Kuracja pitna (krenoterapia)

Kuracja pitna jest stosowana w lecznictwie uzdrowiskowym na równi z kąpielami. W zależności od składu chemicznego wód, profilu leczniczego uzdrowiska i jego tradycji może być zabiegiem podstawowym, uzupełniającym lub tylko dodatkiem do pobytu w uzdrowisku.

Efekty stosowania kuracji pitnej są bardzo trudne do ocenienia, ponieważ bardzo rzadko jest to jedyna forma leczenia. Woda stosowana do kąpieli i do kuracji pitnej jest najczęściej o tym samym lub bardzo zbliżonym składzie.

Wyniki kuracji pitnej zależą od rodzaju wody leczniczej, jej temperatury, wypijanej objętości, ciśnienia osmotycznego, rodzaju i ilości poszczególnych składników jonowych i pierwiastków śladowych oraz ich wzajemnej proporcji. Najważniejszy wpływ na efekty terapii ma sposób prowadzenia kuracji pitnej.

Woda lecznicza stosowana do kuracji pitnej działa miejscowo na przewód pokarmowy oraz ogólnie na cały organizm.

Działanie miejscowe

Działanie miejscowe wód leczniczych stosowanych w kuracji pitnej wiąże się z fizycznym i chemicznym działaniem na błonę śluzową przewodu pokarmowego. W zależności od temperatury, objętości, odczynu i składu chemicznego wody następuje odpowiednie oddziaływanie na czynności ruchowe poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego. Zachodzą również odpowiednie reakcje w zakresie wydzielania soków trawiennych i wynikające z tego zmiany procesów trawiennych oraz warunków resorpcji i wydalania.

Ciepła woda działa rozkurczając na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i zmniejsza jego czynność wydzielniczą. Gorąca woda zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, żółci i soku trzustkowego. Efekt termiczny wody występuje tylko wtedy, gdy jest ona pita szybko, w dużych jednorazowych ilościach. Zimna woda powoduje zwiększenie perystaltyki oraz napięcie mięśni gładkich. Wypicie dużej ilości wody, zwłaszcza na czczo, powoduje mechaniczne wypłukiwanie wewnętrznej ściany przewodu pokarmowego, które zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury wody przez wzmożone przekrwienie błon śluzowych.

Zmieniające się czynniki osmotyczne wywierają działanie miejscowe. Wody hipotoniczne powodują pęcznienie nabłonka i kosmków jelitowych, natomiast wody hipertoniczne podrażnienie i przekrwienie błon śluzowych oraz mdłości.

Skład chemiczny oddziałuje miejscowo, zwłaszcza przy dużej mineralizacji wody, najczęściej powoduje zwiększone przekrwienie błon śluzowych. Często w kuracjach pitnych stosowane są wody zawierające CO2. Dwutlenek węgla szybko dyfunduje do błon śluzowych, powodując rozszerzenie naczyń i w konsekwencji wzrost resorpcji, a także przyspiesza perystaltykę i opróżnianie żołądka. Szybkie wydalanie się wolnego CO2 do światła górnego odcinka przewodu pokarmowego powoduje efekt rozpierania i w następstwie reakcje motoryczne.

W normalnych warunkach woda po połknięciu po1 sekundzie osiąga dolny zwieracz wpustu, a po 5 sekundach dochodzi do żołądka. Woda wypita na pusty żołądek po 15 minutach zostaje w 50% przemieszczona do jelit, a po około 30 minutach w 80-96%. Najszybciej opuszcza żołądek woda o temperaturze zbliżonej do temperatury ciała. Im zimniejsza woda, tym dłużej utrzymuje się w żołądku, żeby tam osiągnąć temperaturę ok. 37st. C.

