wtorek, 27 października 2009
Dr Grzegorz Szulczewski
Etyka biznesu upatruje w wyzwoleniu irracjonalnych postaw przyczynę kryzysu ekonomicznego. Do nich zaliczamy rozbudzenie chciwości. Kapitalizm od końca lat 70 nazywany jest turbokapitalizmem a ostatnio kapitalizmem kasynowym.
Chciwość to nigdy nienasycona żądza posiadania przekraczająca miarę
Chciwość wyraża lęk przed stratą i dążenie do ochrony przed nią. Człowiek chciwy jest nieprzerwanie świadom niebezpieczeństwa straty i dlatego usiłuje zabrać innym, zanim jemu zabiorą.
Chciwy człowiek nie przebiera w środkach, ani w wyborze dróg wiodących do zysku, nadużywa zaufania wielu ludzi. Chciwości towarzyszą też inne przywary, takie jak, podstęp, zdrada, krzywoprzysięstwo, brak empatii.
Systemy gospodarcze, które nie potrafiły zaradzić ludzkiej chciwości były nieefektywnie
Grecja: chciwość to pleonaksja a jej przeciwieństwem jest eudajmonia
Kościoły tępiły chciwość jako wypaczenie miłości zaliczając ją do 7 grzechów głównych
A jak zabezpieczał się liberalizm i neoliberalizm ?
Adam Smith uznał działanie we własnym interesie za cnotę
Przed przerodzeniem działania we własnym interesie w chciwość broni poczucie sympatii
„są niewątpliwie w naturze człowieka jakieś pierwiastki, które sprawiają, iż interesuje się losem innych ludzi, i że szczęście innych ludzi jest dla niego nieodzowne”.
A. Smith, Teoria uczuć moralnych, PWN, Warszawa 1989, s. 18.
Sumienie: „bezstronny obserwator nie może pogodzić się z tym, że zakłóca się szczęście innych tylko, dlatego, że stoi na drodze naszego własnego szczęścia”. A. Smith, dz. cyt. s. 213.
Podsumowując: liberalizm wierzy, że ludzi cechuje „słuszna niechęć do dokonania czynów krzywdzących innych”. A. Smith, dz., cyt. s. 323
Milton Friedman, Społeczną powinnością biznesu jest (jedynie) pomnażanie zysków”
„Istnieje tylko jeden jedyny rodzaj odpowiedzialności ze strony biznesu - wykorzystać swe zasoby i podejmować działalność w celu zwiększania własnych zysków.” Należy kumulować zysk „na tyle, na ile pozostaje to w zgodzie z regułami gry. Innymi słowy - angażować się w otwartą i wolną konkurencję, bez podstępów i oszustw.”
Neoliberalizm cechuje wiara, że na zderegulowanym rynku „ludzie są w stanie dobrowolnie samoograniczyć własną żądzę zysku by w ramach funkcjonującego wolnego rynku osiągnąć sukces życiowy i cieszyć się szacunkiem.”
Przekonanie o możliwości budowy sytemu gospodarczego bez uznania zasad etycznych
• Wiara, że rynek zamieni ludzką przywarę jaką jest chciwość w publiczne dobro
liberałowie i neoliberałowie nawiązują do Bernarda Mandeville w 1705 również wierzył, że „matactwo, luksus pycha bowiem, darzą nas czymś co jest jak zdrowie.(dla gospodarki) i z grzechu korzyść też wyniknie, zaś splendorem nie jest cnota goła”.
Wielki sen o tym, że uwolniony od regulacji rynek stworzy samoorganizujący się ład (katalaksję) okazał się tylko snem.
•Chciwość jaką rozbudza turbokapitalizm staje się przyczyną jego upadku.
•Nie znaczy to by popaść w drugą skrajność. Dlatego oprócz ostrożnego stosowania prawa i działania organów nadzoru i kontroli należy powrócić do wewnętrznej samoregulacji jaką proponuje etyka.
Pytania do testu: Jakie źródła kryzysu upatruje etyka biznesu?
Jak ocenia moralnie chciwość?
wtorek, 27 października 2009
1 WPROWADZENIE DO ETYKI BIZNESU: Etyka a biznes . Moralność życia gospodarczego. Pojęcie etyki i moralności. Nieetyczne praktyki działań gospodarczych w USA, Unii Europejskiej i Polsce. Sens refleksji etycznej nad gospodarką.
1.1 POJĘCIA PODSTAWOWE
a ETYKA, BIZNES.
Business i słowa z nim związane: busy, businesslike wskazują na : zapracowanie, na pracowitość, rzeczowość związaną z podejmowaniem działalności gospodarczej jak również na prowadzenie interesów.
Ludzi biznesu jak i etyków od czasów co najmniej Arystotelesa nurtuje zagadnienie dotyczące istoty działania gospodarczego czy ogólniej samego biznesu.
Według Arystotelesa możemy podejmować dwa rodzaje działań na polu biznesu. Pierwszy rodzaj działalności skierowany jest na utrzymywanie dobrej kondycji antycznego przedsiębiorstwa jakim było gospodarstwo rodzinne czyli oikos. Stanowiło ono organizację, w której funkcje gospodarcze i społeczne wiązały się z obowiązkami powstałymi z więzi wspólnoty jaką jest rodzina i z przymusów ustroju niewolniczego. W czasach nowożytnych niewolników zastąpiły maszyny i pracownicy najemni a potem cała sieć urządzeń automatycznych i komputerów obsługiwanych przez personel W polu. etyki biznesu pojawiła się kwestia obrony godności i strzeżenia wartości osobowych.
Można jednak mimo, zmieniającej struktury gospodarczej mówić o prowadzeniu działalności gospodarczej wywodzącej się z idei kierowania oikos. Sztukę prowadzenia oikos nazywał Arystoteles oikonomiką. Prowadzą ją współcześni przedsiębiorcy i te grupy menedżerów, którym leży na sercu przede wszystkim utrzymanie dobrej kondycji firmy. Osiąga się ją nie na drodze szukania łatwego, szybkiego zysku i tym samym narażania firmy na zbytnie ryzyko lecz poprzez działania długofalowe umacniające miejsce firmy na rynku.
W tym duchu we współczesnej etyce biznesu ukształtowało się przekonanie, że maksymalizacja zysku nie jest celem działania gospodarczego a rezultatem jego prawidłowej realizacji.
„ Biznes nastawiony jest na zysk. Jednak osiąga go dostarczając dobra i usługi, a znaczną część inwestuje stwarzając miejsca pracy. Zysk nie jest końcem ani celem ostatecznym działalności gospodarczej jest on rozdzielony i ponownie inwestowany.” Uzyskanie zysku jest efektem właściwego działania gospodarczego, służy do pomiaru kondycji firmy i w tym sensie stanowi przedmiot zabiegów, ale nie jest celem w tym sensie że każda czynność w ramach projektowanych działań gospodarczych od razu ma przynieść zysk i tylko takie działania , które natychmiast przynoszą zysk są podejmowane.
Kiedy prawidłowo zostaje przeprowadzony projekt gospodarczy czy operacja finansowa to wtedy też automatycznie wzrasta wartość właścicielska firmy na którą składa się suma oczekiwanych dywidend oraz zysk kapitałowy jaki osiągnąć może właściciel ze swojego wkładu inwestycyjnego. Jej wzrost ma być celem współczesnego biznesu. „ Celem definiującym biznes jest maksymalizacja wartości dla właściciela w długim okresie przez sprzedaż towarów i usług” Firma solidna o dobrej opinii podejmująca długofalowe projekty gospodarcze i poprzez uczciwe działanie redukująca ryzyko związane z pokusą uzyskania szybkiego zysku stanowi rzeczywistą wartość dla właściciela jej akcji. Taki jest cel prowadzenia przedsiębiorstwa.
Jednak jak zauważył już Arystoteles w IV w p.n.e. oprócz sztuki zarządzania gospodarstwem (oikonomia) istnieje sztuka zarobkowania (chremastyka). Określa ona sposoby osiągania jak największego zysku, przeważnie z samych operacji finansowych. Nie chodzi o rozwój przedsiębiorstwa ani o zapewnienie godziwych warunków życia dla własnej rodziny czy jak to ma miejsce współcześnie dla pracowników. Celem staje się szybki zysk a motywem bogacenie bez granic. Nieograniczona żądza posiadania więcej i więcej (pleonaksja) prowadzi do podejmowania działań nie liczących się z normami etycznymi. Jest również przyczyną nie osiągnięcia głębokiej satysfakcji płynącej z poczucia spełnienia. Ten stan spełnienia, wewnętrznej harmonii nazywał Arystoteles swoistym rodzajem szczęścia :eudajmonią. Żądza posiadania nie mająca granic: pleonaksja prowadzi do odczuwania stałego niezadowolenia z aktualnego stopnia bogactwa.
ETYKA BIZNESU
Istnieje zależność pomiędzy stopniem zdziwienia jakie budzi termin: etyka biznesu a rozwojem gospodarczym. Im gospodarcze powiązania stają się bardziej skomplikowane, im działają większe firmy, w których trzeba profesjonalnie zarządzać i nie można pozwolić sobie na nie uwzględnienie wszystkich czynników warunkujących uprawianie biznesu, tym z większym zrozumieniem ukazuje się konieczność zajmowania etyką biznesu.
To zrozumienie wiąże się również z poziomem moralnym reprezentowanym przez pracowników i studentów.
Duży wpływ ma też faza rozwoju kultury organizacyjnej jaka cechuje dane przedsiębiorstwo jak i dominujący rodzaj kultury rynkowej. W oparciu o ich doświadczenie pracownicy i studenci zdobywają bądź tracą przeświadczenie o potrzebie etyki w działaniu biznesu.
Etyka biznesu (business ethics) uprawniana w Stanach Zjednoczonych stanowi przedmiot kursów M.B.A.
Zainteresowanie etyką biznesu i potrzeba jej prezentacji na uczelniach amerykańskich zostało zainspirowane z początku serią katastrof ekologicznych wywołanych całkowitym brakiem odpowiedzialności, niemoralnym zachowaniem koncernów jak i spektakularnymi aferami na giełdzie amerykańskiej.
1984 Bhopal : zginęło 2000 osób a 100 tys. osób było poszkodowanych w wyniku wybuchu w fabryce nawozów sztucznych ( odwlekanie decyzji z zamknięciem, prośba rządu Indii na kontynuację produkcji, gdyż fabryka produkowała potrzebne nawozy i dawała miejsca pracy, brak odpowiedzialności),
1988 Piper Alfa pracująca dla Shella zatrucie Morza Północnego,
1999 Exxon Valdez wyciek 11,2 ml galonów ropy na wybrzeża Alaski i Kolumbii Brytyjskiej
Tak więc, sama historia działalności gospodarczej ukazując nieetyczną stronę kapitalizmu zmusiła niejako do zajęcia się problemami etycznymi życia gospodarczego.
1987 Powstaje inicjatywa ludzi biznesu: John Shade przechodzący na emeryturę Przewodniczący komisji papierów wartościowych przeznacza 20 milionów dolarów na ufundowanie pierwszej Katedry Etyki Biznesu w Szkole Harwardzkiej.
Argumentacja na rzecz uprawiania etyki biznesu :
Etyka, jej poznanie i stosowanie ma służyć lepszemu robieniu interesów. Odpowiedzialność etyczna ma usprawnić działanie firm i zmniejszać koszty ewentualnych konfliktów wypływających z nieznajomości przez świat biznesu obowiązujących reguł moralnych. ETYKA SIĘ OPŁACA.
Etyka biznesu prowadzi etyczną refleksję nad zachowaniami ludzi pełniącymi określone role w organizacjach. Pokazuje jak najlepiej mają pełnić swoje funkcje. Ukazuje zadania, przed którymi staje organizacja - spółka jak i jednostki. Etyka biznesu jest, więc uprawiana przede wszystkim, jako uzupełnienie teorii zarządzania. ETYKA USPRAWNIA ZARZĄDZANIE.
Etyka biznesu ma wytworzyć umiejętność kierowania ludźmi w oparciu o etykę . Etyczne przywództwo, jako zadanie dla liderów, profesjonalistów działających w biznesie rodzi przed etyką biznesu specyficzne zadanie. ETYKA BIZNESU NARZĘDZIEM LIDERÓW..
Etyka biznesu rozważa zagadnienie o fundamentalnym znaczeniu dla samej etyki i dla samego biznesu, a mianowicie zagadnienie ewentualnego ponoszenia odpowiedzialności moralnej przez spółki prawa handlowego oraz przez jednostki w niej działające.
ETYKA BIZNESU ROZPATRUJE PROBLEM ODPOWIEDZIALNOŚCI PRACOWNICZEJ I KORPORACYJNEJ.
Najskrajniejsze stanowisko reprezentuje Milton Friedman głoszący, że etyka biznesu jest ideologią i jest niepotrzebna, gdyż wystarczy by „zaangażować się w otwartą i wolną konkurencję bez podstępu i oszustw” . W biznesie wystarczy zwykła przyzwoitość. ” Powinnością menedżera jest maksymalizować zysk”
Etycy biznesu nie zgadzają się z tym osądem i starają się wyciągnąć konsekwencje z faktu odpowiedzialności moralnej ponoszonej przez spółki.
Edward Freeman przedstawia koncepcje modelu zarządzania spółką uwzględniającą prawa osób żywotnie zainteresowanych (stakeholders) wobec których firma może mieć określone zobowiązania. Należą do nich często osoby i wspólnoty, na które ma wpływ działalność organizacji np. wspólnoty lokalne. Widać na tym przykładzie, że refleksja etyczna nad biznesem prowadzi w konsekwencji do przebudowy schematów zarządzania firmą (powoływania np. komisji mieszanych, w których pewien głos mają osoby żywotnie zainteresowane).
Etyka biznesu może więc usprawniać zarządzanie. Dlatego też jej nauczanie na kursach M.B.A. ma często bardzo praktyczny wyraz polegający na rozwiązywaniu lub komentowaniu przykładów (keysów), czyli polega na analizie studium przypadku czy przybiera na wzór innych programów nauczania, postać gier decyzyjnych uwzględniających problematykę etyczną.
Richard W. Doss, w książce pod tytułem „Etyczny biznes” uważa, że do istotnych zadań etyki biznesu należy na początku uświadomienie natury samego życia gospodarczego i celu jaki ma realizować świat biznesu. Przedstawia on cztery zadania jakie stoją przed etyką biznesu:
ZADANIA ETYKI BIZNESU.
Pierwszym podstawowym zadaniem etyki biznesu jest ukazanie etycznych problemów jakie nastręcza działanie podlegające ocenie ekonomicznej i jednocześnie respektujące nakazy społecznej odpowiedzialności.
Drugim zadaniem stojącym przed etyką biznesu jest zajęcie się problematyką etyki pracy. Sprowadza się ono do odpowiedzi na pytania: o jakość relacji pomiędzy pracodawcą a personelem, o bezpieczeństwo pracy, o lojalność, dyscyplinę, prawa, o prawo do ujawniania nieetycznych zachowań organizacji, o prywatność i konflikt interesów. Następnie etyka biznesu zajmuje się etyką zawodową szczególnie prawników, polityków dziennikarzy, czyli wszystkich tych, którzy korzystają z dostępu do poufnych informacji. Przy czym etyka biznesu zwraca baczną uwagę na kwestie prywatności i zaufania.
Trzecim zadaniem etyki biznesu stanowi rozpatrzenie zespół problemów związanych z relacją pomiędzy konsumentem a światem biznesu. Należą do nich zagadnienie odpowiedzialności producenta za bezpieczeństwo i jakość produktu jak i za właściwą reklamę.
Czwartym zadaniem , które podejmuje etyka biznesu jej przemyślenie zespołu zagadnień dotyczącego stosunku świata biznesu do naturalnego środowiska, populacji i odpowiedzialności za przyszłe pokolenia.
Natomiast Manuel G. Velasquez, w książce pod tytułem „ Koncepcje i przykłady etyki biznesu” stwierdza, że, celem etyki biznesu jest: „ zdobycie przez menedżerów wiedzy, która pozwoli im na rozpoznanie i konfrontacje z rodzącymi się w firmie dylematami moralnymi. W tym celu niezbędną staje się (według autora) potrzeba poznania etycznych zasad i etycznych koncepcji” .
Z kolei Elizabeth Vallance w książce pod tytułem: ”Etyka biznesu w działaniu” z brytyjskiej perspektywy w bardzo podobny sposób jak Amerykanie określa czym ma być etyka biznesu.
Zwraca ona bowiem uwagę na usprawnienie funkcji decyzyjnych. Etyka biznesu ma stanowić zespół dyrektyw i system kontroli decyzji z punktu widzenia korporacji.
Etyka biznesu jak widać z załączonych charakterystyk stanowi rodzaj etyki stosowanej o ściśle określonym celu.
Możemy postarać się o uporządkowanie wymienionych celów etyki biznesu.
