Temat: „Problemy opieki i wychowania w domach dziecka - wielofunkcyjnych placówkach opiekuńczo - wychowawczych”

Pedagogika dystrybucyjna-związana jest z umieszczeniem dzieci na mocy orzeczenia sądu poza rodziną. Dzieci trzeba zabrać ze środowiska rodzinnego i oddać na zawsze w dobre ręce. Podejście dystrybucyjne mówi o odrzuceniu rodziców wychowanków jako osób dotkniętych patologią, przed którymi dzieci należy chronić.

-konsekwencją jest zamknięcie się na emocje wychowanków, których pragnieniem jest powrót do rodzinnego domu

-pedagogika dystrybucyjna jest niechętnie nastawiona na podejmowanie wysiłku, żeby odbudować rodzinę

Celem podejścia dystrybucyjnego do wychowanków placówek jest umieszczenie ich w rodzinie adopcyjnej lub zastępczej nastawione na trwałe sprawowanie pieczy.

Mit o adopcji, czyli o tym, co dla dziecka jest najlepsze.

-Często bywa, że rodzina zastępcza lub rodzina adopcyjna funkcjonuje źle. Trauma , jaką przeżywa wtedy dziecko, jest większa niż gdyby było w placówce.

-Media przedstawiają radosne wieści związane z adopcją. Jest to jednak trud i ryzyko. Rodzina adopcyjna może popełnić błąd chociażby z powierzchniowej selekcji kandydatów.

-Dla dzieci najlepszą formą pieczy jest taka, która w konkretnej sytuacji jest najlepsza (chodzi o stworzenie szansy na reintegrację rodziny wychowanka, by miał możliwość powrotu do rodziny).

Dom zastępczy albo rodzinny należy stawiać na skale a nie na piasku:

-od samego początku można krytycznie postrzegać umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub adopcyjnej (zwłaszcza gdy możliwy jest powrót dziecka do rodziny naturalnej).

-natomiast, jeśli zrezygnowano z idei reintegracji rodziny wychowanka, o sukcesie można mówić dopiero po upływie czasu, który pozwala na ocenę relacji powstałych w nowej rodzinie.

Po adopcję należy sięgać:

-w obliczu sieroctwa,

-zrzeczenia się dziecka,

-nieuleczalnych chorób psychicznych rodziców

W Polsce kultywowany jest mit o doskonałości adopcji. W Europie Zachodniej koncentruje się na pracy z rodziną, żeby odbudować zerwane więzi, a w Polsce koncentruje się na rozrywaniu więzi rodzinnych.

Adopcja musi być na podst. zgody blankietowej rodziców dziecka (zgody na adopcję dziecka bez wskazania osób adoptujących. Jest to gwarancja, że dziecko ma zerwany kontakt z rodziną. Adoptujący wiedzą o fakcie adopcji.

Czym się różni rodzina zastępcza od rodziny adopcyjnej?

Mimo, że obie te rodziny wychowują dziecko innych rodziców, różnica między nimi jest zasadnicza. -Adopcja prawnie łączy rodziców z dzieckiem, które przysposabiają. Daje takie same prawa i odpowiedzialność jak te, które istnieją miedzy dziećmi i ich naturalnymi rodzicami. -Zmieniony zostaje akt urodzenia dziecka - w miejsce danych rodziców naturalnych wpisane zostają dane rodziców adopcyjnych. -Dziecko przyjmuje nowe nazwisko, możliwa jest także zmiana imienia. -Rodzina adopcyjna nie podlega kontroli żadnej instytucji, tak jak to ma miejsce w przypadku opieki zastępczej. -Nie otrzymuje także środków finansowych na utrzymanie adoptowanego dziecka. Z mocy prawa staje się ono po prostu dzieckiem nowych rodziców.

-Rodzina zastępcza niespokrewniona z dzieckiem jest formą pomocy dziecku i jego rodzinie. -Rodzice zastępczy jedynie czasowo "zastępują" rodziców naturalnych w codziennej opiece. -Otrzymują z opieki społecznej środki finansowe na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka. -Sposób sprawowania przez nich opieki podlega kontroli zarówno sądu jak i organu finansującego. Są zobowiązani do umożliwienia dziecku kontaktu, a także spotkań z rodzicami naturalnymi, o ile sąd nie postanowi inaczej. -Opieka zastępcza nie rodzi więzi prawnych. Dziecko zachowuje swoje nazwisko. -Jeśli władza rodzicielska rodziców naturalnych jest zawieszona bądź ograniczona wszystkie ważne decyzje dotyczące dziecka muszą być podejmowane w porozumieniu z nimi. Jeżeli sytuacja życiowa rodziny naturalnej ulegnie trwałej poprawie sąd może orzec powrót dziecka do własnej rodziny.

Cechy wychowanków DD:

-Dziecko (z Domu Dziecka) ma poczucie inności -wychowankowie domów dziecka mają silne poczucie inności co do kolegów, których widzą w szkole(w razie szkolnej awantury, czy kradzieży)wychowankowie domu dziecka są zawsze podejrzani, są mocno przeświadczeni o usytuowaniu na niższych szczeblach drabiny społecznej.

-Poczucie inności - wychowankowie domów dziecka mają silne poczucie inności wobec kolegów, z którymi się stykają w szkole albo na wakacjach. Poczucie inności pogłębia ich lęk przed światem , to powoduje, że zamykają się oni w sobie i wytwarza się wśród wielu dzieci swoista mentalność getta. Wychowankowie są często postrzegani wśród społeczności szkolnej jako ,,oni”. W razie awantury czy bójki wychowankowie domu dziecka są od razu podejrzani. Poczucie inności wiąże się z poczuciem napiętnowania i przeświadczeniem o usytuowaniu na niższych szczeblach drabiny społecznej.

-Ważną sprawą jest także fakt, że wychowankowie domu dziecka muszą często uczestniczyć w imprezach zamkniętych. Nie jest to dobre, gdyż sprawia to, że dzieci czują się bardziej inne.

-Ważne jest też , by uczyć wychowanków dostrzegania innych i współczuć tym ,którzy są w trudniejszej sytuacji niż oni.

-Gość hotelowy - wynikający z poczucia tymczasowości. Brak zakorzenienia wychowanków w placówce prowadzi do wytworzenia się u niektórych mentalności gościa hotelowego. Wychowankowie wobec całego personelu mają wiele roszczeń .Wychowanek- gość hotelowy jest w stanie zakląć, gdy np. posiłek, który dostanie jest zimny ,czy też wzruszy ramionami, gdy wychowawca zwróci mu uwagę, by szybciej wstawał. Wg. „gościa hotelowego” to pranie robi praczka, sprząta sprzątaczka, a obiad gotują kucharze ,dlatego czują się jak w hotelu. Wychowankowie mają mało pracy. Pozostaje dla nich niewiele. Mają się uczyć, sprzątać w swoich pokojach i wykonywać dyżury porządkowe.

3 ZASADY POMOCNICZOŚCI:

1. Zakaz odbierania, który sprowadza się do tez, że to co społeczność mniejsza i niższa (lub jednostka) potrafi samodzielnie czynić, tego społeczność większa i wyższa nie powinna jej pozbawiać

2. Subsydiarne towarzyszenie nakazuje społecznościom większym i wyższym wspierać społeczności niższe i jednostki w tych ich zadaniach i funkcjach, którym z jakiś powodów nie są one w stanie samodzielnie podołać. Od osoby potrzebującej wsparcia nie wolno się odwrócić, ale też nie wolno zdejmować z niej całego ciężaru problem, należy natomiast stanowczo oczekiwać od niej aktywności w przełamywaniu trudnej sytuacji. Ma to być „pomoc do samopomocy”, a więc działanie mają na celu podjęcie na powrót zadań przez jednostkę lub społeczność niższą. Pomoc należna jest tym ,którzy sami próbują przezwyciężyć swoje problemy, nie należy jednak udzielać jej podmiotom pasywnym, nastawionym wyłącznie na branie, bez dawania z siebie wysiłku zmierzającego do naprawy sytuacji. Pomoc ma usamodzielniać, a nie przyzwyczajać do jej uzyskiwania.

3. Zwana subsydiarna redukcja- to nakaz zaprzestania wspierania w momencie, gdy podmiot, który otrzymał pomoc, stał się na powrót samodzielny (by pomoc nie była „pomocą alienującą”, co ma miejsce wówczas, gdy następuje jej przerost)

Subsydiarne towarzyszenie powinno sprowadzać się przede wszystkim do działań o charakterze profilaktycznym, wspierających rodziny przejawiające symptomy dysfunkcji w sprawowaniu przez nie pieczy nad dzieckiem. Może to być pomoc:

- materialna (zasiłki pieniężne, dożywianie, zaopatrzenie w odzież),

- profilaktyczno wychowawcza (świetlice środowiskowe, internaty, doradztwo i pomoc psychologiczna)

- umieszczenie dziecka poza rodziną, nie zabranie, lecz umieszczenie w placówce lub rodzinie zastępczej na czas potrzeby do poprawy sytuacji w rodzinie.

W tym przypadku "pomoc do samopomocy" rozumieć należy jako pomoc rodzinie, by w przyszłości samodzielnie potrafiła podołać swym zadaniom.

Aktualnie obowiązuje zasada pomocniczości oparta o Ustawy o pomocy społecznej.

Temat: Rodzina z problemem przemocy. Przemoc w szkole

1. Pojęcie przemocy, rodzaje przemocy (fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna) i ich charakterystyka, objawy przemocy, ofiara i sprawca (trójkąt dramatyczny S. Karpmana)

Agresję definiuje się najczęściej jako świadome, zamierzone działanie, mające na celu wyrządzenie komuś szeroko rozumianej szkody - fizycznej, psychicznej lub materialnej. Jej charakterystyczną cechą jest używanie przez kogoś siły fizycznej lub psychicznej wobec osoby o zbliżonych możliwościach, mającej zdolność skutecznej obrony. Agresja jest często, lecz nie zawsze, sposobem wyrażania złości. W szczególnych warunkach agresja może przeradzać się w przemoc.

Przemoc to wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem ( fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy osoba słabsza (ofiara) poddana jest przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych (sprawcy przemocy).

Jaka jest różnica między agresja a przemocą?

Formy przemocy:

• Fizyczna - najbardziej widoczna i najtrudniejsza do ukrycia. Często okazuje się, że w rodzinie, w której doszło do ostrego ataku fizycznego od lat był stosowany terror psychiczny czy ekonomiczny. Do przemocy fizycznej zalicza się bardzo szeroki wachlarz zachowań sprawcy - od szturchania, popychania, ciągnięcia za włosy, aż do zachowań powodujących ostre urazy fizyczne, wymagające opieki medycznej czy wręcz hospitalizacji.

• Psychiczna (emocjonalna) - najtrudniejsza do udowodnienia, często zaczyna się niepostrzeżenie, początkowo ignorowana jest nawet przez osoby, które jej doznały. Zaczyna się często od ignorowania czyichś potrzeb, krytykowania poglądów, wyglądu, zazdrości, ograniczania kontaktów z bliskimi, a kończy na groźbach, oczernianiu, oskarżaniu, poniżaniu, wyśmiewaniu, szantażowaniu.

• Ekonomiczna (materialna) - uniemożliwianie podjęcia pracy, odbieranie zarobionych pieniędzy, niszczenie własności, uniemożliwianie dostępu do wspólnych środków finansowych i dóbr materialnych.

• Seksualna - przedmiotowe traktowanie drugiej osoby w celu zaspokojenia własnych potrzeb seksualnych. Zmuszanie do nieakceptowanych przed drugą osobę praktyk i zachowań seksualnych. O tego rodzaju przemocy można mówić nie tylko w przypadku gwałtu czy zmuszania do innych czynności seksualnych, ale także np. w sytuacji zmuszania do oglądania pornografii.

Trójkąt dramatyczny S. Karpmana Dlaczego jest to trójkąt dramatyczny?

Faza 1 - Wybawiciel

Najpierw jest więc “życie życiem innych ludzi”. Wyręczanie innych od ich obowiązków i naprawianie ich życia. Taki ratownik i dobra dusza angażuje się w to tak mocno, że w działaniu dla dobra innych rezygnuje z wielu swoich własnych potrzeb, przyjemności a nawet zdrowo pojmowanych interesów. Takie zaangażowanie i zbyt duży koszt albo czasowy, albo emocjonalny a nierzadko materialny powoduje w wybawcy poczucie zmęczenia, wypalenia , frustracji, niesprawiedliwości. Nie są to przyjemne uczucia , więc wybawca ma dosyć swojej roli wiecznego “ratownika” , mówi dość i wówczas w symbolicznym trójkącie Karpmana przenosi się w drugi róg - róg prześladowcy.

