Obrona lic Ekonomia spec.WMiIE, EKONOMIA


Pytania ze specjalności Współpraca Międzynarodowa i Integracja Europejska

Egzamin licencjacki

1. Na czym polega integracja europejska i jakie są jej etapy?

Do najważniejszych wspólnych celów UE należą:

UE gwarantuje poszanowanie demokracji, respektowanie praw człowieka, prywatnej własności i wolnego rynku.

Dla realizacji wspólnych celów integracji kraje członkowskie UE przyjęły:

ZASADY USTANOWIENIA WSPÓLNEGO RYNKU I JEDNOLITEJ POLITYKI GOSPODARCZEJ

1. Zakres przedmiotowy - jednolity rynek, miał objąć towary, osoby, usługi i kapitał.

„trzeba wszystkie kraje traktować jako jeden KRAJ” - pomysł z 1957 roku.

2. Etapy wprowadzania w życie - Traktat rozkładał proces tworzenia Wspólnego Rynku na 3 etapy, każdy po 4 lata, każdy etap mógł być skrócony lub wydłużony - łacznie jednak cały proces miał trwać nie dłużej niż 15 lat.

3. Liberalizacja handlu przez:

Przepływ osób - najpóźniej do końca okresu przejściowego zniesienie dyskryminacji wobec pracowników ze względu na obywatelstwo w dziedzinie zatrudnienia, płac oraz innych waruków pracy.

Przepływ usług - program likwidowania ograniczeń przed upływe I etapu.

Przepływ kapitału - zniesienie dyskryminacji w przepływie kapitału ze względu na obywatelstwo, miejsce zamieszkania lub miejsce lokaty kapitału, bieżące płatności między państwami członkowskimi związane z przepływem kapitałumiały zostać unormowane do końca I etapu.

Zasady doczycące wolnej konkurencji:

Wszystkie niezbędne rozporządzenia i dyrektywy miały ukazać się w 3 lata po podpisaniu Traktatów.

Zbliżenie ustawodawstwa - traktat wprowadził Radę do podejmowania - na wniosek Komisji - jednomyślnie dyrektyw w sprawie zbliżania aktów prawnych obowiązujących w państwach członkowskich, które to akty mają związek z utworzeniem i sprawnym funkcjonowaniem Wspólnego Rynku.

2.. Co to jest Unia Europejska i kiedy powstała?

Wspólnoty - pozostają podmiotami prawa międzynarodowego; były organizacjami.

Unia Europejska (nie jest podmiotem prawa międzynarodowego, nie jest organizacją, nie należy do ONZ) została podzielona na filary.

I FILAR

II FILAR

III FILAR

Powstanie polityki:

Wszystkie te wspólnoty miały swoje instytucje. UE przyjęła dorobek utworzony przez te wspólnoty.

UE - jest grupa krajów, reprezentują ją przedstawiciele UE w danej dzidzinie, tzw.komisarze, ustala ona warunki dla wszystkich krajów (np. warunki cła, handlowania).

UE - to oparte na zasadzie wzajemności i solidarności porozumienie państw, które postanowiły wspólnie sprostać międzynarodowej konkurencji i razem pracować dla rozwoju społecznego i gospodarczego. (to oznacza że UE nie jest podmiotem prawa międzynarodowego).

3. Jakie znasz Wspólnoty Europejskie, omów jedną z nich

Wspólnoty, które utworzyły Unię Europejską to:

  1. Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) - surowce strategiczne;

  2. Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EUROATOM);

  3. Wspólnota Europejska (WE) wcześniej Europejska Wspólnota Gospodarcza.

Europejska Wspólnota Węgla i Stali:

Europejska Wspólnota Energii Atomowej (04.1957 r.):

Europejska Wspólnota Energii Atomowej (także EURATOM) powstała, podobnie jak WE, na mocy traktatów rzymskich z 1957 r. Decyzja o powstaniu Euratomu zapadła podczas obrad konferencji messyńskiej w 1955 roku. Na mocy tzw. traktatu fuzyjnego od 1967 r. wszystkie trzy Wspólnoty Europejskie (Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej oraz Wspólnota Europejska) mają wspólne organy. Głównym celem Euratomu jest pokojowe wykorzystanie energii jądrowej i rozwój wspólnego rynku związanego z tą energią. Organizacja zajmuje się rozwojem badań w tej dziedzinie oraz ustalaniem jednolitych norm ochrony radiologicznej. Członkowie założyciele Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy.

Wspólnota Europejska:

Wspólnie prowadzą politykę po to, żeby utworzyć wspólną przstrzeń gospodarczą.

4. Kiedy powstała EWG i jakie były jej kompetencje?

Europejska Wspólnota Gospodarcza jest organizacja międzynarodowa, działająca od 1958, od 1993 p.n. Wspólnota Europejska. Najważniejsza z 3 integracyjnych. Celem jest rozwój ekonomiczny i zacieśnianie współpracy państw członkowskich, ustanowienie swobody przepływu towarów, osób, usług i kapitału, a od 1993 także m.in. współpraca kult.; doprowadziła do utworzenia jednolitego rynku wewnętrznego.

5. Co to jest EURATOM?

Dotyczy pokojowego wykorzystania atomu, potęga kraju będzie budowana przy wykorzystaniu atomu (wojska). Europejska Wspólnota Energii Atomowej (także EURATOM) powstała, podobnie jak WE, na mocy traktatów rzymskich z 1957 r. Decyzja o powstaniu Euratomu zapadła podczas obrad konferencji messyńskiej w 1955 roku. Na mocy tzw. traktatu fuzyjnego od 1967 r. wszystkie trzy Wspólnoty Europejskie (Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej oraz Wspólnota Europejska) mają wspólne organy. Głównym celem Euratomu jest pokojowe wykorzystanie energii jądrowej i rozwój wspólnego rynku związanego z tą energią. Organizacja zajmuje się rozwojem badań w tej dziedzinie oraz ustalaniem jednolitych norm ochrony radiologicznej. Członkowie założyciele Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy.

6. Jakie są źródła prawa w Unii Europejskiej?

Źródła prawa tworzą zróżnicowany obraz, przy czym istotne odmienności występują między poszczególnymi filarami Unii, a zwłaszcza I filarem (Wspólnota Europejska) a II i III filarem.

Źródła prawa można klasyfikować wg. różnych kryteriów:

Doźródeł prawa pierwotnego zalicza się traktaty załozycielskie Wspólnot Europejskich i UE oraz tzw. ogólne zasady prawa.

Źródłami prawa pochodnego (wtórnego) są akty poszczególnych organów WE (funkcjonujących także jako organy UE w II i III filarze) a także rozmaite umowy zawierane przez wspólnoty, albo przez państwa członkowskie.

Jest wymagane aby normy prawa pochodnego były bezwzględnie zgodne z normami prawa pierwotnego. Na straży tej zgodności stoi Europejski Trybunał Sprawiedliwości.

2. Traktaty jako prawo pierwotne.

Traktaty są umowami międzynarodowymi. Można je podzielić na 2 grupy:

I. Traktaty założycielskie WE i UE:

Belgia, Holandia, Luxemburg (BENELUX), Francja, Niemcy, Włochy - państwa te integrowały się do różnych spraw.

Do źródeł prawa pierwotnego zalicza się też traktaty, nowelizujące powyższe traktaty:

II. Traktaty akcesyjne, mocą których do UE przyjmowane są nowe państwa członkowskie; takie traktaty podpisano dotychczas w 1972r, 1979r, 1985r, 1994r, 2003r (Traktat Ateński).

W Traktatach Akcesyjnych a także w Traktatach Akcesyjnych będących ich załącznikami oprócz licznych postanowień określających szczegółowe warunki przystępowania danego państwa do UE, znajdują, znajdują się też postanowienia zmieniające przepisy traktatów założycielskich Wspólnot i UE, np. dotyczące liczebnego składu organów oraz wymagań większości głosów, niezbędnych do podjęcia uchwał.

Traktaty są wielostronnymi umowami międzynarodowymi państw europejskich. Państwa te poprzez zawarcie traktatów stały się członkami Wspólnot Europejskich a od 1993r - Unii Europejskiej.

3. Akty prawa pochodnego Wspólnot Europejskich (w I filarze UE)

Art.249 TWE zawiera katalog aktów prawa pochodnego. Są to:

Wprowadzony na mocy Traktatu z Maastricht art.110 TWE przyznaje Europejskiemu Bankowi Centralnemu kompetencje do wydawania w ramach polityki walutowej - rozporządzeń, decyzji, zaleceń i opinii.