Największe wchłanianie wody odbywa się w jelicie czczym i wynosi ok. 200-400ml/h, ponieważ w tym odcinku jelita, w błonie komórkowej znajduje się najwięcej kanałów wodnych. Maksymalne wchłanianie uzależnione jest od maksymalnego wydalania wody z moczem, które wynosi ok. 700ml/h.

Częstotliwość i ilość oddawanego moczu zależą od ilości wypitej wody, ale także od pojemności pęcherza, która wynosi ok. 400-500ml. Wypełnienie pęcherza w granicach 250-300 ml pobudza receptory w ścianie pęcherza, stanowiąc pierwszy sygnał potrzeby oddania moczu, który nasila się wraz z dalszym napełnianiem się pęcherza. Maksymalna szybkość wydalania moczu przy pełnym pęcherzu u kobiet wynosi średnio 20-60ml/s, a u mężczyzn 18-46ml/s. Mocz jest lekko kwaśny, pH=6.

Działanie ogólne

Działanie ogólne sprowadza się do:

- działania farmakologiczne,

- działania adaptogennego,

- działania mechanizmów odruchowych.

Działanie farmakologiczne

Zależy bezpośrednio od składu chemicznego wody oraz od stężenia odpowiednich składników w wodzie. Istnieją różnice w stosowaniu wód mineralnych i swoistych, gdyż wody swoiste są zazwyczaj mniej zmineralizowane. Mogą jednak występować w nich duże stężenia niektórych pierwiastków, przekraczające wielokrotnie dobowe zapotrzebowanie organizmu w trakcie kuracji. Wody mineralne przy odpowiednio stosowanej kuracji pitnej mogą uzupełnić niedobory elektrolitów lub poprawić ich gospodarkę.

Działanie adapotogenne

Występuje po kuracji potnej trwającej ok.3-4 tygodnie. W ciągu pierwszego tygodnia systematycznego picia wody leczniczej następują zmiany w gospodarce wodnej i elektrolitowej. Zachodzą także zmiany w wydalaniu i składzie moczu. Przerwanie w tym czasie kuracji lub ograniczenie ilości pitej wody natychmiast znosi uzyskany efekt. Kilkutygodniowa kuracja pitna woda leczniczą powoduje zwiększone wydalanie wody i jej składników oraz pojawienie się ogólnoustrojowych procesów przystosowawczych. Wytworzone działanie adapotogenne dotyczy przede wszystkim układu trawiennego, moczowego i krwionośnego, może utrzymywać się przez wiele tygodni po zakończeniu kuracji pitnej.

Mechanizmy odruchowe

Mechanizmy odruchowe działają przede wszystkim na drodze nerwowej i chemicznej, dzięki sprzężeniu odruchowo- warunkowemu.

Woda po dostaniu się do jamy ustnej na drodze odruchowej wywołuje zwiększone wydzielanie soku żołądkowego o niewielkiej ilości kwasu solnego i pepsyny. W dalszych odcinkach przewodu pokarmowego mechanizmy odruchowe działają w zależności od składu chemicznego wody.

Bilans wodny

Bilans wodny zdrowego człowieka normalnie się odżywiającego zwykle jest zerowy. Człowiek przyjmuje w ciągu doby ok.2-3l płynów, z czego ok. 1000-1500ml w postaci płynów i 1000-1500ml w pokarmach stałych. Zrównoważone oddawanie wody średnio składa się z 1000-2000ml moczu, 500mlwody wydalonej przez skórę, 400ml przez płuca i ok. 100ml z kałem. Oddawanie wody z moczem regulowane jest przez ośrodek gospodarki wodnej podwzgórza.

Wypicie dużej ilości wody powoduje krótkotrwałe zwiększenie objętości krwi krążącej, zwiększenie objętości wyrzutowej i pojemności minutowej serca oraz niewielkie podwyższenie ciśnienia krwi.