CELE ETYKI BIZNESU:
1. Podstawowym celem sytuującym etykę biznesu w obszarze problematyki sprawnego zarządzania stanowi podejmowanie decyzji trafnych z punktu organizacji, a więc ekonomicznie i etycznie uzasadnionych jak i rozwiązywanie konfliktów etycznych powstałych w wyniku działania organizacji. Narzędzia i procedury etyki biznesu pełnią funkcję systemu nawigacyjnego nadającego bezpieczny kierunek działaniom gospodarczym.
2. Kolejnym celem jaki stawia przed sobą etyka biznesu jest zapewnienie maksymalnej efektywności poprzez eliminację możliwości konfliktów w długim okresie czasu.
3. Etyka biznesu umożliwia również odnalezienie wspólnych reguł dla stron konfliktu, połączenia wymogów organizacyjnych z poszanowaniem wartości osobowych. Wprowadza etyczne standardy zachowań.
4. Jej celem jest też etyczna analiza zobowiązań zawodowych.
5. Etyka biznesu ma również na celu poszerzenie zakresu racjonalności. Odsłania ona szerszą perspektywę kalkulacji zysków i strat. Dotyczy ona nie tylko interesów indywidualnych pracowników czy firmy, ale ukazuje potrzebę uwzględnienia przy analizie zysków i strat również interesów lokalnych, regionalnych a nawet globalnych.
6. Należy również wspomnieć o celu integracyjnym etyki biznesu, który spełnia dzięki ustaleniu jednolitych norm obowiązujących wszystkich działających na rzecz organizacji.
Wymienione powyżej cele w sposób ścisły wyznaczają zakres i głębie problematyzacji związków pomiędzy etyką a ekonomią, życiem gospodarczym a moralnością. Owe związki zawsze są badane ze względu na cel określony przez etykę biznesu. Również w dużej mierze samo uzasadnienie etyki biznesu odwołuje się do podniesienia efektywności, jakie osiąga się przez wprowadzenie procedur etycznych przy podejmowaniu decyzji gospodarczych.
Zastosowanie teorii etycznych przez etykę biznesu ulega często pewnemu ograniczeniu ze względu na wymogi rentowności przedsiębiorstw. W tym sensie etyka biznesu ukazuje na ile teorie etyczne mogą być zrealizowane przez świat biznesu bez szkody na efektywność działania, a w jakich przypadkach należy bezwzględnie zachować wartości nawet kosztem dalszego prowadzenia biznesu.
Tworzenie szerszych teorii miejsca etyki w życiu gospodarczym i społecznym prowadzi do odsłonięcia funkcji jaką pełni etyka w biznesie.
Najlepszym tego przykładem jest twórczość ekonomisty i filozofa moralnego Kennetha E. Bouldinga.
Jego teoria ukazuje trzy podsystemy życia społecznego: wymiany, groźby i integracji.
System integracji oparty jest na wcielaniu w życie na wszystkich szczeblach życia społecznego wspólnego systemu wartości. Zadanie to ma wypełniać: rodzina, szkoła, kościoły, państwo. Dzięki tym instytucjom z osób działających ze względu na swój własny interes tworzy się wspólnota.
Amerykanie są świadomi tej funkcji etyki. Odwołanie do wspólnych wartości jest charakterystyczne dla amerykańskiego etosu narodowego. Dlatego jeśli chodzi o zagrożenie interesów gospodarczych Stanów Zjednoczonych Amerykanie skłonni są do powoływania się na obronę zasad moralnych czy prawa człowieka. Wiedzą bowiem, co podkreśla Kenneth E. Boulding, że „instytucje wymiany nie rozwijają same w sobie dostatecznie systemu integracji.” Nieraz należy odwołać się, szczególnie w sytuacji zagrożenia, do wspólnych wartości.
Etyka jest ważna dla efektywnego działania gospodarczego, gdyż brakuje „ efektów emocjonalnych, dlatego nie wywołują one uczuć lojalności, oddania ani poświęcenia. Właśnie bez nich , wedle Kennetha E. Bouldinga nie możliwe jest funkcjonowanie społeczeństwa zapewniającego ramy dla działania biznesu.. W momentach szczególnych wymagane są inne motywacje niż te, które stanowią inspiracje działań gospodarczych. W społeczeństwie, gdzie dominują instytucje wymiany rośnie, więc również potrzeba nauczania wspólnie uznanych zasad moralnych i jest to zadanie, które stoi przed etyką.
W ujęciu Kennetha E. Bouldinga etyka biznesu ma zapobiegać łamaniu zasad moralnych chroniąc społeczeństwo przed dezintegracją. „Istnieje bowiem, przestrzega autor, poważne niebezpieczeństwo, że instytucje rynkowe mogą rozwijać w jednostkach zarządzających szkodliwy typ etyki osobistej niebezpieczny dla przetrwania tychże instytucji. U człowieka, którego życie upływa niemal wyłącznie wśród ksiąg rachunkowych i który całą swą uwagę skupia na szczegółach życia ekonomicznego i organizacji, internalizacja podstawowych cnót: uczciwości i rzetelności ulega stopniowemu osłabieniu. System wymiany niemal zawsze dostarcza jednostkom możliwości uzyskania indywidualnych korzyści przez poświęcenie zasad moralnych.”
Rolą etyki biznesu jest nie tylko uświadomienie zasad moralnych, lecz przede wszystkim przekonanie o konieczności ich przestrzegania dla dobra wszystkich.
Nowej argumentacji za racja uprawiania etyki biznesu jako przedmiotu akademickiego poszukuje Norman E. Bowie.
POZIOMY ROZWAŻAŃ ETYKI BIZNESU.
MIKRO problemy moralne wynikające z indywidualnych działań: przekraczanie norm, uzasadnianie praw jednostkowych, granice zobowiązań względem organizacji,
MEZO odpowiedzialność przedsiębiorstwa, problemy zarządzania,
MAKRO moralna ocena działania rynku, ocena funkcjonowania zasady sprawiedliwości
GLOBALNY odpowiedzialność przedsiębiorstw w skali globalnej
Pytania do testu:
Etyka biznesu kiedy powstała? (Arystoteles i lata 80 XX wieku)
Czy uprawianie biznesu wyklucza postawy etyczne. Analiza słowa business i ethics i ethos.
Jakie są cele uprawiania etyki biznesu?
Jakie są poziomy rozważań etyki biznesu?
wtorek, 27 października 2009
ETYKA BIZNESU Wykład 2b
1 MORALNOŚĆ ŻYCIA GOSPODARCZEGO :
PRZYCZYNY KRYTYCZNEGO SPOJRZENIA NA KONDYCJĘ MORALNĄ BIZNESU:
• DOŚWIADCZENIA WŁASNE
• OBSERWACJA DZIAŁANIA SMALL BIZNESU
• SKANDALIZUJĄCE RELACJE MEDIALNE
• ENUNCJACJE LUDZI BIZNESU
NIEETYCZNE PRAKTYKI DZIAŁAŃ GOSPODARCZYCH
• GLOBALNE
• STANY ZJEDNOCZONE
• EUROPA
• POLSKA
UŚCIŚLENIA TERMINOLOGICZNE:
MORALNOŚĆ: ZBIÓR NORM I ZASAD FAKTYCZNIE REALIZOWANYCH W DZIAŁANIU GRUPOWYM I INDYWIDUALNYM
ETYKA:
• NAUKA, KTÓREJ ZADANIEM JEST KRYTYCZNA REFLEKSJA NAD MORALNOŚCIĄ
• TEORIA UZASADNIAJĄCA: OCENY, WZORCE I NORMY DZIAŁANIA
• SKODYFIKOWANY ZESPÓŁ: NORM, ZASAD I STANDARDÓW ZACHOWAŃ OKREŚLONEJ ZBIOROWOŚCI
ETOS
• OBYCZAJ: NAŚLADOWANIE ZACHOWA USANKCJONOWANYCH PRZEZ TRADYCJĘ
• ZWYCZAJ: STWORZONE PRZEZ ORGANIZACJĘ, WSPÓLNOTĘ TYPY ZACHOWAŃ
ETHICS: STANDARDY DOBREGO ZACHOWANIA W SENSIE MORALNYM , WŁAŚCIWEGO W UZNANIU GRUPY BĄDŹ UZNANE ZA SPRAWIEDLIWE
BIZNES OD ANG.: BUSINESS TEN DO SŁÓW :
• BUSY : ZAPRACOWANY,
• BUSILY: SKRZĘTNIE , PRACOWICIE,
• BUSINESSLIKE : RZECZOWY , DOBRZE ZORGANIZOWANY
WNIOSKI
• POJĘCIE BIZNESU NIE WYKLUCZA MOŻLIWOŚCI REFLEKSJI ETYCZNEJ NAD GOSPODARKĄ [DLACZEGO?]
• ETYCZNY BIZNES JEST:
MOŻLIWY: MOŻNA ZWYCIĘŻAĆ NIE OSZUKUJĄC.
POTRZEBNY: ” NAJLEPSZĄ STRATEGIĄ JEST UCZCIWOŚĆ” B.FRANKLIN
KONIECZNY: ”PACTA SUND SERVANDA” UMOWY MUSZĄ BYĆ DOTRZYMYWANE.
SENS ETYCZNEJ REFLEKSJI NAD GOSPODARKĄ.
1) W KONCEPCJI NEOLIBERALNEJ DECYZJE W ŻYCIU GOSPODARCZYM SĄ NEUTRALNE:
ETYKA I ŻYCIE GOSPODARCZE STANOWIĄ ZBIORY ROZŁĄCZNE
Etyka w sensie prowadzenia refleksji moralnej w przypadku gospodarki nie ma sensu, wystarczy zwykła uczciwość.
„ ISTNIEJE TYLKO JEDEN JEDYNY RODZAJ ODPOWIEDZIALNOŚCI ZE STRONY ŚWIATA BIZNESU - WYKORZYSTAĆ SWE ZASOBY I PODEJMOWAĆ DZIAŁALNOŚĆ W CELU ZWIĘKSZENIA WŁASNYCH ZYSKÓW NA TYLE, NA ILE POZOSTAJE TO W ZGODZIE Z REGUŁAMI GRY. INNYMI SŁOWY - ANGAŻOWAĆ SIĘ W OTWARTĄ I WOLNĄ KONKURENCJĘ, BEZ PODSTĘPÓW I OSZUSTW.”
„ MOŻNA BY POWIEDZIEĆ, ŻE ODRÓŻNIANIE TEGO CO DOBRE OD TEGO CO ZŁE. NIE JEST NICZYM SZCZEGÓLNYM I NIE WYMAGA KOMENTARZY. ...W PROCESIE KSZTAŁTOWANIA CHARAKTERU TO CO NAZYWAMY EDUKACJĄ ETYCZNĄ NIE ODGRYWA ŻADNEJ ROLI”
2) WSZELKIE DECYZJE GOSPODARCZE MAJĄ KONSEKWENCJE MORALNE.
ŚW. TOMASZ Z AKWINU:
ETYKA == ŻYCIE GOSPODARCZE
3) ETYKA i ŻYCIE GOSPODARCZE JEST WE WZAJEMNEJ RELACJI POLEGAJĄCEJ NA TYM,IŻ
CZĘŚĆ DECYZJI GOSPODARCZYCH:
• MA CHARAKTER NEUTRALNY,
• PODLEGA OCENIE MORALNEJ:
1. OCENA NEGATYWNA N.P. UBOCZNE SKUTKI DZIAŁANIA SZKODLIWE DLA ŚRODOWISKA
2. OCENA POZYTYWNA N.P. TWORZENIE MIEJSC PRACY WZROSTU DOBROBYTU
3. BUDZI WĄTPLIWOŚCI MORALNE.
wtorek, 27 października 2009
3. Perspektywy etyczne oceny naszych działań w gospodarce w świetle analizy konsekwencjalistycznej i deontologicznej oraz rachunku dóbr i hierarchii wartości
KONCEPCJE ETYCZNE
Nonkognitywizm i kognitywizm : istnieją dwa stanowiska dotyczące możliwości uprawomocnienia przekonań moralnych jak i możliwości uprawiania refleksji nad moralnością w postaci etyki.
Nonkognitywizm sądzi, że niemożliwa jest racjonalna argumentacja na rzecz przekonań moralnych i tym samym pozostaje ugruntowanie poglądów etycznych jedynie na jednostkowym bądź grupowym przeświadczeniu. Dobre lub złe jest to co nakazuje tradycja bądź opinia społeczna. Nonkognitywizm powołuje się przy krytyce etyki na pewne zjawiska moralne w których nie występuje wyraźnie element refleksji. Na przykład: odczuwamy, że czegoś nie wypada czynić ( mamy skrupuły moralne) bądź czujemy się źle, gdy podejmujemy się pewnych działań (wyrzuty sumienia). Te złe samopoczucie pojawia się przed momentem refleksji. Refleksja potem tylko powiększa wyrzuty sumienia lub zwiększa stopień odrazy.
Nonkognitywizm może więc wykorzystywać emotywizm - teorię według której uczucia rozstrzygają o tym co dobre i złe.
Kognitywizm stwierdza potrzebę uzasadnienia przekonań moralnych. Uzasadnienie musi być przeprowadzone zgodnie z regułami dowodzenia czyli opierać się na wynikaniu logicznym, gruntownym, przekonywującym dowodzeniu i prowadzić do stworzenia wewnętrznie niesprzecznego systemu twierdzeń etycznych. Kognitywizm zakłada potrzebę tworzenia stanowisk, teorii etycznych dzięki, którym możliwe stanie się racjonalne podejmowanie decyzji o charakterze moralnym. Wychodzi on z założenia że człowiek jako istota myśląca jest w stanie na drodze refleksji etycznej znaleźć optymalne rozwiązanie kwestii moralnych.
Konsekwencjalizm i nonkonsekwencjalizm to dwa rodzaje stanowisk rozstrzygających o tym do czego należy się odwołać wydając ocenę moralną Stanowią one dwie możliwości realizacji kognitywizmu.
Konsekwencjalizm głosi konieczność określenia oceny moralnej ze względu na skutki jakie dane działanie wywołuje. Dobro rozumiane jest w sensie korzyści a zło polega na wyrządzaniu szkody. Na pierwszy rzut oka wydaje się że taka zasada określenia dobra i zła moralnego jest intuicyjnie oczywista i nie budzi wątpliwości. Niestety zastosowanie konsekwencjalizmu jako metody oceny moralnej ma swoje poważne ograniczenia. Opiera bowiem on swoją ocenę na podstawie jedynie przewidywanych skutków. Decyzja , którą mamy podjąć ma dopiero wywołać pewne skutki , jakie, to zależy od wielu, często nie do przewidzenia czynników. Szczególnie w działaniach gospodarczych mamy do czynienia z dużym stopniem ryzyka polegającego na tym, że nasze zamiary nie zrealizują się po naszej myśli lub wywołają skutki nieoczekiwane. Dlatego konsekwencjalizm musi to wszystko uwzględnić jeśli ma być rzetelną metodą oceny moralnej działań gospodarczych.( patrz zasada podwójnego skutku s.26. E-publikacje: Dr Grzegorz Szulczewski, Projekt etycznej ekonomii...)
Nonkonsekwencjalizm stoi na stanowisku, że dobro określone jest przez zgodność działań z nakazami płynącymi z:
• przyjętej hierarchii wartości,
• wynikające z rachunku dóbr
• lub określone przez prawa i uprawnienia
• z zasad moralnych
• czy z poczucia odpowiedzialności.
Deontologia
Zasady moralne mogą być w rożny sposób ugruntowane. Mogą mieć podłoże religijne (etyka religijna). Zasady moralne wynikają z nakazów Boskich czyli Przykazań. Realizacja nakazów płynących z przykazań czy też zgodność naszych działań z nakazami sformułowanymi przez Przykazania prowadzi, według ludzi wierzących do wyboru dobra i nie czynienia zła, a także przyczynia się do jego zwalczania. Etyka religijna staje przed dwoma problemami moralnymi. Pierwszy wiąże się z zagadnieniem czy nakazy płynące z różnych systemów religijnych nie wchodzą w sobą w konflikt ( np. postulat ochrony życia : judaizm a hinduizm), a jeśli się tak dzieje to jak można formułować obowiązujących wszystkich postulaty moralne? Jakie są granice tolerancji dla praktyk wypływających z nakazów religijnych, a które budzą wątpliwości moralne? Drugi problem na który wskazał Friedrich Nietzsche wiąże się z niebezpieczeństwem, że w dobie pluralizmu światopoglądowego jedynie religijne ufundowanie zasad moralnych może prowadzić do zwątpienia w ich moc.
Do deontologii należy etyka zasad etyka Imanuela Kanta (wykład 4).z której wynikają określone powinności
NARZĘDZIA REFLEKSJI ETYCZNEJ.
1.DOBRO
• DOBRO BYT IDEALNY ZDOLNY DO UREALNIENIA
• ISTNIEJĄ DOBRA ZWANE OCZYWISTYMI, KTÓRE DOSTRZEGAMY WSZYSCY
Dobra oczywiste
zachowanie życia, szczęście, zdrowie, radość, prawo, prawda.