Faza druga - Prześladowca

Dotychczasowy wybawiciel czuje niechęć i złość do osoby którą “ratował” tak dużym kosztem siebie. Te nagromadzone uczucia złości, frustracji i wykorzystania wydobywają sie wówczas w formie pretensji do “ratowanej” wcześniej osoby. Było za dużo dane, wahadło dawania za bardzo się odchyliło w jedną stronę i teraz w poszukiwaniu równowagi równie mocno odchyla się w drugą stronę - uraza, drażliwy nastrój, gderanie, pretensje i złość prześladują osobę, której tak hojnie się wcześniej pomagało.

Faza trzecia - Ofiara

Jak mówi przysłowie: uderz w stół, a nożyce się odezwą. Kiedy więc ratownik zamienił się w prześladowcę zatruwającym innym życie swoimi pretensjami, to wówczas dochodzi do konfrontacji. Osoba którą zaatakowano odpowiada tym samym i nasz ratownik/prześladowca nieoczekiwanie czuje się ofiarą całej tej sytuacji pomagania. I ma poczucie krzywdy, że przy całym tym swoim poświęcaniu - ludzie i tak w końcu mają go dosyć. Czuje się przegrany i płacze w duchu pytając siebie: dlaczego zawsze mi się to przydarza? Wypruwam sobie żyły żeby pomóc a otrzymuję w zamian niewdzięczność i niechęć wobec mnie.

Po pewnym czasie gdy te relacje są mu niechętne, co utwierdza go w niskim poczuciu własnej wartości - próbuje podnieść to swoje poczucie wartości tak mocno zależne od opinii innych poprzez …pomaganie i znowu wchodzi w rolę wybawiciela itd. itd. Trójkąt dramatyczny Karpmana pokazuje jak dramatycznie i nieszczęśliwie przebiegają relacje między ludźmi, gdy zatraca się umiar w dawaniu/pomaganiu innym. I tak naprawdę nie tylko w trosce o siebie warto tę równowagę zachowywać, ale też w trosce o relację i tę drugą osobę. Bo co czuje osoba, która tylko dostaje i jest ratowana. W fazie ratowania czuje wdzięczność ale też pewnie swoją niekompetencję i poczucie niższości, gorszości wobec wybawiciela.

2. Rodzina z problemem przemocy - przemoc domowa (przemoc rodzica wobec dziecka, przemoc dziecka wobec rodzica, przemoc rodzica wobec rodzica, syndrom sztokholmski, itd.), cykl przemocy

Cztery podstawowe kryteria, na podstawie których rozpoznaje się przemoc w rodzinie:

• Intencjonalność - działania sprawcy są celowe i zamierzone. Sprawca dąży do uzyskania kontroli, władzy i posłuszeństwa. W jego przekonaniu tylko on ma rację, a inni członkowie rodziny muszą się podporządkować.

• Dysproporcja sił - w rodzinach, gdzie dochodzi do przemocy zawsze istnieje nierównowaga sił, jedna osoba jest słabsza, druga silniejsza. Nie chodzi tu tylko o przewagę fizyczną, ale także materialną, psychiczną, kulturową i społeczną.

• Naruszanie godności i praw - sprawca poniża ofiarę, ośmiesza, pozbawia godności, prawa do szacunku, pracy. Często traktuje partnera jak przedmiot.

• Powodowanie cierpienia i szkód - ofiary traktowane są w sposób niegodny, doznają szkód fizycznych i psychicznych.

Cykl przemocy domowej

Faza narastania napięcia

Osoby doznające przemocy określają tę fazę mianem ciszy przed burzą. Wszystko wydaje się w porządku, ale w relacjach odczuwa się stałe napięcie, jakby coś miało się wydarzyć. Sprawca łatwo wpada w złość, jest rozdrażniony i pełen pretensji. Przerzuca odpowiedzialność za taki stan rzeczy na partnera/partnerkę: ,,to przez ciebie tak się zdenerwowałem”. Ofiara stara się tak zachowywać, by uspokoić sprawce, spełnia jego życzenia i zachcianki. Usprawiedliwia sprawcę, a obwinia siebie. Stara się zmienić swoje zachowanie, aby nie być przyczyną jego zdenerwowania. Wszystko co powie, zrobi może stać się pretekstem do wybuchu złości sprawcy, dlatego cały czas jest spięta i zdenerwowana. Należy jednak jasno powiedzieć, że ofiara nie ponosi odpowiedzialności za czyny sprawcy. Nikt nie jest w stanie zapobiec wybuchowi agresji. Każdy pretekst będzie dobry, żeby sprawca mógł zamanifestować swoją złość i niezadowolenie.

Faza ostrej przemocy

Jest to faza, w której wzbierające napięcie eksploduje, powoduje wybuch emocji, często niekontrolowany. Wybuch ten często jest nieadekwatny do przyczyny, którą podaje sprawca i niewiele ma z nią wspólnego. Osoba krzywdzona odczuwa wtedy przerażenie, bezsilność, strach, szok (tyle rzeczy zrobiła, aby tego uniknąć, a jednak się nie udało). Najczęściej po ostrej przemocy kobiety podejmują decyzję o szukaniu pomocy, wzywają policję. Decydują się również na rozstanie z partnerem. Mówią stanowczo, że dalej tak być nie może, grożą rozwodem lub sprawą karną. Całą tą sytuacją zszokowana jest nie tylko ofiara, ale także sprawca przemocy. Po wyładowaniu swojej złości, gdy już się uspokoił, do jego świadomości dotarł ogrom szkód jakie wyrządził. To wszystko powoduje, że sprawca stara się je doraźnie naprawić.

Faza miodowego miesiąca

Strach przed tym, że żona/partnerka może spełnić swoje groźby (rozwód, sprawa karna, ograniczenie władzy rodzicielskiej) powoduje, że sprawca okazuje skruchę, obiecuje poprawę, składa deklaracje. Jednocześnie usprawiedliwia siebie: ,,nie wiem, co mnie opętało”, ,,to wszystko przez problemy w pracy”. Sprawca zaczyna zachowywać się w taki sposób, iż ofiara rzeczywiście wierzy w to, że przemoc nigdy się nie powtórzy. Sytuacja poprawia się na tyle, że przypomina tę z początku ich znajomości. Sprawca bardzo się stara więc ofiara chce to docenić, wierzy, że może być dobrze. Pozwala się przeprosić, wycofuje sprawy sądowe itp. Bardzo często namawiana jest do tego przez sprawcę. Faza ta daje kobiecie złudną nadzieję. Wierzy w to, że skoro teraz jest dobrze może tak być zawsze.

Przedstawione powyżej fazy następują kolejno po sobie. W każdym następnym cyklu faza miodowego miesiąca jest coraz krótsza i mniej ,,sielankowa”. Doświadczenie uczy sprawcę, że tak naprawdę nie musi się tak bardzo starać, ponieważ ofiara nie realizuje swych gróźb i zamierzeń. Tym samym u sprawcy wzrasta poczucie bezkarności, a u ofiary poczucie winy i bezradności.

Do mechanizmów przemocy ( oprócz cyklów przemocy) zaliczamy:

Syndrom sztokholmski

Takim mianem określono mechanizm, który zaobserwowano u ofiar zamachu terrorystycznego w Sztokholmie. U osób przetrzymywanych przez terrorystów, a następnie uwolnionych przez policję pojawiły się reakcje, które większość obserwatorów uznała za irracjonalne. Otóż niedawni zakładnicy zaangażowali się w proces obrony swoich oprawców, zamiast żądać sprawiedliwości, czy nawet odwetu (co w tej sytuacji byłoby bardziej zrozumiałe). Jedna z ofiar tak związała się z terrorystą, iż zawarła z nim związek małżeński.

W tej sytuacji można mówić o ,,patologicznej wdzięczności” za to, co zamachowiec mógł zrobić, a w rezultacie tego nie uczynił. Mógł zabić, a tego nie zrobił. Był panem ich życia i śmierci i darował im to życie, więc tylko dzięki niemu żyją.

Podobny mechanizm obronny pojawia się u ofiar przemocy domowej. Są one wdzięczne sprawcom za drobne przywileje, które jeszcze mają, za ,,miodowe miesiące”, za chwile spokoju i namiastkę uczucia, a czasem nawet za to, że żyją.

Syndrom wyuczonej bezradności

Bezradność wynika z nabytych doświadczeń. Mimo tego, że osoba doznająca przemocy szukała pomocy ( np. powiedziała o swojej sytuacji rodzicom, koleżankom; zgłosiła się do organizacji pomagającej osobom potrzebującym), jej działania nie przyniosły oczekiwanych efektów. W związku z tym ofiara nabiera przekonanie, że cokolwiek zrobi to i tak się nic nie zmieni. Choć zdaje sobie sprawę z tego, że jest krzywdzona i sprawca źle postępuje, nie potrafi już się zmotywować do działania w tym kierunku.

Zjawisko „prania mózgów”

Jest to mechanizm polegający na świadomym, celowym i systematycznym oddziaływaniu na człowieka w celu zmiany jego przekonań, postaw, uczuć i potrzeb. Działania te służą temu, aby ofiara funkcjonowała zgodnie z życzeniami sprawcy.

Metody stosowane w „praniu mózgu: to:

• izolacja

Stopniowe pozbawianie ofiary kontaktów z innymi ludźmi, odcinanie potencjalnego źródła wsparcia : - podsłuchiwanie rozmów i czytanie smsów

- zachęcanie do rezygnacji z pracy ( „ty zajmiesz się domem, a ja zarobię na naszą rodzinę”)

- zniechęcanie do kontaktów z koleżankami ( „mają na ciebie zły wpływ”)

- wyrażanie niezadowolenia z wizyt rodzin lub u rodziny ( „marnujemy z nimi tylko czas”)

- inicjowanie i prowokowanie kłótni z członkami rodziny ofiary lub jej przyjaciółmi

By uniknąć przykrych konsekwencji, ofiara wycofuje się stopniowo z kontaktów towarzyskich. Jej otoczenie zwykle myśli, że jest ona niechętna do spotkań z nimi.

• poniżanie i degradacja

Sprawca staje się dla ofiary podstawowym źródłem informacji na jej temat. Przedstawia ją w krzywym zwierciadle, wyśmiewa, poniża, deprecjonuję jej wartość jako żony, matki, gospodyni domowej czy partnerki seksualnej.

• monopolizacja uwagi

Ofiara zanim wygłosi pogląd czy też wypowie się, ubierze się, ugotuje obiad rozważy to pod kątem sprawcy, tak by było to zgodne z jego zdaniem i gustem; Ofiara stara się przewidywać potrzeby sprawcy, nie chcę doprowadzić do jego niezadowolenia.

• doprowadzenie do wyczerpania

Chodzi tu o wyczerpania fizyczne i psychiczne np. ograniczanie snu, jedzenia, wypoczynku

• wywoływanie lęku i depresji

Obejmuje grożenie ofierze albo jej bliskim, poniżanie , ośmieszanie. Sprawca przekonuje ofiarę o swoich wpływach, znajomościach, mądrości : „nikt ci nie uwierzy”, „już ja cię załatwię”. Grozi sądownym odebraniem dzieci „nie nadajesz się na matkę, żaden sąd nie przyzna ci dzieci”. Koronnym argumentem jest wmawianie ofierze niepoczytalności „jesteś wariatką”, „powiem w sądzie, że jesteś chora psychicznie”. Budzi to ogromny lęk w osobach doznających przemocy, bo często korzystają one z pomocy psychiatrycznej z powodu stanów lękowych, depresji. PTSD.

• nieprzemienność kary i nagrody

Ofiara nie może przewidzieć kiedy zostanie ukarana a kiedy nagrodzona. Utrudnia to znacznie realną ocenę jej sytuacji rodzinnej i daje złudną nadzieję.

Zespół stresu pourazowego PTSD (post traumatic stress disorder)

Zaburzenia lękowe dotyczą ofiar traumatycznych wydarzeń takich jak np.: napady, gwałty, wojna, klęski żywiołowe, wypadki drogowe. Dotyczą sytuacji, w których zagrożona jest utrata zdrowia lub ludzkie życie. Nasilenie PTSD zależy od intensywności i czasu trwania traumy. Jego objawy są intensywniejsze u osób, które przeżyły traumę w wyniku aktywności człowieka (gwałt, przemoc domowa) niż u ofiar klęsk naturalnych (huragan). Objawami PTSD są m.in. zaburzenia snu, drażliwość, wybuchy gniewu, złości, czujność, natarczywe wspomnienia, koszmary senne.