Przebieg kuracji pitnej

Kuracja pitna powinna trwać ok.3 tygodnie, a pobierana powinna być 6 razy w tygodniu. Kuracje rozpoczyna się stopniowymi dawkami, aby uniknąć wystąpienia objawów nietolerancji, takich jak: uczucie pełności w żołądku, częste odbijanie się, niesmak w ustach. Po ustaleniu dawki dziennej, zaleca się pierwszego dnia wypić 1/3 dawki, drugiego dnia ½ dawki, trzeciego ¾ dawki, a od czwartego dnia pełną dawkę, jeżeli nie występują objawy uboczne.

W pijalniach wody mineralnej stosuje się ozdobne kubeczki o różnych kształtach (pijałki), o pojemności 22-250ml. Porcjowanie wody leczniczej odbywa się w następujący sposób: pierwsza porcja o pojemności 200ml wypijana w ciągu 3-5minut, potem 10 minut przerwy i dopiero potem następna porcja.

Do kuracji stosuje się wody zimne w granicach 20-25st. C, wody ciepłe 35-39st. C oraz wody gorące 45-60st. C.

W uzdrowiskach rytm picia wody związany jest z terminami posiłków- wodę pije się ok. 1 godziny przed posiłkiem, nie później niż 45 minut. Poranne picie wody, które jest najważniejsze w kuracji pitnej, najlepiej rozpocząć 30-60 minut po wstaniu z łóżka.

Dawkowanie kuracji pitnej

Zalecenia do stosowana kuracji pitnej muszą ściśle określać rodzaj wody, wielkość dawki dziennej w mililitrach, dawkę tygodniową, czas picia w ciągu dnia oraz temperaturę wody.

Rodzaje dawek kuracji pitnych

Rodzaje kuracji pitnych

1.Kuracja standardowa

Należy stosować dawkę podstawową lub średnią nie przekraczając 1400ml dziennie.

Pierwszą porcję, wynoszącą 50% dawki dziennej należy wypijać ok. godziny 7 rano, o

godzinie 12-20% dawki dziennej i o godzinie 17 pozostałą część- 30%.

2.Kuracja wspomagająca

Stosuje się gdy istnieje potrzeba zwiększenia działania farmakologicznego kąpieli

leczniczych lub innych zabiegów balneologicznych. Wymagana jest dawka podstawowa lub

inna potrzebna do osiągnięcia w organizmie odpowiedniego stężenia danego składnika.

60% dawki dziennej należy wypić o godzinie 7 rano, a o godzinie 17 pozostała część.

3.Kuracja frakcjonowana

Stosuje się ja u osób z zaburzeniami krążenia, układu trawiennego oraz moczowego. Kuracje należy stosować w 6 porcjach, pobierając dziennie dawkę podstawową. I porcja o godzinie 7- 20% dawki, II porcja o godzinie 9- 15% dawki, III porcja o godzinie 12- 15% dawki, IV porcja o godzinie 15- 15% dawki, V porcja o godzinie 17- 20% dawki, VI porcja o godzinie 21- 15% dawki. Tę formę kuracji należy także stosować przy niedoborach elektrolitów stosując odpowiednio wyższa dawkę. Kontrola poziomu elektrolitów!

4.Kuracja oszczędzająca

Ma zastosowanie u osób w podeszłym wieku, z przewlekłymi schorzeniami układu trawiennego i moczowego, zakłóceniami diurezy nocnej, przerostem prostaty oraz we wczesnym okresie rekonwalescencji np. po zabiegach. Należy stosować dawkę małą w 2 porcjach. Pierwszą o godzinie 7- 70% dawki (lub 50%), drugą dawkę o godzinie 12- 30% (lub 50%).

5.Kuracja moczopędna zwykła

W celu uzyskania wyraźnego, ale krótkotrwałego efektu moczopędnego, należy stosować dawkę dużą: o godzinie 7 -80% dawki dziennej, i o godzinie 17- m20% dawki dziennej.