RACHUNEK DÓBR MA NA CELU:
a) ochronę dóbr oczywistych
b) wybór dóbr nadrzędnych
c) eliminację zła
a) Z istnienia dobra oczywistego wypływają nie tyle obowiązki jego realizacji co samo przez się zrozumiałe nakazy urealniania w danej sytuacji i ochrony dóbr już obecnych z którymi mamy do czynienia.
1. Zdrowie jako dobro oczywiste pokrywa się z dobrem chorego. Prawda jako dobro oczywiste pokrywa się z dobrem ucznia.
2. Możliwe w danej sytuacji urealnienie dóbr oczywistych wzbogaca wszystkich i jest czynem moralnie dobrym.
b) Etycy określali co jest dobrem nadrzędnym:
• harmonia Arystoteles
• zgodność z naturą stoicy
• przyjemność jako brak cierpień Epikur
• doznawanie rozkoszy Arystyp
• czystość św. Augustyn
• szczęście jak największej liczby ludzi (utylitaryzn)
c)Etyczny nakaz eliminacji zła sprowadza się do:
• nakazu nie czynienia zła,
• zapobiegania złu o ile jest to możliwe
• nakazu dążenia do realizacji dobra,
• dokonania czynów najlepszych z możliwych,
Etyka wartości
• Wartość jest tym co posiada ważność
• Wartości moralne odnoszą nas do drugiego człowieka
WARTOŚĆ
AUTOTELICZNE INSTRUMENTALNE
WARTOŚCI
ANTYNOMICZNE SPRZECZNE
• Konflikt wartości polega na niemożliwości realizacji dwóch cennych dla nas wartości ze względu na sprzeczne postępowania zalecane przez obie wartości.
• Wybór pomiędzy wartościami może prowadzić do dylematu etycznego. Polega on na konieczności wyboru pomiędzy wartościami, które równie cenimy.
Zalecenia :
1. Dokonać próby zmiany sytuacji by obie wartości dotąd konfliktowe można będzie zrealizować.
2. Starać się w sytuacji konfliktu dokonać próby optymalizacji osiągnięcia obu wartości.
3. Jeśli to niemożliwe należy wybrać wartość, której realizacja oceniana jest wyżej w hierarchii lub dokonać wyboru ze względu na ochronę wartości mocniejszej .
HIERARCHIE WARTOŚCI
najniższe wartości hedonistyczne
wartości utylitarno - witalne
najwyższe wartości duchowe
najsilniejsze najniższe wartości egzystencjalne
wartości biologiczno-witalne
wartości hedonistyczne
wartości utylitarne
najsłabsze najwyższe wartości duchowe
1) Im wyższa jest wartość tym:
• mniejszy jest nakaz jej realizacji
• większa zasługa w przypadku jej realizacji
2) Im wartość jest bardziej fundamentalna tym:
• tym mniejsza jest zasługa moralna jej posiadania
• tym większe potępienie za jej pogwałcenie
WARTOŚCI ORGANIZACYJNE
TROSKA (CARIG)
LOJALNOŚĆ
UCZCIWOŚĆ (HONESTY)
SPRAWIEDLIWOŚĆ (FAIRNESS)
POLICZALNOŚĆ (ACCOUTABILITY)
ZGODNOŚĆ CZYNÓW I SŁÓW (INTEGRITY)
DOTRZYMYWANIE OBIETNIC
SZACUNEK WZAJEMNY
DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI
ODPOWIEDZIALNE OBYWATELSTWO (RESPONSIBLE CITIZENSHIP)
Przeglądając strony internetowe instytucji finansowych natrafiamy na zestawienia wartości, które mają przyświecać ich działalności. Warto, zatem w dobie przesileń na rynkach finansowych, zastanowić się, co dla nas i dla naszej instytucji jest ważne? Z czym należy się liczyć w codziennej rutynowej wręcz działalności jak i podejmując nowe wyzwania? Również warto zastanowić się: czy kolejność prezentowanych na stronach internetowych wartości jest według nas właściwa? Czy wszystkie wartości są sobie równoważne? Czy może istnieje jakaś hierarchia wartości? Czy zatem w naszej działalności dochowujemy częściej wierności jednym wartościom a inne nie zawsze są realizowane?
Kiedy dokonamy takiego przeglądu naszych wartości organizacyjnych warto zastanowić się, gdzie tkwią możliwe punkty zapalne, czyli potencjalne konflikty wartości.
W teorii bowiem, tylko nieliczne wartości nie daje się jednocześnie realizować, ale w każdej działalności, która przecież musi liczyć się z realiami, występują często sytuacje, gdzie dochodzić może do konfliktu wartości. Wtedy wydaje się, że jedne wartości możemy realizować kosztem innych. Stajemy w tych sytuacjach przed nie lada dylematem: z czego, co dla nas ważne, nie możemy zrezygnować, a co, choć równie uznajemy za ważne, musimy poświęcić.
Z zestawów wartości przedstawionych przez banki możemy przykładowo zlokalizować takie potencjalne konflikty wartości. Najcenniejszym jest właśnie stałe uświadamianie sobie, jak trudno dochować wierności wszystkim deklarowanym wartościom i jaką sztuką jest nie naruszanie ich.
Zapewne skupienie się na realizacji takich wartości jak: nowatorstwo, rozwój, stawianie czoła nowym wyzwaniom, wykorzystywanie szans może w pewnych okolicznościach wymuszonych czy to walką konkurencyjną czy własnymi, niedobrymi praktykami prowadzić do konfliktu z takimi deklarowanymi wartościami jak: troska o klienta, dbałość o jego potrzeby, bezkompromisowa uczciwość, rzetelność.
Weźmiemy prasę z ostatnich kilku dni. Załóżmy okulary, dzięki którym wiadomości o bankach ujawniałyby problemy związane ze sferą wartości. Jeśli chodzi o wykorzystywanie szans to w pierwszym kwartale zanotowano w sektorze bankowym wzrost zysków o 30 procent w stosunku do przeszłego roku.
Z drugiej strony z tych samych gazet, dowiadujemy się, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów badając umowy kredytowe 19 banków stwierdził, że w każdej bez wyjątku są jakieś niekorzystne zapisy. Powstała nawet możliwość zmian umów na wniosek klientów.
Dlatego może warto pomyśleć, jak nie realizować jednych wartości kosztem innych. Jest takie piękne polskie powiedzenie: czysty zysk i o nim musimy zawsze pamiętać nawet najbardziej naciskani przez konkurencję, akcjonariuszy czy współpracowników.
PRZYKŁADOWE WARTOŚCI ORGANIZACYJNE
Tłumaczenie automatyczne
• Wydajność
We are committed to a result-oriented culture. Jesteśmy zaangażowani w kulturę zorientowaną na wyniki.
• Trust Ufać
We behave reliably, fairly and honestly. Mamy zachowywać się wiarygodnie, rzetelnie i uczciwie.
• Teamwork Praca zespołowa
We benefit from the diversity of our business and our people by working together to achieve success. Czerpiemy korzyści z różnorodności występującej w naszej firmie, pracujemy razem, by osiągnąć sukces.
• Innovation Innowacje
We are constantly challenging conventional wisdom and developing new solutions to meet customer requirements..
• Client Focus
We place customers at the centre of our activities and they drive all that we do.
Orientacja na Klienta - wszystkie wysiłki naszych Pracowników są skierowane na zapewnienie satysfakcjonującej współpracy z Klientami.
Otwartość i szczerość - zapewniamy przyjazne nastawienie i indywidualne podejście doradców sprzyjające wypracowaniu rozwiązań najkorzystniejszych i najbardziej dopasowanych do potrzeb Klientów
Profesjonalizm - oznacza zaangażowanie, indywidualne traktowanie Klienta oraz dostarczanie Klientom jak najlepszych i najbardziej dostosowanych do ich potrzeb produktów finansowych, inwestycyjnych i ubezpieczeniowy
Partnerstwo - nasi Pracownicy są otwarci i nastawieni na maksymalizację korzyści Klientów, troszczą się o nich i spełniają ich potrzeby finansowe.
Szacunek - doradcy dbają o dobro Klientów, są życzliwi i pełni zrozumienia dla ich potrzeb.
Skuteczność i sprawność
Zaufanie Innowacyjność
stawia na ciągły rozwój działa na skalę globalną,
jest silnie zakorzeniona na każdym z lokalnych rynków.
uznaje się różnorodność
Wyobraźnia daje nam odwagę, aby sięgać znacznie wyżej. W General Electric wyobraźnia jest zaproszeniem do spełniania marzeń i robienia rzeczy, o których nie wiedzieliśmy, że jesteśmy w stanie je robić.
Oto nasze wartości:
o Ciekawość
o Entuzjazm
o Pomysłowość
o Odpowiedzialność
o Praca Zespołowa
o Zaangażowanie
o Otwartość
o Zapał
o Zawsze z Bezkompromisową Uczciwością
Wartości kształtują i określają postawy
Niezawodność
• Nowatorstwo innowacyjny
TROSKA O KLIENTA Jesteśmy pozytywnie nastawieni do siebie. Lubimy ze sobą pracować. Chętnie dzielimy się swoimi umiejętnościami i wiedzą. Ufamy sobie wzajemnie. Przyjaźnie odnosimy się do klientów wewnętrznych i zewnętrznych. Służymy pomocą innym. Nie wywołujemy konfliktów. Życzliwość to nasz wyróżnik na rynku.
W centrum naszej uwagi
• multiregionalny bank ukierunkowany na bankowość detaliczną i komercyjną
• wykorzystanie sukcesu, jaki odnieśliśmy w operacjach skarbowych, rynkach kapitałowych, bankowości korporacyjnej i elektronicznej
• dążenie do efektywnego zarządzania relacjami ze wszystkimi naszymi klientami
• dążenie do dostosowywania naszej oferty produktowej do zmieniających się oczekiwań klientów ze szczególnym naciskiem na rozwój naszych kluczowych produktów
Nasze wartości
Nasze wartości
Jesteśmy firmą, która...
stawia na ciągły rozwój, działa na skalę globalną,
jest silnie zakorzeniona na każdym z lokalnych rynków.
Tworzymy takie miejsca pracy, w których...
promuje się przedsiębiorczość, uznaje się różnorodność, o awansie decydują osiągnięcia, pracownicy szanują siebie nawzajem.
Cenimy pracowników, którzy...
angażują się w sprawy firmy, są pełni zapału, entuzjazmu i twórczej inwencji, lubią zmiany, trudne zadania i rywalizację, dążą do doskonałości we wszystkim, co robią.
Chcemy być znani jako...
światowy lider w dziedzinie usług finansowych, firma, w której chcą pracować najlepsi, z którą chcą współpracować klienci.
Pracownikom staramy się stworzyć jak najlepsze warunki do rozwoju
Jednym z naszych celów jest umożliwienie pracownikom stałego kształcenia się i rozwoju. Każdy pracownik ma wpływ na swoją ścieżkę kariery. Awans w Banku zależy od wyników pracy, zaangażowania i chęci do stałego podnoszenia kwalifikacji, rozszerzania wiedzy zawodowej, zdobywania nowych umiejętności. Bank stwarza również możliwości rozwoju poprzez rozszerzenie lub zmianę obszaru działania oraz pracę w międzynarodowym środowisku i zdobywanie międzynarodowych doświadczeń. Oprócz rozwoju przez pracę nasi pracownicy maja możliwość uczestniczenia w różnego rodzaju szkoleniach i kursach.
Cenimy osoby dążące do doskonałości
Naszą największą siłą jest wykształcenie i profesjonalizm pracowników. Pracownicy na wszystkich poziomach w organizacji czują się odpowiedzialni za wykonywane zadania, mają możliwość wprowadzania zmian oraz prawo do wyrażania własnych opinii. Obdarzamy ich wysokim kredytem zaufania, a w zamian oczekujemy odpowiedzialnych decyzji i zaangażowania w sprawy firmy. Cenimy pracowników pełnych zapału, entuzjazmu i twórczej inwencji, lubiących zmiany, trudne
W GE od zawsze kierujemy się wartościami i bezkompromisową uczciwością, a w każdym obszarze aktywności GE wartości te wyrażamy w języku odpowiednim dla ich czasów i społeczności. Współcześnie to bezkompromisowe przywiązanie do wartości i postępowanie zgodnie z nimi jest szczególnie ważne. Wartości GE są nie tylko zbiorem słów, ale odzwierciedlają to, co stanowi ducha GE. Są odbiciem energii, która dzięki bardzo solidnym podstawom jest kreatorem zmian. Od ponad 125 lat korporacja General Electric jest podziwiana za sposób działania i kreatywność. Produkty, które tworzymy są dziełem wyobraźni naszych pracowników, a ich wartość jest nieoceniona dla międzynarodowej gospodarki i codziennego życia ludzi na całym świecie. Obecnie działamy na rynku nowoczesnych technologii, usług, finansów i mediów zatrudniając ponad 300,000 pracowników w 100 krajach na całym świecie.
Co wyróżnia nas na tle innych organizacji?
Nasze Działania i Wartości.
2. Wyobraźnia
Od samych początków istnienia firmy, kiedy Thomas Edison zmieniał świat siłą swoich idei, GE zawsze stawiało jedną z umiejętności ponad wszystkimi innymi - wykorzystywanie wyobraźni. Wyobraźnia daje nam odwagę, aby sięgać znacznie wyżej. W General Electric wyobraźnia jest zaproszeniem do spełniania marzeń i robienia rzeczy, o których nie wiedzieliśmy, że jesteśmy w stanie je robić. W GE umiejętność korzystania z wyobraźni jest nierozerwalnie powiązana z przekonaniem, iż cokolwiek potrafisz sobie wyobrazić, może zostać zrealizowane. Rozwiązania. Każda firma wyznacza sobie cel, który musi odpowiadać na fundamentalne pytanie: "Po co tu jesteśmy?” Odpowiedź GE na to pytanie jest bardzo prosta: Istniejemy aby pomagać naszym Klientom, lokalnym społecznościom i sobie nawzajem.
3. Tworzenie
Od zera do setki w sześć sekund? A może od zera do 5 miliardów w pięć lat? Tworzenie jest naszym wyzwaniem. Staramy się robić wszystko, aby wciąż się doskonalić, nie stać w miejscu. A kiedy patrzymy w przyszłość wiemy, że jest to najlepsza droga, aby osiągnąć doskonałość.
4. Przywództwo
Wyobraźnia. Rozwiązania. Tworzenie. Słowa te tracą swoją moc, jeśli zabraknie jednego ważnego elementu - Przywództwa. Przyjmując Przywództwo za jedną najważniejszych wartości firmy, GE wzięło na siebie bardzo dużą odpowiedzialność - odpowiedzialność za zmianę. Zmiana jest esencją przywództwa. Jest wezwaniem do wykorzystania naszej ogromnej chęci zdobywania wiedzy, naszej pasji i pragnienia bycia najlepszymi we wszystkim, co robimy.
5. Wartości
Jest wiele słów, którymi moglibyśmy opisać siebie. Słowa nie będą jednak niczym więcej, jeśli nie stoją za nimi konkretne działania. W GE za wykorzystywaniem Wyobraźni, Tworzeniem, szukaniem Rozwiązań i Przywództwem kryją się Wartości, które swoją postawą stworzyli i utrzymują ludzie, pracujący w GE na całym świecie.
Oto nasze wartości:
o Ciekawość
o Entuzjazm
o Pomysłowość
o Odpowiedzialność
o Praca Zespołowa
o Zaangażowanie
o Otwartość
o Zapał
o Zawsze z Bezkompromisową Uczciwością
Nasze wartości wbk
Niezawodność
Będziemy zawsze zdolni zaoferować najwyższy poziom codziennych kontaktów z klientami.
Zaangażowanie
Będziemy stale doskonalić się w budowaniu dobrych relacji z naszymi klientami poprzez aktywną postawę wobec ich oczekiwań.
Nowatorstwo
Będziemy dokładać wszelkich starań, aby być bankiem nowatorskim, bankiem, który zna potrzeby klientów i potrafi je spełniać. Mierzymy wysoko i osiągamy sukcesy.
Kultura korporacyjna oparta na otwartości, spójności i wspólnym systemie wartości
We wszystkich podstawowych obszarach działalności BNP Paribas pragnie być wiodącą instytucją finansową, której nadrzędnym celem jest dbałość o klienta oraz podwyższanie efektywności operacyjnej.
Realizując wspólne przedsięwzięcia na rzecz naszych klientów i udziałowców, „bank zmieniającego się świata” od początku wyznaje cztery wartości, które wyznaczają istotę jego działań: umiejętność reagowania, kreatywność, zaangażowanie i ambicję. Wartości te łączą się i przenikają w BNP Paribas stając się symbolem dynamizmu i postępu, który został uchwycony w logo grupy jako cztery wznoszące się ku górze gwiazdy.