Proces wiktymizacji

Wchodzenie w związek z drugą osobą związane jest z pewnymi wyobrażeniami odnośnie jego przyszłości (wizja małżeństwa, rodziny). Akt przemocy nie tylko burzy te wizje ale również wpływa na postrzeganie świata partnera i siebie. Owy stan nazywany jest burzeniem utrwalonych przekonań. Stan ten wywołuje rozpacz i poczucie krzywdy co często zmusza osobę do szukania pomocy. Niestety, osoby z którymi dzieli się swoimi problemami i od których oczekuje pomocy i wsparcia nie zawsze reagują prawidłowo. Przykładowymi reakcjami mogą być: bagatelizowanie - zobaczysz, wszystko będzie dobrze, wrócisz do domu i na pewno się pogodzicie; jakoś to będzie nie martw się / niedowierzanie - niemożliwe, chyba przesadzasz, musiałaś się na niego nieźle wkurzyć że tak to przedstawiasz / obwinianie - a co mu takiego zrobiłaś, że tak się wkurzył; po co wychodziłaś za takiego drania; lub odpowiedzi typu: jakoś naucz się z nim żyć; przecież dostała pani zapomogę, co ja jeszcze mogę zrobić; każdy niesie swój krzyż córko; w sprawy rodzinne się nie wtrącamy. - Tego rodzaju zachowania nazywamy wtórnym zranieniem. Wtórne zranienie powoduje, iż ofiara wycofuje się z szukania pomocy.

Powtarzające się akty przemocy, brak pomocy i umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach powodują, że osoba pokrzywdzona nabiera przekonania , że tak naprawdę zasługuje na takie zachowanie. Przyjmuje tym samym tożsamość ofiary.

Mechanizm „ psychologicznej pułapki”

Ofiara nie jest w stanie zrezygnować ze związku i z tego, w co tak dużo zainwestowała czasu , zapału i energii. Ma nadzieje, że jak dalej będzie inwestować w związek będzie lepiej. Ma poczucie, że wszystko zależy właśnie od niej, dlatego też obwinia siebie za całe zło. Im więcej stara się i wkłada w to działanie więcej energii, tym trudniej jej zrezygnować.

Wyróżniamy 4 rodzaje krzywdzenia dziecka:

1. Maltretowanie fizyczne - bicie, potrząsanie, szarpanie, kopanie, przypalanie, oparzanie, rany cięte, wykręcanie kończyn, krępowanie, głodzenie dziecka.

2. Krzywdzenie psychiczne - psychiczne znęcanie się, odrzucenie izolowanie, groźby, szantaże, krzyk, poniżanie, obelgi.

3. Wykorzystywanie seksualne - wykorzystywanie dziecka przez osoby dorosłe do zaspakajania potrzeb seksualnych. Wyróżnia się dwie kategorie: nadużycia obejmujące dotyk( stosunek lub próba odbycia stosunku pochwowego, oralnego, analnego, dotykanie genitaliów), oraz nadużycie bez dotyku ( rozmowy o seksie, ekshibicjonizm, zmuszanie do rozbierania się). Sprawcy nie zawsze używają siły. Często wykorzystanie seksualne dokonywane jest przy pomocy uwodzenia, straszenia lub szantażowania dziecka.

4. Zaniedbywanie - niezaspokajanie potrzeb biologicznych i psychicznych. Zaniedbywanie wynika najczęściej z alkoholizmu, ubóstwa rodzin. Może przejawiać się również w głodzeniu, braku dbałości o jego higienę, ubranie, zdrowie.

3. Mity i stereotypy na temat przemocy w rodzinie (wymienić przynajmniej 3)

Problem przemocy dotyczy wyłącznie rodzin z tzw. marginesu społecznego.

Występowanie przemocy nie jest charakterystyczne dla osób o określonym statusie społecznym czy materialnym, nie zależy od poziomu wykształcenia członków rodziny czy wykonywanych przez nich zawodów. Przemoc domowa występuje we wszystkich grupach społecznych.

To był jednorazowy incydent, który się nie powtórzy.

Przemoc domowa rzadko jest jednorazowym zachowaniem. Często stan ten trwa przez kilka lat. Jeśli sprawca nie zostanie w porę powstrzymany, jego agresywne zachowania wobec ofiary będą się nasilać.

Przemoc w rodzinie to sprawa rodzinna i nikt nie powinien się wtrącać

Wiele osób jest przekonanych, że przemoc domowa to prywatna sprawa rodziny. Tymczasem jest ona przestępstwem ściganym przez prawo, określonym w kodeksie karnym.

Skoro ofiara przemocy nic nie robi, aby zmienić swoją sytuację, to znaczy, że jej to odpowiada. Gdyby cierpiała odeszłaby od sprawcy.

Osoby, które są bite i poniżane przez partnerów bardzo cierpią. Przed podjęciem radykalnych kroków powstrzymuje je strach przed sprawcą, obawa przed ewentualnymi trudnościami, które mogą pojawić się wtedy, gdy zdecydują się odejść od sprawcy przemocy, np. brak pieniędzy, kłopoty mieszkaniowe, brak pracy.

Jeżeli ktoś jest bity, to znaczy, że na to zasłużył.

Nic nie usprawiedliwia krzywdzenia innych osób. Takie przekonanie daje osobom stosującym przemoc pewność, że są zwolnieni z odpowiedzialności za własne zachowania. Uzasadnianie agresji i przemocy może sprzyjać pojawieniu się kolejnych, bardziej intensywnych zachowań.

Gdyby ofiara bardziej się starała, była lepszą żoną i matką, nie dochodziłoby do przemocy.

Osoby krzywdzone przez najbliższych, starając się uniknąć przemocy, postępują tak, jak życzy sobie partner. Tymczasem sprawca zawsze znajdzie pretekst i uzasadnienie dla swoich agresywnych zachowań. Należy podkreślić, że za stosowanie przemocy zawsze odpowiada sprawca, a nie ofiara.

Gdyby dziecko było bite, miało problemy w domu - powiedziałoby o tym.

Dzieci mające trudną sytuację rodzinną unikają rozmów na tematy związane z domem i rodziną. Zaprzeczają istnieniu problemów, przedstawiają wyidealizowany obraz rodziny i rodziców. Dzieciom jest trudno przyznać, że jego rodzic krzywdzi swoich bliskich, nawet jeśli odczuwa lęk i obawę o siebie, rodzeństwo i drugiego rodzica.

Sprawca przemocy po terapii odwykowej od alkoholu przestanie krzywdzić swoich bliskich.

Nie ma żadnej pewności, że osoba uzależniona od alkoholu po zakończeniu terapii odwykowej zaprzestanie stosowania przemocy wobec najbliższych. Trudno poradzić sobie z zachowaniami agresywnymi wobec najbliższych, bez udziału w programach radzenia sobie ze złością, agresją i gniewem.

Temat: Nieletnie rodzicielstwo -młodociane matki i ojcowie

1. Kim są nieletnie matki, młodociani ojcowie? - charakterystyka grupy, przyczyny zjawiska

Charakterystyka nieletnich matek/ojców (pojęcie)

Wśród badaczy nie ma zgody, co do określenia granicy wieku dziewcząt, która by wskazywała na to ile lat ma nastoletnia matka. W Polsce terminem nastoletnich matek obejmujemy dziewczęta, które urodziły pierwsze dziecko do 19 roku życia, natomiast, kiedy mówimy o małoletnich matkach mamy na myśli dziewczęta, które urodziły dziecko przed 18 rokiem życia. Analogicznie można odnieść te pojęcia do nastoletnich i małoletnich ojców. Medycynie również stosuje się termin: „ młodociane ciężarne i młodociane rodzące” mając na myśli dziewczęta, które zaszły w ciąże lub urodziły dziecko między 15 a 18 roku życia.

.

Przyczyny zjawiska

Na zjawisko występowania młodocianego rodzicielstwa wpływają m.in.: szerokość geograficzna, typ antropologiczny, zwyczaje religijne, kultura danego kraju, warunki ekonomiczne.

Wśród przyczyn podjęcia wczesnych kontaktów seksualnych wyróżnia się:

1. Romantyczność- zakochanie się, chęć okazania czułości wobec partnera, pokazanie , że im zależy

2. Towarzyskość- związana z funkcjonującym w grupie rówieśniczej modelem akceptowanych zachowań; jest to forma wywierania nacisku, argumentowania tym, że większość już to przeżyła, no i głupio, że Ja jeszcze nie

3. Atrakcyjność seksu- to jest takie fajne, że trzeba z tego korzystać, w ogóle wstyd, żeby nie uprawiać seksu

4. Ciekawość- każdy jest ciekawy jak to jest

5. Poczucie dojrzałości do rozpoczęcia życia seksualnego- niektórzy czują się już dojrzali do podjęcia współżycia seksualnego i podejmują tą decyzję ze świadomością konsekwencji jakie ten czyn przynosi.

6. Presja partnera- partner swoim zachowaniem skłaniał do złożenia obietnicy, że rozpoczną współżycie

7. Perspektywa przymusowego czasowego rozstania chłopaka i dziewczyny-planowany wyjazd za granice.

Ponad połowa młodych ludzi zgadza się ze stwierdzeniem, że do pierwszego kontaktu seksualnego dochodzi często pod wpływem emocji i nie ma czasu, żeby pomyśleć o antykoncepcji.

3. Skutki nieletniego rodzicielstwa (marginalizacja i wykluczenie społeczne)

- Zderzenie roli jaką mają pełnić nastoletni rodzice(nauka, zdobywanie wiedzy o świecie, nawiązywanie

kontaktów z grupą rówieśniczą, przygotowanie do dorosłego życia) z rolą i zadaniami dorosłego człowieka

(zdobycie wykształcenia, konkretnego zawodu, praca zawodowa, małżeństwo, urodzenie, wychowywanie

dzieci, odpowiedzialność za potomstwo);

- Nałożenie się na siebie dwóch kryzysów tożsamości ze względu na adolescencję i ciążę

- Budowanie niekorzystnego obrazu siebie i trudności w nawiązywaniu relacji partnerskich;

- Budowanie negatywnego obrazu siebie, jako osoby społecznie porzuconej i fizycznie mało atrakcyjnej;

- Stres wywołany ciążą, która przypada na okres kształtowania się niezależności i reorganizacji systemu wartości;

- Nastolatki w ciąży są bardziej podatne na psychiczne i fizyczne zaburzenia o podłożu stresowym:

- Długotrwałe negatywne skutki ciąży( choroby somatyczne, depresja, zaburzenia psychiczne);

- U nastolatek fińskich zaobserwowano zwiększone ryzyko samobójstw związanych z ciążą i sztucznym poronieniem;

- Brak zainteresowania dzieckiem i jego wychowaniem;

- Słabo zdefiniowane cele na przyszłość w porównaniu z rówieśnikami;

- Niepowodzenia szkolne;

- Ograniczenie życia towarzyskiego;

- Gorsze samopoczucie spowodowane przez burzę hormonalną;

- Brak czasu na pielęgnowanie przyjaźni szkolnych;

- Ośmieszenie i odrzucenie jako reakcja ze strony rówieśników (szykanowanie );

- Nasilona potrzeba wsparcia i akceptacji ze strony rodziny, reszty otoczenia;

- Izolacja;

- Marginalizacja i wykluczenie społeczne:

- Przymusowe małżeństwa zawierane w pośpiechu i bez zastanowienia - mit, że jak jest dziecko, jest miłość -

(rozpada się ok. 80% małżeństw zawartych przez nieletnich, którzy za wcześnie zostali rodzicami );- niestabilność

więzi uczuciowych między partnerami;

-Konieczność ustanowienia opiekuna prawnego dla dziecka (dziadkowie, kurator sądowy)

-Możliwość adopcji lub umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej do czasu, kiedy rodzice będą mogli sami

zaopiekować się dzieckiem

-Poczucie bezradności (brak pieniędzy, pracy, mieszkania)

-Status samotnej matki w połączeniu z niskim wykształceniem utrudnia niezależność finansową

-Duże ryzyko podjęcia decyzji o aborcji

- Ciąża wysokiego ryzyka

ponieważ częściej występuje tu poród przedwczesny, nadciśnienie (zatrucie ciążowe), niedokrwistość, zakażenie dróg moczowych i choroby przenoszone drogą płciową, wysoka częstość występowania opóźnienia rozwoju wewnątrzmacicznego płodu, czyli porody dzieci z hipotrofią, co jest spowodowane niedojrzałością organizmu ciężarnej dziewczynki i niedoborami żywieniowymi. Niedobory żywieniowe wynikają z tego, że młody organizm sam potrzebuje jeszcze zwiększonej dostawy substratów odżywczych, a nagle większość z nich jest aktywnie odbierana przez rozwijającą się ciążę, poród u bardzo młodych kobiet jest obarczony nieco wyższym ryzykiem wystąpienia powikłań. Od 10 do 30% tych porodów kończy się cięciem cesarskim;

- Ich bezradność socjalna grozi przeistoczeniem się w stan chroniczny - może stać się sposobem na życie;

- Wzrost dojrzałości osobowej u dziewcząt związany z podjęciem samodzielnej decyzji o urodzeniu dziecka i jego wychowaniu;

- Wzrost samooceny i przyrost kompetencji dotyczący opieki nad niemowlęciem;

- Traktowanie roli matki, jako szansy na podniesienie społecznego prestiżu;

- Niska dojrzałość osobowa nastolatek wzrasta w trakcie trwania ciąży i po urodzeniu dziecka;

- Wyznaczenie nowego wartościowego celu w życiu;

4. Dostępne formy pomocy dla nieletnich wychowujących dzieci (wymienić)

a) pomoc ze strony szkoły

Jeżeli małoletnia matka jeszcze się uczy szkoła ma obowiązek udzielić jej podczas ciąży urlopu oraz innej pomocy niezbędnej do ukończenia edukacji, w miarę możliwości nie powodując opóźnień w zaliczaniu przedmiotów. Jeżeli ciąża, poród lub połóg powoduje niemożność zaliczenia w terminie egzaminów ważnych dla ciągłości nauki, szkoła zobowiązana jest do wyznaczenia dodatkowego terminu egzaminu - dogodnego dla małoletniej matki-, ale w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy.

b) zasiłki

Według Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, niepełnoletnie matki mogą otrzymywać świadczenia rodzinne na urodzone dzieci.