6.Kuracja moczopędna intensywna

Stosowane kiedy istnieje potrzeba intensywnego przepłukania układu moczowego, może być ponawiana co 3-4 dni, natomiast w pozostałych dniach mniejsze dawki. Należy stosować dawkę maksymalną, nie przekraczając 3500ml, w równych porcjach w ciągu doby. Jest to dosyć uciążliwa forma kuracji, ponieważ należy wypijać duże ilości wody w ciągu dnia, a także w nocy, aby nie dopuszczać do nocnego zagęszczania moczu.

7.Kuracja moczopędna uderzeniowa

Może być stosowana w wybranych przypadkach kamicy nerkowej. Polega ona na stosowaniu dawki maksymalnej do 3500ml, wypijanej w godzinach rannych w okresie 2-3 godzin. Taka forma może być stosowana 1-2 razy w tygodniu pod nadzorem lub po konsultacji z urologiem. W pozostałych dniach należy stosować dawkę umiarkowaną, dająca efekt moczopędny.

8.Kuracja specjalistyczna

Ma zastosowanie, gdy kuracja pitna jest jedyną lub podstawową formą leczenia w uzdrowisku. Wymaga szczególnych wskazań i stosowania do tego odrębnego dawkowania. Dotyczy to kuracji pitnej wodami słonymi i wybranych jednostek chorobowych z zastosowaniem wód swoistych mających szczególny skład jonowy.

Butelkowane wody lecznicze

Najczęściej są to wody z renomowanych uzdrowisk. Stosowane są w warunkach domowych jako kontynuacja rozpoczętej kuracji pitnej w uzdrowisku lub jako forma leczenia w miejscu zamieszkania stosowana na zlecenie lekarza. Wody takie mają na etykiecie podany dokładny skład jonowy, normę branżową, nazwę producenta, datę ważności i często są zaopatrzone w ulotkę jak stosować daną kurację. Butelkowane wody lecznicze najczęściej są sprzedawane w aptekach lub w specjalnych punktach sprzedaży wód mineralnych.

Butelkowane naturalne wody mineralne

Muszą być wytwarzane z wody podziemnej wydobywanej bezpośrednio ze źródła lub ujęcia wierconego. Charakteryzują się stałością składu chemicznego, obecnością pierwiastków śladowych, czystością bakteriologiczną oraz stężeniem soli mineralnych co najmniej 200mg/dm3. Trwałość tych wód ustala się zwykle na 12 miesięcy. Ważna jest różnica między mineralizacją wód butelkowanych a tych stosowanych w balneologii. Różnica polega na tym, że wody mineralne stosowane w balneologii są wodami leczniczymi, natomiast butelkowane wody mineralne są wodami konsumpcyjnymi. Przy systematycznym piciu butelkowanych wód mineralnych należy unikać, ze względów zdrowotnych, stałego picia tej samej wody, zwłaszcza nisko lub silnie zmineralizowanej.

Kuracja pitna z zastosowaniem mineralnych wód wodorowęglanowych (szczawy i wody kwasowęglowe)

Mineralne wody wodorowęglanowe muszą zwierać ponad 1000mg/dm3 rozpuszczonych stałych składników, a w zależności od zawartości wolnego CO2 są to wody kwasowęglowe (250-999mg/dm3 CO2) lub szczawy (powyżej 1000mg/dm3 CO2).

W kuracji pitnej składniki zawarte w wodzie mineralnej działają miejscowo na przewód pokarmy, zwłaszcza na jego górny odcinek, oraz ogólnoustrojowo, w zależności od rodzaju i ilości odpowiednich składników.

Najczęstsze zastosowania wód kwasowęglowych i szczaw w kuracji pitnej:

Głównym przeciwwskazaniem jest do stosowania tego rodzaju wód jest niewydolność krążenia. Należy zawsze ustalić indywidualnie dla każdego pacjenta zakres wskazań i przeciwwskazań ogólnych i szczegółowych, stosowanie do schorzenia podstawowego oraz istotnych schorzeń towarzyszących. Dopiero wtedy można ustalić indywidualne dawkowanie dzienne oraz rodzaj i sposób prowadzenia kuracji pitnej.