Nie można mówić o hierarchii wiążących aktów prawa pochodnego wymienionych w art.249 TWE.

Poszczególne rodzaje aktów mają jedynie różne funkcje, kręgi adresatów i wobec tego: odmienny charakter prawny.

Wyjątkowo można mówić o hierarchii między tzw.rozporządzeniami (dyrektywami)podstawowymi Rady UE, które stanowią podstawę do wydawania tzw. rozporządzeń (dyrektyw) wykonawczych przez Komisję Europejską.

Możliwości delegowania kompetencji prawotwórczych przez Radę na rzecz Komisji Europejskiej (kE) wynikają z TWE (art.202;211)

7. Jakie znasz główne instytucje Unii Europejskiej; omów jedną z nich.

Są to organy ponadnarodowe odpowiadające za funkcjonowanie i politykę Unii Europejskiej.

Na mocy tzw. Traktatu fuzyjnego (1907r) wszystkie Wspólnoty Europejskie mają wspólne instytucje.

Zgodnie z obowiązujacymi Traktatami są to:

  1. RADA EUROPEJSKA

  2. PARLAMENT EUROPEJSKI

  3. RADA UNII EUROPEJSKIEJ

  4. KOMISJA EUROPEJSKA

  5. TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

  6. TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

Pomocniczymi instytucjami są:

  1. KOMITET EKONOMICZNY I SPOŁECZNY

  2. KOMITET REGIONÓW

  3. KOMITET STAŁYCH PRZEDSTAWICIELI (COREPER)

Nie mają mocy decyzyjnej tylko konsultacyjną.

RADA EUROPEJSKA

Instytucja trudna do zdefiniowania pod względem prawnym, tworzą ją szefowie państw i rządów krajów członkowskich oraz przewodniczący oraz wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej wspierani przez Ministrów Spraw Zagranicznych.

RE nie jest organem ani i instytucją Wspólnoty Europejskiej ponieważ nie wymieniają jej Traktaty założycielskie Wspólnot. Może być traktowany jako organ UE (jedyny ponieważ pozostałe mają kształt i kompetencje nadane przez traktaty paryskie i rzymskie).

Wykształcała się z praktyki międzynarodowych konferencji na szczycie ..........

Ustala ogólne cele polityczne UE.

W ramach I Filara (zwłaszcza polityka gospodarcza i polityka zatrudnienia)

W ramach II Filaru - określa ogólne zasady i ......postępowania, uchwala wspólne strategie, podejmuje prace na rzecz wspólnej polityki obronnej?

W ramach III Filaru - podejmuje działania - rozmowy odwoławcze do szefów państw i rządów - zwłaszcza w przypadkach veta.

Siedziba RE jest w kraju, który aktualnie sprawuje prezydencję. Prezydencja trwa 6 miesięcy i zmienia się 2 razy w roku (1 stycznia i 1 lipca).

8. Co to są fundusze strukturalne Unii Europejskiej, omów jeden z funduszy

Fundusze strukturalne są instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. W skład Unii wchodzą regiony dobrze rozwinięte, takie jak południowa Anglia, okolice Paryża, czy Holandia oraz te, których poziom rozwoju znacznie odbiega od "średniej europejskiej". Są nimi Grecja, Irlandia, Portugalia, Północna Skandynawia i Południowe Włochy oraz nowe kraje członkowskie UE. Polityka Strukturalna i Fundusze mają pomóc władzom centralnym i regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich najważniejszych problemów gospodarczych. Istnieją cztery Fundusze strukturalne: 

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

Powstał w 1964 roku na mocy Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Zajmuje się wspieraniem przekształceń struktury rolnictwa oraz wspomaganiem rozwoju obszarów wiejskich. Na Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej jest przeznaczana największa część budżetu Unii Europejskiej (w 1999 przeznaczono na ten cel 42,2 procenta budżetu). Ponadto środki Funduszu pochodzą z opłat nakładanych na importowane spoza Unii Europejskiej produkty rolne.

EAGGF składa się z dwóch sekcji: Sekcji Gwarancji, która finansuje wspólną politykę rolną (zakupy interwencyjne produktów rolnych, dotacje bezpośrednie dla rolników) oraz Sekcji Orientacji, która wspiera przekształcenia w rolnictwie w poszczególnych państwach UE i jest instrumentem polityki strukturalnej. W ramach Sekcji Orientacji EAGGF realizuje się następujące zadania:

9. Co to jest Fundusz Spójności i jakie cele realizuje?

Fundusz Spójności powstał na mocy Traktatu z Maastricht o utworzeniu Unii Europejskiej z 1991 r., który wszedł w życie w 1993 r. Fundusz Spójności został powołany w celu zmniejszania różnic w poziomie gospodarczo-społecznym krajów i regionów Unii Europejskiej. Różnice w poziomie ekonomicznym pojawiły się wraz z przyjmowaniem do Unii kolejnych państw członkowskich, których wyniki gospodarcze odbiegały od państw najbardziej rozwiniętych. W dalszej perspektywie zapewnienie równowagi gospodarczej i społecznej krajów członkowskich wiązało się z planami wprowadzenia unii gospodarczo-walutowej. Fundusz Spójności miał dostarczyć wsparcia finansowego na realizację dużych inwestycji związanych z rozwojem lub modernizacją infrastruktury transportowej i ochrony środowiska.
Przed rozszerzeniem Unii Europejskiej w maju 2004 r. z pomocy w ramach Funduszu Spójności korzystały cztery kraje: Grecja, Hiszpania, Irlandia i Portugalia. Od 1 styczna 2004 r. do wsparcia z Funduszu Spójności przestała kwalifikować się Irlandia. Dzięki pomocy z Funduszu Spójności kraje te mogły osiągnąć kryteria konwergencji dla unii gospodarczej i walutowej, a także kontynuować inwestycje infrastrukturalne. Od dnia 1 maja 2004 r., oprócz wyżej wymienionych państw członkowskich, z pomocy Funduszu Spójności korzysta 10 nowych państw członkowskich, w tym Polska.
Cele
Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności ma zasięg krajowy, a nie regionalny jak w przypadku funduszy strukturalnych. Celem nadrzędnym funduszu jest wzmacnianie spójności społecznej i gospodarczej Unii poprzez finansowanie dużych projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej. Pomoc Unii Europejskiej dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki głównie poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów, a przez to - kosztem przyszłych pokoleń.

Fundusz Spójności współfinansuje przede wszystkim projekty służące rozwojowi infrastruktury publicznej. Pomiędzy projektami z zakresu ochrony środowiska i infrastruktury transportowej musi być zachowana równowaga podziału funduszy, która została ustanowiona na poziomie 50% dla każdego sektora.
Warunki pomocy
Środki Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej w państwach Unii Europejskiej, oraz w których opracowany został program zmierzający do spełnienia kryteriów konwergencji ustalonych w art. 104 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. W przypadku, gdy kraj członkowski nie dotrzyma programu konwergencji dla unii gospodarczej i walutowej, przyznane fundusze mogą zostać wstrzymane.
Projekty finansowane z Funduszu Spójności powinny być zgodne z postanowieniami traktatów, przyjętymi zgodnie z nimi instrumentami oraz politykami wspólnotowymi łącznie z polityką ochrony środowiska, transportową, w dziedzinie sieci transeuropejskich, polityką konkurencji oraz polityką zamówień publicznych.
Budżet
Przy wyznaczaniu alokacji środków z Funduszu Spójności dla danego kraju brana jest pod uwagę liczba ludności, PNB na jednego mieszkańca, powierzchnia kraju oraz inne czynniki społeczno-ekonomiczne np. deficyt w obszarze infrastruktury transportowej w kraju odbiorcy wsparcia. Pomoc z Funduszu wraz z transferami z funduszy strukturalnych nie powinna przekroczyć 4% PKB kraju beneficjenta.

10. Jakie znasz zasady zarządzania funduszami europejskimi, omów jedną z nich

11. Na czym polega zasada programowania w UE?

Realizowany w kilku etapach proces organizowania, podejmowania decyzji i finansowania, zmierzający do realizacji -w okresie wieloletnim -wspólnych działań Komisji i państwa członkowskiego dla osiągnięcia celów polityki spójności społeczno-gospodarczej. Odejście od stosowanej wcześniej praktyki finansowania pojedynczych projektów inwestycyjnych na rzecz dofinansowywania kompleksowych, zintegrowanych programów rozwoju regionalnego

zasada programowania - wymaga przygotowania na poziomie centralnym bądź regionalnym wieloletnich, kompleksowych programów rozwoju współfinansowanych następnie przez fundusze strukturalne.