• Umiejętność reagowania
• Szybka ocena nowych sytuacji i zachodzących zmian oraz dostrzeganie pojawiających się możliwości i ryzyka
Efektywność w podejmowaniu decyzji oraz w ich realizacji
• Kreatywność
• • Zaangażowanie
• • Ambicja T Lukas bank ROSKA O KLIENTA Szanujemy i troszczymy się o wszystkich naszych klientów - zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Wychodzimy naprzeciw potrzebom klientów. Dbamy o to, by klient otrzymał od nasz wszelkie niezbędne informacje. Naszą przewagą jest wyjątkowa jakość obsługi. Wszystkim naszym klientom służymy doradztwem.
INICJATYWA Wyprzedzamy innych dzięki naszej pomysłowości. Proponujemy kreatywnie rozwiązania. Wprowadzamy innowacje przynoszące korzyści naszym klientom i firmie. Wybieramy zawsze najlepsze dla biznesu rozwiązania. Jesteśmy konsekwentni we wdrażaniu naszych pomysłów.
PASJA Lubimy to, co robimy. Jesteśmy zaangażowani w naszą pracę. Mamy energię i zapał do pokonywania przeciwności albo wdrażania zmian. Wykonujemy zadania z entuzjazmem.
WSPÓŁDZIAŁANIE Firma składa się z indywidualności, ale gramy drużynowo i potrafimy poświęcić indywidualne korzyści dla dobra zespołu. Współdziałamy, wykorzystując wiedzę i umiejętności całego zespołu. Rozwiązania konsultujemy zawsze z tymi, których te rozwiązania dotyczą. Komunikujemy się ze sobą otwarcie i z szacunkiem.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Bierzemy pełną odpowiedzialność za to, co robimy. Zadania wykonujemy od początku do końca, z korzyścią dla klientów i firmy. Nie akceptujemy przerzucania trudnych spraw na innych. Gdy napotykamy na problemy, szukamy rozwiązań, a nie winnych. Działamy etycznie i uczciwie w stosunku do klientów, kontrahentów i siebie samych. Profesjonalnie wykonujemy swoje obowiązki.
Życzliwość Jesteśmy pozytywnie nastawieni do siebie. Lubimy ze sobą pracować. Chętnie dzielimy się swoimi umiejętnościami i wiedzą. Ufamy sobie wzajemnie. Przyjaźnie odnosimy się do klientów wewnętrznych i zewnętrznych. Służymy pomocą innym. Nie wywołujemy konfliktów. Przyjazność to nasz wyróżnik na rynku.
BANK ZACHODNI WBK
Nasze kluczowe wartości
• godny zaufania
• partnerski
• innowacyjny
Pytania do testu:
Na czym polega kognitywizm i nonkognitywyzm, konsekwencjalizm i nonkonsekwecjalizm?
Co to jest dobro i wartość?
Na czym polega rachunek dóbr?
Jakie są hierarchie wartości?
wtorek, 3 listopada 2009
WYKŁAD 4
Perspektywy etyczne oceny naszych działań w gospodarce w świetle norm moralnych i zasad etycznych oraz praw człowieka
Normy moralne i ich znaczenie jako instrumentu wspomagającego zarządzanie.
Normy moralne mówią nam jak w danej sytuacji wyboru powinniśmy postąpić, a czego unikać, aby zachować uznane przez wspólnotę nakazy moralne.
•
Zarządzanie organizacją wiąże się z koniecznością ustalenia wspólnych reguł postępowania. Personel jak i menedżerowie i dyrektorzy działają w ramach ustanowionej i zaakceptowanej przez ogół kultury przedsiębiorstwa. Stanowiła ona wspólne przeświadczenie o wartościach i wolę ich realizacji W tym sensie deklaracja wartości jakie mają przyświecać działaniu firmy ( patrz: Programy etyczne firm, Portal CEBI ) określa specyficzny charakter działania danej firmy. Przy czym firma deklarując wartości sama zakłada, że jej działania będą zgodne z uznanymi i możliwymi do akceptacji czyli pozytywnymi wartościami. Żadna z firm nie zadeklaruje że przebiegłość staje się dewizą jej działania.
Wartości kształtują więc ducha organizacji i w sytuacji podejmowania decyzji mogą pozwolić na przyjęcie jednego z możliwych rozwiązań, właśnie tego , które odpowiada kulturze danej organizacji.
Natomiast normy moralne mają bardziej uniwersalny zasięg. Pełnią szerszą rolę tworząc nakazy postępowania. Firmy mogą wybierać wartości, które chcą przede wszystkim realizować, a te których brak realizacji nie pociąga za sobą naruszenia zasad moralnych mogą nawet pominąć.
Natomiast przestrzeganie norm moralnych obowiązuje wszystkich. Żadna firma na dłuższą metę nie może naruszać choćby jednej z uznanych norm moralnych.
Normy moralne mówią nam jak w danej sytuacji wyboru powinniśmy postąpić, a czego unikać ,aby zachować uznane przez wspólnotę zasady moralne. Można nawet szerzej rozumieć ich rolę. Zwolennicy obiektywizmu i uniweralizmu normatywnego sądzą , że przy odpowiedniej interpretacji mają one znaczenie ponadkulturowe. Obowiązują zawsze i wszędzie.
Zadanie przed jakim stają twórcy teorii organizacji, które polega na zaprojektowaniu struktur, i procedur umożliwiających efektywne działanie zespołowe rodzi szereg problemów, gdy zwrócimy uwagę na niejednorodność doświadczeń moralnych osób tworzących firmę.
Człowiek zdobywa swoje przekonania moralne dzięki wychowaniu (rodzina, szkoła, kościół, państwo), ale również w wyniku własnych doświadczeń i obserwacji takich jak: akceptacja przekonań własnego środowiska: kolegów z podwórka, ze szkoły czy z pracy. Jak łatwo zauważyć powstałe przeświadczenia na temat moralności jak i sama moralność jednostkowa może być w wyniku oddziaływania tych czynników bardzo różna. Ludzie wzrastający w różnych tradycjach, ukształtowani przez różne doświadczenia, akceptujący różne środowiskowe obyczaje nie mogliby stworzyć efektywnie działającej organizacji jaką stanowi społeczeństwo czy firma. Koniecznym staje się uznanie przez wszystkich:
Według R.M. Greena wyrażenie angielskie: NORM oznacza:
Neutral, Omnipartial, Rule-Making czyli neutralne ponad podziałami kierowanie się wspólnymi zasadami moralnymi.
NEUTRALNE PRZEKRACZAJĄCE JEDNOSTKOWE DOŚWIADCZENIA ZASADY MORALNE I JASNO SFORMUŁOWANE NAKAZY POSTĘPOWANIA to właśnie NORMY.
W ujęciu Marii Ossowskiej normy moralne można pogrupować. Występuje siedem rodzajów norm moralnych:
1. NORMY MORALNE W OBRONIE NASZEGO BIOLOGICZNEGO ISTNIENIA
2. NORMY MORALNE W OBRONIE GODNOŚCI
3. NORMY MORALNE W OBRONIE NIEZALEŻNOŚCI
4. NORMY MORALNE W OBRONIE PRYWATNOŚCI
5. NORMY MORALNE SŁUŻĄCE POTRZEBIE ZAUFANIA
6. NORMY MORALNE STRZEGĄCE SPRAWIEDLIWOŚCI
7. NORMY MORALNE ŁAGODZĄCE KONFLIKTY SPOŁECZNE.
Pytania do testu:
Co to są normy moralne?
Jakie są typy norm moralnych?
ZASADY
1. Wolność rozumiana jest jako autonomia człowieka. Polega ona na podleganiu prawom, które rozum sam uzna bezwarunkowo obowiązujące.
2. Nakazują one działania wszystkim ludziom niezależnie od własnych skłonności i związków z różnymi tradycjami kulturowymi.
3. Kant twierdzi, iż regulować nasze działanie są wstanie dwie powszechnie obowiązujące zasady:
ZASADA SZACUNKU POWSZECHNEGO ZWANA INACZEJ IMPERATYWEM PRAKTYCZNYM
• Postępuj tak byś człowieczeństwa w TWEJ osobie jako też w osobie każdego Innego używał zawsze zarazem jako celu nigdy tylko jako środka.
ZASADA UNIWERSALIZACJI ZWANA INACZEJ IMPERATYWEM KATEGORYCZNYM
• Postępuj tylko według takiej maksymy dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się prawem powszechnym.
Na czym polega zasada szacunku powszechnego i zasada uniwersalizacji?
Podaj przykłady zastosowania tych zasad
• I. KANT jest przekonany, że każdy człowiek jako istota wolna i posiadająca zdolność myślenia czyli jako: osoba i inteligencja będzie dążył do rozumnego umacniania swojej wolności. Wolność pojmuje on jako autonomię. Termin ten pochodzący z greki oznacza : auto-nomos czyli samemu sobie nadanie praw. Człowiek posiadający rozum może kierować się jego wskazaniami a nie popędami natury przyrodniczej. Może on jednak sam z siebie nadać sobie prawa, gdy będzie w stanie sam sformułować reguły moralne, która będzie do przyjęcia przez wszystkich ludzi czyli istoty rozumne. Stanowiło to ambitny, ale i trudny do realizacji postulat. I. Kant pragnął stworzyć reguły na którą zgodzą się wszyscy niezależnie od własnych doświadczeń, i kulturowego ukształtowania własnej moralności. Przyjęcie takich praw jest według I. Kanta możliwe. Nie może ono jednak postulować konkretnych działań, bo nie zaakceptowali by tego ludzie żyjący w odmiennych kulturach. Z tego powodu reguła I. Kanta mówi o warunkach dopuszczalności reguł. Jest więc etyką formalną. Ta reguła nosi nazwę imperatywu kategorycznego.
Drugą regułą na którą muszą się zgodzić wszyscy ludzie jako istoty posiadające rozum jest imperatyw praktyczny. Opiera się on na powszechnym przeświadczeniu, że “ natura rozumna istnieje jako cel sam w sobie” .
ZASADY
ZASADA MORALNA FORMUŁUJE WARUNKI OBOWIĄZYWANIA NORM
UKAZUJE POD JAKIMI WARUNKAMI NALEŻY ZANIECHAĆ STOSOWANIE DANEJ NORMY
POKAZUJE, KTÓRE NORMY W DANEJ SYTUACJI NALEŻY REALIZOWAĆ
ZASADY
1.KONSEKWENCJI 2.BEZSTRONNOŚCI 3.ROZSĄDKU
1. NIE ZARZUCAJ KOMUŚ ŁAMANIA NORMY, KTÓREJ SAM NIE PRZESTRZEGASZ
2. NIKT NIE POWINIEN BYĆ SĘDZIĄ LUB ROZJEMCĄ WE WŁASNEJ SPRAWIE
3. ZASADA W. ROSSA: NAKAZY FORMUŁOWANE PRZEZ NORMY MAJĄ CHARAKTER WARUNKOWY. ICH WYPEŁNIENIE STAJE SIĘ POWINNOŚCIĄ RZECZYWISTĄ, JEŚLI NIE WCHODZI W GRĘ INNA POWINNOŚĆ O WIĘKSZEJ MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ.
Zasada ta ukazuje warunki pod którymi powinny obowiązywać normy. Każda norma obowiązuje warunkowo tzn. należy jej nakaz realizować o ile nie ma wyższej normy, którą należy wypełnić np. w pewnych okolicznościach , gdy jest zagrożone życie to norma prawdomówności w kontaktach z terrorystami ulega zawieszeniu. Powinniśmy wykonać nakaz płynący z normy, nakaz: mów prawdę! Ale jest wyższa norma, która nakazuje: chroń życie!
„Godzę się jednakże na zasadę, że gdy jakaś rzecz jest dobra , wówczas jej wytworzenie jest nasza warunkowa powinnością ( a prima facie obligation), a staje się też powinnością rzeczywistą, jeśli nie wchodzi w grę inna warunkowa powinność o większej mocy obowiązującej”
Etyka praw. Prawa człowieka
• Pracownik jako osoba posiada uprawnienia.
• Norma personalistyczna: każdej osobie należna jest afirmacja ze względu na nią samą
WYMOGI ETYCZNE WOBEC OSOBY:
• jako autonomiczny podmiot—poszanowanie wolności jednostki, w miarę możności stworzenie warunków do autentycznej kreacji, umożliwienie realizacji idei przedsiębiorczości,
• poszanowanie prywatności i wyznaczanie granic dyspozycyjności pracowniczej,
• jako istota świadoma i odczuwająca—tworzenie ludzkich warunków pracy i wyznaczanie rodzaju pracy odpowiadającej aspiracjom pracownika (wykorzystanie inteligencji i kreatywności, stworzenie warunków do pełnego uczestnictwa w działaniach organizacji, obowiązek eliminacji alienacji pracy),
• jako istota posiadająca godność pracownik---nie może być jedynie traktowany instrumentalnie,
• jako indywiduum, niepowtarzalny podmiot pracownik ma prawo do wyboru własnej drogi do osiągania celów organizacyjnych w ramach wymogów stawianych przez organizację, należy zapewnić poszanowanie indywidualności w tym okazywać tolerancję dla zachowań nie mających bezpośredniego związku z działaniem w organizacji lub nie sprzecznymi z wartościami kultywowanymi przez instytucję.
Prawa i obowiązki wypływające z pełnionej funkcji.
Prawa i obowiązki pracownicze.
wtorek, 3 listopada 2009
WYKŁAD 5
Perspektywy etyczne oceny naszych działań w gospodarcze w świetle: etyki Arystotelesa, egoizmu oświeconego, etyki celu, etyki cnót, Złotej Reguły, utylitaryzmu, i kontraktualizmu J. Rawlsa
Arystoteles
Arystoteles w swym dziele pod tytułem „Polityka”. Według niego możemy zakładać, że celem gospodarowania jest działalność nastawiona na bogacenie. Gdy nie dostrzeżemy etycznego wymiaru celu gospodarowania to wtedy osiąganie zysku staje się celem samym w sobie. Nie dostrzegając innych wartości rozbudzona żądza posiadania coraz większej ilości pieniędzy, prowadzi z jednej strony do podejmowania działań nieliczących się z interesem innych, a z drugiej strony, rodzi silne poczucie dysharmonii pomiędzy oczekiwaniami a możliwościami ich zaspokojenia. Chciwość zwana przez Arystotelesa pleonoksją towarzyszy działalności gospodarczej skierowanej jedynie na osiąganie zysku za wszelka cenę. Tak pojęta sztuka zarabiania i pomnażania majątku zwana jest chremastyką. Jednak właśnie takie spojrzenie na gospodarkę jest zbyt wąskie i w ostateczności nie realizuje akceptowalnego przez wszystkich, etycznego postulatu osiągnięcia szczęścia.
Arystoteles proponuje jednak również inne spojrzenie na cel gospodarowania, uwzględniające kulturowe i etyczne aspekty. Znamiennym jest fakt, że problematykę gospodarczą rozwija w „Polityce”. Dla Greków polityka, czyli zajmowanie się sprawami polis sprowadzało się do uczestnictwa w życiu publicznym. Była to działalność, dzięki, której ujawniało się i kształtowało to, co najlepsze w człowieku. Jest nim stan wewnętrznej harmonii. Bogacenie się musi być podporządkowane również osiągnięciu stanu duchowej harmonii.
Zdobywanie pozycji materialnej dla swojej rodziny powinno podlegać rozumnemu kierowaniu a nie namiętności. Wszelkie zabiegi gospodarcze musimy podejmować, nie tracąc celu, jakim jest szczęście własne i własnej rodziny. Gdy uzyskamy już pewien dostateczny, określony poziom materialny przynależny danej grupie społecznej, powinniśmy skierować swoje zaangażowanie w działalność publiczną. Wtedy unikniemy zagrożenia w postaci dysharmonii, jakie wprowadza nieopanowana żądza zysku. Chciwość rodząca dysharmonię, czyli pleonaksja stanowi przeciwieństwo szczęścia rozumianego, jako eudajmonia. Eudajmonia oznacza, że dobry duch mieszka w człowieku. Zatem w Antyku, u zarania dziejów ekonomii, powstaje szerokie ujęcie życia gospodarczego, które ustanawia współzależność celów nauki o gospodarstwie oikonomii (bogactwo oikos) od polityki (służba publiczna) i etyki (szczęście, jako eudajmonia).
EGOIZM
EGOIZM twierdzi, że najwyższą wartością jest nieograniczona niczym realizacja własnego interesu.
Różni się od miłości własnej i związanym z nią interesem własnym brakiem hamulców moralnych przed krzywdzeniem innych, jeśli jest to korzystne, usprawiedliwia nieograniczoną pogoń za osiągnięciem prywatnych celów kosztem dobra wspólnego
Dla egoizmu prywatny cel zasługuje na szacunek bez względu na środki jego realizacji i konsekwencje dla innych. Egoiści rozumieją to, co dla nich dobre, jako odczuwanie przyjemności, samorealizacji albo własnej siły.
EGOIZM OŚWIECONY
Uważa on, iż każdy zobowiązany jest jedynie do troszczenia się o własne dobro. Jest to zgodne z naturą i jeśli każdy będzie się kierować swoim interesem, to społeczeństwo odniesie z tego największą korzyść.
