Egzamin ustny - 3 pytania losowe

Aktualność aktów prawnych

Literatura:

• Zimmermann

• Boć

• Wierzbowski

• Niewiadomski - sędzia NSA

• Sztal (sędzia NSA)

• periodyk: Gdańskie Studia Prawnicze

• leksykon prawa administracyjnego

11-12 konsultacje, sala 3020

Zerówka - od początku maja na konsultacjach, średnia 4,5 z ćwiczeń

Strona internetowa - program wykładu i ćwiczeń

ADMINISTRACJA PUBLICZNA - ZAGADNIENIA OGÓLNE

ADMINISTRACJA

• Administratio - pomoc, służba, zarząd, zarządzenie

• Administro - kierować, porwadzić, zarządzać, zawiadywać, wykonywać zarządzenia, pełnić służbę, pracować

• Ministro - posługiwać, służyć, podawać, nalewać, dostarczać, opatrywać

• Pewna działalność skierowana na zewnątrz (służyć komuś, kierować kimś)

• Działania, akcja między pomiotem czynnym a podmiotem administrowanym

• Funkcja kierowania, zarządzania, organizowania (ujęcie przedmiotowe)

• Zespół podmiotów realizujących w/w funkcji (ujęcie podmiotowe)

• System (zbiór) podmiotów (elementów)

• uporządkowanych

• zhierarchizowanych

• połączonych między sobą wewnętrznymi relacjami

• powołanych do realizacji celów usytuowanych poza systemem (w otoczeniu systemu)

• zapewnia zorganizowane działanie (bez tego praktycznie anarchia czyli antyteza prawa)

ADMINISTRACJA W UJĘCIU SYSTEMOWYM

• Elementy połączone ze sobą hierarchicznie, powiązane ze sobą

• W systemie jest zawsze otoczenie - otoczeniem jesteśmy my

• System nie jest zamknięty hermetycznie - musi byc otwarty na otoczenie (kanały informacyjne - wejście, wyjście)

• Podania

• Podatki, cła, akcyzy (utrzymują administrację przy życiu i żeby był z tego efekt) - administracja jako silnik (przy wkładzie 100% na wyjściu są straty bo wewnątrz następuje zużycie)

• Admninistracja jest warunkiem sine qua non funkcjonowania państwa

II

otoczenie

50%, 60%, 70% 100%

III

UJĘCIE PRAWNE

• głównym aktem normatywnym jest Konstytucja

• art. 7 Konstytucji - zasada legalizmu - organy władzy pańśtwowej działają na podstawie i w granicach Konstytucji

• administracja jest zdeterminowana prawem

• grupy norm prawa oddziaływujące i determinuące administacje:

1. Prawo ustroju administracji (prawo wewnętrzne administracji):

1. Zasada działania

2. Ulokowanie

3. Relacje z pozostałymi podmiotami administracji publicznej

2. Prawo administracyjne materialne (prawo administracujne w sensie ścisłym) - normy wyposażające organ w kompetencje do realizacji prawa, z jednej strony wposaża organ w kompetencjie z drugiej kieruje sie w stronę otoczenia

3. Prawo formalne administracyjne - procedury (kontrolne, egzekucyjne itp.) - kierują się zarówno do organów jak i do otoczenia (adrestatów działania administracji - obywateli)

Adminstracja

• prywatna, publiczna

• funkcje administracji występują w każdym zorganizowanym działaniu

• sfery oddziaływania prawa na administrację publiczną:

• tworzenie

• umiejscowienie w systemi

• wyznaczanie zakresu działania

• określenie powiązań w systemie

• określenie trybu ich realizacji

• zakres działania - katalog merytorycznych obszarów aktywności administracji publicznej, przypisanych danemu podmiotowi administracji (kojarzone z prawem ustrojowym)

• kompetencja - uprawnienie i równocześnie obowiązek podmiotu daministracji publicznej do podjęcia działań w prawie przypisanej formie w celu realizacji zadań należącycj do jego zakresu działania

• modalności w prawie

• uprawnienie - płaszczyzna życia otoczenia (organizacji tworzonych przez obywateli)

• obowiązek - płaszczyzna życia otoczenia (organizacji tworzonych przez obywateli)

• kompetencja - płaszczyzna funkcjonowania państwa

GENEZA I ROZWÓJ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ORAZ NAUKI PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• Montesquieu (1689 - 1755) o podziale władz w Państwie (w pracy o „Duchu praw”) - 1748 De l'esprit des lois)

• Zasada podziału władz i wzajemnej kontroli według Monteskiusza

• Usytuowanie administracji publicznej w aparacie państwa według zasady podziału władz

• Rewolucja francuska jako źródło pobudzenia nowego wymiaru administracji (gdy na jednostkę zaczęto mówić obywatel a już nie poddany)

• Sądowa kontrola administracji na Wyspach Brytyjskich

• podporządkowanie władzy wykonawczej prawu stanowionemu prez parlament

• podporządkowanie władzy wykonawczej temu samemu prawu, któremu podporządkowani są poddani

• władza pod rządami prawa powszechnego

• sprawowana przez sądy powszechne

• Uwarunkowania powstania sądownictwa administracyjnego we Francji

• Conseil d'Etat jako organ administracji w części o kompetencjach państwowych

• działał w porewolucyjnej Francji

• specjalistyczna instytucja do kontrolowania działań administracji (przed rewolucją kontrolował monarcha)

• orzecznictwo wypracowywało nowe standardy

KONCEPCJE POJĘCIA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• Przyczyny stałej aktualności pytania o pojęcie prawa administracyjnego

• brak kodyfikacji prawa administracyjnego

• złożony przedmiot regulacji (poczęcie, akta stanu cywilnego, koncesje, akta zgonu, itd..)

• niezwykle podatne na wahania

• M. Jaroszyński

• Administracja państwowa - działalność organów państwowych polegająca na bezpośredniej organizacji praktycznej realizacji zadań paśtwa

• Prawo administracyjne - gałąż prawa, która obejmuje ogół norm regulujących stosunki społeczne, wynikające w procesie administracyjnej działalności organów państwowych

• J. Starościak -

w opraciu o prawne formy działania administracji

• Prawo administracyjne - gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych podejmowaną w cellu wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich, wypełnianych w swoistych formach prawnych, a formy te to:

• Stanowienie ogólnie obwiązujących przepisów - rangi podustawowej

• Wydawanie aktów administracyjnych (indywidualne - decyzje)

• Zawieranie porozumień administracyjnych

• Zawieranie umów (cywilno-prawnych np: przetarg na zakup)

• Prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej

• Wykonywanie czynności materialno-technicznych (indywidualne ale nie zmieniające sytuacji prawnej np: ewidencje)

w oparciu o pojęcie stosunku administracyjno-prawnego

• Prawo administracyjne - przepisy które mogą stanowić podstawę nawiązania stosunku administracyjno-prawnego

• Stelmachowski - w opraciu o metody regulacji stosunków społecznych

• Metoda cywilistyczna

• równorzędność stron stosunku prawnego

brak władztwa w stosunkach

• Metoda karnistyczna i administracyjna

• po jednej stronie organ państwa bądz podmiot upoważniony przez państwo

• organowi przysługuje określone władztwo

• celem metody karnistycznej i prawa karnego jest stosowanie sankcji za czyny określone w ustawie