Procedury programowania

Procedury programowania polityki strukturalnej są uzależnione od celu, którego realizacji mają służyć. W przypadku celu 1 w Rozporządzeniu Rady nr 1260/1999 wprowadzającym ogólne przepisy dotyczące Funduszy Strukturalnych wyodrębniono cztery typy dokumentów:

1. Narodowy Plan Rozwoju
2. Podstawy Wsparcia Wspólnoty
3. Program Operacyjny
4. Uzupełnienie Programu

Narodowy Plan Rozwoju - sporządzana przez państwo analiza sytuacji uwzględniająca cel europejskiej polityki spójności społeczno-gospodarczej, zawierająca strategię i przewidywane działania priorytetowe oraz ich szczegółowe cele wraz z orientacyjnymi zasobami finansowymi przewidzianymi dla ich realizacji. Stanowi dla Komisji Europejskiej propozycję ze strony państwa dotyczącą potrzeb w zakresie środków strukturalnych.

Podstawy Wsparcia Wspólnoty - dokument zawierający strategię oraz priorytety działań Funduszy Strukturalnych i państwa członkowskiego, ich cele, udział funduszy i innych źródeł finansowania, zredagowany w przekroju priorytetów strategicznych i realizowany poprzez programy operacyjne. Powstaje w wyniku negocjacji pomiędzy Komisją Europejską i państwem członkowskim na podstawie Narodowego Planu Rozwoju.

Program Operacyjny - dokument mający na celu realizację Podstaw Wsparcia Wspólnoty, zawierający całość spójnych priorytetów strategicznych, obejmujących wieloletnie działania mogące korzystać ze wsparcia Funduszy Strukturalnych i innych instrumentów finansowych. Tworzony może być na poziomie centralnym lub regionalnym. Realizacji Podstaw Wsparcia Wspólnoty służyć może jeden lub wiele programów operacyjnych.

Uzupełnienie Programu - załącznik do programu operacyjnego zawierający opis szczegółowej realizacji strategii i celów priorytetowych z uwzględnieniem m.in. oceny przed realizacją programu, wskaźników służących monitorowaniu programu, planu finansowania każdej operacji, systemu instytucjonalnego oraz kampanii informacyjnej. Ponadto w Uzupełnieniu określone są: rodzaje projektów możliwe do współfinansowania, limity wsparcia, kategorie beneficjentów, itp.

12. Co to jest Wspólna Polityka Rolna - omów podstawowe instrumenty

Cele i zasady Wspólnej Polityki Rolnej

W myśl postanowień Traktatu Rzymskiegoważniejsze cele WPR były następujące:

  • podnoszenie produktywności rolnictwa poprzez wspieranie postępu technicznego, racjonalizację produkcji i optymalizację zastosowań czynników produkcji,

  • zapewnienie ludności rolniczej godziwych warunków życia, głównie poprzez zwiększanie dochodów osób czynnych w rolnictwie,

  • stabilizacja poszczególnych rynków

    Ponieważ traktat podpisano w kilkanaście lat po II wojnie światowej, w okresie, kiedy Europa była jeszcze importerem netto artykułów rolno-spożywczych, dlatego też wśród zadań podstawowych zapisano również:

  • zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia w produkty rolne,

  • umożliwienie konsumentom kupna produktów rolnych po "rozsądnych" cenach.


    W ramach Wspólnej Polityki Rolnej przyjęto trzy podstawowe zasady:

  • zasada wspólnego rynku, która oznacza swobodny przepływ produktów rolnych między państwami członkowskimi (zapewniony poprzez likwidację ceł i innych ograniczeń związanych z ochroną rynków narodowych, a także poprzez wprowadzenie wspólnych cen i ujednoliconych zasad konkurencji oraz przyjęcie wspólnych reguł w handlu produktami rolnymi z krajami trzecimi),

  • zasada preferencji Wspólnoty która oznacza pierwszeństwo zbytu na rynku Wspólnoty produktów rolnych wytwarzanych na jej terenie i ochronę rynku wewnętrznego przed tańszymi produktami pohodzącymi z importu,

  • zasadę solidarności finansowej, która zobowiązuje wszystkie kraje członkowskie do solidarnego uczestnictwa w kosztach funkcjonowania polityki rolnej.

Instrumenty WPR

Osiągnięciu wspólnych celów służy wspólna organizacja rynków rolnych oraz pozostałe środki wspólnej polityki rolnej

Można wyróznić cztery główne instrumenty wspierania rolnictwa w ramach WPR. Są to: podtrzymywanie cen rynkowych, ograniczenia ilościowe, bezpośrednie podtrzymywanie dochodów oraz tzw. inne formy wspierania rolnictwa.


Podtrzymywanie cen rynkowych (market price suppart) prowadzi do kształtowania się cen unijnych na poziomie wyższym od cen światowych. osiągane jest to poprzez:

  • stosowanie instrumentów polityki handlowej (cła, kontyngenty, itp.)

  • zakupy interwencyjne

  • subsydiowanie eksportu rolnego (jeden ze sposobów pozbywania się nadwyżek produktów rolnych),

  • zagospodarowywanie zadwyżek (dotowanie konsumpcji - mleko i masło, konwersja - przeznaczenie proszku mlecznego na pasze, niszczenie - owoce i warzywa).

Podtrzymywanie ceny rynkowej podnosi zarówno ceny płacone producentom krajowym, jak i ceny płacone przez konsumentów za żywność, powoduje wzrost produkcji oraz ogranicza konsumpcję.
Ograniczenia ilościowe (cukier, mleko, zboża i nasiona oleiste - warunkowo) stosowane są w połączeniu z podtrzymywaniem cen i/lub dotacjami wyrównawczymi. Polegają one na ograniczeniu produkcji (przy danym poziomie wsparcia cenowego) na poziomie nizszym od tego, jaki miałby miejsce bez stosowania ograniczeń. Pozwala to na zmniejszenie "zakłóceń" w handlu oraz ogranicza wydatki budżetowe państwa na supsydiowanie eksportu.
Bezposrednie podtrzymywanie dochodów rolniczych polega na tym, że produceńci w UE o-trzymują pewną sumę pieniędzy ponadto, co uzyskują ze sprzedaży swych produktów na rynku (płatność na ha zbóż i nasiona oleiste i na szt. zwierząt - bydło i owce). Zwiększa ono dochody rolnicze, nie wpływając jednocześnie na ceny konsumenta czy producenta.

13. Co to jest Jednolity Rynek Europejski?

Rynek wewnętrzny, będący jednocześnie jednolitym rynkiem, jest zdefiniowany jako obszar bez granic wewnętrznych, na którym zostaje zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału.
Rynek ten stanowi rdzeń pierwszego filaru Unii Europejskiej, obejmującego problematykę ekonomiczną i społeczną. Integracja europejska, która ewoluowała od wspólnego rynku i unii celnej, do rynku wewnętrznego, została z biegiem czasu wzbogacona o Unię Gospodarczą i Walutową, a w jej ramach o wspólny pieniądz: euro. Intnienie wspólnego pieniądza powinno zapewnić jeszcze funkcjonowanie rynku wewnętrznego w ramach strefy euro.
Jego istotą jest osiąganie wielorakich celów służących społeczności europejskiej: zrównoważonego i trwałego rozwoju, uwzględniającego potrzeby środowiska naturalnego; wysokiego poziomu zatrudnienia oraz godziwej ochrony socjalnej; lepszych standardów życia i jego jakości oraz spójności gospodarczej i społecznej.
 