Egoizm oświecony prowadzi do przekonania, że istnieją możliwości budowy sytemu gospodarczego bez uznania zasad etycznych. Cechuje go wiara, że rynek zamieni ludzką przywarę, jaką jest chciwość w publiczne dobro.
Bernard Mandeville w 1705 również wierzył, że „matactwo, luksus pycha, bowiem, darzą nas czymś, co jest jak zdrowie.(dla gospodarki) i z grzechu korzyść też wyniknie, zaś splendorem nie jest cnota goła”.
Milton Friedman: „Istnieje tylko jeden jedyny rodzaj odpowiedzialności ze strony biznesu - wykorzystać swe zasoby i podejmować działalność w celu zwiększania własnych zysków na tyle, na ile pozostaje to w zgodzie z regułami gry. Innymi słowy - angażować się w otwartą i wolną konkurencję, bez podstępów i oszustw”.
„Chciwość jest dobra” wypowiada te słowa bohater kultowego filmu The Wall Street i dodaje:
„dzięki niej uratujemy tą drugą upadającą firmę, jaką jest Ameryka.”
A. Smith: Natomiast ojciec liberalizmu nie mówił o egoizmie a o miłości własnej i działaniu w interesie własnym, ale pod kontrolą moralną.
A. Smith zakładał: działanie w dobrze pojętym własnym interesie wytwarza bogactwo
Uczucie sympatii ma chronić przed egoizmem:
„są niewątpliwie w naturze człowieka jakieś pierwiastki, które sprawiają, iż interesuje się losem innych ludzi, i że szczęście innych ludzi jest dla niego nieodzowne”.
Ludzi cechuje „słuszna niechęć do dokonania czynów krzywdzących innych”. A. Smith, dz., cyt. s. 323
„bezstronny obserwator nie może pogodzić się z tym, że zakłóca się szczęście innych tylko, dlatego, że stoi na drodze naszego własnego szczęścia”. A. Smith, dz. cyt. s. 213
ETYKA CELU
MACHIAVELIZM PRAKSEOLOGIA
MACHIAVELIZM głosi:
„Trzeba, przeto być lisem, by wiedzieć, co sidła, i lwem, by postrach budzić u wilków”.
• Dobrem oczywistym jest istnienie organizacji
• Celem, zatem jest utrzymanie władzy
• Utrzymanie władzy stanowi sztukę
•• Dlatego środki realizacji celu nie podlegają ocenie moralnej a jedynie ocenie efektywności
• Wymaga to niekiedy działań podstępnych
,• Aby zachować najwyższe dobro: istnienie organizacji należy być,, dobrym kłamcą”
• Ponieważ ludzie są z natury nikczemni i nie dotrzymują obietnic to w stosunku do nich nie jesteśmy zobowiązani ich dotrzymać
PRAKSEOLOGIA
CEL DZIAŁANIA
PRAKSEOLOGIA EKONOMIA ETYKA TEORIA SZCZĘŚCIA
• Środki działania muszą być rozpatrywane jednocześnie pod względem:
1. skuteczności, dokładności, staranności, poprawności,
2. ekonomiczności
3. godziwości
4. satysfakcji
• Zarówno cel jak środki działania muszą być zawsze oceniane w kategoriach etycznych. Muszą być godziwe
• Środki nie uświęcają celu, a przeciwnie nie akceptowalne etycznie środki „uświncają cel” jak głosił T. Kotarbiński
• „Dzielnym zaś jest ten, kto troszcząc się o najwyższą sprawność w swym działaniu dobiera cele godziwe, a odrzuca niezgodne z obowiązującymi normami moralnymi i z własnym sumieniem”.
ETYKA DZIELNOŚĆI-CNOTY
CNOTA - STAŁA DYSPOZYCJA DO CZYNIENIA DOBRA W KAŻDYCH OKOLICZNOŚCIACH
DLA GREKÓW CNOTA TO ARETE CZYLI DZIELNOŚĆ
• HOMER:
SIŁA FIZYCZNA, ODWAGA, SPRYT, PRZYJAŹŃ
• CNOTY POLIS:
ODWAGA, PRZYJAŹŃ, SPRAWIEDLIWOŚĆ, UMIAR, MĄDROŚĆ
• CNOTA WEDŁUG ARYSTOTELESA:
UMIAR: WYBÓR POMIĘDZY SKRAJNOŚCIAMI ZASADA ZŁOTEGO ŚRODKA
• CNOTY KARDYNALNE:
MĘSTWO, SPRAWIEDLIWOŚĆ, UMIARKOWANIE, MĄDROŚĆ
DZIELNOŚCI-CNOTY W UJĘCIU ETYKI BIZNESU (J. JAKSON i E. STERNBERG)
• SPRAWIEDLIWOŚĆ: SZACUNEK DLA PRAW INNYCH LUDZI I BEZSTRONNOŚĆ OCENY,
• CZŁOWIECZEŃSTWO: ŻYCZLIWOŚĆ, STOSOWNE POSTĘPOWANIE WOBEC WSZYSTKICH
• CNOTY WYKONAWCZE: UMIARKOWANIE, OPANOWANIE, MĘSTWO, AMBICJA,
ROZTROPNOŚĆ: SPRYT I GODZIWOŚĆ, ASPIRACJE, ZWYCZAJNA PRZYZWOITOŚĆ
Dzielność powoduje, że środki do celów, obowiązkowość i skłonność do wypełniania powinności stają się drugą naturą człowieka implikując działania moralne nawet w najtrudniejszych warunkach.
ZŁOTA REGUŁA
Postępuj wobec innych tak, jak chciałbyś, aby inni postępowali wobec Ciebie
• ZŁOTA REGUŁA występuje powszechnie w stosunku do równych sobie członków wspólnoty
• umacnia zasadę wzajemności, równości, życzliwości w akceptowalnych moralnie granicach
• rozpatruje możliwe konsekwencje czynu ze względu na własne oczekiwania dotyczące działań innych względem nas
ZŁOTA REGUŁA stanowi element hierarchii REGUŁ MORALNYCH:
• ŻELAZNA REGUŁA: zło za zło
LUSTRZANA REGUŁA: dobro za dobro, zło za zło, czyli traktuj innych tak jak oni na to zasługują
• SREBNA REGUŁA: nie czyń drugiemu co Tobie nie miło
• ZŁOTA REGUŁA: postępuj wobec innych tak, jak chciałbyś, aby inni postępowali wobec Ciebie
• REGUŁA MIŁOŚCI: Kochaj bliźniego swego jak siebie samego
• ŻELAZNA REGUŁA i LUSTRZANA REGUŁA opiera się o zasadę równości
• SREBNA REGUŁA i ZŁOTA REGUŁA opiera się na zasadzie wzajemności
• REGUŁA MIŁOŚCI opiera się na zasadzie dobra bezwarunkowego
UTYLITARYZM
• Godnym wyboru jest działanie użyteczne.
• Działanie użyteczne ma przyczyniać się do szczęścia jak największej liczby ludzi.
UTYLITARYZM
CZYNÓW REGUŁ
UTYLITARYZM CZYNÓW głosi:
• uzasadnione moralnie jest prowadzenie kalkulacji szczęścia polegającej na zestawieniu efektów przyczyniających się do szczęścia z efektami rodzącymi nieszczęście,
• jeśli suma kalkulacji szczęścia jest dodatnia to należy podjąć rozważaną decyzję.
UTYLITARYZM REGUŁ uważa:
• warunki formułowane przez UTYLITARYZM CZYNÓW są niewystarczające,
• należy bowiem przywiązywać większą wagę do krzywd niż szczęścia, jakie za sobą niesie dane działanie,
• czyn jest godny podjęcia wedle UTYLITARYZMU REGUŁ tylko wtedy, gdy reguła utylitarystyczna jest akceptowalna przez wszystkich, to znaczy również przez osoby, które w wyniku jej stosowania mogą poczuć się mniej szczęśliwe.
• Utylitaryzm stanowi jedną z koncepcji zaliczanych do konsekwencjalizmu. Utilitas znaczy po łacinie “ użyteczność, pożytek. Dobro możemy określić dzięki pożytkowi, jakie przynosi dane działanie. Im więcej pożytku tym więcej dobra. Pożyteczne działania według twórcy utylitaryzmu Jeremi Benthama (XVIII/XIXw.) sprowadzają się do przysporzenia szczęścia nie tyle osobistego co przysporzenia szczęścia większej liczbie osób. Wyrządzanie szkód innym prowadzi do nieszczęścia a więc jest źródłem zła moralnego. Utylitaryzm różni się od Egoizmu, dla którego można uzyskać szczęście kosztem innych i nie jest to potępiane, jako czyn zły. Utylitaryzm postuluje wzrost szczęścia wszystkich ludzi. Jeśli dany czyn prowadzi do tego celu to należy go przyjąć, jeśli nie to trzeba go odrzucić. Utożsamienie korzyści i pożytku ze szczęściem wydaje się być do zaakceptowania. Jednak uczynienie z nich kryterium moralnego rodzi pewne problemy. Może się zdarzyć , że, szczęście dużej grupy ludzi realizuje się kosztem nieszczęścia innej grupy. Sytuacja ta według utylitaryzmu czynów jest do przyjęcia z punktu moralnego. Dlatego tez przetworzono pierwotne kryterium utylitarystyczne tworząc utylitaryzm reguł. Głosi on, że czyn jest dobry, gdy zasada utylitarystyczna może być zaakceptowana przez wszystkich, czyli stać się powszechną regułą działania.
J. RAWLS
Rawls sytuuje siebie wśród kontynuatorów tradycji Kantowskiej uprawiania etyki. Jest to, zatem etyka racjonalistyczna oparta, na co najmniej czterech założeniach:
a) tym, co określa nasze wybory moralne jest rozum,
b) jego posiadanie stanowi o byciu człowiekiem,
c) każdy z nas, niezależnie od pozycji, którą zajmuje, pod groźbą wykluczenia ze wspólnoty istot rozumnych musi bezwzględnie zaakceptować wskazania rozumu,
d) wolność polega na autonomii, czyli narzuceniu sobie własnych praw na zasadzie uznania racjonalnie uzasadnionych nakazów.
Rawls przyjmuje, „że strony są usytuowane za zasłoną niewiedzy. Nie wiedzą, jaki wpływ miałyby poszczególne wybory i zmuszone są oceniać zasady wyłącznie na podstawie rozważań ogólnych. Zakłada się, że strony (...) nie znają swego miejsca w społeczeństwie, swej pozycji klasowej czy statusu społecznego, nie wiedzą też, jakimi naturalnymi dyspozycjami i uzdolnieniami obdarzył je los - inteligencją, siłą itp.” .
W takiej sytuacji właśnie za zasłoną niewiedzy wszyscy bez wyjątku bylibyśmy skłonni na wybór zasad sprawiedliwości, czyli zasad, które maksymalizują korzyści najmniej uprzywilejowanych.
Zasada ogólna
„Wszelkie pierwotne dobra społeczne - wolność i szanse, dochód i bogactwo, a także to, co stanowi podstawy własnej wartości - mają być rozdzielane równo, chyba, że nierówna dystrybucja, któregokolwiek z dóbr bądź wszystkich jest z korzyścią dla najmniej uprzywilejowanych” .
„Pierwsza zasada (głosi:)
Każda osoba winna mieć równe prawo do jak najszerszego systemu, równych, podstawowych wolności, dającego się pogodzić z podobnym systemem wolności dla wszystkich.
Istnieją dwa przypadki:
a) mniejszy zakres wolności musi umacniać cały system wolności, którą cieszą się wszyscy, oraz
b) wolność mniej niż równa musi być do przyjęcia dla tych obywateli, którzy mają mniej wolności” .
„Druga zasada (brzmi:)
Nierówności społeczne i ekonomiczne mają być tak ułożone,
a) aby były z największą korzyścią dla najbardziej upośledzonych, pozostając w zgodzie z zasadą sprawiedliwego oszczędzania: i jednocześnie
b) aby były związane z dostępnością urzędów i stanowisk dla wszystkich, w warunkach autentycznej równości szans.
Istnieją dwa przypadki:
a) nierówność szans musi zwiększać szanse tych, którzy maja mniejsze szanse
b) nadmierna stopa oszczędzania musi per saldo zmniejszać ciężary tych, którzy to obciążenie biorą na siebie” .
Rawls prowadzi rozważania o „roli sprawiedliwości w społecznym współdziałaniu” . Oznacza to, iż dla Rawlsa właściwym problemem społeczeństwa i odpowiednio każdej organizacji jest stworzenie motywacji do podjęcia kooperacji z korzyścią dla wszystkich. Tak jest w rzeczywistości. Każdy, kto zakładał firmę stoi dokładnie przed tym problemem. Mianowicie powstanie firmy zatrudniającej pracowników jest możliwe tylko w przypadku, gdy zatrudniane osoby będą przeświadczone, że wypełnianie obowiązków pracowniczych jest bardziej opłacalne niż działanie „na własny rachunek” czy na niekorzyść firmy. Na społeczeństwo i odpowiednio, zatem na organizację komercyjną powinniśmy spojrzeć, jako na twór ufundowany na wspólnocie wzajemnych interesów, których podstawą stanowi przeświadczenie, iż kooperacja w ramach społeczeństwa i organizacji komercyjnych jest czymś bardziej opłacalnym niż działanie na własną rękę, w tym działanie na szkodę społeczeństwa czy organizacji. Zatem tak jak mechanizmy gospodarcze wyrażone za pomocą praw ekonomicznych prowadzą do koordynacji działań w skali przedsiębiorstwa i w skali społecznej, tak wedle Rawlsa poczucie, iż organizacja i społeczeństwo działa zgodnie z zasadą sprawiedliwości zapewnia skłonność do kooperacji. W tym sensie Rawls ukazuje etyczne narzędzia rozwiązania problemu zachowań „wolnych strzelców” (Free Rides), jak i zachowań wynikających z paradoksu izolacji. Oba te typy zachowań charakteryzuje brak skłonności do prawdziwej kooperacji, z którą związane są nie tylko korzyści, ale też świadczenia na rzecz wspólnoty. Problem „wolnych strzelców” (Free Rides), zwany też zjawiskiem gapowicza polega na prostej kalkulacji, iż najwyższą premię zdobędzie osoba, która jako jedyna nie będzie przestrzegała obowiązujących zasad, zatem nie będzie dotrzymywała umów, w tym świadczeń na rzecz osób i organizacji. Potwierdzeniem tego jest przykład o bandytach, którzy napadając na Dzikim Zachodzie na bank uciekają z rabowanymi pieniędzmi do Meksyku. Ich działalność ma dla nich sens i jest korzystna z ich punktu widzenia tylko, dlatego, że w Meksyku nie zostaną sami obrabowani, czyli przewidują, że tylko oni mogą łamać reguły, a inni mają je przestrzegać. Z kolei paradoks izolacji polega na tym, iż ludzie nie znając zachowań i motywacji innych, choć sami skłonni są pierwotnie zachowywać zasady moralne i nie mają nic przeciwko kooperacji to jednak, aby nie być posądzonym o naiwność i aby nie narazić się według siebie na straty postępują z godnie z własnym poglądem, na czym polegają tak zwane realia i tym samym obniżają swoje standardy zachowań i odpowiednio skłonność do kooperacji. Zatem, podkreślmy to jeszcze raz, Rawls zakłada optymistycznie, jak Kant, iż racjonalnie umotywowane sądy moralne, w tym przypadku zdefiniowanie idei sprawiedliwości i wprowadzenie jej w życie pozwoli na rozwiązanie problemu kooperacji społecznej oraz odpowiednio wewnątrz organizacyjnej. Tą społeczną czy wewnątrz organizacyjną współpracę spaja wspólnota interesów. Każdy dzięki działaniu w obrębie społeczeństwa czy w ramach organizacji korzysta bardziej niż gdyby działał samodzielnie. Jednak kooperacja naznaczona jest również konfliktem na bazie dostępu do korzyści, w tym praw i nakładania ciężarów, w tym obowiązków związanych z społeczną czy organizacyjną kooperacją. Dobrze zaprojektowana koncepcja sprawiedliwości będzie przez wszystkich zaakceptowana. „W takim przypadku, choć ludzie mogą wysuwać wobec siebie wzajem wygórowane żądania, uznają przecież wspólny punkt widzenia, z którego roszczenia ich mogą być rozsądzone. Jeśli dbałość o własne interesy zmusza ludzi do wzajemnej czujności, to powszechne poczucie sprawiedliwości umożliwia im bezpieczne stowarzyszanie się. Między ludźmi o rozbieżnych dążeniach i celach, wspólne pojęcie sprawiedliwości ustanawia więzi obywatelskiej przyjaźni” .
