ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ

Książki:

Ireneusz Durlik "Inżynieria zarządzania"

Stanisław Lis " Organizacja i planowanie produkcji w przemyśle maszynowym"

SYSTEM PRODUKCYJNY

1. System produkcyjny

System produkcyjny to:

• układ elementów składowych i relacji (więzi) między tymi elementami oraz relacji transformacji (przekształceń) czynników wejścia w czynniki wyjścia

System produkcyjny _(definicja)

• stanowi celowo zaprojektowany i zorganizowany układ materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez człowieka i służący produkowaniu dóbr przeznaczonych do konsumpcji ostatecznej lub do dalszego przerobu

2. Model systemu produkcyjnego

Sposób przedstawienia modelu:

• V ( X ) - wektor wejścia (czynniki produkcji) podsystem przetwarzania

• V ( T ) - wektor transformacji (proces przetwarzania) podsystem przetwarzania

• V ( Y ) - wektor wyjścia (god's / bad's ) podsystem przetwarzania

• V ( Z ) - wektor zarządzania podsystem zarządzania

zasilanie materiałowe, energetyczne i informacyjne

decyzje personelu zarządzającego

sprzężenia zwrotne informacyjne

Identyfikacja V ( X )

1. Kapitał niezbędny element do uruchomienia procesu wytwórczego

1. kapitał rzeczowy to techniczne wyposażenie; obejmuje:

• teren zakładu i powierzchnię produkcyjną

• wyposażenie technologiczne (maszyny, urządzenia)

• budynki, budowle

• instalacje (energetyczne, gazowe, sieci informatyczne ...)

2. kapitał finansowy to finansowe zabezpieczenie

• kapitał własny

• kapitał obcy

2. Kapitał ludzki

• top managment

• personel inżynieryjno-techniczny

• personel administracyjno-biurowy

• personel wykonawczy

• warunki pracy i płynność załogi

• kompetencje, umiejętności, doświadczenia

3. Materiały i energia

• media energetyczne

• ciepło i czynniki oziębiające

• energia elektryczna

• paliwa stałe i gazowe

• półwyroby

4. Informacje i know how

• informacje rynkowe

• prognozy rynkowe

• dokumentacje techniczne

• dokumentacje organizacyjne

• dokumentacje personalne

• poprawy produkcji

• licencja, patenty

Identyfikacja V ( T )

(to, co dalej będziemy omawiać)

Identyfikacja V ( Y )

1. God's & Bed's

• wyroby i usługi przemysłowe

• produkty uboczne

• surowce wtórne

• odpady (ścieki, wyziewy, śmieci, hałas, wibracje, szkody górnicze)

• informacje ( o jakości, o technologii, o kosztach, doświadczenia)

• Zasilenie materiałowe, energetyczne i informacyjne

3. Otoczenie systemu produkcyjnego

( W czasach systemu socjalistycznego za cel uważano produkcje, nie ważne czy to później było można sprzedać czy nie. Cel był jeden : wyprodukować. To był błąd. System produkcyjny idzie w celu zaspokojenia potrzeb a nie masowej produkcji. Najpierw musimy być pewni, że znajdzie się ktoś kto od nas kupi to co wyprodukujemy. Jeśli nie ma zbytu, to powinniśmy jak najszybciej zaprzestać produkcji. I tu kłania się problem górnictwa i restrukturyzacji.

Przyczyną tego, że spada zapotrzebowanie na węgiel jesteśmy my sami. To ludzie zaczynają bardzie doceniać, kupować np. lepsze środki do ogrzewania. Zmieniają się gusta, trzeba zmieniać produkcję dóbr.)

SYSTEM PRODUKCYJNY

OTOCZENIE NAJBLIŻSZE

• zaopatrzenie

• serwis

• sprzedaż

• marketing

• system ewidencji (księgowość)

• personel

• B+R (badanie i rozwój) <Research & Development>

OTOCZENIE KONKURENCYJNE (Układ konkurencyjny zwany ukł. Portera)

• konkurencja (w sektorze)

• dostawcy

• nowo wchodzący

• substytuty

• klient

OTOCZENIE MAKROEKONOMICZNE

• stan ekonomii

• prawo

• finanse

• układ globalny

• układ lokalny

• infrastruktura

• demografia

4. Produktywność systemu produkcyjnego

• Produktywność:

-

1. Produktywność globalna

• to relacja wektora wyjścia do wektora wejścia (czynników wytwórczych);
  

2. Produktywność cząstkowa

• relacja wektora wyjścia do poszczególnych czynników wytwórczych ;
  

Przykład:

wydajność pracy mierzymy ?stosunkiem? efektów do czynnika ludzkiego

Efekty mogą być mierzone:

• wartością produkcji

• zyskiem

• wielkością neutralną

• produkcją dodaną, itp.