Niepełnoletnia matka, która ukończyła 13 lat, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Za zgodą przedstawiciela ustawowego, może jednak samodzielnie złożyć wniosek o świadczenia rodzinne. W takim przypadku, rodzinie dziewczyny, nie przysługuje prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków na nieletnie dziecko. Ma ona, bowiem sama prawo do zasiłku rodzinnego na własne dziecko, z którym tworzy odrębną rodzinę. Jeżeli jednak młoda matka nie spełnia ustawowych warunków do przyznania zasiłku, nie można jej również uznać za osobę uprawnioną do zasiłku na własne dziecko, w takim przypadku rodzicom niepełnoletniej matki, przysługuje zasiłek na nią.

c) pomoc ze strony rodziny

Matka z dzieckiem mieszkająca z rodzicami nie jest traktowana, jako odrębny, samodzielny podmiot. Koszty utrzymania córki i jej dziecka państwo przerzuca na rodziców

d) ośrodki pomocy społecznej

Jeśli nastoletnia matka nie może liczyć na pomoc rodziny powinna skontaktować się z ośrodkiem pomocy społecznej, jego pracownicy są zobowiązani jej pomóc w kwestiach formalnych, psychologicznych i prawnych

e) pomoc w sytuacjach kryzysowych

W sytuacjach kryzysowych, gdy dziewczyna nie może wrócić do domu, na podstawie postanowienia sądu może ona zostać umieszczona w placówce opiekuńczo-wychowawczej

W sytuacji kryzysowej wymagającej natychmiastowego uzyskania schronienia niepełnoletnia matka z dzieckiem może udać się do jednej z placówek opiekuńczo-wychowawczych o charakterze interwencyjnym, np. pogotowia opiekuńczego lub domu małego dziecka

f) stowarzyszenia, fundacje, domy pomocy

- Dom nieletnich matek w Rybniku

-Stowarzyszenie Pomocy Nieletnim Rodzicom

-Stowarzyszenie Pomocy Nieletnim Rodzicom www.nieletnirodzice.org.prv.pl

-Mama Sama www.mamasama.most.org.pl

-Fundacja Mama www.fundacjamama.pl

-Samodzielne Samotne Matki www.samodzielne-matki.free.ngo.pl

-Dom Matki i Dziecka w Grudzicach,

-Dom Matki i Dziecka” Nazaret” w Wasilkowie

Temat: STREETWORKING

• CZYM JEST STREETWORKING, DO KOGO JEST SKIEROWANY

„Streetworking” w dosłownym tłumaczeniu praca uliczna.

Pomoc polegająca na dotarciu do konkretnej grupy osób w miejscy ich przebywania

Cechą charakterystyczną jest wychodzenie poza mury gabinetu czy instytucji, wyjście do człowieka, który sam nie korzysta z pomocy a powinien.

Streetworkerzy pracują na ulicach, dworcach kolejowych, parkach, ogródkach działkowych, dzielnicach- wszędzie gdzie mogą przebywać osoby potrzebujące pomocy-bezdomni, narkomani, dzieci ulicy, ofiary prostytucji

Streetworking pojawił się w europie w latach 60-70-tych XXwieku, w takich państwach jak: Niemcy, Francja, Hiszpania, wielka Brytania i na terenie Skandynawii. Pracowali oni wówczas z kibicami piłkarskimi, narkomanami, członkami subkultur. Wkrótce praca ta stała się częścią pomocy socjalnej. Dziś ma ona szeroki zakres i jest coraz bardziej popularną metoda pracy.

Streetworking jest skierowany do osób znajdujących się w skrajnie ciężkiej sytuacji życiowej, którzy pomimo zaistniałej sytuacji nie przyjdą do instytucji pomocowych.

Grupy docelowe , do których skierowane są działania Streetworkerów:

• Osoby bezdomne

• Osoby bezrobotne

• Dzieci i młodzież ulicy

• Osoby prostytuujące się

• Osoby zarażone wirusem HIV

• Narkomani

• ROLA STREETWORKERA

1. Informacyjna

• Podstawowa rolą pracownika jest udzielanie określonych informacji na temat możliwości pomocowych na danym terenie. Zanim streetworer wyjdzie na ulicę powinien stworzyć sobie bazę pomocową, która zawiera zwykle:

• Lokalne instytucje, np. Ośrodek Pomocy społecznej

• Organizacje pozarządowe,

• Noclegownie,

• Miejsca, gdzie wydaje się posiłki odzież (itp.), lub miejsca gdzie można się umyć

• Punkty pierwszej pomocy, darmowe wizyty lekarskie

• Ośrodki leczenia uzależnień itd.

• Warto wcześniej nawiązać kontakt z przedstawicielem punktów pomocowych, by potrzebujących skierować do konkretnej osoby, która udzieli im pomocy

• Zadaniem pracownika ulicznego jest równiej motywowanie do skorzystania z pomocy, aby pokazać alternatywne sposoby wyjścia z obecnej sytuacji

• Ludzie żyjący „na ulicy” są bardzo nieufni, mocno poranieni, o skomplikowanych życiorysach, wiele razy wykorzystani przez innych, dlatego streetworker musi posiadać wiedzę na temat grupy, okolic. Musi traktować podopiecznych z uwagą i starać się pozytywnie załatwiać ich sprawy

1. „towarzysza”

• „towarzyszenie” jest rozumiane od towarzyszenia w załatwianiu codziennych spraw(np. ubezpieczenia, wizyty u lekarza) po obecność w codziennym życiu

• Czyjeś przyzwolenie na towarzyszenie może być jedynym efektem pomocy. To ze ktoś, komu pomagamy, „dopuszcza” nas do swojego świata, to tylko tyle i Aż tyle.

• „pomagacz” będzie przychodził „na trasę”, którą chodzi bezdomny i będzie go pozdrawiał, zamieniając z nim przy tym dwa zdania. W poczuciu bezdomnego człowieka „pomagacz” może być jedyną osobą, która przejawia nim jakieś neutralne zainteresowanie. Takie podjecie może być początkiem zmiany.

• Nie jest rzeczą dobrą robienie czegoś za kogoś(kontakt z urzędem, z pracodawcą) - zazwyczaj to, co przychodzi bez wysiłku, jest uznawane za mało wartościowe albo niegodne uwagi.

• Towarzysząc podopiecznemu w załatwianiu sprawy, należy dążyć do tego, aby sam mówił, o co prosi. Samo bycie z osobą potrzebującą jest dla niej wsparciem. Warto wcześniej przećwiczyć to, co i jak miałby mówić, np. „chciałbym prosić o pomoc w znalezieniu noclegu”

• Należy pamietać, że podopieczni będą markować pewne działania, chcąc uzyskać szybkie zyski. Ich sposób funkcjonowania wziął się z doświadczeń życiowych i należy pamiętać o tym, że wiele zobowiązań nie doczeka się wykonania.

• By zmniejszyć skale niepowodzeń należy dobrze rozeznać się, wsłuchać się w autentyczną potrzebę „tu i teraz” tych, którym chcemy pomoc

2. „terapeutyczna”

• Polega na oddziaływaniu poprzez krótkie interwencje terapeutyczne. Każde spotkanie rozumiane, jako skierowanie uwagi na drugą osobę, wymianę myśli jest z natury terapeutyczne, czyli uzdrawiające.

• Wszystko, co nas otacza może stać się inspiracją do rozpoczęcia procesu zmian, np. stoisz na ulicy i mówisz do osoby, której chcesz pomóc: „Popatrz na tę trawę - słaba i delikatna, a potrafi przebić grubą warstwę ciemnego asfaltu, kierując się ku słońcu. To niesamowite, jaka jest ogromna siła życia.”

• Są takie prawdy o nas i naszym życiu, których nie jesteśmy w stanie przyjąć, gdy są wypowiedziane wprost i w trybie oceniająco - rozkazującym, np. „To, co robisz jest złe. Zrób cos w końcu ze swoim życiem!!” Są one zarezerwowane dla osób bliskich, ale i wtedy nie możemy mieć pewności czy możemy ich użyć

• Nadzieja rozpoczyna proces zmian. Warto uruchomić marzenia by rodziły pragnienia, wówczas pojawi się szansa na działanie

• Streetworker to także osoba, która ma dowartościować podopiecznego. Każda ma w sobie coś dobrego i pięknego, a takie podejście wywołuje pozytywne myślenie,

• Bardzo ważny jest autentyczny i nieoceniający stosunek do podopiecznego.

ETAPY PRACY ULICZNEJ

1. Obserwacja terenu i różnych grup -

• Może mieć charakter teoretyczny (poznanie historii miejsca, wiedza społeczna, kulturowa), jak i charakter praktyczny (spotkanie ludzi z okolicy)

Obserwacja grupy docelowej i dostrzeżenie ról pełnionych przez członków - hierarchii

• Obecność w terenie lub na terytorium należącym do grupy ludzi,

• Obserwacja bezpośrednia bez interwencji, ma na celu zasymilowanie się w kulturze danego środowiska, określenie miejsc, będących przedmiotem działań,

• Obserwacja musi mieć charakter regularny-, aby poznać sfery wpływów oraz dać się poznać, jako ktoś, czyja obecność na terenie jest neutralna

1. Przedstawienie się grupie-imię, instytucja itp.

• Należy powiedzieć, kim się jest, z jakiej instytucji i dlaczego się tu jest.

• Jest to moment pozwalający budowanie swojej roli i negocjacją swojego miejsca w grupie

• Nawiązanie kontaktów

• Jest to stopniowy proces przechodzenia od nieufności do relacji opartej na zaufaniu

• W wielu przypadkach streetworkera czeka na odpowiedni moment by zrobić pierwszy krok - na informacje zwrotną od ludzi z grypy docelowej

• W toku nawiązania relacji zadaniem streetworkera jest oferowanie pomocy

• Pomoc doraźna - konkretna pomoc w załatwieniu określonej sprawy, np. formalności w urzędzie , wydanie jedzenia, środków czystości, leków itp.

• Pomoc długofalowa - mogąca prowadzić do zmiany sposobu życia,. Oczywiście pomoc ta wymaga zaangażowania całego systemy, ponieważ jedna osoba nie jest w stanie pomóc w złożoności różnych problemów i potrzeb.

• SPOSOBY PRACY ULICZNEJ

„Pamiętaj, że na terenie „ludzi z ulicy” jesteś tylko gościem, wiec zachowaj się przyzwoicie”

Dwa typy pracy streetworkera

1. Aktywny - skupienie się na nawiązaniu kontaktu

2. Bierny- koncentracja bardziej na obserwacji niż na kontaktach. Uważny ogląd miejsca, wczucie się w jego specyfikę.

• Streetworker powinien mieć świadomość, kiedy i jaki sposób pracy zastosować, a zanim podejmie działania powinien rozeznać teren grupy, z którą ma pracować.

• Streetworker, który na nowym terenie zacznie pracę od nawiązania kontaktu, będzie postrzegany, jako intruz, a zarazem będzie wzbudzał agresje.

• Jeśli ulica jest „domem lub miejscem pracy”, należy pamiętać ze nie można wejść bez zaproszenia i na siłę do czyjegoś „domu”

Częste pojawienie się streetworkera na danym terenie spowoduje zainteresowanie grupy docelowej i nawiązanie kontaktu

Temat: Dzieci i młodzież ulicy.

