikające z postępu choroby.
Problemy pacjenta:
- zaburzenia pamięci i uczenia się,
- zaburzenia zachowania
Psychotyczne (urojenia)
Zespoły błędnego rozpoznawania, jak np. objaw lustra - pacjent patrzy w lustro i nie rozpoznaje siebie, traktuje siebie jako obcą, nieznaną osobę,
Objaw telewizora - chory traktuje to , co ogląda w telewizji jako rzeczywistość, jako realny świat,
Poczucie, że nie jest się we własnym domu.
Pozapsychotyczne
Zaburzenia snu,
Działanie niecelowe,
Pobudzenia (agresja słowna lub agresja fizyczna),
Błądzenia (w wyniku trudności w orientacji w terenie)
- zaburzenia językowe ( problemy z wypowiadaniem się, problem z odnalezieniem słów, które chciał chory wypowiedzieć, pacjent traci umiejętność rozumienia mowy, tego, co do niego mówimy)
- zaburzenia depresyjne ( apatia, bierność, lęk, przygnębienie wynikające ze świadomości choroby)
- objawy neurologiczne ( spowolnienie ruchów, sztywność mięśniowa, drżenie)
- zaburzenia chodu (narażenie na upadki)
- trudności w komunikowaniu.
Problemy rodziny i opiekunów:
- obniżony stopień odporności, większa zachorowalność,
- objawy depresyjne opiekunów (wynikające z przewlekłego stresu, poczucia braku kontroli nad zachowaniami pacjenta, niezmienności sytuacji na lepsze),
- obciążenie finansowe (zwiększone wydatki),
- straty w sferze życia społecznego ( ograniczenie kontaktów z przyjaciółmi, zanik życia towarzyskiego, rezygnacja z zainteresowań).
24
25