Czynnik ludzki:

• zatrudnienie

• ilość zatrudnionych w ogóle

• ilość pracowników, itp.

3. Produktywność marginalna

najczęściej jednak operujemy :

Produktywność marginalna daje odpowiedź na pytanie co się stanie z wektorem wyjścia [ V(Y) ] jeśli zostanie zwiększony (zmniejszony) jeden z czynników.

PROCES PRODUKCYJNY

1. Proces produkcyjny

Proces produkcyjny

• proces transformacji wektora wejścia systemu produkcyjnego w wektor wyjścia (out put) nazywamy procesem produkcyjnym

• uporządkowany ciąg działań podjęty w celu wytworzenia produktów zaspokajających potrzeby użytkowników.

Proces produkcyjny rozpatrywany od momentu jego przygotowania, aż do momentu przekazania użytkownikom określamy jako proces produkcyjny w szerszym znaczeniu i odpowiada on angielskiemu określeniu PRODUCTION.

OPIS obejmuje:

1. opracowanie strategii produktu

2. pozyskiwanie i gromadzenie kapitału

3. projektowanie strategii zarządzania

4. projektowanie produktów (konstrukcyjne przygotowanie produktu)

5. projektowanie technologiczne produkcji

6. projektowanie organizacyjne produkcji

7. projektowanie rozplanowania produkcji (plan generalny zakładu; (obejmuje rozmieszczenie wszystkich

komórek wytwórczych)

8. projektowanie czynników materialnych i niematerialnych produkcji (szkolenie, staże)

9. zabezpieczenie i zasilanie w surowce

Procesy:

• Procesy podstawowe

• działania skierowane na surowce i materiały dla zmiany ich kształtu, własności, funkcji, struktury...

• Procesy pomocnicze

• dotyczą utrzymania ruchu (remonty), zapewnienia funkcjonowania infrastruktury, utylizacji odpadów.

• Procesy obsługi

• to obsługa administracyjna

• zabezpieczenie obiektów

• utrzymanie czystości

• Proces dystrybucji i obsługi klienta (dystrybucja i serwis)

• badania marketingowe

• sprzedaż

• obsługa serwisowa klienta.

• Procesy informacyjne

• to więzi techniczne, technologiczne, związane z wytwarzaniem produkcji , bez których proces produkcyjny nie mógłby istnieć.

• są podstawą do prowadzenia zarządzania

2. Cechy procesu produkcyjnego

Cechy procesu produkcyjnego to:

1. celowość

• proces produkcyjny jest uruchamiany dla realizacji celów produkcyjnych rozumianych jako suma wartości użytkowych dla celów produkcyjnych

2. ekonomiczność

• proces produkcyjny powinien być realizowany przy dążeniu do minimalizacji nakładów

• układ jest ekonomiczny gdy:
  

3. dynamiczność

• proces produkcyjny powinien być nastawiony na innowacje (ciągłe zmiany)

4. samouczący się system

- nabiera się doświadczenia, eliminuje się wszelkie usterki, niedokładności, braki, itp.

5. system ?względny? ?(względnie odosobniony)?

3. Klasyfikacja procesów produkcyjnych

Kryteria klasyfikacji procesów produkcyjnych

1. kryterium ciągłości

1. procesy ciągłe

• z reguły aparaturowe, na trwałe powiązane z urządzeniami produkcyjnymi, produkcja zazwyczaj zautomatyzowana "sztywnymi układami". Procesy produkcyjne ciągłe są typowymi dla ciężkiego przemysłu chemicznego, cementowego, dla energetyki i ciepłownictwa (..) Zazwyczaj przebiegają bez przerw w całodobowym cyklu pracy.

2. procesy dyskretne

• to procesy nieciągłe

• podstawową rolą w tych procesach odgrywa człowiek

• kierunek rozwoju tych procesów:

• automatyzacja

• komputeryzacja

• elastyczne procesy wytwarzania

• wzrost jakości produktów

2. kryterium stosowanych technologii

1. procesy wydobywcze

• związane z pozyskiwaniem zasobów naturalnych z ziemi, wody, powietrza.

2. procesy przetwórcze (przemysł spożywczy)

• powodują zmiany własności fizykochemicznych surowców i często prowadzą do uzyskiwania zupełnie innych materiałów.