1. Definicje:

Definicja przyjęta przez Radę Europy, cytowana przez Rzecznika Praw Dziecka:

„dzieci ulicy” to dzieci poniżej 18 roku życia, które przez dłuższy lub krótszy czas żyją w środowisku ulicznym. Dzieci te żyją Przenosza się z miejsca na miejsce i nawiązują kontakty z grupa rówieśnicza lub innymi grupami na ulicy. Oficjalnym adresem tych dzieci jest adres rodziców, lub jakiejś instytucji socjalnej (pomocy wychowawczej, poradni psychiatrycznej dla młodzieży i In.) wysoce znamiennym jest przy tym to, ze z dorosłymi, rodzicami oraz przedstawicielami szkół i instytucji pomocowych, dzieci te maja jedynie slaby lub żaden kontakt.

Definicja Banku Światowego wprowadza trzy kategorie pod względem stopnia ryzyka dzieci ulicy: „Młodzież w pierwszej grupie ryzyka jest wciąż jeszcze przywiązana do rodziny, szkoły i społeczności, ale z powodu biedy lub innych czynników jej sytuacja może być w przyszłości zagrożona.

Młodzież w drugiej grupie ryzyka ma słabsze więzy ze społecznością i jest już narażona

na pewne konkretne ryzyko (np. porzucenie szkoły, wykorzystywanie, praca dzieci).

Młodzież w trzeciej grupie najwyższego ryzyka to ci, dla których jedno bądź więcej

z wymienionych powyżej zagrożeń stało się realne. Ich więzy ze społeczeństwem i rodziną

są poważnie osłabione lub zostały zerwane.”

„Street Children: Promising Practices and Approaches”, Elena Volpi, World Bank Institute, 2002

2. Typologie dzieci ulicy - przyczyny zjawiska i koncepcje wyjaśniania

1. Uciekinierów lub zagrożonych: są to dzieci lub młodzież, której początkiem kariery jest ucieczka z domu rodzinnego w wyniku autorytarnej rodzinnej kontroli i występowania ostrego konfliktu.

Następnie zatrzymują się oni przez krotki czas na ulicy.

Zazwyczaj wywodzą się z rodzin zmagających się z problemami socjalnymi, które nie mogą umożliwić im dostępu do odpowiednich rozwijających ich kreatywność możliwości spędzania czasu wolnego, jak to się dzieje w przypadku dzieci należących do innego środowiska , które maja zajęcia sportowe, muzyczne itp. Przy częstym występowaniu konfliktów z instancjami socjalizującymi istnieje niebezpieczeństwo ze będą się one coraz bardziej oddalać przez co będą musieli przenieść się do innego miejsca pobytu w innej grupie młodzieżowej np. na dworcu.

2. Poszukiwaczy przygód: przedstawia się najczęściej nieprawdziwy i jednostronny relacjonowany przez media wyidealizowany obraz egzystencji na ulicy, tak ze pobudza dzieci i młodzież do testowania życia na ulicy z czystego pragnienia przygody.

Większość powraca do domu po 2 tygodniach, jednak ok. 5 % szukających przygód pozostaje w zajętych przeznaczonych do rozbiórki domach lub wozach na budowach.

3. Wyrzutki: pochodzą często z dobrze sytuowanych rodzin i są dobrze wyposażeni materialnie. Z rożnych względów nie widza dla siebie przyszłości w społeczeństwie pracy i próbują przez łamanie reguł odmowę osiągania jakichkolwiek postępów uniknąć wymogów obowiązujących norm. Ich styl życia charakteryzujący się zerwaniem z obywatelskim kontekstem życia nie zawsze ale prowadzi do trwałego zerwania związków z rodzina i domem rodzinnym.

4. Włóczędzy: są to dzieci i młodzież dla których ulica stała się realnym miejscem życia, tzn. ze żyją oni przez dłuższy czas bez stałych dochodów na ulicy. Proces odłączenia się od domu rodzinnego czy szkoły jest tu najbardziej zaawansowany. Jego przyczyna bywa najczęściej trudna konfliktowa sytuacja ze znaczącymi osobami instancji socjalizacyjnych i negatywne doświadczenia z ofertami pomocowymi. Młodzieżowa grupa dworcowa staje się rodzina zastępcza. Preferowane są duże miasta gdzie są anonimowi.

Powstały trzy kategorie dzielące dzieci ulicy na:

1. street working children - dzieci, które pracują na ulicy, najczęściej mieszkają one w domu rodzinnym i utrzymują kontakt z rodziną;

2. street living children - dzieci, które mieszkają i pracują na ulicy, kontakt z rodziną mają sporadyczny;

3. children at risk - dzieci przebywające w instytucjach poprawczych, czy w więzieniach lub dzieci utrzymywane przez starsze dzieci i te, które pracują, ale ich warunki życia nie odpowiadają Konwencji o Prawach Dziecka.

Przyczyny i koncepcje wyjaśniania:

1. Zorientowana personalnie

1. Medyczno - psychiatryczne

Za przyczyne ucieczki z domu uznaje pęd do wędrówki lub chorobliwe procesy, które wg Rennerta są uwarunkowane genetycznie . ponieważ te uzależnione od skłonności, negatywne czynniki, które są przyczyna ucieczki nie odpowiadają normom społecznym, osoby takie są określane jako nienormalne lub chore i tak tez są traktowane.

2. Pedagogiczno - psychiatryczna

Zasadniczym pojęciem jest demoralizacja, która wg Riedla jest procesem rozwoju sprzecznym z celem rozwoju i oznacza upadek psychicznego, moralnego i fizycznego stanu dziecka poniżej przeciętnej która u osoby niepełnoletniej w takich samych warunkach jest osiągana jako wynik należytego wychowania.

2. Socjalizacyjnie ucieczka lub wyrzucenie z rodziny. Występuje tu również psychiczne i fizyczne znęcanie się oraz wykorzystywanie seksualne.

1. Rodziny z deficytami

Wywodzą się z niższych warstw społecznych, cierpią z powodu braków materialnych i niematerialnych. Nie występuje tu kompensacja trudnej sytuacji materialnej przez pozytywna relacje rodzice - dziecko. Postawę rodziców charakteryzuje nieobliczalność i stosowanie przemocy. W takich przypadkach dziecko jest odbierane rodzicom i umieszczane w domu dziecka lub rodzinie zastępczej.

2. Rodziny z konfliktami

Charakteryzuje się stresująca sprzeczna relacja dziecko - rodzic. Oscylująca miedzy obojętnością a zaniedbaniem a nadopiekuńczością.

3. Społeczno - strukturalna

Ucieczka widziana jest jako reakcja na ogólnospołeczne uwarunkowania. Prawdopodobieństwo ucieczki zwiększa dwustronnie warunkujący się splot zmiennych oddziaływań miedzy obciążającymi i niezadawalającymi sytuacjami rodzinnymi, a społecznymi uwarunkowaniami.

4. Multi - czynnikowa

Przyczyny jako push czynniki: problematyczne sytuacje które wypierają młodych ludzi z tradycyjnych instancji socjalizacyjnych oraz pul czynniki :opisują atrakcyjność ulicy i przyciągają młodych ludzi.

1. sytuacja rodzinna

panująca przemoc , brak rodzica brak relacji rodzinnych

2. praca zarobkowa rodziców

5. Zaetykietowania

Przypięcie etykietki włóczęgi zachowanie młodzieży jest definiowane jako patologiczne w stosunku do społecznie ustalonych i obowiązujących norm. W czasach normalnych owo uciekanie uznawane jest za chore. Inaczej było po II wojnie światowej kiedy uznawano młodzież za mistrzów przetrwania. Pod koniec czasów 60 i początek 70 uznawano ucieczkę za protest przeciwko normom społeczeństwa.

6. Modelu wyjaśnienia

Przyczyny nie rozpoznaje się tylko w dziecku młodocianym, czy rodzicu lecz w konstelacji relacji. W związku z powyższym ucieczka może być redukcja napięcia( przed sytuacjami wywołującymi strach ), sygnałem dla wychowawców (przez większy kontakt), wyrazem alternatywnego zorientowania( poszukiwanie innych stylów życia) lub ostatecznie wyrazem procesu odrzucenia ( np. przy grożących sankcjach).

3. Etapy stawania się „dzieckiem ulicy” T. Szczepański „Dzieci ulicy” z warszawskiej dzielnicy Praga Północ jako skutek dezintegracji rodziny i współczesnych warunków społeczno - ekonomicznych, 2004.

Czynniki: bieda, alkoholizm, przemoc, molestowanie, brak wsparcia emocjonalnego, nie maja na kogo liczyć; od kogo się uczyć co jest dobre i co złe.

1. Dzieci w wieku 3- 6 lat - żebrzą, popełniają drobne kradzieże, kłamią, szukają kontaktu z dorosłymi. Jest to pierwszy moment, gdy dzieci te poznają ulicę i prawa tam rządzące. Organizują lub wchodzą w już istniejące grupy rówieśnicze.

2. Dzieci w wieku 7- 10 lat - popełniają przestępstwa w postaci kradzieży, wymuszeń, używają przemocy, uciekają z domu, odurzają się klejem, rozpuszczalnikami, palą papierosy,

sięgają po alkohol.

- Występują u nich zachowania agresywne, zarówno werbalnej agresji, jak i fizycznej.

- Dla większości to początek nie realizowania obowiązku szkolnego, co objawia się

nasilającymi się wagarami.

- Organizują paczki, grupy, bandy, kluby - namiastki zorganizowanych grup przestępczych. Są to głównie miejsca starych fabryk, opuszczonych budynków, piwnic, strychów, czyli tych miejsc, do których rzadko zaglądają dorośli. Tam ustalają zasady funkcjonowania swojej grupy.

- Tam też dochodzi do pierwszych inicjacji seksualnych, często po alkoholu lub pod wpływem środków odurzających, takich jak, np. klej, rozpuszczalniki, czy narkotyków, np.: marihuana.

-By zdobyć pieniądze na te środki oraz papierosy, jedzenie i inne artykuły, żebrzą w barach, restauracjach, pod supermarketami, rzadziej na ulicach zaczepiając ludzi.

- Uciekają się również do zorganizowanych form zarobku, takich jak sprzedaż kwiatów, wcześniej skradzionych z cmentarzy, czy mycia szyb na skrzyżowaniach ulic. Zdarza się, że dzieci te są wykorzystywane w ten sposób przez dorosłych by mieć za co pić alkohol lub palić papierosy.

-Często właśnie to na zlecenie dorosłych dzieci prostytuują się lub kradną.

3. Dzieci i młodzież w wieku 11- 15 lat - popełniają przestępstwa, takie jak kradzieże, bójki, pobicia, rozboje, wymuszenia rozbójnicze, spożywają alkohol, używają narkotyków, wchodzą

w zorganizowane grupy przestępcze, gangi uliczne.

-To również szczególna grupa, gdyż charakteryzuje się poszukiwaniem własnego terenu działań, znacznie szerszego niż klub czy piwnica. Na terenie tym spędzają czas, zarabiają, kradną, tworzą grupy subkulturowe, jak np.: hiphopowcy. To stosunkowo nowa kategoria młodzieży, tworząca swe grupy, na osiedlach i skupiskach wielkich bloków. Tam słuchają muzyki, odurzają się narkotykami, spędzają czas. Inne dzieci szukają miejsc parkingowych i „pilnują” samochodów, ze zrozumiałą groźbą zniszczenia lakieru.

- również skupianie się dzieci wokół wielkich centrów handlowych, hipermarketów. Można tam zarobić pieniądze: odprowadzając wózki sklepowe klientom lub kradnąc z nich drobne monety, nosząc torby z zakupami poza sklepem.

-Można także ,,przeżyć'' trudne warunki, ogrzać się, skorzystać z gier komputerowych lub z darmowych promocji na terenie marketów (posiłki i napoje), lub po prostu ukraść jedzenie (spożywane na terenie) lub ubranie. Dzięki coraz powszechniejszej dostępności i niskiej cenie Internetu, staje się on również sposobem na wykorzystanie czasu. Do kafejki internetowej dzieci przychodzą na cały dzień. Mogą tu się ,,schronić” np. przed szkołą. Internet wykorzystują wówczas do gier lub towarzyskiego czatowania.

- Pojawia się prostytucja, zarówno dotycząca dziewczyn jak i chłopców. Dziewczęta uprawiają seks ze ,,sponsorem'', często za przyzwoleniem ich rodziców, a zdarza się nawet, że na ich wyraźne żądanie. Te, które prostytuują się w tajemnicy przed rodziną, swoich ,,sponsorów'' znajdują często na prywatkach, wśród starszych kolegów z dzielnicy, na dyskotekach, klubach. Chłopcy z kolei utrzymują w ścisłej tajemnicy swój proceder. Ze swoimi ,,sponsorami'' spotykają się w parkach, samochodach, w miejskich toaletach, na dworcach. W razie wyjścia tego faktu na jaw zostaną odrzuceni przez grupę, a co najgorsze będą piętnowani i szykanowani w całej dzielnicy.