Rawls zakłada, iż taka zasada sprawiedliwości jest wypracowana w warunkach refleksyjnej równowagi, czyli „po wyważeniu przez daną osobę różnorakich koncepcji, w wyniku, czego bądź to zrewidowała swe sądy w zgodzie z jedną z nich, bądź też pozostała wierna swoim pierwotnym przekonaniom (i określonej koncepcji)” . Zaakceptowana koncepcja sprawiedliwości ma tym samym wedle Rawlsa taką postać, jaką przybrałaby, gdyby ludzie mogliby cofnąć się do stanu natury a zatem stanu pierwotnej równości i podjąć dyskusję o kształcie idei sprawiedliwości. Wtedy zgodziliby się na sformułowanie zasady sprawiedliwości, jaką proponuje Rawls. Zatem tu właśnie dochodzi obok Kantowskiej druga tradycja etyki społecznej i filozofii politycznej, a mianowicie tradycja rozważań o umowie społecznej. W tym sensie, iż to sama zasada sprawiedliwości zostaje przyjęta za obowiązującą w wyniku pierwotnej ugody. Jest to potrzebne Rawlsowi do wykazania, iż sformułowana przez niego koncepcja sprawiedliwości zdolna jest „przyciągać wszystkie strony, włącznie z gorzej sytuowanymi, do chętnej współpracy” . Tak dla działania społeczeństwa jak i organizacji niezmiernie ważnym, bowiem jest lojalność ludzi o niższym statusie w hierarchii. Należą do nich niektóre grupy etniczne, ale również w pewnych okresach młodzież i studenci. Jak potrzebna jest dla funkcjonowania społeczeństwa, jak i organizacji lojalność tych grup pokazują współczesne społeczeństwa zachodnie a szczególnie społeczność USA, gdzie miały miejsce rebelie etniczne, jak i codzienne realia dzielnic niebezpiecznych, w których nikt nie akceptuje porządku społecznego. Odpowiednio do tego problemem organizacji komercyjnych może być lojalność najmniej zarabiających przy niebotycznych zarobkach i premiach zarządów. Wedle Rawlsa choć mamy świadomość, iż top menedżerowie zarabiają niebotyczne premie to musimy rozważyć czy zwiększyli oni rzeczywistą wartość przedsiębiorstwa i stworzyć mechanizmy by nie było aż takich rozpiętości płacowych. Zatem, dzięki przyjęciu koncepcji sprawiedliwości powstają racjonalnie uzgodnione zasady rozkładu przywilejów i obciążeń, a te z kolei mają pozwolić uznać nierówność i rozpiętość dochodów nawet tak wielką jak w USA przy założeniu oczywiście, że ta nierówność i określony stopień rozpiętości są uzasadnione wedle zasad sprawiedliwości.
Koncepcja sprawiedliwości opiera się na dwóch zasadach, którymi powinny kierować się działania instytucji życia publicznego. Ponieważ jedną z nich jest sam rynek to właśnie staje się dowodem, że uprawnionym jest próba przeniesienia wypracowanej kategorii sprawiedliwości do oceny organizacji komercyjnych. Można by, zatem powiedzieć, iż Rawls formułuje zewnętrzne warunki, czyli założenia sprawiedliwego społeczeństwa, które w jakimś stopniu powinny się stosować do organizacji komercyjnej. Zasady sprawiedliwości nie muszą na tym polu, jak to mamy w przypadku instytucji życia publicznego, być zasadami wewnątrz organizacyjnymi, lecz mogą nam posłużyć, jako zewnętrzny miernik kondycji etycznej organizacji komercyjnej.
„Pierwsza zasada (głosi:)
Każda osoba winna mieć równe prawo do jak najszerszego systemu, równych, podstawowych wolności, dającego się pogodzić z podobnym systemem wolności dla wszystkich.
a) Reguła priorytetu
b) Zasady sprawiedliwości mają być uporządkowane linearnie, a zatem wolność można ograniczać jedynie ze względu na wolność. Istnieją dwa przypadki: a) mniejszy zakres wolności musi umacniać cały system wolności, którą cieszą się wszyscy, oraz b) wolność mniej niż równa musi być do przyjęcia dla tych obywateli, którzy mają mniej wolności” .
Za sprawą tej pierwszej zasady sprawiedliwości możemy zastanowić się nad oceną etyczną ograniczenia wolności, jakie narzuca nam organizacja komercyjna. Wynikają one z rygorów procesów technologicznych, konieczności organizacyjnych jak również z ustaleń zwyczajowych czy też stylu zarządzania. Sytuacja wyjściowa jest taka: wszyscy jesteśmy obywatelami i osobami w ujęciu polityki i etyki. W tym ujęciu jesteśmy, zatem istotami wolnymi, rozumnymi, posiadającymi godność i przynależne nam uprawnienia. Przychodząc do firmy spotykamy się z wieloma ograniczeniami naszej wolności, niekiedy coś przeczy zdrowemu rozsądkowi a nawet może dojść do naruszenia naszej godności. Rawls ukazuje swą pierwszą zasadą sprawiedliwości, w jakich przypadkach ograniczenie naszej wolności, wymuszone przez wymogi działania organizacji komercyjnej, jest akceptowalne moralnie, a w jakich przypadkach ze względu na sformułowaną zasadę sprawiedliwości ograniczenia wolności dotykające pracowników są nieuzasadnione w sensie etycznym i jako takie powinny być potępione. To, co sugeruje nam Rawls polega na próbie ważenia stawek wolności, jakie należy poświęcić.
Każdy obywatel, z własnej nieprzymuszonej woli może zawiesić przynależne mu „równe prawo do jak najszerszego systemu, równych, podstawowych wolności” i stać się pracownikiem elektrowni atomowej. Pozbawiwszy siebie, części wydawałoby się niezbywalnych praw a mianowicie wolności słowa ograniczonego tajemnica zawodową, części wolności osobistej zawieszonej na rzecz bycia pracownikiem dyspozycyjnym, przestrzegającym ściśle regulaminów. Ta wolność mniej niż równa musi być do przyjęcia dla tych obywateli (odpowiednio pracowników), którzy mają (przez dobrowolne zrzeczenie się części własnych uprawnień) mniej wolności . W przypadku nas, jako obywateli te ograniczenie wolności mają sens jedynie, gdy mniejszy zakres wolności musi umacniać cały system wolności, którą cieszą się wszyscy.
Jak to jednak przełożyć na relacje wewnątrz organizacji komercyjnej? Dosyć trudno, ale można spróbować. W taki mianowicie wydaje się sposób, że wszelkie ograniczenie wolności (wynikające z reżimu technologicznego i wymogów organizacyjnych) jest uprawnione jedynie ze względu na to, iż uzyskany produkt lub usługa poszerzając możliwości ludzkiego działania lub podtrzymują zdolność do działania (np. leki) przyczynia się do umacniania systemu wolności.. Wydaje się, że zawsze badając z etycznego punktu widzenia życie organizacji należy dokonać prostego działa algebraicznego, a mianowicie od sumy wolności obywatelskich odjąć ograniczenia, jakim poddani są pracownicy. Wtedy uświadomimy sobie, jakiemu okrojeniu ulegają nasze ludzkie uprawnienia w pracy. Rawls daje nam narzędzie, dzięki, któremu możemy odpowiedzieć na pytanie w imię, czego i na ile jest uprawnione wyrzekanie się własnej wolności dla prowadzenia działalności zawodowej.
„Druga zasada (brzmi:)
Nierówności społeczne i ekonomiczne mają być tak ułożone,
aby były z największą korzyścią dla najbardziej upośledzonych, pozostając w zgodzie z zasadą sprawiedliwego oszczędzania: i jednocześnie
aby były związane z dostępnością urzędów i stanowisk dla wszystkich, w warunkach autentycznej równości szans.
Druga reguła priorytetu (priorytet sprawiedliwości wobec efektywności i dobrobytu)
Druga zasada sprawiedliwości ma w porządku linearnym pierwszeństwo wobec zasady efektywności i wobec zasady maksymalizowania sumy korzyści: zaś zasada równych szans ma pierwszeństwo wobec zasady dyferencjacji,
Istnieją dwa przypadki:
nierówność szans musi zwiększać szanse tych, którzy mają mniejsze szanse
nadmierna stopa oszczędzania musi per saldo zmniejszać ciężary tych, którzy to obciążenie biorą na siebie” .
W jaki sposób odnieść tą drugą zasadę sprawiedliwości, która odnosi się pierwotnie do rozdziału dóbr publicznych i do słusznego w tej perspektywie postulatu, aby najmniej uprzywilejowani korzystali z nierówności i nakładanych ciężarów? W pewnym sensie na trop może nas wprowadzić podsumowująca rozważania o zasadach sprawiedliwości sformułowana przez Rawlsa koncepcja ogólna:
„Wszelkie pierwotne dobra społeczne - wolność i szanse, dochód i bogactwo, a także to, co stanowi podstawy własnej wartości - mają być rozdzielane równo, chyba, że nierówna dystrybucja, któregokolwiek z dóbr bądź wszystkich jest z korzyścią dla najmniej uprzywilejowanych” .
Otóż wydaje się, iż druga zasada sprawiedliwości nie może być przeniesiona na grunt sfery biznesu w dosłowny sposób. Priorytetowe działanie zasady konkurencyjności nie pozwoliłoby na jej pełne zastosowanie. Pozostaje jednak bardzo ogólna, przyznajmy, ale jednocześnie bardzo ważna wskazówka dla budowy organizacji komercyjnych. Wydaje się, iż sprowadza się ona do stwierdzenia o konieczności uzasadniania wszelkich nierówności a zatem powstającej w organizacji biznesowej hierarchii dobrem wszystkich członków organizacji, w tym i najmniej uprzywilejowanych. Organizacja komercyjna, w której konieczne zróżnicowanie pozycji i związanego z tym przydziału przywilejów, władzy i świadczeń materialnych wiąże się z osiąganiem jej wyników realizuje w swej działalności drugą zasadę sprawiedliwości. Zatem, powtórzmy to jeszcze raz, hierarchia pracownicza, władza zarządzających, przywileje prezesa powinny wynikać z wkładu każdej ze stron w zwiększanie puli dóbr do podziału. Ma to być tym samym z korzyścią dla najmniej uprzywilejowanych w danej organizacji biznesowej. Z tego powodu dzięki drugiej zasadzie sprawiedliwości zinterpretowanej w stosunku do organizacji komercyjnych uzyskujemy narzędzie, dzięki, któremu może określić to, co niejasno odczuwamy, gdy w organizacji komercyjnej wytworzone środki idą przede wszystkim na zaspokojenie potrzeb bogactwa i prestiżu kierownictwa, które nie liczy się z warunkami, jakie stwarza mniej uprzywilejowanym.
Druga zasada sprawiedliwości pozwala również na ocenę gromadzenia środków i rezerw. Jest ono sprawiedliwe, gdy przyczynia się w ostateczności do zwiększenia korzyści wszystkich członków organizacji.
Nierówności w dochodach, bogactwie i przywilejach nie mogą prowadzić do zanegowania równych szans w osiąganiu stanowisk wewnątrz organizacji komercyjnej i wewnątrz instytucji życia publicznego. Sprawiedliwość, zatem z konieczności wiąże się z dostępnością urzędów i stanowisk dla wszystkich, w warunkach autentycznej równości szans.
WYKŁAD 4
Perspektywy etyczne oceny naszych działań w gospodarce w świetle norm moralnych i zasad etycznych oraz praw człowieka
Normy moralne i ich znaczenie jako instrumentu wspomagającego zarządzanie.
Normy moralne mówią nam jak w danej sytuacji wyboru powinniśmy postąpić, a czego unikać, aby zachować uznane przez wspólnotę nakazy moralne.
•
Zarządzanie organizacją wiąże się z koniecznością ustalenia wspólnych reguł postępowania. Personel jak i menedżerowie i dyrektorzy działają w ramach ustanowionej i zaakceptowanej przez ogół kultury przedsiębiorstwa. Stanowiła ona wspólne przeświadczenie o wartościach i wolę ich realizacji W tym sensie deklaracja wartości jakie mają przyświecać działaniu firmy ( patrz: Programy etyczne firm, Portal CEBI ) określa specyficzny charakter działania danej firmy. Przy czym firma deklarując wartości sama zakłada, że jej działania będą zgodne z uznanymi i możliwymi do akceptacji czyli pozytywnymi wartościami. Żadna z firm nie zadeklaruje że przebiegłość staje się dewizą jej działania.
Wartości kształtują więc ducha organizacji i w sytuacji podejmowania decyzji mogą pozwolić na przyjęcie jednego z możliwych rozwiązań, właśnie tego , które odpowiada kulturze danej organizacji.
Natomiast normy moralne mają bardziej uniwersalny zasięg. Pełnią szerszą rolę tworząc nakazy postępowania. Firmy mogą wybierać wartości, które chcą przede wszystkim realizować, a te których brak realizacji nie pociąga za sobą naruszenia zasad moralnych mogą nawet pominąć.
Natomiast przestrzeganie norm moralnych obowiązuje wszystkich. Żadna firma na dłuższą metę nie może naruszać choćby jednej z uznanych norm moralnych.
Normy moralne mówią nam jak w danej sytuacji wyboru powinniśmy postąpić, a czego unikać ,aby zachować uznane przez wspólnotę zasady moralne. Można nawet szerzej rozumieć ich rolę. Zwolennicy obiektywizmu i uniweralizmu normatywnego sądzą , że przy odpowiedniej interpretacji mają one znaczenie ponadkulturowe. Obowiązują zawsze i wszędzie.
Zadanie przed jakim stają twórcy teorii organizacji, które polega na zaprojektowaniu struktur, i procedur umożliwiających efektywne działanie zespołowe rodzi szereg problemów, gdy zwrócimy uwagę na niejednorodność doświadczeń moralnych osób tworzących firmę.
Człowiek zdobywa swoje przekonania moralne dzięki wychowaniu (rodzina, szkoła, kościół, państwo), ale również w wyniku własnych doświadczeń i obserwacji takich jak: akceptacja przekonań własnego środowiska: kolegów z podwórka, ze szkoły czy z pracy. Jak łatwo zauważyć powstałe przeświadczenia na temat moralności jak i sama moralność jednostkowa może być w wyniku oddziaływania tych czynników bardzo różna. Ludzie wzrastający w różnych tradycjach, ukształtowani przez różne doświadczenia, akceptujący różne środowiskowe obyczaje nie mogliby stworzyć efektywnie działającej organizacji jaką stanowi społeczeństwo czy firma. Koniecznym staje się uznanie przez wszystkich:
Według R.M. Greena wyrażenie angielskie: NORM oznacza:
Neutral, Omnipartial, Rule-Making czyli neutralne ponad podziałami kierowanie się wspólnymi zasadami moralnymi.
NEUTRALNE PRZEKRACZAJĄCE JEDNOSTKOWE DOŚWIADCZENIA ZASADY MORALNE I JASNO SFORMUŁOWANE NAKAZY POSTĘPOWANIA to właśnie NORMY.
W ujęciu Marii Ossowskiej normy moralne można pogrupować. Występuje siedem rodzajów norm moralnych:
1. NORMY MORALNE W OBRONIE NASZEGO BIOLOGICZNEGO ISTNIENIA
2. NORMY MORALNE W OBRONIE GODNOŚCI
3. NORMY MORALNE W OBRONIE NIEZALEŻNOŚCI
4. NORMY MORALNE W OBRONIE PRYWATNOŚCI
5. NORMY MORALNE SŁUŻĄCE POTRZEBIE ZAUFANIA
6. NORMY MORALNE STRZEGĄCE SPRAWIEDLIWOŚCI
7. NORMY MORALNE ŁAGODZĄCE KONFLIKTY SPOŁECZNE.
Pytania do testu:
Co to są normy moralne?
Jakie są typy norm moralnych?
ZASADY
1. Wolność rozumiana jest jako autonomia człowieka. Polega ona na podleganiu prawom, które rozum sam uzna bezwarunkowo obowiązujące.
2. Nakazują one działania wszystkim ludziom niezależnie od własnych skłonności i związków z różnymi tradycjami kulturowymi.
3. Kant twierdzi, iż regulować nasze działanie są wstanie dwie powszechnie obowiązujące zasady:
ZASADA SZACUNKU POWSZECHNEGO ZWANA INACZEJ IMPERATYWEM PRAKTYCZNYM
• Postępuj tak byś człowieczeństwa w TWEJ osobie jako też w osobie każdego Innego używał zawsze zarazem jako celu nigdy tylko jako środka.
ZASADA UNIWERSALIZACJI ZWANA INACZEJ IMPERATYWEM KATEGORYCZNYM
• Postępuj tylko według takiej maksymy dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się prawem powszechnym.
Na czym polega zasada szacunku powszechnego i zasada uniwersalizacji?