3. procesy obróbcze

• powodują zmianę kształtów i cech powierzchni lub struktury wewnętrznej wyrobów z materiałów metalowych, z drewna, tworzyw sztucznych itp., a także uszlachetnianie wstępne surowców rolniczych przetwarzanych w artykuły żywnościowe

Subprocesy (operacje) procesów obróbczych:

• kształtowanie

• pierwotne

• plastyczne

• ubytkowe

• przez trwałe łączenie

• obróbka cieplna fizykochemiczna

• obróbka powierzchniowa

• obróbka fizykochemiczna

4. procesy montażowe

• mają na celu złożenie wyrobu z dwu lub wielu części składowych i doprowadzenie go do stanu gotowości użytkowej

Kryteria:

• montaż wyrobu finalnego

• montaż połączeń rozłącznych

• montaż stacjonarny wyrobów

5. procesy demontażowe

• projektując i montując jakikolwiek wyrób przemysłowy lub instalację techniczną należy równolegle odpowiedzieć sobie na pytanie w jaki sposób będzie się w przyszłości dokonywać demontażu i utylizacji tego wyrobu lub tych instalacji technicznych.

6. procesy naturalne i biotechnologiczne

• powodują zmianę struktury powierzchniowej i wewnętrznej materiałów, z których wykonano wyroby przemysłowe i instalacje techniczne.

3. Ze względu na cechy organizacyjne procesu możemy wyodrębnić

1. proces produkcyjny komórki produkcyjnej

2. proces produkcyjny wyrobu

3. proces produkcyjny grupy technologicznej (GT)

Podział ten jest szczególny z punktu widzenia specjalizacji produkcji. Im mniej wyrobów wytwarzanych w komórce produkcyjnej, tym łatwiej organizować proces.

GT grupa wyrobów zbliżonych technologicznych

Procesy:

• proste

(dotyczą produktów nieskomplikowanych, wykonywanych w ramach tej samej fazy technologicznej)

• złożone

(proces tworzony w obrębie dwóch lub więcej technologii, w obrębie dwóch lub więcej faz technologicznych.)

4. Podział wg stopnia mechanizacji:

1. procesy ręczne

2. procesy maszynowo - ręczne

3. procesy maszynowe

4. procesy aparaturowe

5. procesy zautomatyzowane (w układach sztywnych i elastycznych) FMS

6. procesy wspomagane komputerowo (CAM)

7. procesy zintegrowane komputerowo (CIM)

STRUKTURA PROCESU PRODUKCYJNEGO

temat zalicza się do Procesu Produkcyjnego

Struktura procesu produkcyjnego

• to jego budowa wewnętrzna, czyli elementy składowe i relacje pomiędzy tymi elementami.

Strukturą procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie rozpatrywać możemy wg wyrobu względnie faz technologicznych.

Faza technologiczna

• to zwarta i jednolita część procesu produkcyjnego, stanowiąca zamknięty ciąg przemian technologicznych.

Fazy technologiczne dzielą się na mniejsze części procesu powiązane wspólną metodą obróbki (np. frezowanie, toczenie, wiercenie....). Razem składają się na fazę obróbki wiórowej. Fazy technologiczne i ich związki w trakcie przebiegu procesu produkcyjnego rozpatrywanego wg faz technologicznych danego zakładu (przedsiębiorstwa). (?????)

Struktura procesu produkcyjnego rozpatrywana wg faz technologicznych, względnie wg struktury produkcji wyrobu stanowi podstawę do tworzenia struktury produkcyjnej. Struktura produkcyjna to problem rozdziału procesy pomiędzy poszczególnymi komórkami produkcyjnymi.

1. Struktura produkcyjna

Struktura produkcyjna

• rozmieszczenie komórek produkcyjnych, podstawowych i pomocniczych wraz z wszystkimi więziami wewnętrznymi i zewnętrznymi wynikającymi z przebiegu procesu produkcyjnego.

Czynniki wpływające na strukturę produkcyjną

1. struktura procesu produkcyjnego

2. stopień złożoności wytwarzanych wyrobów

3. różnorodność procesów cząstkowych, składających się na daną fazę technologiczną

4. techniczne wyposażenie jednostki produkcyjnej

5. wielkość kwalifikacji zatrudnionych

Struktura produkcyjna wpływa na:

• szybkość krążenia środków obrotowych

• intensywność wykorzystania maszyn i urządzeń

• na wielkość zajętej powierzchni

{ trzeba szanować powierzchnię (ziemię)!. wg Marksa ziemia nie miała wartości. Wartość miała siła ludzka, dlatego nie dbano o obszar (zagospodarowanie terenu). }

• na sterowanie i kontrolę przebiegu produkcji

• na rytmiczność produkcji { langsam, langsam, aber sicher ! } <Jednym tempem >

Wpływ struktury produkcyjnej na wyniki ekonomiczne mierzy się :

• obniżką kosztów jednostkowych produkcji

• wzrostem wydajności pracy

Nie ma gotowych recept na strukturę produkcyjną.

Podstawowym elementem w strukturze produkcji jest stanowisko robocze .............. Stanowisko robocze stanowi podstawową komórkę produkcyjną zdolną do samodzielnego wykonania zadania roboczego. Z punktu widzenia tworzenia struktury produkcyjnej ważne jest tworzenie powiązań pomiędzy komórkami produkcyjnymi. Formy powiązania komórek stopnia zerowego (stanowisk) tworzą strukturę produkcyjną pierwszego stopnia złożoności. Najczęściej są to gniazda produkcyjne i linie produkcyjne.