Odpowiednio funkcjonujący rynek wewnętrzny bez granic ma wpływać na poprawę wyników gospodarczych państw członkowskich dzięki oddziaływaniu na rzecz lepszej alokacji czynników produkcji, umożliwieniu zwiększenia skali produkcji i osiągnięciu płynących z tego korzyści, zapewnieniu swobody konkurencji i stwarzaniu zachęt do inwestowania.
Konsumenci dokonujący zakupów na rynku wewnętrznym są lepiej poinformowani oraz lepiej chronieni przed ewentualnymi niebezpieczeństwami wynikającymi z zakupu danego towaru czy usługi. System kontroli przestrzegania istniejących przepisów został pomyślany tak, aby mógł skutecznie działać wewnątrz jednolitego rynku, a nie w mo-mencie przekraczania granic narodowych przez towar. 
Jednolity rynek jest największym na świecie zintegrowanym obszarem zróżnicowanych gospodarek narodowych. Posiada on: 375 mln ludności, produkcję przemysłową równą około 25% produkcji przemysłowej świata, łączny produkt krajowy brutto (PKB) krajów członkowskich w wysokości około 8 bilionów euro, a także 20% udziału w światowym obrocie towarowym.
 Cztery swobody (wolności):
1. Swobodny przepływ towarów
Na rynku nie ma granic, a więc i barier celnych. Wszystkie towary podlegają tym samym normom i wymogom certyfikacyjnym i powinny być obłożone takimi samymi podatkami. Osiągniecie tak daleko posuniętej liberalizacji obrotów towarami pomiędzy państwami członkowskimi wymagało zniesienia wszelkich barier taryfowych oraz pozataryfowych, np. fiskalnych, jakościowych czy ilościowych. Zasada swobodnego przepływu towarów dotyczy zarówno wyrobów przemysłowych, jak i produktów rolnych oraz spożywczych.
 2. Swobodny przepływ usług
Zasada swobodnego przepływu usług oznacza prawo do zakupywania usług zagranicznych, świadczonych przez podmioty z krajów partnerskich, zarówno na terytorium własnego kraju jak i kraju siedziby usługodawcy i prawo do sprzedaży takich usług, w tym podejmowania i wykonywania pracy na własny rachunek, zakładania i prowadzenia przedsiębiorstw, spółek, agencji oraz filii.
 3. Swoboda przepływu osób
Prawo obywateli Unii Europejskiej do swobodnego przemieszczania się to prawo do pracy, życia, osiedlania się i korzystania ze zdobyczy socjalnych w jakimkolwiek miejscu na terenie UE, bez względu na przynależność państwową.
Unijna legislacja w tej dziedzinie rynku wewnętrznego ma na celu m. in. zapewnienie harmonijnego rozwoju rynku pracy i dostępu do niego wszystkim zainteresowanym (bez względu na przynależność państwową), stworzenie warunków do wzajemnego uznawania dyplomów oraz zagwarantowanie przemieszczającym się osobom wszelkich praw socjalnych, również w dziedzinie edukacji i ochrony zdrowia.
 4. Swoboda przepływu kapitału
Zasada swobodnego przepływu kapitału odnosi się do samodzielnych transakcji finansowych, nie związanych z przepływem towarów, usług czy osób. Stanowi ona zarazem niezbędny warunek korzystania z pozostałych swobód, np. prowadzenia działalności gospodarczej na terenie innego państwa członkowskiego.
Obywatele UE uzyskali prawo nieskrępowanego wyboru miejsca zakładania swych rachunków bankowych i utrzymywania lokat oraz dokonywania operacji bankowych we wszystkich krajach członkowskich.

14. Na czym polega swoboda przepływu towarów w UE?

Swobodny przepływ towarów
Na rynku nie ma granic, a więc i barier celnych. Wszystkie towary podlegają tym samym normom i wymogom certyfikacyjnym i powinny być obłożone takimi samymi podatkami. Osiągniecie tak daleko posuniętej liberalizacji obrotów towarami pomiędzy państwami członkowskimi wymagało zniesienia wszelkich barier taryfowych oraz pozataryfowych, np. fiskalnych, jakościowych czy ilościowych. Zasada swobodnego przepływu towarów dotyczy zarówno wyrobów przemysłowych, jak i produktów rolnych oraz spożywczych.

15. Na czym polega polityka konkurencji w Unii Europejskiej?

Tworzenie wspólnego rynku, a następnie dochodzenie do rzeczywiście jednolitego rynku europejskiego wymagało ustalenia odpowiednich reguł w dziedzinie konkurencji, tak aby nie mogła być ona sztucznie zakłócana poprzez działanie podmiotów gospodarczych lub rządów. W ten sposób wykształciła się wspólna polityka w sferze konkurencji, obejmująca przede wszystkim: kontrolę fuzji przedsiębiorstw, porozumień między przedsiębiorstwami i ewentualnego wykorzystywania przez nie dominującej pozycji na rynku oraz warunków działania monopoli państwowych, a także reguły rządzące pomocą państwa i liberalizację rynku zamówień publicznych. Wspólnotowe reguły ochrony zasad konkurencji odnoszą się zarówno do przedsiębiorstw prywatnych, jak i publicznych, a wspólnotowe prawo w tym zakresie ma pierwszeństwo wobec prawa narodowego.
Duże uprawnienia w nadzorowaniu przestrzegania zasad konkurencji ma Komisja Europejska (m.in. wydaje ona zgodę na fuzje większych przedsiębiorstw). Decyzje Komisji są zaskarżalne w Trybunale Sprawiedliwości, który może je utrzymać, zmienić lub uchylić.
Subwencje lub pomoc państwa mogą prowadzić do zakłócenia konkurencji. Art. 92-94 Traktatu o WE przewidują procedurę kontrolowania pomocy publicznej przez Komisję Europejską. Pewne formy pomocy są jednak dozwolone, w tym przede wszystkim pomoc o charakterze socjalnym w indywidualnych przypadkach oraz pomoc w celu naprawienia szkód wyrządzonych klęskami żywiołowymi. Ponadto, za zgodą Komisji Europejskiej, dopuszczalna jest pomoc w celu wsparcia rozwoju gospodarczego obszarów o szczególnie niskim standardzie życia lub szczególnie wysokim bezrobociu, pomoc służąca promowaniu realizacji ważnych - w kontekście ogólnoeuropejskim - projektów np. na rzecz wspierania europejskiego dziedzictwa kulturowego oraz pomoc mająca ułatwić rozwój pewnych rodzajów działalności gospodarczej itp. Szczególne reguły pomocy na rzecz określonych regionów czy sektorów wynikają ze wspólnej polityki regionalnej i strukturalnej (patrz niżej).

16. Jak Unia Europejska chroni konsumentów?

Ochrona konsumentów w Unii Europejskiej: Dziesięć podstawowych zasad

1. Konsumenci mają możliwość zakupu artykułów według własnego uznania i w wybranym przez siebie miejscu

2. Konsumenci mają prawo do zwrotu niesprawnych artykułów

3. Konsumentów chronią wysokie normy bezpieczeństwa żywności i innych towarów konsumpcyjnych

4. Konsumenci mają prawo wiedzieć, co spożywają

5. Konsumentom należy zapewnić uczciwe warunki umów

6. Konsumenci mają prawo do zmiany zdania

7. Konsumentom należy ułatwiać porównanie cen

8. Konsumenci nie mogą być wprowadzani w błąd

9. Konsumentom należy zapewnić ochronę podczas urlopu

10. Konsumentom należy zapewnić pomoc w skutecznym rozstrzyganiu sporów transgranicznych

17. Co to jest, jakie ma kompetencje Komisja Europejska?

KOMISJA EUROPEJSKA

Od 1993 roku występuje pod tą nazwą i jest jednym z głównych ponadnarodowych organów zarządzającą-wykonawczych WE.

Genezy Komisji należy szukać w postanowieniach Traktatu EWWiS (1951r.), który powoływał wysoką władzę jako ponadnarodowy organ w organizacji międzynarodowej. Pozwalało jej to podejmować decyzje wiążące państwa członkowskie pod groźbą sankcji.

Traktaty Rzymskie (1957r.) ustanawiały Komisje dla każdej ze wspólnot (EWG, EUROATOM) i dopiero Traktat o fuzji usytuował Komisję jako organ wspólny dla 3 Wspólnot.

Jest to organ kolegialny działający większością głosów. Liczba członków Komisji zmienia się wraz z ewolucją? tej instytucji i akcesją do Wspólnot kolejnych państw (obecnie 25 komisarzy). Członkowie KE są niezależni od swych rządów narodowych.

KE odgrywa centralną rolę w wypracowywaniu decyzji w najważniejszych dziedzinach polityki europejskiej.

Komisja Europejska ma następujące zadania:

Komisja Europejska ma 3 role do spełnienia:

    1. Siła napędowa procesu integracyjnego (przysługuje jej monopol inicjatywy w procesie uchwalania aktu prawnego),

    2. Strażniczka traktatów - czuwa nad egzekucją prawa,

    3. Egzekutywa Wspólnoty, gdyż obok Rady, realizuje akty prawne na szczeblu Wspólnoty i wykonuje budżet.

Komisja ma prawo wnoszenia skarg do ETS, reprezentowana jest w państwach trzecich i przy organizacjach międzynarodowych.

Podział administracyjny Komisji ustanowiony jest przez regulamin wewnętrzny. Wyodrębnia on DYREKCJE (dyrektoriaty) GENERALNE i służby specjalne. Obecnie istnieją 24 dyrekcje (dyrektoriaty) generalne.