Kamica moczowa

Do leczenia kwalifikują się chorzy z kamicą moczanową, cystynową i szczawianową. Nie zaleca się stosowania wód wodorowęglanowych przy kamicy fosforanowej, ponieważ przy intensywnej kuracji dochodzi do alkalizacji moczu, która doprowadza do krystalizacji fosforanów.

Wskazania:

- kamica kielichów, miedniczek i moczowodów, gdy wielkość kamieni rokuje ich samoistne usunięcie,

- drobne złogi i związki kamieniotwórcze w całym przewodzie moczowym, zwłaszcza z częstym ich odchodzeniem,

- stany przed zabiegiem operacyjnym, powikłane umiarkowanym zapaleniem miedniczek i miąższu nerkowego,

- stany po operacyjnym usunięciu kamienia z dróg moczowych w okresie do 2-3 miesięcy, aby uniknąć nawrotów i uzyskać poprawę funkcję układu moczowego,

- stany po skruszeniu kamieni,

- stany po wydaleniu złogów,

- tendencja do tworzenia się złogów,

- profilaktyka kamicy nerkowej.

Przeciwwskazania:

- ostry stan zapalny układu moczowego,

- kamica powikłana obniżeniem lub wyłączeniem czynności nerki, zastojem, zakażeniem, wodonerczem oraz ropomoczem,

- kamica miedniczki lub moczowodu nie rokująca odejściem kamienia,

- kamica z częstymi napadami bólowymi lub mocznicą,

- kamica pęcherza lub cewki,

- zwężenie cewki moczowej,

- uporczywe zaleganie moczu w różnych odcinakach dróg moczowych niezależnie od przyczyny.

Przewlekłe schorzenia układu moczowego

Leczenie infekcji dróg moczowych z zastosowaniem kuracji pitnej wymaga stosowania dużych ilości wody leczniczej w granicach 2000ml na dobę, przyjmowanej w wielu dawkach w ciągu dnia oraz ok. 2-3 razy w ciągu nocy. Dzięki temu uzyskuje się mechaniczne wypłukiwanie bakterii i produktów ich przemiany, zmiany pH moczu. W przewlekłych schorzeniach układu moczowego stosujemy mniejsze dawkowanie poza poranna dawką, która jest większa.

Wskazania:

- nawrotowe zakażenia dróg moczowych bez ograniczonej przeszkody w odpływie moczu,

- przebyte ostre zapalenie kłębków nerkowych po upływie 3 miesięcy od ustąpienia objawów klinicznych,

- zaburzenia czynnościowe pęcherzyka i dróg żółciowych,

- stany po wirusowym zapaleniu wątroby, 3 miesiące po ustąpieniu ostrych i podostrych objawów,

- stłuszczenie wątroby,

-przewlekłe toksyczne uszkodzenie wątroby,

- marskość wątroby we wczesnym okresie (pozapalna, toksyczna, cholestatyczna- pierwotna i wtórna marskość żółciowa, autoimmulogiczna),

Przeciwwskazania:

- ostre i podostre stany zapalne pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,

- kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych z napadami bólowymi lub odczynem zapalnym,

- ropniak pęcherzyka żółciowego i ropnie wątroby,

- żółtaczka,

- niewyrównana marskość wątroby z występującą puchliną brzuszną lub żółtaczką, z żylakami przełyku oraz ze stanami wyniszczenia,

- stany z uszkodzeniem miąższu wątrobowego z towarzyszącymi objawami niewydolności wątroby i krążenia wrotnego,

- przewlekłe choroby jamy brzusznej, wymagające leczenia chirurgicznego.