• celem metody administracyjnej i prawa administracyjnego jest włądcze kstałtowanie praw iobowiązków adresatów normy prawa administracyjnego

• W. Dawidowicz - budowa pojęcia prawa administracyjnego od strony cech norm prawnych

• normy prawa administracyjnego są zawsze normami ogólnymi i abstrakcyjnymio charakterze materialnym i opowszechnej mocy obowiązującej

• każda norma prawa administracyjnego jest związana funkcjonalnie (w sensie kontroli jej przestrzegaania lub w sensie jej stosowania) z tą samą kategorią organów państwa, mianowicie z organami administracji publicznej

• każda norama prawa administracyjnego odnosi się do tego samego rodzaju adresatów, mianowicie wyznacza (bezpośrednio i/lub pośrednio sytuację prawna podmiotów nie podporządkowancyh prawnie organom administracji publicznej w danej sprawie

• prawo administracyjne - materialne prawo powszechne

• niezbędne jest wyodrębnienie w osobnym dziale: prawo ustrojowe administracji publicznej oraz wyodrębnienia prawa postepowania administracyjnego, określającego tryb stosowania i egzekwowania admninistracyjnego prawa materialnego

• prawo ustrojowe historyczne: interna administracji, prawo ustrojowe jako prawo określające funkcjonowanie administracji publicznej jako..

Żadne z wyżej wymienionych podejśc nie jest z istoty rzeczy złe lub niewłaściwe, każde zwraca uwagę na inne aspekty zjawiska, jakim jest prawo administracyjne.

PRZEPISY OGÓLNE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• istnieje problem ogólnych normy rządzących prawem administracyjnym (ustawa o przepisach ogólnych prawa administracyjnego)

• geneza problemów:

• lata 60 - Starościak „Studia z teorii prawa administracyjnego”

• porusza te problemy,

• zwraca uwage na jednolitą kodyfikacje KC, KK

• zaznacza niejednolitość terminologii prawa administracyjnego

• stosunki między państwem a podmiotem regulowane na podstawie przepisów które nie miały powszechnej mocy obowiązującej

• nieogłaszanie aktów prawnych niższego stopnia

• przyczyny usiłowania formowania ogólnych zasad prawa administracyjnego

• formalizacja

• ograniczona percepcja przepisów prawa administracyjnego

• konieczność elastyczności porządku prawnego administracji

• wprowadzenie demokratycznych instytucji

• zasady prawa administracyjnego istnieją bez względu na ich kodyfikację (odkodowywano je ze wstepów do ustaw, w tej chwili z pierwszych rozdziałów ustaw - przepisów ogólnych)

• lata 70 - „dopóki dział prawa nie zostanie opracowany całościowo, to nie można wyprowadzić ogólnych zasad”

• Dawidowicz - „Wstęp do nauk administracyjnych”: „szeroka koncepcja prwawa administracjnego powoduje utalenie ogólnych zasad zadaniem niewykonalnym”

• lata 80 - uchwalono ustawę o NSA, odrodzono sądownictwo administracyjne - kontrola legalności działania administracji, rok 85 - powstał TK - kontrola legalności działalności ustawodawczej,

• Dworkin - prawo pisze się na raty (pomysłodawca, komisja, proces legislacyjny, uchwalenie, publikacja, obowiązuje, jest stosowane, jest weryfikowane przez organy, zaskarżane - eliminacja danych przepisów i w efekcie to niejako sądy piszą prawo)

• Argumenty przeciwko zasadom

• Zygmunt Ziembiński - „zasadologia administratywistów jest zbyt zagmatwana by formułować zasady”

• nie było podstaw do charakteru zasad

• nodyfikacja prawa cywilnego - przepisy ogólne prawa cywilnego

• w efekcie zmieniono koncepcję z zasad do przepisów ogólnych prawa administracyjnego

• Świątkiewicz - „orzecznictwo administracyjne było inspiracją dla tworzenia przepisów ogólnych”

• Przepisy miały być wolne od ideologii, miały być praktyczne przepisy ułatwiające stosowanie prawa administracyjnego

• 25.IV.88 - pierwsza próba tworzenia przepisów - projekt

• podstawą prawnych działań władczych administracji wobec obywatela może byc tylko prawo powszechne

• odpowiedzialność odszkodowawcza państwa za swoje działania względem obywatela

• domniemanie działań władczych administracji w drodze decyzji administracyjnej

• usuwanie luk w prawie

• ogólne przepisy przejściowe - jeżeli w trakcie załatwiania sprawy zmienią się przepisy to co do zasady stosujemy stare przepisy (chyba że nowe są korzystniejsze dla obywatela, albo stare są sprzeczne zupełnie z istotą nowych)

• możność stosowania zwyczaju jeżeli nie jest sprzeczny z prawem stanowionym

• niepublikowane przepisy nie mogą decydować o prawach i obowiązkach

• zasady rozwiązywania spraw administracyjnych

• nie można karać dwa razy za to samo (karanie = sankcjonowanie)

rok 97 - powrócono do wcześniej odłożonego powyższego projektu

rok 2008 - ponowny powrót do idei projektu, IV - konferecja na temat: „Prawa do dobrej administracji” - według RPO jest to unikalny projekt w skali światowej - ideologią jest ujednolicenie bałaganu terminologicznego (definicje ustawowe), ale praktycznie występowałaby potrzeba stworzenia ustawy organicznej - ponad ustawą, która narzucałaby jednolitość definicji

NORMY KSZTAŁTUJĄCE SYTUACJĘ PRAWNĄ ADRESATÓW W PRAWIE ADMINISTRACYJNYM

• Normy bezpośrednio kształtujące sytuację prawną adresatów w prawie administracyjnym

Kontrola na etapie przestrzegania prawa

Norma prawna - bezpośrednio (np: prawo o ruchu drogowym) adrestat (obowiązek, zwolnienie

zmiana uprawnienia)

• Normy pośrednio kształtujące sytuację prawną adresatów w prawie administracyjnym

kontrola na etapie realizacji uprawnienia (granic)

Norma prawna (pośrednio) konkretyzacja (stosowanie normy p.adm. przez kompetenty organ) adrestat (obowiązek,

zwolnienie, uprawnienia)

CECHY POWSZECHNEGO MATERIALNEGO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• Prawo ochrony dobra wspólnego

• jest prawem publicznym

• Cieślak: nie dotyczy prawa samego w sobie ale układa relacje w społeczeństwie, dobro wspólne nie jest abstrakcyjnym pojęciem ale jest sumą indywidualnych interesów jednostek

• ogromny ładunek aksjologi

• przykłady: ochrona środowiska (jako dobra wspólnego) - podmioty publiczne w imieniu społeczeństwa występuje w ochronie dobra wspólnego

• Ius cogens - normy bezwzględnie obowiązujące

• nie można w sposób negocjacyjny modyfikować tego prawa

• Powszechność

• normy prawa administracyjnego skierowane do obywatela (podmiotów nie związanych organizacyjnie z administracją publiczną)