Do najważniejszych stałych służb specjalnych (mogą być także powoływane w zależności od potrzeb) zalicza się:

Personel Komisji (razem z osobami zatrudnionymi w różnych agendach w krajach członkowskich) liczy ponad 21 tyś urzędników.

Siedziba - BRUKSELA

18. Jakie ma kompetencje Parlament Europejski?

PARLAMENT EUROPEJSKI

Powołany na mocy Traktatu Paryskiego w 1951r. jako zgromadzenie sprawujące kontrolę nad innymi organami Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.

Składa się obecnie z 724 deputowanych, wybieranych w wyborach bezpośrednich na 5 lat . deputowani tworzą wielonarodowe frakcje polityczne. Po osiągnięciu 27 krajów członkowskich będzie liczył 732 deputowanych (na mocy Traktatu Nicejskiego 2000).

Deputowani są niezależni w sądach i opiniach - nie mogą być sterowani przez rządy krajów z których pochodzą.

Kompetencje:

Jest organem jednoizbowym, obraduje na sesjach, tworzy komisje stałe i tymczasowe (nie dłużej niż 12 miesięcy).

Działa bezwzględną większością oddanych głosów z wyjątkiem postanowień Traktatu przewidujących większość kwalifikowaną (3/5 lub 2/3)

Siedziba - STRASBURG, komisje zbierają się w Brukseli natomiast Sekretariat Generalny i jego wydziały ulokowane są w Luksemburgu.

Polska ma 54 mandaty (52 na mocy Traktatu Nicejskiego i 2 tymczasowe z tytułu opóźnienia członkostwa Rumunii i Bułgarii).

19. Jak zmieniały się cele regionalnej polityki strukturalnej?

Pożądane w przyszłości stany rzeczy w sferze gospodarczej i społecznej, określone w ramach Jednolitego Rynku przez Unię Europejską. Skonkretyzowano je w sześciu Celach rozwojowych.

Cel 1 - promocja rozwoju i dostosowań strukturalnych w regionach słabiej rozwiniętych.

Cel 2 - restrukturyzacja regionów, w których następuje upadek przemysłu.

Cel 3 - zwalczanie długotrwałego bezrobocia oraz umożliwienie ludziom młodym wejścia w życie zawodowe.

Cel 4 - umożliwienie pracownikom adaptacji do zmian w przemyśle i systemie produkcji.

Cel 5a - przyspieszenie dostosowania struktur rolnych w ramach -> Wspólnej Polityki Rolnej.

Cel 5b - pomoc w rozwoju i zmianach strukturalnych obszarów wiejskich

Cel 6 - promocja rozwoju i dostosowań strukturalnych w regionach o małej gęstości zaludnienia.

Z punktu widzenia polityki regionalnej najważniejsze są Cele 1 , 2, 5b, 6, określane jako regionalne. Są one realizowane w regionach: wiejskich, słabiej rozwiniętych, posiadających niską populację bądź przestarzały przemysł. Pozostałe Cele (3, 4, 5a) nie odnoszą się do regionów, lecz do państw i nazywane są celami horyzontalnymi (co oznacza, że nie są ograniczone do pewnych regionów, lecz mogą być realizowane na całym terytorium Unii).

Głównym źródłem finansowania Celów Polityki Strukturalnej są -> Fundusze Strukturalne. Udział finansowy -> beneficjentów w realizacji Celów jest uzależniony od sytuacji społeczno-gospodarczej regionu, od Celu jakiemu przyporządkowano dany region oraz od rodzaju podejmowanych działań.

Począwszy od roku 2000 liczba celów zostanie zredukowana do trzech.

Cel 1 - rozwój i dostosowania strukturalne w regionach słabiej rozwiniętych. Będzie to cel regionalny obejmujący dotychczasowe cele 1 i 6.

Cel 2 - ekonomiczna i socjalna transformacja obszarów o zaburzonej strukturze gospodarki (obszary przemysłowe, rolnicze, miejskie i zależne od rybołówstwa). Będzie to również cel regionalny obejmujący dotychczasowe cele 2 i 5b.

Cel 3 - modernizacja polityki i systemów edukacji, szkoleń oraz zatrudnienia. Będzie to cel horyzontalny wspierający finansowo rozwój zasobów ludzkich we wszystkich państwach członkowskich UE.

20. Jakie działania i przedsięwzięcia finansuje Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego?

Glównym celem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest niwelowanie dysproporcji w rozwoju regionów panstw Unii Europejskiej. Z jego środków współfinansowane są rozwój i dostosowanie strukturalne regionów opóźnionych w rozwoju oraz przekształcenie strukturalne terenów silnie uzależnionych od upadających gałęzi przemysłu.

Pomoc obejmuje inicjatywy w dziedzinach:

21. Jak Polska korzysta z funduszy strukturalnych?

Pieniądze na wzrost
Unia Europejska przeznaczyła dla Polski ponad 12,8 miliarda euro (dokładniej: 12 809,7 mln euro). Przy czym łączna suma środków publicznych (zarówno krajowych, jak i wspólnotowych), jakie mogą być zaangażowane w realizację Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006, sięga kwoty 17 673 mln euro. Na dostępne środki wspólnotowe to składa się współfinansowanie siedmiu programów operacyjnych realizowanych w ramach Podstaw Wsparcia Wspólnoty w wysokości 8 275,8 mln euro, współfinansowanie dwóch Inicjatyw Wspólnoty (Interreg oraz Equal) w wysokości 355,3 mln euro oraz środki Funduszu Spójności wynoszące 4 178,6 mln euro.
Fundusze mają sprawić, że polska gospodarka stanie się bardziej konkurencyjna, w większym stopniu oparta na wiedzy i przedsiębiorczości. Pomogą zmniejszyć bezrobocie, podziały społeczno-ekonomiczne oraz różnice w poziomie rozwoju regionalnego.

Jak osiągnąć ten cel
Do osiągnięcia tego strategicznego celu służy przede wszystkim 7 programów operacyjnych (jednym z nich jest Pomoc techniczna - służy przede wszystkim instytucjom zaangażowanym we wdrażanie unijnych środków). Ponadto Polska korzysta z Funduszu Spójności, finansującego wielkie projekty infrastrukturalne, oraz z mniejszych programów UE (Interreg i Equal).

Poszczególne programy operacyjne przyporządkowano rozwojowi różnych dziedzin życia społecznego i gospodarczego w Polsce. Odpowiadają im cele główne. Wyznaczono priorytetowe dziedziny, które precyzują główne kierunki zmian. Priorytety zaś realizowane są poprzez konkretne działania.

 Czemu służą programy operacyjne

Programy z lat 2004-2006:

22. Co to jest Europejski Fundusz Socjalny i jakie cele realizuje?

Powstał jako pierwszy z Funduszy na mocy Traktatu ustanawiającego EWG (1957). Jego głównym celem jest walka z bezrobociem na obszarze państw członkowskich. Środki z tego Funduszu przeznaczane są przede wszystkim na pomoc dla regionów i grup społecznych zagrożonych szczególnie wysoką stopą bezrobocia (np. w restrukturyzowanych sektorach gospodarki), a także na szkolenia i staże ludzi młodych (do 25 roku życia) dopiero wkraczających na rynek pracy.
Do zadań Funduszu należy także integracja społeczna, przez którą rozumiane jest wyrównywanie szans płci na rynku pracy, a także rozwój przedsiębiorczości, który implikuje wzrost zatrudnienia. Fundusz Socjalny dysponuje kwotą 60 miliardów Euro, co stanowi 30% kwoty 195 miliardów Euro przeznaczonej na Fundusze Strukturalne w latach 2000 - 2006.