Choroby żołądka i dwunastnicy

Wskazania:

- przewlekły nieżyt żołądka z niedokwasotą,

- przewlekły nieżyt jelit,

- zaburzenia czynnościowe żołądka i jelit,

- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy w okresie remisji,

- stany po operacyjnym leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy 2-3 miesiące po zabiegu,

- zespół poresekcyjny,

- zaparcia nawykowe,

- zaparcie spastyczne jelita grubego.

Przeciwwskazania:

- wszystkie ostre stany zapalne przewodu pokarmowego,

- czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,

- znaczne zwężenie przełyku i odźwiernika,

- przewlekłe zaburzenia drożności jelit,

- krwawienie z przewodu pokarmowego,

- choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego,

- wrzodziejące zapalnie jelita grubego,

- niegojące się rany lub przetoki po zabiegach operacyjnych w jamie brzusznej,

- przewlekłe choroby jamy brzusznej wymagające leczenia chirurgicznego.

Choroby wydzielania wewnętrznego i metaboliczne

Wskazania:

- cukrzyca: -łagodne postacie cukrzycy,

- nefropatia cukrzycowa o przebiegu łagodnym,

- neuropatia cukrzycowa obwodowa miernego stopnia,

- cukrzyca skojarzona z otyłością,

- dna moczanowa,

- zaburzenia przemiany materii.

Przeciwwskazania:

- poważny przebieg schorzenia podstawowego lub występowania zaawansowanych powikłań.

Choroby zawodowe

Wskazania:

- przewlekłe zatrucia ołowiem, kadmem, cynkiem, tlenkiem siarki i kwasem siarkowym.

Przeciwwskazania:

- ostre i podostre zatrucia przemysłowe.

Osteoporoza

Leczenie wspomagające z zastosowaniem wód zawierających duże ilości jonów wapnia i magnezu, z minimalną zawartością jonów sodu. Należy wypijać co najmniej 1500ml wody dziennie w odpowiednich porcjach.

Kuracja pitna z zastosowaniem wód słonych (wody chlorkowe)

Wody chlorkowo- sodowe o stężeniu do 1,5% określane są wodami słonymi, zaś o wyższym stężeniu- solankami. W grupie tej występują również wody nazywane słonymi szczawami.

Do kuracji pitnej stosuje się wyłącznie wody słone, ponieważ wody o wyższym stężeniu niekorzystnie wpływają na przewód pokarmowy. Zaleca się stosowanie kuracji pitnej z wód słonych o stężeniu chlorku sodu w granicach 0,3-1,0%.

Wskazania:

- choroby układu trawiennego:- nieżyt żołądka z niedokwaśnością,

- przewlekłe nieżyty żołądkowo- jelitowe ze skłonnością do

zaprać,

- niestrawność,

- zaparcia atoniczne,

- stany po resekcji żołądka,

- niedokrwistość na tle niedoborów kwasu solnego w żołądku,

- cukrzyca,

- przewlekła skaza moczanowa,

- przewlekłe zatrucia metalami ciężkimi.

Przeciwwskazania:

- niewydolność krążenia i nerek,

- wrzód żołądka i dwunastnicy,

- choroby przewodu pokarmowego z towarzyszącymi biegunkami,

- wrzodziejące i spastyczne zapalenie jelita grubego,

- choroby odbytu,

- skąpomocz.

Kuracja pitna z zastosowaniem wód siarczkowo- siarkowodorowych i siarczanowych (wody siarczanowe)

Wody siarkowe uznane za lecznicze muszą mieć co najmniej 1,0mg/dm3 siarki oznaczonej jodometrycznie. W kuracji pitnej dla uzyskania efektu leczniczego stosuje się wody z zawartością siarki ogólnej w wysokości 100,0mg/dm3 z wyłączeniem siarkowodoru.