• Niesporność

• Umowa najmu (2 strony) - jedna strona nie płaci, konflikt, spór przed sądem cywilnym: sąd rozstrzyga spór między stronami; sytuacja 2: między inwestorem a starostą, wniosek o budowę, starosta wydaje decyzję, nie jest to rozstrzygnięcie sporu o prawo, starosta wydał odmowną decyzję, odwołanie do wojewody, wojewoda wydaje decyzję ale nadal nie jest to spór

• spór może istnieć gdy obywatel uzna iż decyzja została wydana z naruszeniem prawa i pozywa organ przed sąd administracyjny - czy działalność organu jest zgodna z prawem - spór sądowo-administracyjny (sądowa kontrola administracji)

• Prawo obywatelskie

• kierowane do obywateli

• chroni obywatela gdy ta ochrona jest tożsama z ochroną dobra wspólnego

• „Prawo sądowe”

• Realizacja prawa przez organy administracyjne podlega kontroli sądowej (od 80 roku) a stanowienie od 85 roku (TK)

• Dysponujące odpowiedzialnością w postaci egzekucji administracyjnej

• obowiązki mogą być sankcjonowane za pomocą instrumentów prawno-karnych (np: prawo o ruchu drogowym - wykroczenia) i prawno cywilnych ale także swoiście własnych: egzekucja administracyjna (ustawa z 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, sankcje pieniężne, niepieniężne)

• nieskodyfikowane

• obszerny przedmiot regulacji

• wrażliwość na jakiekolwiek zmiany dokonujące się w życiu społecznym

STOSUNEK POWSZECHNEGO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO DO INNYCH GAŁĘZI PRAWA

• Prawo administracyjne a prawo konstytucyjne

• jedno i drugie to prawo publiczne

• w konstytucji rozdziały dotyczące praw obywatelskich (mowa jest o ustawie - w drodze ustawy określa się realizację tych praw, czyli jest to odesłanie do prawa administracyjnego - przykład dobrego (konstytucja) i złego (administracja) policjanta)

• Prawo administracyjne a prawo cywilne

• obie dziedziny prawem publicznym

• kilkadziesiąt wspólnych punktów regulacji: np. prawo własności, prawo rzeczowe

• Prawo administracyjne a prawo karne

• zakład administracyjny - szkoła, zakład karny, izba wytrzeźwień (osadzony ma prawa i obowiązki na rzecz zakładu na czele którego stoi naczelnik)

• Prawo administracyjne a prawo pracy

• są inaczej konstruowane i dlatego się krzyżują

• wojewodę powołuje minister (powołanie i odwołanie jako stosunek pracy)

• higiena i bezpieczeństwo pracy

• prawo dyscyplinarne

ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• w sensie formalnym

• każdy akt, który w danym systemie prawa uważa się za źródło norm prawa (ustawa , rozporządzenia, rozstrzygnięcia sądów)

• z pragmatycznego punku widzenie żyjemy w czasie nie prawa stanowionego ale prawa sędziowskiego (ETS i jego orzecznictwo jako podstawowe źródło prawa europejskiego)

• w sensie materialnym

• czynniki społeczne, polityczne, ekonomiczne, które warunkują treść prawa

• becikowe, akty w reakcji na kryzys

• źródła poznania prawa

• dokumenty i inne nośniki informacji, na podstawie kórych można ustalić treść norm prawnych

• oficjalne - Dziennik Ustaw, Dziennik Urzędowy UE, itp

• nieoficjalne - zbiory przepisów w formie książkowej, strona internetowa wydawnictw lub sejmu

• źródła samoistne

• ustawy

• rozporządzenia

• źródła niesamoistne

• egzegeza prawa

• poglądy doktryny

• źródła w ujęciu formanym według kryterium terytorialnego i pomiotowego zasięgu obowiązywania

• krajowe

• tworzone i obowiązujące na terenie RP

• wspólnotowe

• szerszy zasięg

• ale obejmuje terytorium RP

• źródla powszechnie obowiązującego prawa (art. 87, 93 Konstytucji)

• Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowego oraz rozporządzenia, akty prawa miejscowego na obsarze działania organów, które je ustanowiły

• ktalog zamknięty? ale co z: rezerwami jakie Rada Polityki Pieniężnej nakłada na banki, zakaz wstępu do lasu, układ zbiorowy pracy? - więc katalog niedomknięty?

• Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń i aktów prawa miejscowego oraz umów międzynarodowych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie jest ich ogłoszenie (art. 88 Konstytucji) - ustawa z dnia 20 lipca 2000 o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz rozdział 5 ustawy z dnia 14.IV.2000 o umowach międzynarodowych

• W zakresie prawa wspólnotowego

• Decyzja ustanawiająca Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich z 1958

• Decyzja WE, EWWiS, Euratom 2000 w sprawie organizacji i funkjcoonowania Urzędu Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich - akty publikowane w Luksemburgu

• Doktryna pierwszeństwa - w razie sprzeczności między nromami systamami prawa wspólnotowego i krajowego decyduje przepis prawa wspólnotowego (wg Traktatu Europejskiego oraz orzecznictwa ETS)

• Przepisy prawa wspólnotowego które są jasne i precyzyjne, mają charakter bezwarunkowy i mogą być wykonywane bez udziału, uznania lub władzy dyskrecjonalnej, są przepisami obowiązującymi i bezpośrednio sotosowanymi (J, Zimmermann)

• Prawo wspólnotowe

• pierwotne - traktaty o ustanowieniu Wspólnot Europejskich, Traktat o UE, aneksy i protokoły do traktatów, umowy akcesyjne, ogólne zasady prawa

• pochodne (cywilne, karne, administracyjne itp)

• rozporządzenia wspólnotowe (charakter normatywny) - zakaz dokonywania powszechnej wykładni przez władze krajowe

• dyrektywy - kierowane do państw członkowskich, wiązące w zakresie wskazanych w nich celów, niewykonanie ich przez państwa członkowskie rodzi po stronie obywatela prawo wzniesienia skargi do ETS z tytułu szkody wyrządzonej bezczynnością organów państwa

• 
  decyzje

• zalecenia nie mają charakteru powszechnie wiążącego

• opinie

• problemy ze źródłami prawa wspólnotowego

• przez ponad dwa lata od momentu akcesji Polski do UE nie można było ustalić treści obowiązującego prawa

• konieczność przetłumaczenia ponad 80 tysięcy stron tekstów prawnych

• skoncentrowanie się na angielskiej wersji językowej i problemy z tłumaczeniem

• kwestia obowiązywania prawa wspólnotowego od dnia 1 maja 2004

• publikacja prawa wspólnotowego - wyrok wsa z 20.VII.2005 ISA/Bd 275/05

• problem czytelności obowiązującego prawa w kontekście prawa wspólnotowego

• zasady techniki prawodawczej - kogo wiążą i dlaczego - na egzamin

• źródła prawa o charakterze wewnętrznym

• kategorie prawa krajowego

• o mocy obowiązującej na obszarze całego państwa (ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy, rozporządzenia)