4. Młodzież w wieku 16- 18 lat - funkcjonowanie w poważnych grupach przestępczych, gangach, nadużywanie alkoholu i narkotyków, często jest już to etap uzależnienia, zachowania antagonistyczno - destruktywne.

-Czas często spędzają na podwórkach lub przed swoimi domami. Zdarza się, że zamieszkują u kolegów.

-Większość z nich posiada nadzór kuratorów sądowych za czyny, jakich się dopuścili.

-By zarobić większe pieniądze zajmują się większymi kradzieżami, np. na zlecenia - samochodów.

- Modne również stało się ,,dilowanie”, czyli sprzedaż narkotyków. Odbiorców znajdują łatwo, bo wśród swoich kolegów, w środowisku lub szkole, do której czasem uczęszczają.

- Zdarza im się stosować przemoc seksualną oraz niekonwencjonalne zachowania seksualne, zmuszają do stosunków homoseksualnych, dopuszczają się gwałtów.

TEMAT: Uchodźcy - Obszary i formy wykluczenia etnicznego w Polsce.

1. DEFINICJA

Uchodźca - osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem, i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się na skutek podobnych zdarzeń, poza państwem swojego dawnego stałego zamieszkania nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa.

Wyróżniamy trzy rodzaje uchodźców:

• Uchodźca statusowy (zgodnie z definicją Konwencji Genewskiej)

• Uchodźca humanitarny (osoba, która ucieka przed klęską głodu oraz innymi czynnikami niepolitycznymi, czyli Emigrant (który wyjeżdża z ojczyzny do innego kraju w celu osiedlenia się tam na stałe lub na pewien okres).

• Emigrację ze względu na przyczyny opuszczenia kraju dzieli się ją na: ekonomiczną, polityczną, religijną, z przyczyn rodzinnych i osobistych, przymusową i dobrowolną.

• W stosunku do emigracji termin uchodźstwa jest węższy. Obejmuje on swoim zakresem jedynie emigrujących z powodu prześladowań na tle rasowym, religijnym, narodowościowym, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych.

• Uchodźca wewnętrzni (przebywający nadal w swoim kraju)

Te dwa ostatnie rodzaje nie wpisują się jednak w prawną definicję „Uchodźcy”, a definicję ogólną.

2. PRZYCZYNY (DLACZEGO UCHODŹCY UCIEKAJĄ ZE SWEGO KRAJU?)

Motywy opuszczenia ojczyzny przez osoby ubiegające się o status uchodźcy najłatwiej ustalić posługując się definicją uchodźcy z Konwencji Genewskiej z 1951 r. Do głównych przyczyn można zaliczyć:

• Działania wojenne - 47, 06 %

• Prześladowania - 44.12%

• Przyczyny ekonomiczne - 8,82%

3. PROBLEMY W INTEGRACJI UCHODŹCÓW - KSZTAŁTOWANIE SIĘ NOWEJ ŚWIADOMOŚCI (FAZY PROCESU ADAPTACYJNEGO)

1. Integracja uchodźców - dynamiczny wielopłaszczyznowy proces dwustronny który wymaga wysiłku ze strony wszystkich zainteresowanych oraz gotowości do zaadaptowania się w społeczeństwie przyjmującym bez konieczności wyrzekania się własnej tożsamości kulturowej a także gotowości społecznej przyjmujących oraz instytucji publicznych do przyjęcia uchodźców i zaspokojenia potrzeb niejednorodnego społeczeństwa.

2. Kiedy cudzoziemiec trafia do obcego miejsca musi się w nim zaadoptować w ty m przypadku przechodzi on przez 4 fazy procesu adaptacyjnego:

• I faza - Okres turystyczny - uchodźca jest zaciekawiony odkrywaniem nowych terenów, jest pełen nadziei na uporządkowanie sobie życia, euforia. Trwa to bardzo krótko.

• II faza - Szok kulturowy - wywołuje uczucie bezradności i rozpaczy - imigranci czują się wyobcowani, a nowa rzeczywistość ich przerasta. Szok kulturowy może doprowadzić do samobójstwa.

• III faza - przystosowanie się do zastanej rzeczywistości - uchodźcy powoli przyswajają sobie język danego państwa i jego wartości.

• IV faza - osiągnięcie stanu równowagi - faza może przybrać trzy formy: asymilacji, separacji i integracji.

• Asymilacja - całkowite upodobnienie się do zastanego otoczenia, uchodźcy nie wyróżniają się i nie popadają w konflikty

• Separacja kulturowa - zachowanie swoich wartości kulturowych

• Integracja - przystosowanie się do podstawowych wartości kultury kraju przyjmującego, poznanie i nauka języka, przestrzeganie prawa, możliwość wyznawania swojej religii, swoboda nauki języka ojczystego, kultywowanie swoich obyczajów

Temat: Migracje zarobkowe a sytuacja dziecka - eurosieroctwo w Polsce

Na czym polega teoria push-pull czynnikowa w odniesieniu do osób migrujących?

Czynniki wpływające na procesy migracji

	czynniki wypychające PUSH	czynniki przyciągające PULL
Czynnik prawny	liberalne regulacje i przepisy dotyczące zakupu dewiz	brak wymagań dewizowych liberalne przepisy imigracyjne W tym dotyczące łączenia rodzin regulacje określające status oraz uprawnienia socjalne uchodźców politycznych i robotników migrantów łatwość uzyskania azylu i pozwolenia na prace
Czynnik ekonomiczny	wysoki poziom bezrobocia brak możliwości zatrudnienia w swoim zawodzie zła sytuacja mieszkaniowa źle zaopatrzenie sklepów w towary konsumpcyjne wymienialność duża siła nabywcza zachodnich walut	stopień rozbudowy instytucji „państwo dobrobytu” niska stopa bezrobocia możliwość zatrudnienia zapotrzebowanie na cudzoziemska sile robocza wysokie tempo wzrostu gospodarczego czy inwestycji determinujące popyt na sile robocza
Czynnik społeczno polityczny	dyskryminowanie mniejszości narodowych zbrojne konflikty ograniczenie podstawowych praw człowieka rozczarowania i frustracje związane z kształtowaniem się nowego ustroju niebezpieczeństwo dyktatury zamachu lub wojny domowej	życzliwy stosunek społeczeństwa opinii publicznej i partii politycznych do cudzoziemców mniejszości etnicznych
Czynnik demograficzny	wysoki przyrost naturalny przeludnienie nadwyżki młodych ludzi w wieku produkcyjnym	niski lub ujemny przyrost naturalny powodujący niedostateczna podaż własnej siły roboczej
Czynnik historyczny	brak skupisk narodowościowych w danym państwie instytucji kulturowych oświatowych religijnych danej grupy imigrantów	istnienie starych centrów wychodztwa (Polacy we Francji) bądź tez dużych liczebnie ośrodków nowej emigracji (Jugoslawianie w Niemczech) sprzyja przebywanie imigrantów reprezentujących te same narodowości oraz znacznie ułatwia ich asymilacje w nowych środowiskach

Typologia migrantów (może stanowić typologię migracji):

• migranci handlowi - podejmują krótkie, trwające dwa, trzy tygodnie podróże, których podstawowym celem był zakup lub sprzedaż towarów; migrant nie ryzykuje utraty pozycji w kraju (zawodowej, społecznej, lokalnej), a dochód z handlu pozwala uzupełnić budżet gospodarstwa domowego,

• migranci osiedleńczy - osoby zamierzające się osiedlić w innym kraju,

• migranci kontraktowi - osoby, które podejmują legalną pracę za granicą oraz osoby im towarzyszące; także osoby studiujące i przebywające na stypendiach naukowych

• osoby udające się za granicę w celu podjęcia pracy (zwykle nielegalnej), czyli realizujący migrację niepełną

Zastanowić się nad skutkami migracji!

Pozytywne konsekwencje rozłąki migracyjnej rodzin

	Korzyści pozamaterialne
Sfera ekonomiczna	-przetrwanie -poprawa dotychczasowej sytuacji materialnej rodzin -podwyższenie standardu życia codziennego
Sfera rodzinna	-poprawa relacji w rodzinach poprzez wyeliminowanie dotychczasowych problemów (np. materialnych) - docenianie roli poszczególnych osób w rodzinie na skutek rozłąki -podwyższenie oceny własnej roli w rodzinie przez migrantów i ich współmałżonków - zwiększenie poczucia wspólnoty rodzinnej w niektórych rodzinach - odzyskanie poczucia bezpieczeństwa na skutek wyjazdu tych partnerów i rodziców, którzy zakłócali życie rodziny (np. na skutek alkoholizmu, przemocy wobec członków rodziny)

Negatywne konsekwencje rozłąki migracyjnej rodzin

Sfera ekonomiczna	- pogorszenie sytuacji materialnej na skutek niepowodzenia migracji lub porzucenia rodziny
Sfera rodzinna	- pogorszenie się relacji małżeńskich, rodzinnych, rodzicielskich - rozpad formalny lub nieformalny - obciążenie obowiązkami rodzicielskimi „pojedynczych” rodziców - występowanie trudności wychowawczych - poczucie osamotnienia, tęsknoty - brak dostatecznej opieki nad dziećmi, doświadczenie osierocenia- „eurosieroctwa”

Pozytywny wpływ migracji zarobkowej na rodzinę:

- zapewnienie rodzinie normalnych warunków do życia,

- wzrost samodzielności dzieci

- nabycie nowych umiejętności przez osoby migrujące

- kształtowanie aspiracji zawodowych członków rodziny

- poznanie kultury kraju migracyjnego

- wyższa pozycja społeczna rodziny

- poprawa sytuacji materialnej

- możliwość realizacji planów związanych z dużymi nakładami finansowymi

Negatywny wpływ migracji zarobkowej na rodzinę:

- problemy wychowawcze z dziećmi

- niepewna przyszłość dalszych losów rodziny

- rozpad małżeństwa (zdrada)

- poszukiwanie nowych partnerów

- poczucie opuszczenia w dzieci

- tęsknota

- oddalenie emocjonalne członków rodziny

- brak wsparcia ze strony współmałżonka

- nadmierne obciążanie obowiązkami osoby pozostającej w kraju

Pozytywny wpływ migracji zarobkowej na dziecko:

- dysponowanie dużymi kwotami pieniężnymi na własne wydatki

- posiadanie markowych rzeczy

- zacieśnienie więzi z rodzicem pozostającym w kraju

- możliwość realizacji zainteresowań wymagających zwiększonych wydatków

- możliwość poznania nowej kultury i języka

- większy udział dzieci w prowadzeniu gospodarstwa domowego

- wzrost samodzielności dzieci

- zaspokojenie potrzeb materialnych

Negatywny wpływ migracji zarobkowej na dzieci:

- pojawienie się myśli samobójczych

- występowanie zachowań agresywnych

- pogorszenie stanu zdrowia

- częstsze sięganie po używki

- problemy z nauką

- występowanie zaburzeń emocjonalnych

- „wymuszona dorosłość”

- przeciążenie obowiązkami domowymi

- brak opieki i kontroli drugiego rodzica

- rozluźnienie więzi z nieobecnym rodzicem

SIEROCTWO

posiada rozbudowany zakres, można wyróżnić dwa rodzaje sieroctwa:

• naturalne- występuje, kiedy rodzice dziecka nie żyją

• społeczne- występuje w sytuacji, kiedy dziecko zostaje pozbawione normalnego środowiska rodzinnego, podstawowe przyczyny takiego stanu rzeczy wymienia się: alkoholizm, narkotyki, biedę , choroby (zarówno fizyczne jak i psychiczne).

Sytuacje, w których dziecko zostaje sierotą społeczną są zróżnicowane. Zdarza się, że dziecko mieszka ze swoimi rodzicami, formalnie znajduje się pod ich opieką, ale z powodu patologii jest również zaliczane do grona sierot społecznych. W innych sytuacjach dziecko może zostać umieszczone w placówkach opiekuńczo - wychowawczych (jego kontakty z rodziną są ograniczone i niesystematyczne, dziecko traci poczucie więzi rodzinnej, poczucie przynależności do rodziny)

Pojęcie sieroctwa społecznego używane jest również w odniesieniu do bardzo subiektywnego stanu psychicznego (gdy dziecko żyje pod formalną opieką rodziców, jego fizyczne potrzeby są zaspokojone, ale czuje „odtrącenie emocjonalne”).