Najczęściej stosuje się wody siarczkowo-siarkowodorowe, zawierające przeważającą ilość siarczków i siarkowodoru. Wody te mają mniej siarki ogólnej niż wodosiarczanowe, posiadają natomiast dużo siarki dwuwartościowej, która jest najbardziej czynna biologicznie. W wodzie występuje także bardzo aktywny siarkowodór jako słaby kwas w postaci rozpuszczonego w wodzie gazu oraz w postaci częściowo zjonizowanej.

Działanie ogólne

Wody siarczkowo-siarkowodorowe i siarczanowe wprowadzone do ustroju w kuracji pitnej wydalane są częściowo przez drogi oddechowe i powodują pogłębienie oraz przyspieszenie oddechu, rozszerzenie naczyń błony śluzowej dróg oddechowych. Mogą powodować podrażnienie dróg oddechowych- w zależności od stężenia siarkowodoru.

Wody te powodują zwiększone wydalanie kwasu moczowego i obniżenie jego poziomu we krwi z jednoczesnym wzrostem wydalania z moczem kreatyniny i kreatyny, potasu i wapnia.

Wody siarczkowo-siarkowodorowe obniżają poziom cukru we krwi i moczu oraz zwiększają wydalanie acetonu, zwiększają także aktywność insuliny.

Wskazania:

- choroby przewodu pokarmowego:- przewlekły nieżyt jelit,

- zaburzenia ruchowe jelita grubego, zaparcia nawykowe,

- przewlekłe stany zapalne woreczka żółciowego,

- przewlekłe stany zapalne trzustki,

- zaburzenia przemiany materii: - cukrzyca,

- dna moczanowa,

- otyłość,

- choroby dróg oddechowych: - nieżyt oskrzeli z zaleganiem wydzieliny,

- nieżyt dróg oddechowych na tle alergicznym,

- zatrucia metalami ciężkimi.

Przeciwwskazania:

- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,

- nadkwaśność żołądka,

- choroby przewodu pokarmowego z towarzyszącymi wolnymi stolcami i biegunkami,

- astma oskrzelowa.

KURACJA PITNA Z ZASTOSOWANIEM WÓD SWOISTYCH

Woda żelazista

Najczęściej występuje jako woda wodorowęglanowo- żelazawa, słabo zmineralizowana, występujący w niej jon żelazawy ulega łatwej resorpcji. Działa szczególnie korzystnie przy niedokrwistości i w deficycie żelaza. Wzmaga przemianę materii oraz przemianę azotową. Stosowana w przewlekłych nieżytach jelit działa ściągająco i wiąże siarkowodór w jelicie grubym.

Woda fluorkowa

Stosowane jako leczenie wspomagające w osteoporozie przy minimalnej dziennej dawce 5-10mg fluoru oraz w profilaktyce próchnicy zębów 1-2mg fluoru. W kuracjach pitnych stosuje się średnio ok. 1500ml wody dziennie w kilku porcjach. Wody te zaleca się stosować po przebytych infekcjach, jako wody ogólnie wzmacniające. Wody te także odgrywają dużą rolę w leczeniu infekcji układu moczowego. Należy zwracać uwagę na małą rozpiętość między dawką leczniczą a toksyczną.

Woda bromkowa

Brak dokładnych danych w zakresie właściwości biochemicznych wody bromkowej. Występuje najczęściej w wodach chlorkowo-sodowych, łącznie z jodem, dlatego przypisuje się tym wodom działanie kompleksowe, chybże zdecydowanie przeważa jeden z jonów. Woda ta działa uspokajająco i nasennie.

Woda jodkowa

Wykazuje tendencję do zatrzymywania wody w tkankach oraz ma działanie rozluźniające śluz. Kurację pitną wodą jodkową zaleca się jako leczenie w niektórych chorobach układu trawiennego i oddechowego, w chorobach zwyrodnieniowych narządu ruchu i chorobie nadciśnieniowej.