Podaj przykłady zastosowania tych zasad
• I. KANT jest przekonany, że każdy człowiek jako istota wolna i posiadająca zdolność myślenia czyli jako: osoba i inteligencja będzie dążył do rozumnego umacniania swojej wolności. Wolność pojmuje on jako autonomię. Termin ten pochodzący z greki oznacza : auto-nomos czyli samemu sobie nadanie praw. Człowiek posiadający rozum może kierować się jego wskazaniami a nie popędami natury przyrodniczej. Może on jednak sam z siebie nadać sobie prawa, gdy będzie w stanie sam sformułować reguły moralne, która będzie do przyjęcia przez wszystkich ludzi czyli istoty rozumne. Stanowiło to ambitny, ale i trudny do realizacji postulat. I. Kant pragnął stworzyć reguły na którą zgodzą się wszyscy niezależnie od własnych doświadczeń, i kulturowego ukształtowania własnej moralności. Przyjęcie takich praw jest według I. Kanta możliwe. Nie może ono jednak postulować konkretnych działań, bo nie zaakceptowali by tego ludzie żyjący w odmiennych kulturach. Z tego powodu reguła I. Kanta mówi o warunkach dopuszczalności reguł. Jest więc etyką formalną. Ta reguła nosi nazwę imperatywu kategorycznego.
Drugą regułą na którą muszą się zgodzić wszyscy ludzie jako istoty posiadające rozum jest imperatyw praktyczny. Opiera się on na powszechnym przeświadczeniu, że “ natura rozumna istnieje jako cel sam w sobie” .
ZASADY
ZASADA MORALNA FORMUŁUJE WARUNKI OBOWIĄZYWANIA NORM
UKAZUJE POD JAKIMI WARUNKAMI NALEŻY ZANIECHAĆ STOSOWANIE DANEJ NORMY
POKAZUJE, KTÓRE NORMY W DANEJ SYTUACJI NALEŻY REALIZOWAĆ
ZASADY
1.KONSEKWENCJI 2.BEZSTRONNOŚCI 3.ROZSĄDKU
1. NIE ZARZUCAJ KOMUŚ ŁAMANIA NORMY, KTÓREJ SAM NIE PRZESTRZEGASZ
2. NIKT NIE POWINIEN BYĆ SĘDZIĄ LUB ROZJEMCĄ WE WŁASNEJ SPRAWIE
3. ZASADA W. ROSSA: NAKAZY FORMUŁOWANE PRZEZ NORMY MAJĄ CHARAKTER WARUNKOWY. ICH WYPEŁNIENIE STAJE SIĘ POWINNOŚCIĄ RZECZYWISTĄ, JEŚLI NIE WCHODZI W GRĘ INNA POWINNOŚĆ O WIĘKSZEJ MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ.
Zasada ta ukazuje warunki pod którymi powinny obowiązywać normy. Każda norma obowiązuje warunkowo tzn. należy jej nakaz realizować o ile nie ma wyższej normy, którą należy wypełnić np. w pewnych okolicznościach , gdy jest zagrożone życie to norma prawdomówności w kontaktach z terrorystami ulega zawieszeniu. Powinniśmy wykonać nakaz płynący z normy, nakaz: mów prawdę! Ale jest wyższa norma, która nakazuje: chroń życie!
„Godzę się jednakże na zasadę, że gdy jakaś rzecz jest dobra , wówczas jej wytworzenie jest nasza warunkowa powinnością ( a prima facie obligation), a staje się też powinnością rzeczywistą, jeśli nie wchodzi w grę inna warunkowa powinność o większej mocy obowiązującej”
Etyka praw. Prawa człowieka
• Pracownik jako osoba posiada uprawnienia.
• Norma personalistyczna: każdej osobie należna jest afirmacja ze względu na nią samą
WYMOGI ETYCZNE WOBEC OSOBY:
• jako autonomiczny podmiot—poszanowanie wolności jednostki, w miarę możności stworzenie warunków do autentycznej kreacji, umożliwienie realizacji idei przedsiębiorczości,
• poszanowanie prywatności i wyznaczanie granic dyspozycyjności pracowniczej,
• jako istota świadoma i odczuwająca—tworzenie ludzkich warunków pracy i wyznaczanie rodzaju pracy odpowiadającej aspiracjom pracownika (wykorzystanie inteligencji i kreatywności, stworzenie warunków do pełnego uczestnictwa w działaniach organizacji, obowiązek eliminacji alienacji pracy),
• jako istota posiadająca godność pracownik---nie może być jedynie traktowany instrumentalnie,
• jako indywiduum, niepowtarzalny podmiot pracownik ma prawo do wyboru własnej drogi do osiągania celów organizacyjnych w ramach wymogów stawianych przez organizację, należy zapewnić poszanowanie indywidualności w tym okazywać tolerancję dla zachowań nie mających bezpośredniego związku z działaniem w organizacji lub nie sprzecznymi z wartościami kultywowanymi przez instytucję.
Prawa i obowiązki wypływające z pełnionej funkcji.
Prawa i obowiązki pracownicze.
wtorek, 27 października 2009
3. Perspektywy etyczne oceny naszych działań w gospodarce w świetle analizy konsekwencjalistycznej i deontologicznej oraz rachunku dóbr i hierarchii wartości
KONCEPCJE ETYCZNE
Nonkognitywizm i kognitywizm : istnieją dwa stanowiska dotyczące możliwości uprawomocnienia przekonań moralnych jak i możliwości uprawiania refleksji nad moralnością w postaci etyki.
Nonkognitywizm sądzi, że niemożliwa jest racjonalna argumentacja na rzecz przekonań moralnych i tym samym pozostaje ugruntowanie poglądów etycznych jedynie na jednostkowym bądź grupowym przeświadczeniu. Dobre lub złe jest to co nakazuje tradycja bądź opinia społeczna. Nonkognitywizm powołuje się przy krytyce etyki na pewne zjawiska moralne w których nie występuje wyraźnie element refleksji. Na przykład: odczuwamy, że czegoś nie wypada czynić ( mamy skrupuły moralne) bądź czujemy się źle, gdy podejmujemy się pewnych działań (wyrzuty sumienia). Te złe samopoczucie pojawia się przed momentem refleksji. Refleksja potem tylko powiększa wyrzuty sumienia lub zwiększa stopień odrazy.
Nonkognitywizm może więc wykorzystywać emotywizm - teorię według której uczucia rozstrzygają o tym co dobre i złe.
Kognitywizm stwierdza potrzebę uzasadnienia przekonań moralnych. Uzasadnienie musi być przeprowadzone zgodnie z regułami dowodzenia czyli opierać się na wynikaniu logicznym, gruntownym, przekonywującym dowodzeniu i prowadzić do stworzenia wewnętrznie niesprzecznego systemu twierdzeń etycznych. Kognitywizm zakłada potrzebę tworzenia stanowisk, teorii etycznych dzięki, którym możliwe stanie się racjonalne podejmowanie decyzji o charakterze moralnym. Wychodzi on z założenia że człowiek jako istota myśląca jest w stanie na drodze refleksji etycznej znaleźć optymalne rozwiązanie kwestii moralnych.
Konsekwencjalizm i nonkonsekwencjalizm to dwa rodzaje stanowisk rozstrzygających o tym do czego należy się odwołać wydając ocenę moralną Stanowią one dwie możliwości realizacji kognitywizmu.
Konsekwencjalizm głosi konieczność określenia oceny moralnej ze względu na skutki jakie dane działanie wywołuje. Dobro rozumiane jest w sensie korzyści a zło polega na wyrządzaniu szkody. Na pierwszy rzut oka wydaje się że taka zasada określenia dobra i zła moralnego jest intuicyjnie oczywista i nie budzi wątpliwości. Niestety zastosowanie konsekwencjalizmu jako metody oceny moralnej ma swoje poważne ograniczenia. Opiera bowiem on swoją ocenę na podstawie jedynie przewidywanych skutków. Decyzja , którą mamy podjąć ma dopiero wywołać pewne skutki , jakie, to zależy od wielu, często nie do przewidzenia czynników. Szczególnie w działaniach gospodarczych mamy do czynienia z dużym stopniem ryzyka polegającego na tym, że nasze zamiary nie zrealizują się po naszej myśli lub wywołają skutki nieoczekiwane. Dlatego konsekwencjalizm musi to wszystko uwzględnić jeśli ma być rzetelną metodą oceny moralnej działań gospodarczych.( patrz zasada podwójnego skutku s.26. E-publikacje: Dr Grzegorz Szulczewski, Projekt etycznej ekonomii...)
Nonkonsekwencjalizm stoi na stanowisku, że dobro określone jest przez zgodność działań z nakazami płynącymi z:
• przyjętej hierarchii wartości,
• wynikające z rachunku dóbr
• lub określone przez prawa i uprawnienia
• z zasad moralnych
• czy z poczucia odpowiedzialności.
Deontologia
Zasady moralne mogą być w rożny sposób ugruntowane. Mogą mieć podłoże religijne (etyka religijna). Zasady moralne wynikają z nakazów Boskich czyli Przykazań. Realizacja nakazów płynących z przykazań czy też zgodność naszych działań z nakazami sformułowanymi przez Przykazania prowadzi, według ludzi wierzących do wyboru dobra i nie czynienia zła, a także przyczynia się do jego zwalczania. Etyka religijna staje przed dwoma problemami moralnymi. Pierwszy wiąże się z zagadnieniem czy nakazy płynące z różnych systemów religijnych nie wchodzą w sobą w konflikt ( np. postulat ochrony życia : judaizm a hinduizm), a jeśli się tak dzieje to jak można formułować obowiązujących wszystkich postulaty moralne? Jakie są granice tolerancji dla praktyk wypływających z nakazów religijnych, a które budzą wątpliwości moralne? Drugi problem na który wskazał Friedrich Nietzsche wiąże się z niebezpieczeństwem, że w dobie pluralizmu światopoglądowego jedynie religijne ufundowanie zasad moralnych może prowadzić do zwątpienia w ich moc.
Do deontologii należy etyka zasad etyka Imanuela Kanta (wykład 4).z której wynikają określone powinności
NARZĘDZIA REFLEKSJI ETYCZNEJ.
1.DOBRO
• DOBRO BYT IDEALNY ZDOLNY DO UREALNIENIA
• ISTNIEJĄ DOBRA ZWANE OCZYWISTYMI, KTÓRE DOSTRZEGAMY WSZYSCY
Dobra oczywiste
zachowanie życia, szczęście, zdrowie, radość, prawo, prawda.
RACHUNEK DÓBR MA NA CELU:
a) ochronę dóbr oczywistych
b) wybór dóbr nadrzędnych
c) eliminację zła
a) Z istnienia dobra oczywistego wypływają nie tyle obowiązki jego realizacji co samo przez się zrozumiałe nakazy urealniania w danej sytuacji i ochrony dóbr już obecnych z którymi mamy do czynienia.
1. Zdrowie jako dobro oczywiste pokrywa się z dobrem chorego. Prawda jako dobro oczywiste pokrywa się z dobrem ucznia.
2. Możliwe w danej sytuacji urealnienie dóbr oczywistych wzbogaca wszystkich i jest czynem moralnie dobrym.
b) Etycy określali co jest dobrem nadrzędnym:
• harmonia Arystoteles
• zgodność z naturą stoicy
• przyjemność jako brak cierpień Epikur
• doznawanie rozkoszy Arystyp
• czystość św. Augustyn
• szczęście jak największej liczby ludzi (utylitaryzn)
c)Etyczny nakaz eliminacji zła sprowadza się do:
• nakazu nie czynienia zła,
• zapobiegania złu o ile jest to możliwe
• nakazu dążenia do realizacji dobra,
• dokonania czynów najlepszych z możliwych,
Etyka wartości
• Wartość jest tym co posiada ważność
• Wartości moralne odnoszą nas do drugiego człowieka
WARTOŚĆ
AUTOTELICZNE INSTRUMENTALNE
WARTOŚCI
ANTYNOMICZNE SPRZECZNE
• Konflikt wartości polega na niemożliwości realizacji dwóch cennych dla nas wartości ze względu na sprzeczne postępowania zalecane przez obie wartości.
• Wybór pomiędzy wartościami może prowadzić do dylematu etycznego. Polega on na konieczności wyboru pomiędzy wartościami, które równie cenimy.
Zalecenia :
1. Dokonać próby zmiany sytuacji by obie wartości dotąd konfliktowe można będzie zrealizować.
2. Starać się w sytuacji konfliktu dokonać próby optymalizacji osiągnięcia obu wartości.
3. Jeśli to niemożliwe należy wybrać wartość, której realizacja oceniana jest wyżej w hierarchii lub dokonać wyboru ze względu na ochronę wartości mocniejszej .
HIERARCHIE WARTOŚCI
najniższe wartości hedonistyczne
wartości utylitarno - witalne
najwyższe wartości duchowe
najsilniejsze najniższe wartości egzystencjalne
wartości biologiczno-witalne
wartości hedonistyczne
wartości utylitarne
najsłabsze najwyższe wartości duchowe
1) Im wyższa jest wartość tym:
• mniejszy jest nakaz jej realizacji
• większa zasługa w przypadku jej realizacji
2) Im wartość jest bardziej fundamentalna tym:
• tym mniejsza jest zasługa moralna jej posiadania
• tym większe potępienie za jej pogwałcenie
WARTOŚCI ORGANIZACYJNE
TROSKA (CARIG)
LOJALNOŚĆ
UCZCIWOŚĆ (HONESTY)
SPRAWIEDLIWOŚĆ (FAIRNESS)
POLICZALNOŚĆ (ACCOUTABILITY)
ZGODNOŚĆ CZYNÓW I SŁÓW (INTEGRITY)
DOTRZYMYWANIE OBIETNIC
SZACUNEK WZAJEMNY
DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI
ODPOWIEDZIALNE OBYWATELSTWO (RESPONSIBLE CITIZENSHIP)
Przeglądając strony internetowe instytucji finansowych natrafiamy na zestawienia wartości, które mają przyświecać ich działalności. Warto, zatem w dobie przesileń na rynkach finansowych, zastanowić się, co dla nas i dla naszej instytucji jest ważne? Z czym należy się liczyć w codziennej rutynowej wręcz działalności jak i podejmując nowe wyzwania? Również warto zastanowić się: czy kolejność prezentowanych na stronach internetowych wartości jest według nas właściwa? Czy wszystkie wartości są sobie równoważne? Czy może istnieje jakaś hierarchia wartości? Czy zatem w naszej działalności dochowujemy częściej wierności jednym wartościom a inne nie zawsze są realizowane?
Kiedy dokonamy takiego przeglądu naszych wartości organizacyjnych warto zastanowić się, gdzie tkwią możliwe punkty zapalne, czyli potencjalne konflikty wartości.
W teorii bowiem, tylko nieliczne wartości nie daje się jednocześnie realizować, ale w każdej działalności, która przecież musi liczyć się z realiami, występują często sytuacje, gdzie dochodzić może do konfliktu wartości. Wtedy wydaje się, że jedne wartości możemy realizować kosztem innych. Stajemy w tych sytuacjach przed nie lada dylematem: z czego, co dla nas ważne, nie możemy zrezygnować, a co, choć równie uznajemy za ważne, musimy poświęcić.
Z zestawów wartości przedstawionych przez banki możemy przykładowo zlokalizować takie potencjalne konflikty wartości. Najcenniejszym jest właśnie stałe uświadamianie sobie, jak trudno dochować wierności wszystkim deklarowanym wartościom i jaką sztuką jest nie naruszanie ich.
Zapewne skupienie się na realizacji takich wartości jak: nowatorstwo, rozwój, stawianie czoła nowym wyzwaniom, wykorzystywanie szans może w pewnych okolicznościach wymuszonych czy to walką konkurencyjną czy własnymi, niedobrymi praktykami prowadzić do konfliktu z takimi deklarowanymi wartościami jak: troska o klienta, dbałość o jego potrzeby, bezkompromisowa uczciwość, rzetelność.
Weźmiemy prasę z ostatnich kilku dni. Załóżmy okulary, dzięki którym wiadomości o bankach ujawniałyby problemy związane ze sferą wartości. Jeśli chodzi o wykorzystywanie szans to w pierwszym kwartale zanotowano w sektorze bankowym wzrost zysków o 30 procent w stosunku do przeszłego roku.
Z drugiej strony z tych samych gazet, dowiadujemy się, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów badając umowy kredytowe 19 banków stwierdził, że w każdej bez wyjątku są jakieś niekorzystne zapisy. Powstała nawet możliwość zmian umów na wniosek klientów.
Dlatego może warto pomyśleć, jak nie realizować jednych wartości kosztem innych. Jest takie piękne polskie powiedzenie: czysty zysk i o nim musimy zawsze pamiętać nawet najbardziej naciskani przez konkurencję, akcjonariuszy czy współpracowników.
PRZYKŁADOWE WARTOŚCI ORGANIZACYJNE
Tłumaczenie automatyczne
• Wydajność
We are committed to a result-oriented culture. Jesteśmy zaangażowani w kulturę zorientowaną na wyniki.
• Trust Ufać
We behave reliably, fairly and honestly. Mamy zachowywać się wiarygodnie, rzetelnie i uczciwie.
• Teamwork Praca zespołowa
We benefit from the diversity of our business and our people by working together to achieve success. Czerpiemy korzyści z różnorodności występującej w naszej firmie, pracujemy razem, by osiągnąć sukces.
• Innovation Innowacje
We are constantly challenging conventional wisdom and developing new solutions to meet customer requirements..