• rozporządzenia - na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania, organ upoważniony nie może przekazać swoich kompetencji innemu organowi (zakaz subdelegacji do tworzenia prawa)

• podmitoty uprawnione do wydawania rozporządzeń

• prezydent RP

• RM i prezes RM

• ministrowie kierujący działami administracji rządowej

• KRRiT

• rozporządzenie prezesa RM w sprawie zasad techniki prawodawczej - do egzaminu

• bardzo krótkie ale w załączniku konglomerat w jaki sposób tworzyć prawo (projekty, zmiany , techniki)

• nie wiadomo do końca do kogo jest skierowane (w zakresie ustaw wiadomo że do Sejmu, ale autorem jest prezes RM więc czy może to rozporządzenie wiązać parlament? z zasady nie, wiec czy administrację? rządową tak ale samorządową?, musi wiązać Radę Ministrów i ministrerstwa

• prawo ma być spójne, przejrzyste,

• ograniczonej terytorialnie mocy obowiązującej (prawo miejscowe, rozporządzenia terytorialnie ograniczone - stan klęski żywiołowej)

• rządowe

• samorządu terytorialnego

• na poziomie gminy

• powiatu

• województwa

• kontrola stanowienia prawa - Sądy i Trybynały pod kontrolą prawa admnistracyjnego

• Trybunał Konstytucyjny

• orzeczenia mają moc powszechnie obowiązującą

• są ostateczne (w poprzedniej regulacji Sejm mógł przegłosować orzeczenie Trybunału)

• podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt byl ogłoszony a jak nie był ogłoszony to w Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski”

• organ władzy sądowniczej ma znaczny wpływ na system prawa poprzez kontrolę i eliminację

• orzeczenie wchodzi w życie zdniem ogłosznie ale Trybunał może określić inny temin, maksymalnie 18 miesięcy jeżeli chodzi o ustawę lub 12 miesięcy inny akt, a w przypadku nakładów finansowych nieprzewidzianych w ustawie niezbędna jest opinia RM

• orzeczenie stanowi podsawę wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania

• każdy sąd może przedstawić TK pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międyznarodowymi lub ustawą jeżeli od tego zależy rozstrzygnięcie

• sakrga konstytucyjna art. 79 ust. 1

• sądowa kontrola prawa miejscowego

• sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej

• orzekają w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organow jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej

• kontrola odbywa się na zasadach i w trybie ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

• „actio popularis” - każdy kogo interes prawny zostaje naruszony przez akt prawa admnistracyjnego może zaskarżyć do sądu administracyjnego taki akt

• organ nadzoru może skierować skargę

• Nadzór nad prawem miejscowym - w stosunku do:

• organów jednostek samorządu terytorialnego: wojewoda i RIO (w zakresie legalności - zgodności z prawem)

• wojewody oraz organów rządowej admninistracji niezespolonej: odpowiednie organy wyższego stopnia - właściwi ministrowie resortowi (legealność, celowości, gospodarności, zgodności z polityką rządu)

• art. 41 ust 1 ustawy o adminstracji rządowej w województwie

• ustawa o obszarach morskich RP i administracji morskiej

• minister w razie naruszenia prawa przez terenowe organy może uchylić przepisy wydane przez dyrektorów urzędów morskich

ROLA ZWYCZAJU W PRAWIE ADMINISTRACYJNYM

• Zwyczaj

• pozaprawny nawyk postępowania

• przestrzegany faktycznie w obrębie danej struktury (jednostki) organizacyjnej administracji

• w podobnych sytuacjach i w określonym czasie

• w projekcie ogólnych praw adminstracji istnieje zapis że zwyczaj jest dopuszczalny gdy nie jest sprzeczny z przepisami prawa, ale nie wiadomo czy wejdzie w życie, na dzień dzisiejszy zwyczaj obowiązuje gdy zostanie inkorporowany do prawa stanowionego i nie może konurować z prawem stanowionym

• może być inkorporowany do prawa stanowionego bądz bezpośrednio (np: prawo handlowe), bądz przez odwołanie się w prawie stanowionym do utrwalonych na danym terenie zwyczajów (np: prawo administracyjne)

• art. 25 ustawy o wjeździe na terytorium RP , pobycie oraz wyjeździe obywateli pańsw członkowskich UE - zakaz zawierania związków przy obietnicy uzyskania korzyści majątkowej chyba że jest to zwyczaj

• art. 27 ustawy o ewidencji ludności i dowodów osobistych - zwolnienia z obowiązku między innymi na podstawie zwyczjau międyznarodowego

• art. 24 ust. 7 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków - ogłoszenia w prasie lub sposób zwyczajowo przyjęty

• art. 43 ust. 6 ustawy o żegludze śródlądowej - komunikaty w formie zwyczajowo przyjętej

• art. 38 ustawy o bezpieczeństwie morskim - zakazy i ograniczenia ruchu w porcie podane w sposób zwyczajowo przyjęty

• art. 163 ust. 1 prawa wodnego - zakaz kompieli przekazany w sposób zwyczajowo przyjęty

• art. 49 ustawy o giełdach towarowych - do obowiązków izby należy między innymi kodyfikacja przyjętych zwyczajów

• art. 14 ust. 1 o ogłaszaniu aktów normatywnych - przepisy porządkowe ogłasza się w formie obwieszczen lub w sposób zwyczjowo przyjęty

„Przepisy prawa są aktami woli. Wykładnia ich ma sprawić, by były także aktami rozumu”

STOSOWANIE NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• Stosowanie prawa administracyjnego wiąże się z potrzebą wydania decyzji administracyjnej w celu: nałożenia obowiązku, ustalenia uprawnienia, odmowy ustalenia uprawnienia lub cofnięcia uprawnienia

• 
  realizacja prawa

• oboejmuje stosowanie i przestrzegania

• przestrzeganie

• zachowanie

• stosowanie prawa stosunek podmitu prawa do treści prawa

• realizacja prawa wiążaca się z czynnymi

zachowaniami, które z uwagi na normę prawną

• podejmowane jest przez kompetentny organ

• wiąże się z koniecznością wydania aku

• gdy chodzi o ustalenie w drodze decyzji administracyjnej uprawnienia, interes prawny podmiotu do uzyskania takiego uprawnienia jest z reguły wyrażony w normach prawa administracyjnego w tzw. normach względnie zakazujących lub względnie uprawniających.

• w pierwszym przypadku chodzi o sytuację, kiedy w drodze decyzji może zostać ustalone uprawnienie, bez którego nie można podjąć danej czynności czy działalności (np. zezwolenie na eksport lub import towarów, co do zasady nie można wywozić dzieł sztuki, ale można uzyskać pozwolenie na taką czynność - czyli uchylenie zakazu wzglednego)

• w drugim przypadku chodzi o uzyskanie uprawnienia, co jest uzależnione od legitymowania się przez zainteresowanego określonymi warunkami (np. rzeczoznawcą budowlanym może stać się osoba, która ... - spełnienie warunków ustawowych).