23. Na czym polega Wspólna Polityka Handlowa Unii Europejskiej?

Unia celna obok zniesienia ceł w obrocie wewnętrznym zakłada również prowadzenie wspólnej polityki handlowej wobec krajów trzecich. Proces dochodzenia do unii celnej miał trwać, na mocy Traktatu Rzymskiego o EWG, dwanaście lat (1958-1969). Na półtora roku przed upływem tego terminu, 1 lipca 1968 r., zniesiono cła w obrocie między państwami członkowskimi oraz wprowadzono wspólną taryfę celną w stosunku do państw trzecich. Inne narzędzia polityki handlowej (środki polityki eksportowej, ochrona przed dumpingiem oraz nadmiernym subsydiowaniem itd.) ujednolicono, zgodnie z wstępnymi założeniami, 1 stycznia 1970 r. W tym samym momencie Wspólnota przejęła od państw członkowskich uprawnienia w dziedzinie zawierania umów handlowych i współpracy gospodarczej z państwami trzecimi, a stosowne kompetencje zostały przeniesione z rządów krajowych na Komisję Europejską. To ona reprezentuje obecnie państwa członkowskie Wspólnot Europejskich w negocjacjach handlowych z krajami trzecimi i w ramach organizacji międzynarodowych (np. WTO, UNCTAD, OECD).
Wspólnoty Europejskie zawierają z krajami trzecimi zasadniczo trzy rodzaje umów: gospodarczo-handlowe (zwane czasem umowami o partnerstwie i współpracy), umowy o stowarzyszeniu oraz umowy sektorowe (odnoszące się do poszczególnych dziedzin). Umowy te są negocjowane i zawierane przez Wspólnoty Europejskie, funkcjonujące jako samodzielne podmioty prawa, lub w imieniu Wspólnot Europejskich i ich państw członkowskich.
Z trzema krajami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) - Islandią, Liechtensteinem i Norwegią - łączy Wspólnoty Europejskie Układ o Stworzeniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) z 1992 r. (Szwajcaria podpisała Układ, ale ostatecznie do niego nie przystąpiła, na skutek negatywnego wyniku referendum). Funkcjonowanie EOG opiera się na zasadzie tzw. czterech wolności - swobodzie przepływu towarów, usług, kapitału i osób. Następnym rodzajem umów są umowy o stowarzyszeniu, zawarte przez WE i ich państwa członkowskie z dziesięcioma krajami Europy Środkowej i Wschodniej (w tym w 1991 r. z Polską) oraz Cyprem i Maltą. Wspomniane umowy powinny w ostatecznym wyniku doprowadzić do uzyskania przez te kraje członkostwa w Unii Europejskiej. Z Turcją mają WE zawarte porozumienie o unii celnej, z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku - łączy je Umowa o Partnerstwie (zastąpiła Konwencję z Lome), z krajami basenu Morza Śródziemnego - zbiór umów, które mają doprowadzić do powstania Partnerstwa Euro-Śródziemnomorskiego w okresie do 2010 r. Rozbudowana sieć umów łączy też Wspólnoty (i ich państwa członkowskie) ze Stanami Zjednoczonymi i Kanadą, Japonią, z krajami ASEAN-u, MERCOSUR-em oraz krajami byłego Związku Radzieckiego.

24. Na jakich warunkach Polska weszła do Unii Europejskiej - omów najważniejsze.

Układ Europejski jest dla Polski zasadniczym wyborem geopolitycznym, który determinuje nasz rozwój gospodarczy, społeczny i kulturalny. Umowa o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi określa zasady wzajemnych stosunków gospodarczych stron, a także reguluje wiele innych kwestii, m.in. przewiduje dostosowanie prawa polskiego do prawa europejskiego (art. 68, 69). Działania o charakterze dostosowawczym w obrębie prawa przesądzić mogą o powodzeniu całego procesu integracji Polski z Unią Europejską.

Układ Europejski stawia trzy główne cele. Pierwszy, to promowanie współpracy gospodarczej, popieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych między stronami, sprzyjających rozwojowi gospodarczemu w Polsce, stworzenie podstawy do pomocy finansowej i technicznej Wspólnot dla Polski oraz popieranie współpracy w dziedzinie kultury. Drugi cel polega na ustanowieniu odpowiednich ram dialogu politycznego, który umożliwi rozwój stosunków politycznych między stronami Układu. Zadania te mają charakter współtworzący kompleksowe więzi między stronami. Trzecim celem jest stworzenie właściwych ram integracji Polski ze Wspólnotami. Należy podkreślić, iż zadanie to ma charakter samoistny i nadaje Układowi Europejskiemu cechy umowy przejściowej, stowarzyszenie bowiem nie jest celem ostatecznym, a jedynie narzędziem integracji i koniecznym etapem na drodze Polski do Unii Europejskiej. Właściwym celem integracji ze Wspólnotami jest osiągnięcie statusu członka Unii. To jednostronne oświadczenie woli naszego kraju jest zawarte w preambule do Układu Europejskiego i zostało zaakceptowane w deklaracji kopenhaskiej Rady Europejskiej - w czerwcu 1993 r.- zapowiadającej przyjęcie Polski do UE.

Założenia strategii dostosowawczej

Zbliżanie istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Polski do prawa europejskiego, dostosowanie naszej gospodarki do standardów europejskich jest istotnym elementem procesu integracji. W szerszym wymiarze należy rozumieć ten proces jako dostosowanie całego naszego systemu prawnego do systemu prawnego Unii Europejskiej. Zobowiązania Polski w zakresie dostosowywania prawa mają charakter jednostronny. Przystąpiliśmy do ich wypełniania zanim jeszcze Układ wszedł w życie. Była to zarazem deklaracja naszych intencji, dzięki której zyskaliśmy znaczące przyspieszenie procedury dostosowawczej w stosunku do terminów zapisanych w Układzie.

Zbliżanie polskich przepisów prawnych do prawa europejskiego traktowaliśmy od początku jako element strategii naszego dostosowania do nowoczesnych wzorców prawnych obowiązujących we współczesnym świecie. Prawo europejskie jest w wielu wypadkach prekursorem takich właśnie rozwiązań. Zapis art. 68 Układu Europejskiego gwarantuje ustawodawcy polskiemu swobodę w określaniu priorytetów i tempa zbliżania naszego prawa do prawa europejskiego. Zawarte w nim stwierdzenie o obowiązku dołożenia najlepszych starań, jakie powinniśmy podjąć, aby zapewnić zgodność naszego obecnego i przyszłego prawodawstwa z prawodawstwem europejskim, ma charakter porządkujący i niejako dyscyplinujący. Nie ogranicza ono natomiast możliwości wyboru środków dostosowawczych przez stronę polską.

Przyjęto założenie, że budowa nowego porządku prawnego musi odbywać się w precyzyjnie zaplanowanych etapach. Powinien to być proces płynny. Fazą, która poprzedziła rozwiązania formalne i systemowe, było określenie, które z norm Układu Europejskiego mają charakter samowykonawczy, tzn. nie wymagają dalszych zabiegów prawnych, by mogły być realizowane, a które wymagają dalszych prac nad wydaniem właściwych regulacji prawa polskiego. Konieczne stało się tu rozróżnienie zabiegów formalnoprawnych od organizacyjnych, które muszą być podjęte dla tego typu norm Układu . Chodzi m.in. o upowszechnienie wiedzy w poszczególnych resortach, dla których wynikają z tych norm konkretne obowiązki. Przykładem takiego działania jest opracowanie "Komentarza do Układu Europejskiego". Toczyliśmy wiele dyskusji, zastanawiając się, jaką formę powinny przybrać czynności związane z dostosowywaniem polskiego prawa do standardów wspólnotowych: czy jednej wielkiej, zbiorczej ustawy, która całościowo odniosłaby się do wprowadzenia w życie norm samorealizujących się w Układzie Europejskim, dokonując przy tym odpowiednich zmian w wielu ustawach, czy też większej liczby aktów, zmieniających już istniejące. Każde z tych rozwiązań ma tyle samo zalet, co i wad; przeważa, jak się dzisiaj wydaje, druga z tych metod.

Zachowanie ciągłości i spójności własnego porządku prawnego powinno być niewzruszoną zasadą postępowania przy pracach dostosowawczych. Wymaga to przestrzegania reguł wyboru środków proporcjonalnych do zamierzonego celu. Stąd właśnie wynika konieczność elastycznego stosowania różnych technik dostosowawczych w odniesieniu do różnych obszarów prawa. Nie da się bowiem zbudować jednego modelu postępowania w obrębie całego systemu prawa. Zakłada się równoległe stosowanie wszystkich metod, a więc: ujednolicające regulacje prawne, zbliżające (tak jak o nich mówi art. 100 Traktatu Rzymskiego), metody zakładające koegzystencję regulacji krajowej i wspólnotowej (taki układ można zaobserwować w dziedzinie prawa o konkurencji w krajach Unii), metody prowadzące do wzajemnego uznawania istniejących rozwiązań krajowych za równoważne (np. przy uznawaniu skuteczności orzeczeń, dyplomów i świadectw) i metody dostosowawcze, osiągające harmonizację na drodze wprowadzania nowych elementów do zastanego układu, a ponadto wprowadzanie unormowań wspólnotowych jako alternatywnych w stosunku do krajowych (np. w dziedzinie norm i standardów technicznych). Zależeć to będzie od obszaru prawa i etapu, w którym obszar ten będzie dostosowywany. Działania systemowe, a wraz z nimi wybór określonych metod harmonizacyjnych są pierwszą i bodajże najważniejszą płaszczyzną osiągania spójności prawa polskiego z prawem europejskim i ze zrozumiałych względów - ich dalekosiężne konsekwencje - muszą być rozłożone w czasie. Nie jest możliwe dokonanie głębokich, a zarazem trwałych, zmian w sposób gwałtowny.