Woda manganowa

Mangan aktywuje enzymy w przemianie materii i bierze udział w tworzeniu tkanki kostnej oraz w syntezie lipidów. Magazynowany jest w mitochondriach i jądrach komórkowych. Zapotrzebowanie na mangan nie jest w pełni pokrywane w pożywieniu zwłaszcza wysoce przetworzonym, stąd możliwy jest jego niedobór. Najwięcej manganu znajduje się w pełnym ziarnie, w otrębach pszennych, mące żytniej i pszennej razowej, roślinach strączkowych oraz orzechach. Zastosowanie wód zawierających większe ilości manganu nie jest wystarczająco opracowana i dlatego tez rzadko stosuje się te wody.

Woda arsenowa

Woda ta hamuje ogólna przemianę materii. Dawnej była zalecana jako woda tucząca, poprawiająca apetyt. Zresorbownay arsen gromadzi się intensywnie w wątrobie, skórze, włosach i paznokciach.

Arsen wykazuje mała rozbieżność między dawką leczniczą a toksyczną. Bardzo rzadko zalecana jest kuracja pitna wodami arsenowymi, ponieważ w większych dawkach może ona doprowadzić do uszkodzenia szpiku kostnego oraz wykazuje podwyższoną możliwość wywołania nowotworów. Woda o zawartości arsenu powyżej 0,05mg/l nie może być stosowana w kuracji pitnej.

Woda borowa

Woda zawierająca większe stężenie tego jonu nie jest zalecana ze względu na działanie toksyczne. Pierwszymi objawami przedawkowania są zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Maksymalna zawartość boru nie może przekraczać 11,8mg/dm3, a dawka śmiertelna u dorosłych wynosi 0,5-5,0g.

Woda radonowa

W kuracji pitnej 2/3 zresorbowanego przez przewód pokarmowy radonu są szybko wydalane przez płuca więc ta część radonu bardzo krótko przebywa w obszarze krążenia wrotnego i płucnego. Tylko 1/3 dawki zostaje rozprowadzona po organizmie przez krążenie duże, a następnie jest wydalana przez płuca.

Badania doświadczalne wykazały, że wody radonowe stosowane w kuracjach pitnych powodują obniżenie poziomu cukru we krwi, poziomu mleczanów, cholesterolu całkowitego, lipidów całkowitych i trójglicerydów. Po kuracji pitnej u ludzi i zwierząt stwierdzono podwyższenie przemiany podstawowej o 10-20%.

Stosuje się dwa rodzaje kuracji pitnych z zastosowaniem wód radonowych:

1. Polega na piciu rano na czczo dużej dawki wody. Uzyskuje się szybkie, lecz krótkotrwałe efekty działania, ale także szybkie wydalanie radonu z organizmu.

2. Drugi rodzaj wykorzystuje się gdy zachodzi potrzeba większego i dłużej trwającego wchłaniania radonu i jego pochodnych. Zaleca się wtedy picie wody radonowej po posiłkach, ze zwiększona dawką po obiedzie, względnie możliwe jest picie wody małymi łykami w znacznie wydłużonym czasie.

Wskazania:

Leczenie podstawowe;

- miażdżyca, choroby naczyń włosowatych,

- stany po przebytym zakrzepowym zapaleniu żył kończyn dolnych,

- przewlekłe stany zapalane pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,

- zaparcia i otyłość,

- kamica nerkowa,

- przewlekłe zapalenia dróg moczowych,

- cukrzyca,

- dna moczanowa.

Leczenie wspomagające:

- choroby zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa,

- artropatie w przebiegu chorób przemiany materii,

- urazy kości, stawów i tkanek miękkich,

- choroby tarcz międzykręgowych, rwa kulszowa

- choroby nerwów obwodowych,

- choroby przydatków,

- przekwitanie,

- łuszczyca,

- alergiczne zmiany wypryskowe skóry.

Przeciwwskazania:

- ogólne dotyczące obciążenia organizmu mediami promieniotwórczymi .

---