• w obu w/w przypadkach do podjęcia stosowania prawa może dojść wyłącznie z inicjatywy zainteresowanego podmiotu (niemożliwe jest wszczęcie takiego procesu z inicjatywy organu administracji publicznej stosującego prawo, tj. "z urzędu") (wyjątki art. 61 par. 2 k.p.a - mimo że przepisy wymagają wszczęcia na wniosek to są sytuacje gdzie mimo tego można z urzędu)

• podmiot spoza systemu administracji publicznej żąda uruchomienia procesu stosowania norm prawa administracyjnego ze względu na posiadany interes prawny

• „Interes może być albo tylko stanem faktycznym, a mianowicie stanem psychicznym, emocjonalnym jednostki, jej pragnieniem zachowania lub osiągnięcia pewnego stanu rzeczy, lub też stanem prawnym wynikającym z normy prawnej, stwarzającym dla jednostki roszczenie prawne...”

E. Iserzon, „Ochrona interesów jednostki w nowym prawie o postępowaniu administracyjnym (maszynopis)” s. 25.

• interes jest warunkiem sine qua non wydania decyzji administracyjnej (np: pozwolenie)

• interes prawny może wynikać nie tylko z przepisów prawa administracyjnego, lecz także z norm prawa materialnego cywilnego, wiążących się bezpośrednio z sytuacją prawną określonego podmiotu kształtowaną decyzją administracyjną

• norma prawna przyznaje podmiotowi wywodzącemu z niej interes prawny możliwość ochrony w sformalizowanym postępowaniu, powoduje, że podmiot, którego sfery prawnej ona bezpośrednio dotyczy, może się skutecznie domagać wydania orzeczenia administracyjnego, a po jego wydaniu będzie miał prawo do wniesienia wszystkich wprowadzonych przez prawo środków odwoławczych.

(W. Jakimowicz, Publiczne prawa podmiotowe)

• interes prawny w orzecznictwie

• "interes prawny powinien być rozumiany jako zobiektywizowana, czyli realnie istniejąca potrzeba ochrony prawnej. Jest to interes o charakterze osobistym, przez to, że jest własny, zindywidualizowany i skonkretyzowany. Ponadto musi on aktualnie istnieć w sprawie, w której organ administracji władny jest wydać decyzję„ (Wyrok NSA z dnia 26 października 1999 r., IV SA 1693/97, LEX nr 48702)

• w przeważającej większości przypadków, w których sąd odnosi się do źródła interesu prawnego, wskazuje na normy administracyjnego prawa materialnego, "gdzie musi istnieć norma prawa przewidująca w określonym stanie faktycznym i w odniesieniu do konkretnego podmiotu możliwość wydania określonego aktu”

• Do rzadkości należą odmienne poglądy orzecznictwa w tej kwestii.

(Zob. wyrok NSA z dnia 10 września 2002 r., II SA/Wr 1498/02, OwSS 2003, nr 1, poz. 18.)

• według przestawionego tam stanowiska: "Interes prawny to interes wypływający z przepisów ustrojowych, przepisów prawa materialnego i przepisów prawa procesowego. Każdy z tych przepisów może kształtować uprawnienia i obowiązki jednostki. Nie można zatem zawęzić interesu prawnego jednostki wyłącznie do przepisów prawa materialnego. Interes prawny może zatem wypływać też z przepisów prawa ustrojowego, do których należą przepisy ustawy o samorządzie gminnym regulujące prawo radnego do wyboru na stanowisko wójta, odwołania ze stanowiska. Przyjęcie poglądu, że normy ustrojowe nie mogą kształtować interesów jednostki, jest nieuzasadnione i sprzeczne z prawem". - profesor się nie zgadza z tym poglądem

• ponadto interes prawny, według orzecznictwa nie jest kategorią abstrakcyjną. Dlatego też nie można wypowiadać się o jego istnieniu bądź nieistnieniu bez wszechstronnego zbadania każdego indywidualnego przypadku (Zob. wyrok WSA z dnia 14 września 2004 r., II SA 2160/03, LEX nr 160419).

• musi on także "wynikać z konkretnego przepisu prawa, który odnosi się do uprawnień lub obowiązku danego podmiotu„ (wyrok NSA z dnia 5 listopada 1999 r., I SA 2241/98, LEX nr 47248)

• przykład: obowiązek uczestnictwa w robotach publicznych - układania wałów przy zagrożeniu powodziowym, ale przy tym złamaliśmy nogę, w takich przypadkach jest to traktowane jak wypadek przy pracy więc jest roszczenie o pomoc z zakresu ubezpieczeń społecznych - interes prawny może odnosić się do obowiązku

• treścią pojęcia "interes prawny" - według NSA - "jest prawo podmiotowe rozumiane jako przyznanie przez przepis prawa konkretnych korzyści, które można realizować w postępowaniu administracyjnym" (wyrok NSA z dnia 2 czerwca 2000 r., I SA 1019/99, LEX nr 78926).

• swoiste dopełnienie określenia pojęcia interesu prawnego w rozstrzygnięciach sądów administracyjnych następuje poprzez wskazanie różnic jakie zachodzą między interesem prawnym i interesem faktycznym.

• posiadanie bądz nie interesu prawnego i różnica między faktycznym: np: willa z widokiem na morze, i mam widok na morze, za parę lat wzniosą blok zgodnie z przepisami, który mi zasłoni. Będzie to niezgodne z moim interesem faktycznym ale nie ma przepisu który mnie chroni więc nie mam interesu prawnego i nic zrobić nie mogę

• podjęcie stosowania prawa z inicjatywy organu administracji publicznej jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy norma prawa administracyjnego tworzy dla tego organu szczególną kompetencję do nałożenia na zainteresowanego w drodze decyzji administracyjnej obowiązku lub cofnięcia udzielonego inną decyzją uprawnienia (organ wskazuje przepis będący podstawa kompetencji)

• w teorii prawa przez stosowanie prawa rozumie się "proces ustalania przez organ państwa konsekwencji prawnych faktów w sposób wiążący na podstawie norm prawa obowiązującego"

• tyczy się również organów wymiaru sprawiedliwości

• w ramach procesu stosowania prawa wyróżnia się następujące cztery (modelowe) etapy:

• pierwszy - "ustalenie jaka norma obowiązuje w znaczeniu dostatecznie określonym dla potrzeb rozstrzygnięcia",

• drugi - "uznanie za udowodniony faktu, na podstawie materiału dowodowego i w oparciu o przyjętą tą teorię dowodów",

• jest to postępowanie wyjaśniające (dowodowe)

• udzielenie sobie odpowiedzi jaki jest stan faktyczny

• kategoryczne wskazanie: orzeka się na podstawie zupełnego materiału dowodowego (co do zasady odpowiedzialny jest za to organ administracyjny i to ten organ zbiera te dowody, a nie strona)

• trzeci - "subsumpcja" faktu uznanego za udowodniony "pod" stosowaną normę prawną"

• czwarty - "wiążące ustalenie konsekwencji prawnych faktu uznanego za udowodniony na podstawie stosowanej normy prawnej".