Alicja Szymborska wyróżnia następujące stopnie sieroctwa:

• Najwyższy- całkowite opuszczenie dziecka, tzn. brak kontaktu z rodzicami, oby ludzie zajmują się dzieckiem, a rodzice są wykluczeni z jego wychowania

• Średni- kontakty dzieci z rodzicami niepewne i niestabilne, kontakty dziecko- rodzice są sporadyczne i nieregularne

• Najniższy- kontakty stosunkowo częste, choć nie codzienne i niesystematyczne, rodzice są zmotywowani do kontaktów z dzieckiem

Przyczyny sieroctwa:

• Pośrednie (makrospołeczne, zewnętrzne)- związane są z ogólną sytuacją kraju, z niekorzystnymi skutkami przemian społeczno- ekonomicznych, np.: bezrobocie, trudności materialne, zła sytuacja ekonomiczna,

• Bezpośrednie (nieprawidłowe funkcjonowanie podstawowego środowiska naturalnego, jakim jest rodzina, mikrospołeczne, wewnętrzne)

Rodzaje sieroctwa:

• społeczne prawne- wskutek orzeczenia sądu ograniczającego bądź pozbawiającego rodziców władzy rodzicielskiej w sytuacji niezaspokojenia potrzeb dziecka lub jego demoralizacji

• społeczne losowe- jako wynik przejściowej, krótkotrwałej sytuacji (choroba, pobyt w szpitalu, sanatorium)

• społeczne, które jest efektem dezorganizacji rodziny- związane z jej nieprawidłowym funkcjonowaniem związanym z zaniedbywaniem lub nieuświadamianiem sobie przez rodziców potrzeb opiekuńczych dziecka

• społeczne, wynikające z odrzucenia dziecka- nie musi być związane z jego porzuceniem, kiedy rodzice nie zaspokajają potrzeb emocjonalnych dziecka, odrzuceniu rodziców może towarzyszyć maltretowanie lub znęcanie się psychiczne

EUROSIEROCTWO
Eurosierota to dziecko, które wychowuje się bez co najmniej jednego rodzica, który wyjechał za granicę w celach zarobkowych.

Eurosieroctwo natomiast to fakt nieposiadania przez kogoś (niepełnoletniego) obojga rodziców lub jednego rodzica, którzy opuścili kraj za pracą. To zjawisko zalicza się jako jedno z poddziedzin

„sieroctwa społecznego” (stan określający sytuację i położenie społeczne dzieci wychowywanych poza rodziną w domach dziecka lub w rodzinach zastępczych, np. ze względów innych niż śmierć rodziców).

Eurosieroctwo- wg psychologów to zjawisko pozostawiania w kraju dzieci przez rodziców wyjeżdżających za granicę (...), zdaniem, dzieci pozbawione stałego kontaktu nawet z jednym z rodziców, czują się jak sieroty”

Przez pojęcie tzw. eurosieroctwa należy rozumieć sytuację, w której emigracja zarobkowa rodziców/rodzica powoduje burzenie podstawowych funkcji rodziny, takich jak zapewnienie ciągłości procesu socjalizacji, wsparcia emocjonalnego dziecka i transmisji kulturowej. Takie rozumienie eurosieroctwa oznacza, że nie każde dziecko, którego rodzice lub rodzic wyjechał do pracy za granicą, powinno być traktowane jako eurosierota. (MEN)

Skutki eurosieroctwa:

• Prawne

Nieuregulowana sytuacja prawna dziecka, która prowadzi do tego, że dziecko nie może korzystać z praw i przywilejów mu przysługujących. Konieczne staje się przeniesienie praw na opiekuna faktycznego, który będzie mógł podejmować decyzje związane ze szkołą, zdrowiem itp. Ponadto opiekun nie może domagać się alimentów od osób zobowiązanych, świadczeń z opieki społecznej, wydania dziecka od osoby nieupoważnionej. Długoterminowe wyjazdy jednego rodzica najczęściej kończą się rozwodem. Konsekwencją wyjazdów rodziców może być także odebranie praw rodzicielskich oraz umieszczenie nieletnich w domu dziecka, zakładzie opiekuńczo- wychowawczym, rodzinie zastępczej lub poprawczaku.

• Psychologiczne

Eurosieroty mogą cechować się zachwianiem psychiki, agresją, niską samooceną, trudnościami w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, nieufnością. Poczucie osamotnienia, niezaspokojenie potrzeb: miłości, przynależności, bezpieczeństwa i bliskości, depresja.

• Pedagogiczne

Skutkiem eurosieroctwa jest wzrost liczby wagarowiczów, opuszczanie zajęć szkolnych, brak motywacji do nauki, nie przykładanie się do nauki- brak pozytywnych ocen, bywają agresywne w stosunku do pedagogów i kolegów, koleżanek. Próby samobójcze, kradzieże, uzależnienia, brak autorytetu, postawa roszczeniowa.

• Społeczne

Trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, odsunięcie się od otoczenia- przyjaciół, znajomych, nieufność, agresja w stosunku do innych osób.

Temat: Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej.

Gettoizacja- sposób odczuwania bądź doświadczania getta pozostaje w zgodzie z panującym lub tworzącym się w danym środowisku społecznym systemem wartości; wyraża się zachowaniem jednostki lub grupy względem otoczenia. Przejawia się izolowaniem danej klasy lub grupy względem otoczenia. Przejawia się izolowaniem danej klasy lub grupy społecznej, w tym etnicznej, od innej lub innych. Izolacja ta jest albo wynikiem własnego wyboru, albo jest narzucona i wymuszona. Potrzeba izolowania innych bądź izolowania się od innych rodzi się wraz z zaistnieniem chęci deprecjacji czy poczucia braku akceptacji inności lub siebie wśród innych. Getto- jako zjawisko społeczne- ma swoje odzwierciedlenie w sferze prawnej, politycznej, zwyczajowej, ideologicznej, kulturowej i społecznej oraz odzwierciedla się zarówno w przestrzeni fizycznej, jak i społecznej- zarówno obiektywnej, jak i subiektywnej. Proces gettoizacji jest pewnym procesem tworzenia się obszarów homogenicznych, wyodrębnionych w przestrzeni, bez względu na wartość tej przestrzeni czy zamożność jej mieszkańców.

Cechy getta jako obszaru:

1. Wyraźna odrębność przestrzenna- nawet gdy nie mamy wyraźnych granic fizycznych (muru, płotu, bramy), możemy wskazać różnice w przestrzeni lub mapy mentalne, świadczące o inności opisywanego obszaru w stosunku do otoczenia.

2. Względna homogeniczność statusowa mieszkańców.

3. Poczucie odrębności społecznej, świadomościowej.

4. Odczuwanie enklawości (wyłączenia) zarówno przez mieszkańców obszaru, jak i obserwatorów zewnętrznych.

5. Niska przenikalność pomiędzy obszarem wyłączonym a światem otaczającym.

Getto biedy - są to obszary miasta zaludnione niejako pod przymusem, co wywołuje „piętno przypisania” społeczności do zdegradowanych dzielnic, pozbawionych infrastruktury. Przypisanie to odbywa się w sposób instytucjonalny- stare niszczejące budynki ulokowane w ubogich dzielnicach są na ogół budynkami komunalnymi, w których władze miasta lokują tak zwane mieszkania socjalne, o niskich czynszach, dla ludzi najbiedniejszych, na przykład eksmitowanych z dzielnic lepszych z powodu pogorszenia sytuacji materialnej. Zaś drugim powodem przypisania do zdegradowanych dzielnic jest dziedziczenie biedy. Dzielnice biedy poddane są wyjątkowo ostrej stygmatyzacji, która nie ułatwia ani rekapitalizacji tych dzielnic ani zmiany społecznego nastawienia, które rozpatrywane w kategoriach emocji społecznych lokujemy pod pojęciem lęku. W gettach biedy mamy do czynienia ze swoistym rodzajem zaklętego kręgu biedy i towarzyszących mu różnorodnych patologii. Ludzie biedni, ludzie zbędni- mieszkańcy gett biedy- napiętnowani jako gniewni i źli, coraz częściej nie mają nawet motywacji, aby z tego zaklętego kręgu się wyrwać. Społeczeństwo wywodzące się z getta biedy jest z góry naznaczone- brudne, głupie, złe i gniewne- wywołujące lęk.

Temat: Samotność młodzieży.

Rodzaje samotności: (wg J. Rembowskiego):
1. samotność emocjonalna- z powodu braku bliskiej, intymnej relacji z inną osobą (dotyczy najczęściej osób, które zostały porzucone lub zmarł im ktoś bliski),
2. samotność społeczna- wynika z braku interakcji społecznych (odczuwają ją często np. mieszkańcy nowego miasta),
3. aksjonormatywna- związana z globalizacją.(np. migracja z przyczyny bezrobocia)

Cechy samotności:

a)jest wynikiem braku pożądanych relacji międzyosobowych

b)jest subiektywnym odczuciem, dlatego nie można ją utożsamiać z obiektywnie społeczną izolacją

c)wiąże się z negatywnymi emocjami, dlatego jest doświadczeniem nieprzyjemnym.

Do przyczyn samotności zalicza się: społeczne, rozwojowe, psychologiczne, sytuacyjne i duchowe.

Skutki samotności:

• dezintegracja osobowości,

• alienacja społeczna,

• poczucie wstydu,

• poczucie winy,

• brak zaufania,

• niepowodzenia w próbach pokonania barier interpersonalnych powoduje wzmaganie się napięcia i trwałe lęki,

• coraz większa samotność,

• samotność chroniczna, która uruchamia mechanizmy obronne, mające na celu redukcję cierpienia, lęku i bólu. Wyróżnia się tu mechanizmy: zaprzeczenia, tłumienia, wyparcia,

• zaburzenia psychiczne,

• zaburzenia psychosomatyczne,

• uzależnienia,

• zastępcze relacje z innymi (np. czerpanie wtórnych korzyści z choroby),

• wyobcowanie społeczne,

• uciekanie w świat nierzeczywisty, poprzez mechanizm tzw. Fuzji złudzeń- zlanie w wyobraźni z konkretnymi osobami, żyjącymi realnie lub istniejącymi w fantazji,

• schizofreniczna izolacja,

Jeżeli samotność nie zostanie pokonana, narasta proces prowadzący do dezintegracji osobowości. Rosną społeczne bariery w postaci alienacji, wstydu, poczucia winy, braku zaufania. Niepowodzenie w próbach pokonania barier interpersonalnych powoduje wzmaganie się napięcia i trwałe podwyższenie poziomu lęku, co w konsekwencji prowadzi do coraz większej samotności. Uporczywość tego stanu może powodować samotność chroniczną. Trwałe poczucie osamotnienia wzmaga podatność na zaburzenia psychiczne i psychosomatyczne.

Temat: Depresja dziecięca

1. Depresja dziecięca

- Depresja to choroba, która może dotykać nie tylko dorosłych, ale także dzieci. Najczęściej depresja dziecięca pojawia się, gdy dzieckiem targają skrajne emocje wywołane przez czynniki zewnętrzne, np. traumatyczne doświadczenia

- Dziecko depresyjne odnosi niepowodzenia w szkole, wiele spraw, które wykonywało traci dla niego znaczenie, nudzi się, popłakuje z byle powodu, ma zaburzenia snu i apetytu, moczy się w nocy

- Depresja w dzieciństwie ma znaczenie i doniosłość tak wielką, że przekracza i przerasta większość chorób, które człowiek może przechodzić w całym swoim życiu

- Depresja u dziecka dotyka bezpośrednio uczuciowości i jej przejawów, ma związek ze sferą patologii psychosomatycznej i ze światem dziecięcych psychoz. Towarzyszy też wielu chorobom fizycznym, ukrywa się pod wieloma zaburzeniami w zachowaniu i występuje wraz z wieloma problemami, np.:

• zaburzenia lękowe

• zespół deficytu uwagi

• fobia szkolna z zachowaniami unikającymi

• zaburzenia zachowania

• nasilony lęk separacyjny

• trudności w funkcjonowaniu społecznym

• syndrom chronicznego zmęczenia

- Niepokojącym jest fakt, że liczba dzieci z depresją wzrasta, a jednocześnie maleje średnia wieku dzieci, u których pojawiają się zaburzenia depresyjne

2. Można wyróżnić trzy główne typy depresji za Mc Conville, Boag i Purohit:

• Typ afektywny: który zdaniem autorów jest typowy dla dzieci małych, w wieku 6-8 lat. Osiowymi symptomami są : smutek, poczucie bezradności, poczucie beznadziejności;

• Typ poznawczy: gdzie zasadniczym symptomem depresji jest obniżona samoocena oraz często pojawiające się myśli samobójcze. Ten rodzaj depresji, zdaniem autorów, występuje często u dzieci powyżej 8 roku życia;

• Depresja z poczuciem winy, która obecna jest tylko u dzieci powyżej 11 roku życia.