Procesy dostosowawcze muszą objąć wszystkie dziedziny naszej gospodarki. Powodzenie tych działań uzależnione jest m.in. od znajomości zasad i mechanizmów funkcjonowania Unii oraz ewentualnych skutków przystąpienia Polski do tego ugrupowania. Dobre przygotowanie do integracji pozwoli polskiej gospodarce lepiej wykorzystać szanse stworzone przez uzyskanie członkostwa, a jednocześnie zminimalizować przewidywane zagrożenia.
Negocjacje są prowadzone w tzw. obszarach negocjacji akcesyjnych, które dzielą się na:
1. Nauka i badania
2. Edukacja, kształcenie i młodzież
3. Ochrona konsumentów i zdrowia
4. Telekomunikacja i technologie informacyjne
5. Statystyka
6. Polityka przemysłowa
7. Małe i średnie przedsiębiorstwa
8. Kultura i polityka audiowizualna
9. Unia celna
10. Rybołówstwo
11. Prawo spółek
12. Stosunki zewnętrzne
13. Swobodny przepływ towarów
14. Polityka konkurencji
15. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
16. Unia gospodarcza i walutowa
17. Polityka społeczna i zatrudnienia
18. Energia
19. Swobodny przepływ kapitału
20. Swobodny przepływ usług
21. Polityka transportowa
22. Swobodny przepływ osób
23. Kontrola finansowa
24. Ochrona środowiska
25. Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
26. Rolnictwo
27. Finanse i budżet
28. Polityka regionalna
29. Podatki
30. Instytucje
31. Inne

25. Co to są okresy przejściowe - podaj jeden przykład

Okresy przejściowe - to okresy wprowadzone przez Unię Europejską głównie w stosunku do nowych krajów członkowskich Wspólnoty, jednak w niektórych wypadkach nakładane są wobec dotychczasowych krajów członkowskich, a niekiedy wobec wszystkich członków Wspólnoty. Ich celem jest umożliwienie poszczególnym członkom Wspólnoty (wobec których zostały zastosowane) bezwzględnego zastosowania się do prawa wspólnotowego (w tym okresie kraje członkowskie mają czas na dostosowanie prawa wspólnotowego w krajowym ustawodawstwie). Okresy przejściowe w przepływie pracowników

Obecne okresy przejściowe zostały wprowadzone na 7 lat, jednak zgodnie z zasadą "2+3+2":

  1. 2-letni okres przejściowy: 1 maja 2004 - 30 kwietnia 2006

  2. 3-letni okres przejściowy: 1 maja 2006 - 30 kwietnia 2009

  3. 2-letni okres przejściowy: 1 maja 2009 - 30 kwietnia 2011

  4. obowiązywanie całości prawa wspólnotowego we wszystkich krajach członkowskich UE-25: od 1 maja 2011 roku

Poszczególne kraje Piętnastki (UE-15) mogą zrezygnować ze stosowania kolejnych okresów. Wszystkie okresy przejściowe muszą zostać zniesione z dniem 1 maja 2011 roku. Podobne okresy przejściowe zostaną zastosowane wobec krajów wstępujących do UE w 2007 roku: Rumunia, Bułgaria.

W praktyce stosowanie okresów przejściowych przez Unię prowadzi do zaniechania przestrzegania zasady swobodnego przepływu osób (zapisanej w Traktacie z Maastricht) w trakcie trwania tych okresów.

Pierwszy etap

W okresie 01.05.2004-30.04.2006 okresy przejściowe zostały wprowadzone przez:

Drugi etap

Obecnie w 3-letnim okresie przejściowym (01.05.2006-30.04.2009) okresy przejściowe utrzymało 8 spośród 25 krajów członkowskich UE(Austria, Niemcy, Włochy, Belgia, Dania, Francja, Luksemburg, Holandia), z czego 6 zdecydowało się je stopniowo znosić.

Trzeci etap

Już teraz dwa kraje - Austria i Niemcy zapowiedziały, że utrzymają okresy przejściowe w swobodnym przepływie osób na kolejny 2-letni okres (już ostatni), czyli do 30 kwietnia 2011 roku.

26. Jak UE kształtuje swoje stosunki z krajami trzecimi?

Wspólna Polityka Handlowa, polityka rozwojowa i współpraca humanitarna.

Dotyczy to zawieranych umów z krajami trzecimi (które teoretycznie mogą nie przestrzegać praw człowieka).

Pojawiła się konieczność wprowadzenia odpowiednich klauzul, które gwarantowałyby ochronę praw człowieka lub w razie niespełniania tych wymagań - dopuszczały umowy o współpracy.

Formy współpracy z krajami trzecimi

Obok USA z Kanadą oraz Japonii z krajami ASEAN. UE jest jednym z centrów dynamicznego rozwoju w globalnej gospodarce trzecich. Wobec krajów trzecich występuje jako odrębne ugrupowanie integracyjne, prowadzące wspólną zewnętrzną politykę gospodarczą. Szeroki system powiązań regulowany jest odpowiednimi postanowieniami Traktatu WE. W ramach wzajemnych stosunków handlowych i politycznych wykształciły się różne formy porozumień z krajami trzecimi. Można do nich zaliczyć: układy o rozszerzeniu UE o nowe kraje członkowskie, różnorodne rodzaje

stowarzyszenia (w zależności od sytuacji politycznej i gospodarczej kraju partnerskiego), układy handlowe (preferencyjne i niepreferencyjne) oraz uczestnictwo w negocjacjach i umowach wielostronnych. Wiele krajów dąży do zacieśniania więzi z UE zawierając układy, zapewniające instytucjonalne ramy dla długotrwałej współpracy.

Podstawy prawne współpracy

Podstawą prawną układów z krajami trzecimi są art. 131-134 oraz art. 300 Traktatu o WE. Opisane w nich procedury służą zawieraniu porozumień zarówno z pojedynczym krajem, grupą państw jak i organizacjami międzynarodowymi. Biorąc pod uwagę zakres współpracy handlowej i gospodarczej umowy możemy podzielić na dwie grupy: handlowe i mieszane. Pierwsza grupa porozumień podlega zasadom wspólnej polityki handlowej, która obowiązuje od01.01.1970 r., natomiast do umów mieszanych można zaliczyć układy stowarzyszeniowe, wyłączone z zakresu wspólnej polityki handlowej.

Cele umów stowarzyszeniowych

Głównym celem umów stowarzyszeniowych jest tworzenie szczególnych i uprzywilejowanych stosunków Wspólnoty z krajami trzecimi. Zasadniczą kwestią jest liberalizacja handlu towarami, przede wszystkim przemysłowymi. Produkty „wrażliwe” (stal, tekstylia) stanowią wyjątek we wzajemnej wymianie a decyzje o ich swobodnym obrocie wymagają długotrwałych negocjacji. Handel artykułami rolnymi, objętymi w ramach WE zasadami wspólnej polityki rolnej, również podlega mniej preferencyjnemu traktowaniu. Wynikiem tego może być zniesienie lub obniżenie ceł tylko na określone ilości wybranych produktów rolnych, pochodzących jedynie z państw - partnerów umowy.Celem porozumień może być również uregulowanie rynku usług, obrotu płatniczego i kapitałowego oraz kwestii związanych z przemieszczaniem się osób. Umowy dotyczą także pomocy finansowej i technicznej dla kraju stowarzyszonego.