• wydanie zezwolenia, odmowa wydania, cofanie zezwolenia itp

• proces stosowania normy prawa administracyjnego przebiega według tzw. decyzyjnego modelu stosowania prawa. Decyzyjny model stosowania normy prawa administracyjnego odznacza się następującymi cechami:

• organ administracji publicznej stosujący prawo nie pozostaje w stosunku organizacyjnym z adresatem decyzji administracyjnej (np. obywatelem)

• między tym który wydaje decyzje a adresatem decyzji nie ma więzi jak np dyrektor w urzędzie wobec referenta ktory tam pracuje - nie ma tutaj podległości ani podporządkowania

• organ administracji publicznej stosujący prawo jest "zainteresowany" efektami decyzji administracyjnej w tym sensie, że osiąganie określonych efektów społecznych jest wpisane w jego zakres działania, a decyzja administracyjna jest jednym z instrumentów osiągania tych efektów

• organ wydając decyzję realizuje zadania które są w jego zakresie działania

• do realizacji tych zadań wykorzystuje przyznaną mu w przepisach prawa administracyjnego kompetencję (np do wydania decyzji, postanowienia itp)

• organ administracji publicznej stosujący prawo jest związany prawem, ale i wytycznymi płynącymi od wyższych organów, do granic sprzeczności z prawem

• organ administracji nie jest niezawisły (wyjątek SKO - związani tylko prawem)

• w odróżnieniu od adresata który jest tylko związany prawem

• organ administracji publicznej stosujący prawo działa na podstawie kompetencji szczegółowej

• starosta wydaje decyzje o pozwoleniu na budowę nie tylko dlatego że ma kompetencję ogólną ale i szczegółową na podstawie ustawy prawo budowlane

• dookreśla zasady i tryb wykonania kompetencji ogólnej

• decyzja stosowania prawa (decyzja administracyjna) jest podejmowana w sytuacji "niespornej", tj. pomiędzy organem stosującym prawo a adresatem decyzji nie ma miejsca na "spór o prawo"

• decyzja stosowania prawa (decyzja administracyjna) jest podejmowana w celu nałożenia obowiązku prawnego, nadania uprawnienia lub cofnięcia uprawnienia

• decyzja kształtuje (zmienia) prawną sytuację adresata

• to różni decyzję od zaśwadczenia które to jest jedynie potwierdzeniem (stwierdzeniem) sytuacji prawnej a nie modyfikuje jej

• do uruchomienia stosowania prawa może dojść

• na żądanie zainteresowanego podmiotu („na wniosek strony”) - nadanie uprawnienia

• z inicjatywy organu administracji publicznej („z urzędu”) - nałożenie obowiązku

• sposób podejmowania decyzji stosowania prawa (decyzji administracyjnej) jest określony przepisami proceduralnymi, zwanymi postępowaniem administracyjnym

• dekodyfikacja k.p.a. - multum wyjątków i szczególnych trybów

• w państwach, gdzie istnieje sądowa kontrola decyzji stosowania prawa (decyzji administracyjnej), decyzje takie mogą być zaskarżane do sądu z powodu ich niezgodności z prawem; w zależności od rozwiązań przyjmowanych w danym państwie może to być zaskarżenie do sądu administracyjnego lub sądu powszechnego

• zaskarżalnośc wiąże się z sądową kontrolą legalności decyzji administracyjnych (jedynie w zakresie zgodności z prawem)

• nie może być to uważane jako instancja postępowania administracyjnego

• jeżeli jest zgodna to zostaje w mocy jeżeli nie to sąd ją uchyla

• II instancyjność

SPRAWA ADMINISTRACYJNA

• proces stosowania prawa w ujęciu materialnym zmierza do załatwienia sprawy administracyjnej

• sprawa jako przedmiot stosowania normy prawa administracyjną

• kpa - sprawa indywidualna - to przedmiot co do którego odnosi się rozstrzygnięcie

• zespół okoliczności faktycznych i prawnych, w których organ administracji publicznej stosuje normę prawa administracyjnego w celu ustanowienia po stronie określonego podmiotu (podmiotów) sytuacji prawnej w postaci udzielenia / odmowy udzielenia żądanego uprawnienia albo w postaci obciążenia z urzędu określonym obowiązkiem / cofnięcia uprawnienia

• istota rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej polega na „pierwotnym” ustanowieniu sytuacji prawnej po stronie określonego podmiotu reprezentującego interes oparty na prawie administracyjnym

• pierwotny w znaczeniu niekomplementarny, niewtórny, niepochodny

• adresat stosowanej normy prawa administracyjnego w procesie jej stosowania jest zwany stroną postępowania administracyjnego (art. 28 kpa)

• według art. 28 k.p.a.

• stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek

• gwarancja że organ zajmnie się sprawą

• interes prawny warunkiem sine qua non bycia stroną

• interes prawny i obowiązek, o którym mowa w art. 28 k.p.a. są wywodzone z prawa materialnego, ale nie zawsze z materialnego prawa administracyjnego

• mogą zdarzyć się sytuacje, w których podmioty dysponujące prawem własności lub użytkowania wieczystego sąsiedniej nieruchomości mogą być stronami postępowania dotyczącego warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Będą nimi wyłącznie wtedy, gdy oddziaływanie planowanej inwestycji będzie wykraczać poza granice nieruchomości. (wyrok NSA z dn. 23.05.2005, OSK 1618/04)

• współwłaściciel lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, jeżeli inwestycja dotyczy części wspólnych budynku, jest stroną postępowania administracyjnego o wydanie decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę oraz postępowań nadzwyczajnych w tym zakresie. (wyrok WSA z dn. 7.04.2005, VII SA/Wa 352/04)

• sprawa administracyjna ma charakter „niesporny” w przeciwieństwie do sprawy cywilnej, która ma co do zasady charakter procesowy - wyraża istnienie „sporu o prawo” między stronami stosunku cywilnoprawnego

UZNANIE ADMINISTRACYJNE

• w procesie stosowania prawa zawsze pewien wpływ na rozstrzygnięcie sprawy ma organ administracji publicznej. Ustalenie i ocena stanu faktycznego, z którymi norma prawna wiąże określone skutki pr. zależy od wielu czynników:

• lokalnych

• indywidualnych

• subiektywnej oceny organu

• swobodnej oceny dowodów

• norma prawna nie może przewidzieć wszystkich przypadków dlatego pozostawia pewien luz, który jest wypełniany przez organ stosujący tę normę

• luzy są wszędzie tam gdzie stosuje się prawo

• ustawodawca używa pojęć, które są ostre tylko wówczas, gdy posługuje się określeniami matematycznymi (np. że podatek wynosi X %)

• Państwo absolutne - brak związania administracji ustawami. Państwa parlamentarne w początkowej fazie ograniczały administrację prawem w niewielkim zakresie. Szereg działań administracji pozostawało poza zasięgiem prawa. Tam gdzie prawnych granic nie było pojawiało się uznanie. Urzędnik kierował się co prawda interesem publicznym, ale na swój sposób go interpretował

• w histori nie było tradycją że władza jest związana prawem, była związana wolą monarchy

• z biegiem rewolucji w kierunku parlamentaryzmu zwracano uwagę na władzę ustawodawczą która zaczęła ograniczać władzę ustawodawczą

• w państwie prawnym administracja może działać jedynie na podstawie umocowania prawa (każda decyzja musi mieć swoja podstawę prawną). Zatem swobodne uznanie znika na rzecz uznania wprowadzanego przez ustawodawstwo.