Gniazda mogą mieć charakter gniazd technologicznych lub przedmiotowych. Struktura produkcyjna wyższych stopni złożoności komórek organizacyjnych tworzona jest w oparciu o więzi współpracy komórek rzędu niższego. W praktyce wyróżnić można najczęściej następujące szczeble struktury produkcyjnej.

szczebel zero - stanowisko robocze

połączenie komórek stopnia 1 i niższych tworzy oddział

połączenie komórek stopnia 2 i niższych tworzy wydział

połączenie wydziałów oraz komórek niższych stopni tworzy zakład

połączenie zakładów oraz komórek niższych stopni tworzy przedsiębiorstwo.

(różnica między zakładem a przedsiębiorstwem zakład nie ma osobowości prawnej )

Jeżeli na strukturę nałożymy układ sterujący (kierujący) to otrzymamy tzw. strukturę produkcyjno-administracyjną.

Struktura produkcyjno-administracyjna

• to zestaw komórek produkcyjno-administracyjnych, czyli zestaw komórek produkcji podstawowej wyodrębnionych administracyjnie i terytorialnie, utworzony z występujących w strukturze produkcyjnej komórek produkcyjnych.

Struktura administracyjno-produkcyjna jest tworzona poprzez łączenie komórek produkcyjno-administracyjnych I stopnia więzami kooperacyjnymi i administracyjnymi w komórki coraz wyższych stopni. Komórki produkcyjno-administracyjne I stopnia jako powstałe z komórek produkcyjnych przez ich łączenie. podział lub adaptację mają charakter przedmiotowy lub technologiczny, a komórki II stopnia i stopni wyższych mają najczęściej charakter mieszany przedmiotowo-technologiczny.

Na postać struktury produkcyjno-administracyjnej mają wpływ następujące czynniki:

1. Przyjęte kryteria projektowania i organizacji podstawowych procesów produkcyjnych

2. Badania marketingowe i tendencje aktualnego i przyszłościowego rozwoju produkcji

3. Struktura procesu produkcyjnego w ujęciu technologicznym przedmiotowym lub technologii grupowej,

4. Typ produkcji, forma organizacji produkcji, odmiana organizacji produkcji.

5. Struktura produkcyjna

6. wzajemna lokalizacja komórek produkcyjnych

7. Dopuszczalna w danych warunkach technicznych i organizacyjnych wielkość komórek produkcyjno-administracyjnych I stopnia

8. Organizacja marketingu i procesów naukowo-technicznego i inwestycyjnego przygotowania produkcji, a także pomocniczych procesów produkcyjnych,

9. Kwalifikacje personelu kierowniczego i wykonawczego zadań produkcyjnych

10. Posiadane środki techniczne i oprogramowanie do przetwarzania i transmisji informacji

11. Aktualnie ważne zadania w zakresie produkcji i rozwoju techniki

12. Inne aktualne względy polityki gospodarczej i personalnej.

2. Przedmiotowa i technologiczna zasada tworzenia struktury produkcyjnej

Przedmiotowa i technologiczna zasada tworzenia struktury produkcyjnej

1. wg zasady technologicznej

2. wg zasady przedmiotowej

1. Struktura technologiczna

Łączenie komórek zerowego stopnia celem wykonania określonej operacji lub fazy technologicznej nazywamy technologiczną zasadą tworzenia struktury produkcyjnej.

Komórki tworzone wg specjalizacji technologicznej grupują stanowiska wykonujące cząstkowy proces technologiczny. Technologiczna zasada struktury produkcyjnej prowadzi do wyspecjalizowania się komórek produkcyjnych w jednorodnych operacjach technologicznych. Technologiczna zasada tworzenia struktury jest typową dla gałęzi przemysłowych produkujących jednolite wyroby (przemysł chemiczny, hutniczy).

Tworzenie struktury produkcyjnej wg specjalizacji technologicznej może przybierać formę organizacji wg faz technologicznych (np. w przemyśle hutniczym mamy aglomerowanie, wielkie piece, stalownie, odlewnie, walcownie). Pozytywną cechą struktury technologicznej jest łatwość kierowania procesami produkcji w ramach danej komórki. Wynika to z jednorodności operacji technologicznych wykonywanych na różnych przedmiotach. Powoduje to, że wymagania kwalifikacyjne dla zatrudnionych są niezmienne. tym samym pozwala to uzyskiwać wysoką indywidualną wydajność na stanowiskach. Zaletą tego systemu jest łatwość wykorzystywania procesów remontowych i konserwacji , łatwość w utrzymaniu w ruchu maszyn i urządzeń. Ujemną stroną technologicznej struktury produkcyjnej są trudności w utrzymaniu współpracy pomiędzy komórkami stopnia pierwszego i wyższych. Struktura technologiczna wymaga utrzymania ścisłych reżimów przebiegu obrabianych przedmiotów na styku poszczególnych komórek. W przeciwnym wypadku należy się liczyć ze zwiększonymi zapasami w toku wynikającymi z braku koordynacji obróbki w ramach danych komórek i między jednostkami wytwórczymi. Ujemną stroną tej struktury jest także częstość nawrotów. Nawroty wydłużają drogi transportowe, co powoduje straty w powierzchni oraz zwiększa czas cyklu produkcyjnego.