27. Jakie są relacje między UE a GATT/WTO?

28. Wymień wspólne polityki UE - omów jedną z nich

Podstawowe wspólne polityki WE to:

Prowadzona przez Wspólnotę Europejską polityka regionalna (i strukturalna) ma na celu zbliżenie poziomu rozwoju gospodarczego i dobrobytu społeczeństw w poszczególnych krajach i regionach wchodzących w skład Wspólnoty. Potrzeba prowadzenia takiej polityki uwidoczniła się wraz z rozwojem WE, dochodzeniem do jednolitego rynku europejskiego oraz procesem zwiększania składu członkowskiego (w tym o kilka uboższych państw z południa Europy oraz Irlandię). Mogła ona być konsekwentnie rozwijana dopiero od 1972 r., kiedy to zapewniono na ten cel odpowiednie środki finansowe (z Europejskiego Funduszu Socjalnego oraz Europejskiego Funduszu Gwarancji i Orientacji Rolnej), a następnie utworzono Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Za przełomową datę w tworzeniu nowoczesnej polityki regionalnej (w tym strukturalnej) Wspólnoty Europejskiej uważa się podpisanie w 1986 r. Jednolitego Aktu Europejskiego, na mocy którego do Traktatu o WE wprowadzono Tytuł V. Spójność ekonomiczna i socjalna. Na jego podstawie przeprowadzono reformę trzech, wspomnianych powyżej funduszy strukturalnych, które od tego czasu funkcjonują w sposób skoordynowany. Wprowadzono też zasadę współfinansowania rządowej polityki strukturalnej z kasy WE oraz ustalono cele i reguły świadczenia pomocy strukturalnej. Na mocy Traktatu o UE z Maastricht utworzony został Fundusz Spójności, przeznaczony na finansowanie projektów z dziedziny ochrony środowiska i inwestycje infrastrukturalne w tych krajach członkowskich, w których poziom PKB na jednego mieszkańca jest niższy od 90 proc. średniej dla całej UE.

Obecnie, udział środków finansowych przeznaczonych na politykę regionalną (w tym strukturalną) w ogólnym budżecie UE sięga ok. 35 proc. Oznacza to, że polityka regionalna pochłania największe, po Wspólnej Polityce Rolnej, kwoty.

29. Jakie znasz traktaty dotyczące UE?

Traktaty są umowami międzynarodowymi. Można je podzielić na 2 grupy:

I. Traktaty założycielskie WE i UE:

Belgia, Holandia, Luxemburg (BENELUX), Francja, Niemcy, Włochy - państwa te integrowały się do różnych spraw.

Do źródeł prawa pierwotnego zalicza się też traktaty, nowelizujące powyższe traktaty:

II. Traktaty akcesyjne, mocą których do UE przyjmowane są nowe państwa członkowskie; takie traktaty podpisano dotychczas w 1972r, 1979r, 1985r, 1994r, 2003r (Traktat Ateński).

W Traktatach Akcesyjnych a także w Traktatach Akcesyjnych będących ich załącznikami oprócz licznych postanowień określających szczegółowe warunki przystępowania danego państwa do UE, znajdują, znajdują się też postanowienia zmieniające przepisy traktatów założycielskich Wspólnot i UE, np. dotyczące liczebnego składu organów oraz wymagań większości głosów, niezbędnych do podjęcia uchwał.

Traktaty są wielostronnymi umowami międzynarodowymi państw europejskich. Państwa te poprzez zawarcie traktatów stały się członkami Wspólnot Europejskich a od 1993r - Unii Europejskiej.

30. Co oznacza nadrzędność prawa UE - podaj przykład

Na dorobek wspólnotowy (tzw. ACQUIS COMMUNAUTAIRE) składa się całe dotychczasowe prawo UE wraz z ukształtowanymi sposobami jego rozumienia i stosowania, polityki wspólnotowe, orzecznictwo sądowe, zwyczaje a także wartości tkwiące u podstaw funkcjonowania UE.

Granice tego pojęcia nie zawsze są wyraźne. Ma to istotne znaczenie przy przystępowaniu kolejnych krajów członkowskich, dla których podstawowym kryterium członkowstwa jest przyjęcie całego acquis.

. Prawo UE a państwo państw członkowskich.

Prawo WE stanowi odrębny porządek prawny. Taki charakter nie wyklucza a wręcz zakłada występowanie jego różnorodnych powiązań z prawem państw członkowskich.

Zasada pierszeństwa prawa wspólnotowego wobec prawa państw członkowskich.

TWE nie zawiera przepisów, które wprost normowałyby sposób roztrzygania konfliktów między normami prawa wspólnotowego a normami prawa państw członkowskich.

Konflikty takie powstaja w razie niezgodnosci norm należących do obu omawianych porządków prawnych, tj.w sytuacjach gdy nie można jednocześnie spełnić norm należących do obu systemów prawnych.

ETS proklamował zasadę pierszeństwa prawa wspólnotowego nad prawem państw członkowskich. Oznacza ona, że żadne przepisy prawa krajowego nie mogą przeważać nad prawem wywodzącym się z Traktatu, będącym niezależnym źródłem prawa.

Zasada ta ma wobec norm prawa karajowego nieograniczony zasięg. Oznacza to że z pierszeństwa korzystają wszystkie normy prawa wspólnotowego, zawarte zarówno w prawie pierwotnym jak i wiążących aktach prawa pochodnego.

Państwo członkowskie nie może się powołac na żadne normy swojego porządku prawnego, które byłyby wyłączone spod działania zasady pierszeństwa prawa wspólnotowego.

Z pierszeństwa korzystają normy prawa wspólnotowego niezależnie od tego czy są wcześniejsze czy późniejsze niezgodne z nimi normy prawa krajowego.

Bezpośrednie obowiązywanie i stosowanie prawa wspólnotowego oraz jego bezpośredni skutek.

Bezpośrednie obowiązywanie prawa wspólnotowego oznacza, ze normy tego prawa od dnia ich wejścia w życie stają się automatycznie częścią porządku prawnego obowiązującego w państwach członkowskich, obok norm prawa krajowego, bez potrzeby ich inkorporacji.

Prawo wspólnotowe nie staje się prawem krajowym ale zachowuje swoją odrębność. W razie konfliktu norm obu porządków prawnych, normy prawa wspólnotowego korzystają z pierszństwa.

Bezpośrednie stosowanie prawa wspólnotowego jest konsekwencją jego bezpośredniego obowiązywania dla organów państw członkowskich, które są obowiazane opierać swoje działania na ramach prawa wspólnotowego obok norm prawa krajowego.

Bezpośrednio obowiązuje i powinny być bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich wszystkie wiążące normy prawa wspólnotowego zawarte we wszelkich źródłach prawa wspólnotowego.

Przez bezpośredni skutek norm prawa wspólnotowego rozumie się tę ich właściwość, że mogą one być samodzielnym źródłem praw lub obowiązków jednostek (osób fizycznych lub prawnych). Jednostki te mogą powoływać się na bezpośrednio skuteczne normy prawa wspólnotowego w postępowaniach przed sądami krajowymi i z norm tych wywodzić swoje prawa.

Wykładnia prawa państw członkowskich zgodnie z prawem wspólnotowym.

Sądy państw członkowskich maja obowiązek interpretowania prawa krajowego zgodnie z prawem wspólnotowym.

Jeśli chodzi o prawo krajowe podlegające prawowspólnotowej wykładni, to są nią objęte nie tylko przepisy wydane specjalnie w celu wykonania prawa wspólnotowego (np.implementowanie dyrektyw) ale także inne przepisy, bez względu na to czy są późniejsze czy wcześniejsze niż prawo wspólnotowe stanowiące wzorzec dla interpretacji.

W ten sposób obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem wspólnotowym stał się odrębną konstrukcją prawną zapewniającą państwu wspólnotowemu należną efektywność.

Obowiązek dokonywania prowspólnotowej wykładni spoczywa wg.ETS na sądach krajowych ale także na organach administracji publicznej.

Odpowiednia wykładnia pozwala na nadanie normom prawa krajowego takiego znaczenia przy którym przestają być one niezgodne z normami prawa wspólnotowego.

Organy państw członkowskich powołane do stosowania prawa powinny przyjąć pewną kolejność postępowania, najpierw podjąć próbę prowspólnotowej wykładni prawa krajowego, a dopiero potem jeśli taka wykładnia nie będzie w stanie wyeliminować niezgodności między prawem wspólnotowym a prawem krajowym, odmówić zastosowania prawa krajowego.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Obrona lic Ekonomia ogólne nowe
alternatywne teorie firmy, OBRONA kierunek ekonomia notatki
pytania na obrone, Dokumenty- notatki na studia, Obrona Lic Prawo Finansowe
Syllabus 45-45 Ekonomia Logistyka (I sem. lic.), AON, Ekonomia
pytania do obrony z zakresu ekonomii, UEK, obrona mgr pytania
18 OT - ekonomiczny wymiar, STUDIA EDB, Obrona narodowa i terytorialna
ODPOWIEDZI EKONOMIA OBRONA MGR
Spoleczno ekonomiczne uwarunkowania somatyczne stanu zdrowia ludnosci Polski
Ekonomia konspekt1
EKONOMIKA TRANSPORTU IX
Ekonomia II ZACHOWANIA PROEKOLOGICZNE
Ekonomia9
Czym zajmuje sie ekonomia podstawowe problemy ekonomiczne
Metody ekonometryczne 678 3
Ekonomia11

więcej podobnych podstron