• wpływ instytucji sądownictwa administracyjnego. Sądy administracyjne badały tylko legalność aktów. Pozostawienie administracji uznania lokowało takie rozstrzygnięcie poza kontrolą sądu.

• (Zob. art.6 ROZPORZĄDZENIE PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ z dnia 27 października 1932 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym

• Uznanie administracyjne - teoria R. von Launa (teoria interesu publicznego)

• Swobodne uznanie oprócz wypadków wyraźnie dopuszczonych przez ustawy istnieje także wszędzie tam, gdzie ustawodawca posługuje się pojęciem interesu publicznego.

• Administracja może interpretować to pojęcie według własnego uznania i tym samym poszerzać zakres swojej swobody.

• swobodne uznanie istnieje również kiedy specjalnie ustawodawca używa terminu „interes publiczny”

• każdą decyzję można zmienić w zależności od interesu publicznego będącego wykładnią organu administracyjnego

• Uznanie administracyjne - teoria W. Jellinka (teoria pojęć nieoznaczonych)

• ustawodawca celowo używa pojęć nieoznaczonych (nieostrych) właśnie po to, aby wyposażyć organy administracji publicznej w dodatkowe swobodne uznanie, wynikające właśnie z nieostrości ich pojęć i możliwości ich różnej interpretacji

• teorie von Launa i Jellinka spowodowały znaczne ograniczenie zakresu kontroli sądu administracyjnego

• Uznanie administracyjne - teoria F. Teznera

• Każde pojęcie, nawet nieostre, w tym także kategoria interesu publicznego, ma treść obiektywną, która wiąże organ administracyjny, a interpretacja tych pojęć podlega kontroli sądowej

• Jako „wykładnia zwrotów niedookreślonych” - jeśli ustawodawca używa pojęć nieostrych „porządek” bezpieczeństwo” „zagrożenie dla życia i zdrowia”, dopuszczając różną interpretację tzn. pozostawia kwestie rozstrzygnięcia swobodnemu uznaniu administracji, a zatem zwalnia administrację od związania ustawowego, i w konsekwencji zwalnia spod kontroli sądownictwa administracyjnego. NIE

• Użycie zwrotu „może” nie jest równoznaczne z wprowadzeniem uznania.

• „Możność” bowiem niejednokrotnie oznacza obowiązek organu. (Zob. np. Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o środkach żywienia zwierząt)

• W sytuacji ustawowej dopuszczalności wyboru następstw prawnych „a lub b” bądź „a albo b”

• TAK - uznanie jest tam, gdzie administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego może wybrać między różnymi rozwiązaniami. Uznanie występuje wtedy, gdy norma prawna nie determinuje w sposób jednoznaczny skutku prawnego lecz pozostawia wyraźnie organowi wybór następstwa a prawnego między różnymi możliwościami lub w ramach pewnego luzu

UZNANIE ADMINISTRACYJNE W ŚWIETLE ORZECZNICTWA

• „Organy publiczne działające w ramach uznania muszą w swoich rozstrzygnięciach respektować przede wszystkim porządek prawny wynikający z Konstytucji i nie mogą ograniczać się przy prowadzeniu postępowania tylko do przepisów ustawowych, mających bezpośrednie zastosowanie w danej sprawie. Mogą bowiem wystąpić takie przypadki, w których z norm zawartych w aktach mających w obowiązującym systemie prawnym pierwszeństwo przed ustawą (czyli w Konstytucji lub umowie międzynarodowej ratyfikowanej za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie) będą wynikały dyspozycje, które ograniczą swobodę rozstrzygnięcia, wynikającą z przepisu ustawowego”.

(wyrok NSA z 4.11.1999, III SA 7860/98 Glosa 2000/8/22)

• „Korzystanie z uznania administracyjnego oznacza, że organ ma prawo wyboru treści rozstrzygnięcia. Wybór taki nie może być jednak dowolny. Musi on wynikać z wszechstronnego i dogłębnego rozważenia wszystkich okoliczności faktycznych sprawy”

(wyrok NSA z 2.02.1996, II SA 2875/95, Wokanda 1996/6/32)

• „W celu wydania prawidłowego orzeczenia w sytuacji uznania - organ administracyjny obowiązany jest szczegółowo zbadać stan faktyczny i utrwalić w aktach wyniki badania, przy czym szczególną rolę w tej decyzji odgrywa jej zgodność z interesem społecznym i słusznym interesem strony.”

(wyrok NSA z 27.02.1998 r., III SA 395/97 LEX nr 44819)

• „W przeciwieństwie do innych rodzajów luzów decyzyjnych uznanie jest możliwością wyboru konsekwencji prawnej. W celu wydania prawidłowego orzeczenia w sytuacji uznania administracyjnego organ (...) obowiązany jest szczegółowo zbadać stan faktyczny i utrwalić w aktach wyniki badania.

Obowiązki organu (...) w zakresie postępowania dowodowego są nawet większe niż przy ustawowym skrępowaniu, gdyż w poszukiwaniu materialnego kryterium do wydania decyzji powinien on najwszechstronniej zbadać stan faktyczny, w wymiarze wychodzącym poza okoliczności typowe w sytuacjach związania, mając na uwadze szczególną rolę w decyzji uznaniowej jej zgodności z interesem społecznym i słusznym interesem obywatela z art. 7 kpa”.

(wyrok NSA 16.11.1999)

• „Rola Naczelnego Sądu Administracyjnego sprowadza się do kontroli zgodności zaskarżonej decyzji z prawem. W zakresie decyzji uznaniowej kontrola sprowadza się do kontroli decyzji w świetle przepisów prawa procesowego oraz w zakresie prawa materialnego - czy nie nastąpiło przekroczenie granic uznania administracyjnego”

(wyrok NSA z 23.01.1998, III SA 1651/96 LEX nr 44815)

• „Decyzje o uznaniowym charakterze także podlegają sądowej kontroli legalności. Kontrola ta ma jednakowoż ograniczony charakter, albowiem sprowadza się do oceny, czy przy wydawaniu zaskarżonej decyzji naruszono przepisy postępowania administracyjnego i to w taki sposób, że mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy. Tylko stwierdzenie takiego stanu daje podstawę do uchylenia decyzji” (profesor Bąkowski nie zgadza się z tym twierdzeniem)

(wyrok NSA z 16.11.2000 r., III SA 764/00 LEX nr 51265)

• Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych (uznaniowych) kompetencji administracji

• Przyjęta 11 marca 1980 r.

• Zakres: kompetencje, które dają władzy administracyjnej pewien zakres oceny swobody przy podejmowaniu decyzji.