3. Symptomy opisujące depresję dziecięcą:

• Melancholijny nastrój- przejawy smutku, samotności, nieszczęścia i pesymizmu, zły humor, dziecko łatwo się złości, płacze, trudno je pocieszyć

• Idee autodeprecjacyjne- uczucia bezużyteczności, niewydolności, brzydoty, poczucie winy, pragnienie śmierci, pokusa samobójstwa

• Zachowania agresywne- trudności w relacjach interpersonalnych, kłótliwość, wrogość, mały szacunek dla autorytetu

• Zaburzenia snu- niespokojny sen, chwile bezsenności, trudności z przebudzeniem i porannym wstawaniem

• Pogorszenie wyników szkolnych- stałe żale ze strony nauczycieli, słaba koncentracja, słaba pamięć, mniejsze przykładanie się do zajęć klasowych, utrata zwyczajowego zainteresowania dla zajęć szkolnych

• Zmniejszona socjalizacja- izolacja, mniejsze uczestnictwo w życiu grupy, wycofanie się ze społeczności

• Dolegliwości somatyczne- bóle głowy, brzucha, mięśni, inne dolegliwości i niepokoje o zdrowie, zaburzenia apetytu i/lub zmiany dotychczasowej wagi

• Utrata zwyczajnej energii- utrata zainteresowania sportem i rozrywką; zmniejszenie energii z powodu wysiłku fizycznego i/lub umysłowego

Przyczyny: wymienić np.5

4. Czynniki ryzyka depresji

Mówiąc o przyczynach depresji należy pamiętać że wywołuje ją zazwyczaj wiele czynników.

Wśród czynników ryzyka wpływających na rozwój zaburzeń nastroju najczęściej wymienia się:

Przyczyny biologiczne:

- Przyczyny genetyczne: Istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia objawów depresyjnych u dzieci i młodzieży, których rodzice chorowali na depresję. W tego typu rodzinach prawdopodobieństwo pojawienia się depresji we wcześniejszym okresie rozwoju w formie depresji dziecięcej, jest trzykrotnie większe niż u dzieci, których rodzice nie wykazywali skłonności do reakcji depresyjnych.

- przyczyny związane z centralnym układem nerwowym czyli zaburzenia lub wrodzone dysfunkcje CUN oraz niedorozwój pewnych struktur mózgu;

Doświadczenie życiowe:

-doświadczenia indywidualne np. separacja, pozbawienie czegoś, utrata mają wielkie znaczenie destabilizacyjne; kiedy takie doświadczenia wypełniają przestrzeń dziecka mówimy o „doświadczeniach życiowych”, które mogą mieć silny charakter stresujący;

-doświadczenia pochodzenie społecznego: okolicznością fundamentalną, która je wywołuje, jest interakcja, doświadczenie współuczestnictwa i funkcjonalna zależność od środowiska, jak ma to miejsce głównie w rodzinie, szkole, na ulicy. Duża częstotliwość czy powtarzanie się frustrujących doświadczeń, które kumulują się w strachu towarzyszącym zwykle tym wydarzeniom, może doprowadzić dziecko do zachowań depresyjnych, spotęgowanych przez sytuację bezradności i bezbronności, która je otacza.

• RODZINA- to ona w największym stopniu decyduje o konfliktach powstałych w otoczeniu dziecka. Typ rodziny w którym żyje dziecko warunkuje jego interakcje i konsekwencje względem niego samego. W jej obrębie można wyróżnić następujące czynniki ryzyka, które mogą wpłynąć na powstanie depresji u dziecka: sytuacja adopcji, dzieci samotnych matek, dziecko matki zmarłej przy porodzie, jedynak, nieobecność ojca, źle prowadzący się rodzice, rozbite rodziny, dzieci emigrantów, autorytarni rodzice, sytuacja nadopiekuńczości, jedno dziecko preferowane kosztem drugiego.

• SZKOŁA- jest to również środowisko bardzo wpływowe na zachowanie depresyjne dziecka. Kiedy dziecko trafia do szkoły doświadcza uczuć niepewności, stresu z negatywnymi skutkami powodującymi trudności w nauce i relacjach z niektórymi kolegami, wywołanymi brakiem motywacji i zaufania do siebie samego. Dodatkowo kiedy dziecko powtarza rok i doznaje w szkole porażek, będzie się czuć odpowiedzialne za kłótnie swoich rodziców i będzie postrzegać siebie jako winnego wszystkiego co w domu jest negatywne. Zmniejsza się również jego szacunek do samego siebie, formułuje negatywne pojęcie siebie i obniża poziom swoich aspiracji. Szkoła jest naturalną scenerią, w której dziecko dokonuje autoafirmacji poprzez naukę, miejscem, gdzie integruje się z ludźmi podobnymi sobie, i wspólnotą, w której się zakorzenia i stara się o akceptację ze strony nauczycieli i kolegów. Szkolna porażka blokuje wiele z tych funkcji i może doprowadzić do depresji.

Inne czynniki

- Wiek: w zależności od wieku dziecka, podobne negatywne wydarzenia mogą mieć inne skutki dla różnych osób. Wobec przytłaczających wydarzeń, takich jak separacja rodziców, oddalenie od matki czy śmierć któregoś z rodziców ma zwykle bardzo intensywne konsekwencje w okresie młodzieńczym.

- Płeć: powszechnie przyjmuje się, że do osiągnięcia dojrzałości płciowej większa jest wrażliwość mężczyzn. Wpływ płci na pojawienie się depresji dziecięcej ciągle jest badany, lecz z dotychczasowych badań przyjmuje się, że mężczyźni są bardziej podatni i chorują wcześniej niż kobiety.

- Temperament.

6. Jak pomóc dzieciom w depresji? Do zastanowienia się

Wyzdrowienie dzieci z depresją jest procesem skomplikowanym. Oprócz akcji medycznej, wymaga działania rodziny, która najbardziej wpływa na dorastanie dziecka i kształtowanie jego osobowości.

Pomoc rodziny:

- rodzina ma pierwszorzędne znaczenie dla dziecka, a szczególnie dziecka z depresją

- rodzina, wobec depresji dziecka, powinna odpowiedzieć najbardziej skutecznymi środkami:

Profilaktyka, jako główny sposób wspierania zdrowia w ogóle:

a. Profilaktyka pierwszorzędowa usiłuje wyeliminować przyczynę choroby jeszcze przed jej początkiem. Powinny zostać podjęte działania:

- unikać brutalnego zerwania relacji matki i dziecka,

- obserwować symptomy, które mogą świadczyć o depresji

- udać się do specjalisty

- chronić dzieci w przypadku konfliktu między małżonkami..

b. Profilaktyka drugorzędowa dąży do wykrycia głównych symptomów depresji, aby bezzwłocznie rozpocząć leczenie. Pomoc rodziny powinna się rozpocząć od konsultacji ze specjalistą, aby poznać dokładną diagnozę zaburzenia depresyjnego i pierwsze kroki, które rodzina powinna podjąć. Rodzina powinna powiadomić pediatrę, nauczycieli i wszystkie osoby dorosłe, które mają bezpośredni kontakt z dzieckiem.

c. Profilaktyka trzeciorzędowa w której podejmuje się leczenie.


Interwencje dotyczące samego podmiotu i środowiska w którym żyje:

- interwencja rodziny powinna się opierać na dwóch fundamentalnych celach: ma pomóc zbudować silne „Ja” i szacunku do samego siebie i przywrócić więź rodzice-dziecko w najbardziej zadowalającej formie.

Sposoby rozwijania u dziecka szacunku do samego siebie, które można realizować w środowisku rodzinnym:

- uświadamiać mu od najmłodszego wieku jego wartość, jego postępy, poprzez zwyczajne spojrzenie, uśmiech,

- dać mu odczuć satysfakcję ze spotkań z innymi ludźmi,

- przekazać poczucie wyjątkowości jego osoby tak, aby potrafiło się poczuć z tego powodu niepowtarzalne, z jego własnymi, charakterystycznymi cechami, które są szanowane przez innych,

- nauczyć szacunku i uznania dla wartości innych ludzi,

- udzielać wsparcia, wyznaczać granice i wzorce, aby mogło doświadczać swych umiejętności, przedstawiać swoje pomysły i manifestować swe motywacje,

- wychowywać do wysiłku i do pracy jako środków osiągania późniejszego sukcesu.

Pomoc ze strony szkoły:

• wstrząs wywołany pójściem do szkoły: bardzo często występuje u dzieci, jest potężnym czynnikiem stresującym. Pojawienie się tej grupy wydarzeń stresujących może zaburzyć postępowanie dziecięce i sprzyjać pojawieniu się symptomów depresyjnych u dziecka, wpędzając je w pewien stan bezbronności i bezradności.

• niepowodzenia szkolne: zmniejszenie szkolnych osiągnięć ucznia i pojawienie się poważnych trudności w nauce można uważać za przyczynę czy konsekwencję depresji. Uczeń który doznaje porażki, który powtarza klasę, uznaje się za uciemiężonego nadmierną ilością stresujących czynników, które generują w nim bardzo negatywne skutki. Czuje się odpowiedzialny za przykrość sprawianą rodzicom, uznaje się za winnego wszelkich przeciwności, które go spotykają w tych momentach, tworzy sobie bardzo negatywne pojęcie siebie samego i zmniejsza stopień szacunku do siebie samego, wyrzeka się kontaktów z kolegami i wyhamowuje swoje społeczne zaangażowanie. Zmniejsza się nawet poziom jego aspiracji i uważa się za niezdolnego do stawienia czoła czynnościom, które przedtem normalnie wykonywał.

Co może zrobić nauczyciel?

Bardzo różnorodne jest działanie wychowawcze grona nauczycielskiego wobec problemów dzieci z zaburzeniami depresyjnymi między innymi:

-uruchomić swoje zdolności pedagogiczne, aby wyrwać dziecko z niepowodzeń szkolnych;

- postarać się zidentyfikować motywy domniemanych niepowodzeń szkolnych;

-oddziaływać na motywację do pracy;

-w innym przypadkach interweniować w sposób bardziej selektywny i wyspecjalizowany;

-zastosować strategie modyfikacji konstruktów poznawczych, zaczerpniętych z psychoterapii.

Szkolne środki zapobiegawcze:

Można zastosować środki pedagogiczne, które mogą zapobiec sytuacjom depresyjnym uczniów:

- nauczyciel powinien wzmocnić techniki motywacyjne wobec uczniów, którzy napotykają większe trudności w nauce, osiągają gorsze wyniki i wzrasta u nich brak motywacji. Powinien potwierdzić naturalne zdolności ucznia, wzmocnić poczucie jego osobistej wartości, umocnić jego poczucie bezpieczeństwa i otwierać przed nim oczekiwania przezwyciężenia trudności i osiągania lepszych wyników szkolnych.

-włączyć samego ucznia do uczenie się, zgodnie ze znanymi strategiami „nauki uczenia się”. Trzeba towarzyszyć uczniowi, który ma trudności w nauce, aby uczył się łatwiej i lepiej, aby on sam zobowiązał się stopniowo do zdobywania i realizowania nowych wzorców i nawyków postępowania. W ten sposób uczeń również się motywuje, ponieważ zyskuje zaufanie do siebie samego w miarę, jak maleje jego wcześniejsze zahamowanie. Równocześnie stanie się w ten sposób bardziej aktywny i dynamiczny w pracy szkolnej i zdobywaniu nowych nawyków zachowania.

- „uczyć i cieszyć się” to klasyczne wyrażenie, które mogłoby streścić całą serię środków zapobiegania depresji dziecięcej. Wysiłek i intuicyjne odrzucenie, które wielokrotnie prowokuje nowa wiedza, wiedzie do frustracji i rozczarowania u ucznia, który nie widzi rezultatów czy bezpośrednich korzyści. W obliczu wrażenie nietolerancji i wyczerpania, nauczyciel pomoże zrozumieć uczniowi to, co związane jest z pracą, pomoże mu zminimalizować negatywne efekty, które towarzyszą wysiłkowi uczenia się, pokaże mu radość szukania i znajdowania rozwiązań, dochodzenia do małych celów i przezwyciężania trudności. Dzięki tym środkom dziecko, dalekie od uczucia frustracji i przygnębienia, dostrzeże u siebie większe możliwości zrozumienia, odkrycia czy realizowania czynności, których przedtem mu zabraniano. Będzie bardziej tolerancyjne względem opóźnień w osiąganiu dobrych rezultatów, będzie mogło realizować projekty o większym zasięgu.

Temat: Pornografia dziecięca.

• definicja zjawiska.

• zapobieganie.

25

---