Strukturę tą stosujemy gdy:

• występuje zmienność w krótkich okresach czasu zadań produkcyjnych

• produkcja ma charakter drobnostkowy i drobnoseryjny

• prace remontowe są czasochłonne i unikalne

• w toku procesu produkcji występują specyficzne procesy wymagające wyizolowania

• w procesach produkcyjnych występują procesy cząstkowe, wymagające specjalnego nadzoru.

2. Struktura przedmiotowa

Strukturę przedmiotową tworzy się poprzez ...... maszyn i urządzeń wg przebiegu produkcji niezbędnych dla wytworzenia danego wyrobu, podzespołu lub części

Stanowiska robocze wiążą ścisłe zależności wynikające z kolejności przebiegu wyrabianego przedmiotu. Stopień wymaga względnej stabilizacji programu produkcji. Jest to jednocześnie warunek trwałości związków pomiędzy stanowiskami. W strukturze tej stanowiska stanowią wspólny ciąg komórek produkcyjnych co zapewnia postępowy ruch wyrobów tkwiących u podstaw tego sposobu łączenia komórek. W strukturze tej wyjątkowo dopuszcza się nawroty (przy niskim wykorzystaniu niektórych stanowisk). Należy zwrócić uwagę na zamknięty charakter procesu w ramach danej komórki przedmiotowej, wyrób w niej zostaje całkowicie ukształtowany.

Postęp w strukturze przedmiotowej polega na:

• przebieg dorabianych przedmiotów następuje zgodnie z logiką technologiczną co powoduje:

• eliminowanie zahamowań ,.........

• skrócenie dróg transportowych

• problemy koordynacji nie występują z taką siłą jak w strukturze technologicznej ze względu na zamknięty charakter produkcji w ramach danej komórki.

• następuje skrócenie cyklu obrabianych przedmiotów

• zwiększenie rotacji środków obrotowych, zmniejszenie produkcji w toku

• zwiększenie rytmiczności i równomierności produkcji

• ograniczenie czasów operacji pomocniczych? , manipulacyjnych

Podkreślając postępowy charakter struktury przedmiotowej należy zaznaczyć, że u podstaw potokowej organizacji leży struktura przedmiotowa.

CYKL PRODUKCYJNY WYROBÓW

1. Cykl produkcyjny wyrobów (definicja)

• to okres czasu jaki upływa od momentu pobrania materiału od produkcji do przekazania wyrobów od magazynu (ewentualnie odbiorcy)

Długość cyklu produkcyjnego wiąże się z analizą czasu pracy zmiany roboczej a przede wszystkim z problemem wykorzystania czasu pracy. Na ogół czas pracy zbędnej możemy podzielić na czas pracy niezbędnej i zbędnej. Czas pracy niezbędnej i zbędnej podlega dalszym analizom.

(......)

2. Systemy

System szeregowy

Polega on na kolejnej obróbce całej partii wyrobów na danym stanowisku i przekazywaniu całej partii wyrobów na stanowisko następne.

Ponieważ cykl się powtarza, cykl ten określany jest : systemem kolejnym . System ten jest bardzo prosty, wydłuża jednak cykl produkcji.

Na poniższym rysunku przedstawiony jest cykl szeregowy.

Zadanie 1

Partia obrabianych wyrobów składa się z n = 4 wyrobów i podlega obróbce wg następującej operacji tj:

tj 1 = 2 minuty

tj 2 = 1 minutę

tj 3 = 2 minuty

tj 4 = 3 minuty

zakładamy że czas transportu = 0

1

Tsz = 4 * ( 2 + 1 + 2 + 3 ) = 4 * 8 = 32

wada: zbyt długi czas trwania cyklu produkcyjnego.