• Wyraża się w możliwości dokonania przez administrację wyboru najodpowiedniejszego (sprawiedliwego i słusznego) rozwiązania spośród kilku prawnie uzasadnionych

• Wyznacznikami wyboru są:

• wymagania dobrej i skutecznej administracji,

• interesy osób trzecich

• ważny interes publiczny

• Zalecenie, by władza administracyjna:

• kierowała się celem, dla którego kompetencja ta została jej przyznana (pożądane jest równocześnie, by cel ten był w sposób jawny i jasny oznaczony; jeśli prawodawca nie konstruuje wyraźnie tego celu, właściwe jest uwzględnienie celu odpowiadającemu interesowi publicznemu)

• postępowała obiektywnie (niezależnie od subiektywnych odczuć) i bezstronnie (bez faworyzowania i popierania kogokolwiek lub czegokolwiek) - mając na uwadze wszystkie stosowne dla rozpatrywanego przypadku elementy (fakty, względy i podstawy prawne) - jednolita linia orzecznicza

• przestrzegała zasady równości wobec prawa, unikając wszelkiej dyskryminacji

• zachowywała właściwą relację pomiędzy ingerencją w prawa, wolności lub interesy osób a urzeczywistnianym celem

• podejmowała decyzję w rozsądnym w danej sprawie terminie

• stosowała ogólne dyrektywy administracyjne w sposób konsekwentny i stały, przy uwzględnieniu okoliczności danego przypadku

DECYZJA ADMINISTRACYJNA JAKO REZULTAT STOSOWANIA PRAWA

• decyzja może być postrzegana z punktu widzenia materialnego: Rozstrzyga sprawę administracyjną przez ustanowienie wiążących konsekwencji tej normy (art. 104 KPA)

• z punktu widzenia procesowego: decyzja jest przede wszystkim aktem kończącym postępowanie administracyjne

• w podręcznikach czasem zamienia się pojęcie decyzji na indywiudalny akt administracyjny

• kompetencja do wydania decyzji administracyjnej przysługuje organom administracji publicznej i ma charakter kompetencji szczegółowej, tzn. ustanowionej w odniesieniu do określonego rodzaju spraw, np: wydanie decyzji w sprawie rozbiórki obiektu

• z punktu widzenia procesowego: organ administracji publicznej wydaje decyzje jeżeli jest właściwym (właściwość)

• adresatem decyzji administracyjnej jest zawsze i tylko podmiot nie podporządkowany prawnie (również organizacyjnie) organowi administracji publicznej orzekającemu w danej sprawie

• kto wydaje i komu jest wydawana nie są związani prawnie ani administracyjnie, nie podlegają sobie

• decyzja ma charakter zewnętrzny bo wychodzi poza system administracji publicznej

• mogą być sytuacje gdzie administracja wydaje decyzje administracji ale wtedy nie może być podporządkowania (np: powiat jako osoba prawna chce wznieść budynek, więc starosta wydaje pozwolenie - administracja sama sobie wydaje akt; wywłaszczenie nieruchomości na rzecz jednostki samorządu - jeżeli gmina Pruszcz chce wybudować drogę publiczną, a teren ten będzie prywatny, więc musi nabyć, i starosta prowadzi postępowanie wywłaszczające - gmina jako osoba prawna będzie stroną i beneficjentem - należy zauważyć że nie ma związków między starostą a gminą w tym przypadku)

• 
  decyzja administracyjna jako akt kształtujący sytuację prawną adresata

• decyzja administracyjna jako akt kształtujący stosunek administracyjno-prawnym

• w nauce prawa administracyjnego pojęcie sytuacji administracyjno-prawnej jest używane jako synonim położenia prawnego lub też prawnego statusu danego podmiotu, zaznaczając równocześnie, iż jest ono pojemniejsze od pojęcia stosunku administracyjno-prawnego

• zarówno pojęcie sytuacji prawnej, jak i pojęcie stosunku prawnego mają wyrażać skutki działania normy prawnej

• pod pojęciem administracyjno-prawnej sytuacji jednostki należy rozumieć sytuację społeczną podmiotu, której elementy składowe zostały ukształtowane normami prawa administracyjnego w sposób bezpośredni lub pośredni, ze względu na konkretne zdarzenie faktyczne

• stosunek prawny - wyznaczony przez normę prawną każdy rodzaj zależności powstały pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami

• posługiwanie się konstrukcją sytuacji prawno-administracyjnej daje możliwość przeprowadzenia analizy uprawnień i/lub obowiązków adresowanych do jednostki; uprawnień i/lub obowiązków wynikających zarówno z indywidualnych aktów stosowania norm prawa administracyjnego, jak i pochodzących wprost z norm generalnych i abstrakcyjnych, przewidzianych w przepisach prawa powszechnego

• „Sytuacyjne” przedstawienie konsekwencji norm prawa administracyjnego wobec ich adresata daje pełniejszy obraz skutków działania tych norm (te skutki oddziałują przede wszystkim na adresata, nie muszą mieć charakteru pojedynczego: pozwolenie na budowe - nie tylko daje uprawnienie do podjęcia budowy, ale obowiązki z których musi się wywiązać)

DECYZJA ADMINISTRACYJNA A AKT ADMINISTRACYJNY

• akt administracyjny

• kategoria głównych władczych form działania administracji publicznej (akt władczy administracji)

• Ochendowski : Władcze działanie prawne organu administracji publicznej skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych

• Boć: Sformalizowany objaw woli organu administrującego podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu organowi kompetencji, skierowany do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie, wywołujący skutki prawne w sferze prawa administracyjnego, a niekiedy również w sferze innych działów prawa

• czynność skierowana zarówno do podmiotów niezwiązanych prawno-organizacyjnie jak i do podmiotów podległych autorowi aktu.

• Podłożem problemu relacji decyzja administracyjna - akt administracyjny jest pojęcie prawa administracyjnego

• decyzja administracyjna

• akt stosowania normy prawa administracyjnego (materialnego, powszechnie obowiązującego itd.)

• klasyfikacje (najbardziej typowe):

• zewnętrze (wychodzi poza administrację) i wewnętrzne (akty administracji kierowane do administracji - np akty nadzoru, polecenie i rozkaz - indywidualne, wytyczne do interpretacji - generalne)

• jednostronne (decyzja, uchwała rady gminy, polecenia) i dwustronne (porozumienie administracyjne, komunalne - przekazanie zadań)

• zobowiązujące - nakładają obowiązek

• kształtujące (np. nadanie obywatelstwa, nominacja, immatrykulacja)

• ustalające (np. prawo do emerytury, wysokość stypendium)

• ujęcie materialnoprawne - akt stosowania normy prawa administracyjnego

• ujęcie procesowe - prawna forma kończąca postępowanie administracyjne w danej instancji

• podział z uwagi na charakter skutku:

• konstytutywne (uzyskanie licencji, koncesji)

• deklaratoryjne (cieńka granica między zaświadczeniem a decyzją deklaratoryjną; po PRL z mocy prawa majątki lokalne przechodziły na gminę ale wojewoda w decyzji potwierdza to przejście)

• 
  zupełne

• częściowe art. 104 kpa

• sukcesja decyzji administracyjnej

• objęcie uprawnienia lub obowiązku wynikającego z decyzji kierowanej do osoby trzeciej

• możliwość uzyskania decyzji udzielającej uprawnienia lub nakładającej obowiązek taki sam jak u poprzednika

(podstawa roszczeń o wydanie decyzji administracyjnej)

PRAWO ADMINISTRACYJNE - WYKŁADY (część ogólna)

4

---