System równoległy

Polega na równoległej obróbce poszczególnych wyrobów. Wyrób jest obrabiany na danym stanowisku i przekazywany natychmiast po zakończeniu obróbki na stanowisko następne.

wady: występują okresy oczekiwania między obróbkami (na stanowisku 2) i wyroby czekają na

stanowisko (stanowisko ¾ ) < przerwy te trudno zagospodarować >

t_{MAX -} długość operacji najdłuższej (tu: 3 minuty)

T_k = ( 2 + 1 + 2+ 3 ) + (4 - 1)*3 = 8 + 3 * 3 = 8 + 9 = 17

System mieszany

to próba wykorzystania zalet systemu równoległego przy zachowaniu zasady ciągłości pracy na danych stanowiskach roboczych.

lub

t _{Mniejsze =} to suma mniejszych wartości sąsiednich operacji. tzn

tj = 2,1,2,3 czyli

t_M1 = (0-2) wartość mniejsza 0

t_M2 = (2-1) wartość mniejsza 1

t_M3 = (1-2) wartość mniejsza 1

t_M4 = (2-3) wartość mniejsza 2

t_M5 = (3-0) wartość mniejsza 0

t _Mniejsze = 0+1+1+2+0 = 4

T_m1 = 4 * ( 2+1+2+3 ) - ( 4-1 )*4 = 4 * 8 - 3 * 4= 32 - 12 = 20

t d = operacja długa operacja która jest dłuższa od poprzedzającej ją i dłuższa od następującej po niej

t k = operacja krótka operacja która jest krótsza od poprzedzającej ją i krótsza od następującej po niej

operacje tj = 2,3,2,3

tj 1 = 2 operacja długa, bo ...0,2,1.... 2>0 i 2>1

tj 2 = 1 operacja krótka bo, ...2,1,2.... 1<2 i 1<2

tj 3 = 2 operacja ani , ani, bo ....1,2,3...... 2>1 ale 2<3

tj 4 = 3 operacja długa bo, ...2,3,0......3>2 i 3>0

td = 2+3=5

tk = 1

T_M2 = ( 2+1+2+3 ) + ( 4-1 ) * ( 5-1 ) = 8 + 3 * 4 = 8 + 12 = 20

Zadanie 2

Proces produkcyjny wyrobu X obejmuje 5 operacji których kolejne czasy są następujące: 2,1,2,1,2 minuty (n=5) Przedstaw graficznie długość cyklu produkcyjnego metodą szeregową, równoległą i mieszaną.

(analogicznie jak poprzednie)

Odp:

T_R = 40

T_Sz = 16

T_m.=24

W przypadku przekazywania wyrobów partiami wzory wyjściowe ulegają modyfikacji. I tak:

Zadanie 3 (PRACA DOMOWA)

Zamówienie na X = 100'000 sztuk. Oblicz długość cyklu produkcyjnego jeżeli wiesz, że obrabiany jest na 5 stanowiskach a czasy obróbki na stanowiskach wyoszą kolejno 2,3,2,1,2 minuty. Wyroby przekazywane są w systemie mieszanym i równoległym. Oblicz czas cyklu, jeśli partia wynosi 1000 sztuk.

TYPY I FORMY ORGANIZACJI PROCESU PRODUKCYJNEGO

1. TYPY PRODUKCJI

Typem produkcji wyrobu nazywamy system organizacji produkcji tego wyrobu, albo system organizacji pracy przy produkcji tego wyrobu. Obejmuje on system stosowanych środków i metod produkcji na stanowiskach roboczych i ich obsługi.

Wyróżnia się produkcję:

• jednostkową

• seryjną

• masową

Produkcja jednostkowa

• polega na wytwarzaniu pojedynczych wyrobów

• wyroby są produkowane jednorazowo bądź powtarzalnie ale w nieregularnych odstępach czasu

• wyroby są realizowane na konkretne zamówienie odbiorców co powoduje, że zakłady produkujące jednostkowo wykonują szeroki asortyment produkcji.

• posiada następujące charakterystyki:

• przygotowanie technologiczne jest niezbyt szczegółowe

• stosuje się mało narzędzi specjalnych, więcej uniwersalnych

• występują częste przestawienia maszyn i urządzeń

• wymagania kwalifikacyjne zatrudnionych są bardzo wysokie.

• cykl produkcyjny wyrobów jest długi (miesiące)

• koszty wyrobu są wysokie

Produkcja seryjna

• może być niepowtarzalna (jednorazowa) lub może być powtarzalna

• okresy powtarzalności są periodyczne (okresowe) lub nierównomierne

• w zależności od okresu powtarzalności: produkcja seryjna rytmiczna lub nierytmiczna

• w zależności od przyjętych kryteriów produkcji może być:

• drobnoseryjna

• małoseryjna

• średnioseryjna

• wieloseryjna

• Seria wyrobów to zadysponowana do produkcji liczba wyrobów o określonej konstrukcji. Kolejne serie są na ogół realizowane na podstawie tej samej dokumentacji konstrukcyjnej

Produkcja masowa

• odbywa się w sposób ciągły i dotyczy jednego, względnie kilku zbliżonych do siebie (technicznie) wyrobów

• do produkcji masowej stosuje się urządzenia .........

• wymagania kwalifikacyjne zatrudnionych są niskie , często wystarcza przyuczenie.

• cykl jest bardzo krótki a koszt niewysoki

• ważną rolę odgrywa przygotowanie technologiczne i techniczne produkowanych wyrobów.

• przy produkcji masowej nie ma przezbrojeń stanowisk; stanowiska zajęte są przez produkujących te same wyroby

Kryteria wyodrębniania typów produkcji

1. ilościowy program produkcji

2. pracochłonność wyrobów na poszczególnych stanowiskach

3. stopień podobieństwa działań na wykonywanym stanowisku roboczym

4. powtarzalność partii (zjawisko rwania (przerywania serii))

Najbardziej uniwersalne kryterium wyodrębniania typu produkcji jest tzw. wskaźnik zmienności robót, który ma postać:

m. - średnia liczba operacji

a - ilość obrabianych części

iS - ilość stanowisk

f =< 1 produkcja masowa

1 < f =< 8 produkcja wieloseryjna

8 < f =< 25 produkcja średnioseryjna

25 < f =< 50 produkcja małoseryjna

50 < f =< określone produkcja małoseryjna

f nieokreślone produkcja jednostkowa

3 cechy różnicujące typy produkcji

1. zróżnicowanie asortymentowe

( w jednostkowej : wysokie; w masowej : brak )

2. wyposażenie techniczne i rodzaj oprzyrządowania

( w jednostkowej : uniwersalne; w masowej .............. )

3. stopień specjalizacji stanowisk związany z powtarzalnością operacji produkcyjnych

( w jednostkowej: niski i brak stabilizacji ; w masowej: wysoka stabilizacja )

2. FORMY ORGANIZACJI PROCESU PRODUKCYJNEGO

Wyróżniamy 2 podstawowe formy organizacji procesu produkcyjnego

• produkcję potokową

• produkcję niepotokową

• produkcję grupową

• gniazdo

• gniazdo przedmiotowe

• gniazdo technologiczne

Produkcja potokowa

Cechuje się liniowym rozmieszczeniem stanowisk wg kolejności przebiegu procesu technologicznego. Jej organizacja oparta jest na tzw. specjalności przedmiotowej. Liniowe rozmieszczenie stanowisk w potoku stanowi tzw. linię produkcyjną. Linia produkcyjna realizuje zamknięty proces produkcji danego detalu przy wyrobie.

Zastosowanie linii potokowej umożliwia :

• postępowy przebieg procesu produkcyjnego (zgodnie z kolejnością obróbki)

• ograniczenie asortymentu produkcji (stabilizacja programu produkcyjnego)

• synchronizację i koordynację robót na stanowiskach

• przebiega w sposób ciągły i im wyższa forma tym przebieg sprawniejszy

• umożliwia równomierne obciążenie stanowisk.

Wyodrębniamy następujące rodzaje produkcji potokowej

Potok zmienny

• potok w którym następuje zmiana asortymentu produkcji i konieczna zmiana przezbrojeń maszyn i urządzeń

Potok stały

• stały asortyment produkcji.

Potok zsynchronizowany

• produkcja potokowa w której operacje są równe lub stanowią wielokrotność operacji najkrótszej

• w przypadku wielokrotności możliwe jest równoległe montowanie stanowisk

Potok niezsynchronizowany

• operacje różne co do okresu trwania ( nie udało się ich zsynchronizować )

Potok z wymuszonym taktem

• potok w którym intensywność pracy takt wyznacza szybkość urządzenia transportowego

Potok ze swobodnym taktem

• potok w którym tempo przekazywanych wyrobów pomiędzy stanowiskami ustalają sami pracownicy.

RYTMICZNOŚĆ I RÓWNOMIERNOŚĆ PRODUKCJI

Rytm produkcji

• to okres czasu jaki upływa pomiędzy spływem dwóch kolejnych serii wyrobów.

• jest pewną miarą, którą odnosimy do spływu produkcji

• jest relacją, którą możemy zapisać w formie
  ; n wielkość serii / d produkcja dzienna

; F ilość dni roboczych (lub ilość zmian) <określa czas>

Pu program uruchomienia produkcji

P zapotrzebowania generowane z rynku (wielkość zapotrzebowania) <popyt>

b założony procent braków

Rytm można odnieść również do komórki produkcyjnej i wtedy rytm jest najmniejszą wspólną wielokrotnością rytmów serii wyrobów realizowanych w danej komórce produkcyjnej

Rytm odniesiony do poszczególnych wyrobów nazywamy taktem. Z taktem mamy do czynienia w produkcji potokowej

Takt

• okres czasu jaki upływa pomiędzy spływem 2-ch kolejnych wyrobów w linii produkcyjnej.

Takt może być:

1. średni (podawany w minutach)

2. roboczy

TAKT ŚREDNI

Fn = Fk - święta - niedziele - wolne soboty

Fn fundusz nominalny

Fk fundusz czasu kalendarzowego

w wskaźnik wydajności danego urządzenia

a wskaźnik uwzględniający przerwy na odpoczynek i potrzeby naturalne

exmpl.

wskaźnik kosztowy a , gdzie przerwa na odpoczynek = 30 minut

wskaźnik planowanych przerw związanych z planowanymi remontami maszyn i urządzeń (remonty nie przekraczające 10%)

TAKT ROBOCZY

takt roboczy

tj czas jednostkowy wykonania danej operacji

is ilość stanowisk

Między taktem średnim a roboczym występują przerwy (mikropauzy). Im przerwy są mniejsze, tym lepsza synchronizacja pracy w potoku.

1. Równomierność produkcji.

Produkcja rytmiczna

• to taka produkcja, w której

• w tych samych interwałach czasowych mamy do czynienia z takim samym zużyciem materiałów i surowców;

• czas i natężenie pracy maszyn i urządzeń będzie jednakowe

• a intensywność pracy zatrudnionych będzie równa.

Jeżeli zajdą te 3 warunki to efektem tego będzie równomierny spływ wyrobów (równomierna produkcja)

Można jednak udowodnić, że równomierny spływ można uzyskiwać w warunkach dalekich od rytmiczności.

2. Miary arytmiczności

• są miarami nierównomierności spływu wyrobów. Najczęściej spotykane miary to wskaźniki oceniające odchylenie rzeczywistej produkcji od wzorca. tym wzorcem może być wielkość planowania.

Im wskaźnik zmienności jest mniejszy tym wyższa równomierność produkcji (i odwrotnie)

WYZNACZANIE SERII EKONOMICZNEJ WYROBÓW

2 typy kryteriów:

1. kryterium ekonomiczne

B koszty przygotowania produkcji

Q wielkość produkcji

p stopa procentowa

m. jednostkowe koszty materiałowe

r jednostkowe koszty płac

Ns - narzut kosztów stałych na jednostkę wyrobu

2. wg kryterium techniczno - organizacyjnego

wielkość serii =

q relacja czasu przygotowawczo-zakończeniowego związanego z daną serią do czystego czasu wykonania

danej serii.

0,02=< q =< 0,12 im większa seria tym q mniejsze i odwrotnie

.. gdy któraś operacja wykonywana przez więcej stanowisk (wiele strumieni) to wzór:

s - wskaźnik wielostrumieniowości

czas przerw

ORGANIZOWANIE PRODUKCJI W WARUNKACH HI-TECHNOLOGY

1. CM (Computer Modul)

2. FMS ( Facturing Manual System)

3. CAM ( Computer Add Manofacturing)

4. CIM ( Computer Integrate Manofacturing)

1

18

V(Y)

V(T)

V(Z)

V(X)

SYSTEM PRODUKCYJNY

OTOCZENIE NAJBLIŻSZE

OTOCZENIE KONKURENCYJNE

OTOCZENIE MAKROEKONOMICZNE

Przygotowanie produkcji

Procesy informacyjne

Proces produkcyjny

PRODUCTION

Dystrybucja i servis

Proces wytwarzania

Procesy obsługi

Procesy podstawowe

Procesy pomocnicze

proces produkcyjny w węższym znaczeniu

MANOFACTURING

t

tj

1 2 3 4

1 2 3 4

1 2 3 4

1 2 3 4

t_sz=32

1 2 3 4

1 2 3 4

tj

1 2 3 4

tj

t_sz=17

t

1 2 3 4

1 2 3 4

t_sz=20

t

1 2 3 4

1 2 3 4

1 2 3 4

OBRÓBKA

POTOK STAŁY

POTOK ZMIENNY

POTOK

MONTAŻ

POTOK ZSYNCHRONIZOWANY

POTOK NIEZSYNCHRONIZOWANY

POTOK ZE SWOBODNYM TAKTEM

POTOK Z WYMUSZONYM TAKTEM

POTOK ZAUTOMATYZOWANY

POTOK NIEZAUTOMATYZOWANY

V(X)

Wejście

>. kapitał

>. ludzie

>. materiały,

>. energia

>. informacje,

>. know how (umiejętności, licencje, doświadczenie...)

V(T)

Procesy przetwarzania

>. operacje technologiczne

>. operacje kontrolne

>. operacje magazynowe

>. operacje transportowe

>. operacje usługowe

V(Y)

Wyjście

>. wyroby przemysłowe

>. usługi przemysłowe (serwisowe)

>. odpady produkcyjne

ZARZĄDZANIE

q

n

tpz

Kc koszty zamrożenia

Koszty sumaryczne

kj

n - wielkość serii

---