• Client Focus
We place customers at the centre of our activities and they drive all that we do.
Orientacja na Klienta - wszystkie wysiłki naszych Pracowników są skierowane na zapewnienie satysfakcjonującej współpracy z Klientami.
Otwartość i szczerość - zapewniamy przyjazne nastawienie i indywidualne podejście doradców sprzyjające wypracowaniu rozwiązań najkorzystniejszych i najbardziej dopasowanych do potrzeb Klientów
Profesjonalizm - oznacza zaangażowanie, indywidualne traktowanie Klienta oraz dostarczanie Klientom jak najlepszych i najbardziej dostosowanych do ich potrzeb produktów finansowych, inwestycyjnych i ubezpieczeniowy
Partnerstwo - nasi Pracownicy są otwarci i nastawieni na maksymalizację korzyści Klientów, troszczą się o nich i spełniają ich potrzeby finansowe.
Szacunek - doradcy dbają o dobro Klientów, są życzliwi i pełni zrozumienia dla ich potrzeb.
Skuteczność i sprawność
Zaufanie Innowacyjność
stawia na ciągły rozwój działa na skalę globalną,
jest silnie zakorzeniona na każdym z lokalnych rynków.
uznaje się różnorodność
Wyobraźnia daje nam odwagę, aby sięgać znacznie wyżej. W General Electric wyobraźnia jest zaproszeniem do spełniania marzeń i robienia rzeczy, o których nie wiedzieliśmy, że jesteśmy w stanie je robić.
Oto nasze wartości:
o Ciekawość
o Entuzjazm
o Pomysłowość
o Odpowiedzialność
o Praca Zespołowa
o Zaangażowanie
o Otwartość
o Zapał
o Zawsze z Bezkompromisową Uczciwością
Wartości kształtują i określają postawy
Niezawodność
• Nowatorstwo innowacyjny
TROSKA O KLIENTA Jesteśmy pozytywnie nastawieni do siebie. Lubimy ze sobą pracować. Chętnie dzielimy się swoimi umiejętnościami i wiedzą. Ufamy sobie wzajemnie. Przyjaźnie odnosimy się do klientów wewnętrznych i zewnętrznych. Służymy pomocą innym. Nie wywołujemy konfliktów. Życzliwość to nasz wyróżnik na rynku.
W centrum naszej uwagi
• multiregionalny bank ukierunkowany na bankowość detaliczną i komercyjną
• wykorzystanie sukcesu, jaki odnieśliśmy w operacjach skarbowych, rynkach kapitałowych, bankowości korporacyjnej i elektronicznej
• dążenie do efektywnego zarządzania relacjami ze wszystkimi naszymi klientami
• dążenie do dostosowywania naszej oferty produktowej do zmieniających się oczekiwań klientów ze szczególnym naciskiem na rozwój naszych kluczowych produktów
Nasze wartości
Nasze wartości
Jesteśmy firmą, która...
stawia na ciągły rozwój, działa na skalę globalną,
jest silnie zakorzeniona na każdym z lokalnych rynków.
Tworzymy takie miejsca pracy, w których...
promuje się przedsiębiorczość, uznaje się różnorodność, o awansie decydują osiągnięcia, pracownicy szanują siebie nawzajem.
Cenimy pracowników, którzy...
angażują się w sprawy firmy, są pełni zapału, entuzjazmu i twórczej inwencji, lubią zmiany, trudne zadania i rywalizację, dążą do doskonałości we wszystkim, co robią.
Chcemy być znani jako...
światowy lider w dziedzinie usług finansowych, firma, w której chcą pracować najlepsi, z którą chcą współpracować klienci.
Pracownikom staramy się stworzyć jak najlepsze warunki do rozwoju
Jednym z naszych celów jest umożliwienie pracownikom stałego kształcenia się i rozwoju. Każdy pracownik ma wpływ na swoją ścieżkę kariery. Awans w Banku zależy od wyników pracy, zaangażowania i chęci do stałego podnoszenia kwalifikacji, rozszerzania wiedzy zawodowej, zdobywania nowych umiejętności. Bank stwarza również możliwości rozwoju poprzez rozszerzenie lub zmianę obszaru działania oraz pracę w międzynarodowym środowisku i zdobywanie międzynarodowych doświadczeń. Oprócz rozwoju przez pracę nasi pracownicy maja możliwość uczestniczenia w różnego rodzaju szkoleniach i kursach.
Cenimy osoby dążące do doskonałości
Naszą największą siłą jest wykształcenie i profesjonalizm pracowników. Pracownicy na wszystkich poziomach w organizacji czują się odpowiedzialni za wykonywane zadania, mają możliwość wprowadzania zmian oraz prawo do wyrażania własnych opinii. Obdarzamy ich wysokim kredytem zaufania, a w zamian oczekujemy odpowiedzialnych decyzji i zaangażowania w sprawy firmy. Cenimy pracowników pełnych zapału, entuzjazmu i twórczej inwencji, lubiących zmiany, trudne
W GE od zawsze kierujemy się wartościami i bezkompromisową uczciwością, a w każdym obszarze aktywności GE wartości te wyrażamy w języku odpowiednim dla ich czasów i społeczności. Współcześnie to bezkompromisowe przywiązanie do wartości i postępowanie zgodnie z nimi jest szczególnie ważne. Wartości GE są nie tylko zbiorem słów, ale odzwierciedlają to, co stanowi ducha GE. Są odbiciem energii, która dzięki bardzo solidnym podstawom jest kreatorem zmian. Od ponad 125 lat korporacja General Electric jest podziwiana za sposób działania i kreatywność. Produkty, które tworzymy są dziełem wyobraźni naszych pracowników, a ich wartość jest nieoceniona dla międzynarodowej gospodarki i codziennego życia ludzi na całym świecie. Obecnie działamy na rynku nowoczesnych technologii, usług, finansów i mediów zatrudniając ponad 300,000 pracowników w 100 krajach na całym świecie.
Co wyróżnia nas na tle innych organizacji?
Nasze Działania i Wartości.
2. Wyobraźnia
Od samych początków istnienia firmy, kiedy Thomas Edison zmieniał świat siłą swoich idei, GE zawsze stawiało jedną z umiejętności ponad wszystkimi innymi - wykorzystywanie wyobraźni. Wyobraźnia daje nam odwagę, aby sięgać znacznie wyżej. W General Electric wyobraźnia jest zaproszeniem do spełniania marzeń i robienia rzeczy, o których nie wiedzieliśmy, że jesteśmy w stanie je robić. W GE umiejętność korzystania z wyobraźni jest nierozerwalnie powiązana z przekonaniem, iż cokolwiek potrafisz sobie wyobrazić, może zostać zrealizowane. Rozwiązania. Każda firma wyznacza sobie cel, który musi odpowiadać na fundamentalne pytanie: "Po co tu jesteśmy?” Odpowiedź GE na to pytanie jest bardzo prosta: Istniejemy aby pomagać naszym Klientom, lokalnym społecznościom i sobie nawzajem.
3. Tworzenie
Od zera do setki w sześć sekund? A może od zera do 5 miliardów w pięć lat? Tworzenie jest naszym wyzwaniem. Staramy się robić wszystko, aby wciąż się doskonalić, nie stać w miejscu. A kiedy patrzymy w przyszłość wiemy, że jest to najlepsza droga, aby osiągnąć doskonałość.
4. Przywództwo
Wyobraźnia. Rozwiązania. Tworzenie. Słowa te tracą swoją moc, jeśli zabraknie jednego ważnego elementu - Przywództwa. Przyjmując Przywództwo za jedną najważniejszych wartości firmy, GE wzięło na siebie bardzo dużą odpowiedzialność - odpowiedzialność za zmianę. Zmiana jest esencją przywództwa. Jest wezwaniem do wykorzystania naszej ogromnej chęci zdobywania wiedzy, naszej pasji i pragnienia bycia najlepszymi we wszystkim, co robimy.
5. Wartości
Jest wiele słów, którymi moglibyśmy opisać siebie. Słowa nie będą jednak niczym więcej, jeśli nie stoją za nimi konkretne działania. W GE za wykorzystywaniem Wyobraźni, Tworzeniem, szukaniem Rozwiązań i Przywództwem kryją się Wartości, które swoją postawą stworzyli i utrzymują ludzie, pracujący w GE na całym świecie.
Oto nasze wartości:
o Ciekawość
o Entuzjazm
o Pomysłowość
o Odpowiedzialność
o Praca Zespołowa
o Zaangażowanie
o Otwartość
o Zapał
o Zawsze z Bezkompromisową Uczciwością
Nasze wartości wbk
Niezawodność
Będziemy zawsze zdolni zaoferować najwyższy poziom codziennych kontaktów z klientami.
Zaangażowanie
Będziemy stale doskonalić się w budowaniu dobrych relacji z naszymi klientami poprzez aktywną postawę wobec ich oczekiwań.
Nowatorstwo
Będziemy dokładać wszelkich starań, aby być bankiem nowatorskim, bankiem, który zna potrzeby klientów i potrafi je spełniać. Mierzymy wysoko i osiągamy sukcesy.
Kultura korporacyjna oparta na otwartości, spójności i wspólnym systemie wartości
We wszystkich podstawowych obszarach działalności BNP Paribas pragnie być wiodącą instytucją finansową, której nadrzędnym celem jest dbałość o klienta oraz podwyższanie efektywności operacyjnej.
Realizując wspólne przedsięwzięcia na rzecz naszych klientów i udziałowców, „bank zmieniającego się świata” od początku wyznaje cztery wartości, które wyznaczają istotę jego działań: umiejętność reagowania, kreatywność, zaangażowanie i ambicję. Wartości te łączą się i przenikają w BNP Paribas stając się symbolem dynamizmu i postępu, który został uchwycony w logo grupy jako cztery wznoszące się ku górze gwiazdy.
• Umiejętność reagowania
• Szybka ocena nowych sytuacji i zachodzących zmian oraz dostrzeganie pojawiających się możliwości i ryzyka
Efektywność w podejmowaniu decyzji oraz w ich realizacji
• Kreatywność
• • Zaangażowanie
• • Ambicja T Lukas bank ROSKA O KLIENTA Szanujemy i troszczymy się o wszystkich naszych klientów - zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Wychodzimy naprzeciw potrzebom klientów. Dbamy o to, by klient otrzymał od nasz wszelkie niezbędne informacje. Naszą przewagą jest wyjątkowa jakość obsługi. Wszystkim naszym klientom służymy doradztwem.
INICJATYWA Wyprzedzamy innych dzięki naszej pomysłowości. Proponujemy kreatywnie rozwiązania. Wprowadzamy innowacje przynoszące korzyści naszym klientom i firmie. Wybieramy zawsze najlepsze dla biznesu rozwiązania. Jesteśmy konsekwentni we wdrażaniu naszych pomysłów.
PASJA Lubimy to, co robimy. Jesteśmy zaangażowani w naszą pracę. Mamy energię i zapał do pokonywania przeciwności albo wdrażania zmian. Wykonujemy zadania z entuzjazmem.
WSPÓŁDZIAŁANIE Firma składa się z indywidualności, ale gramy drużynowo i potrafimy poświęcić indywidualne korzyści dla dobra zespołu. Współdziałamy, wykorzystując wiedzę i umiejętności całego zespołu. Rozwiązania konsultujemy zawsze z tymi, których te rozwiązania dotyczą. Komunikujemy się ze sobą otwarcie i z szacunkiem.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Bierzemy pełną odpowiedzialność za to, co robimy. Zadania wykonujemy od początku do końca, z korzyścią dla klientów i firmy. Nie akceptujemy przerzucania trudnych spraw na innych. Gdy napotykamy na problemy, szukamy rozwiązań, a nie winnych. Działamy etycznie i uczciwie w stosunku do klientów, kontrahentów i siebie samych. Profesjonalnie wykonujemy swoje obowiązki.
Życzliwość Jesteśmy pozytywnie nastawieni do siebie. Lubimy ze sobą pracować. Chętnie dzielimy się swoimi umiejętnościami i wiedzą. Ufamy sobie wzajemnie. Przyjaźnie odnosimy się do klientów wewnętrznych i zewnętrznych. Służymy pomocą innym. Nie wywołujemy konfliktów. Przyjazność to nasz wyróżnik na rynku.
BANK ZACHODNI WBK
Nasze kluczowe wartości
• godny zaufania
• partnerski
• innowacyjny
Pytania do testu:
Na czym polega kognitywizm i nonkognitywyzm, konsekwencjalizm i nonkonsekwecjalizm?
Co to jest dobro i wartość?
Na czym polega rachunek dóbr?
Jakie są hierarchie wartości?
Dr Grzegorz Szulczewski
Etyka biznesu upatruje w wyzwoleniu irracjonalnych postaw przyczynę kryzysu ekonomicznego. Do nich zaliczamy rozbudzenie chciwości. Kapitalizm od końca lat 70 nazywany jest turbokapitalizmem a ostatnio kapitalizmem kasynowym.
Chciwość to nigdy nienasycona żądza posiadania przekraczająca miarę
Chciwość wyraża lęk przed stratą i dążenie do ochrony przed nią. Człowiek chciwy jest nieprzerwanie świadom niebezpieczeństwa straty i dlatego usiłuje zabrać innym, zanim jemu zabiorą.
Chciwy człowiek nie przebiera w środkach, ani w wyborze dróg wiodących do zysku, nadużywa zaufania wielu ludzi. Chciwości towarzyszą też inne przywary, takie jak, podstęp, zdrada, krzywoprzysięstwo, brak empatii.
Systemy gospodarcze, które nie potrafiły zaradzić ludzkiej chciwości były nieefektywnie
Grecja: chciwość to pleonaksja a jej przeciwieństwem jest eudajmonia
Kościoły tępiły chciwość jako wypaczenie miłości zaliczając ją do 7 grzechów głównych
A jak zabezpieczał się liberalizm i neoliberalizm ?
Adam Smith uznał działanie we własnym interesie za cnotę
Przed przerodzeniem działania we własnym interesie w chciwość broni poczucie sympatii
„są niewątpliwie w naturze człowieka jakieś pierwiastki, które sprawiają, iż interesuje się losem innych ludzi, i że szczęście innych ludzi jest dla niego nieodzowne”.
A. Smith, Teoria uczuć moralnych, PWN, Warszawa 1989, s. 18.
Sumienie: „bezstronny obserwator nie może pogodzić się z tym, że zakłóca się szczęście innych tylko, dlatego, że stoi na drodze naszego własnego szczęścia”. A. Smith, dz. cyt. s. 213.
Podsumowując: liberalizm wierzy, że ludzi cechuje „słuszna niechęć do dokonania czynów krzywdzących innych”. A. Smith, dz., cyt. s. 323
Milton Friedman, Społeczną powinnością biznesu jest (jedynie) pomnażanie zysków”
„Istnieje tylko jeden jedyny rodzaj odpowiedzialności ze strony biznesu - wykorzystać swe zasoby i podejmować działalność w celu zwiększania własnych zysków.” Należy kumulować zysk „na tyle, na ile pozostaje to w zgodzie z regułami gry. Innymi słowy - angażować się w otwartą i wolną konkurencję, bez podstępów i oszustw.”
Neoliberalizm cechuje wiara, że na zderegulowanym rynku „ludzie są w stanie dobrowolnie samoograniczyć własną żądzę zysku by w ramach funkcjonującego wolnego rynku osiągnąć sukces życiowy i cieszyć się szacunkiem.”
Przekonanie o możliwości budowy sytemu gospodarczego bez uznania zasad etycznych
• Wiara, że rynek zamieni ludzką przywarę jaką jest chciwość w publiczne dobro
liberałowie i neoliberałowie nawiązują do Bernarda Mandeville w 1705 również wierzył, że „matactwo, luksus pycha bowiem, darzą nas czymś co jest jak zdrowie.(dla gospodarki) i z grzechu korzyść też wyniknie, zaś splendorem nie jest cnota goła”.
Wielki sen o tym, że uwolniony od regulacji rynek stworzy samoorganizujący się ład (katalaksję) okazał się tylko snem.
•Chciwość jaką rozbudza turbokapitalizm staje się przyczyną jego upadku.
•Nie znaczy to by popaść w drugą skrajność. Dlatego oprócz ostrożnego stosowania prawa i działania organów nadzoru i kontroli należy powrócić do wewnętrznej samoregulacji jaką proponuje etyka.
Pytania do testu: Jakie źródła kryzysu upatruje etyka biznesu?
Jak ocenia moralnie chciwość?
ETYKA BIZNESU Wykład 2b
1 MORALNOŚĆ ŻYCIA GOSPODARCZEGO :
PRZYCZYNY KRYTYCZNEGO SPOJRZENIA NA KONDYCJĘ MORALNĄ BIZNESU:
• DOŚWIADCZENIA WŁASNE
• OBSERWACJA DZIAŁANIA SMALL BIZNESU
• SKANDALIZUJĄCE RELACJE MEDIALNE
• ENUNCJACJE LUDZI BIZNESU
NIEETYCZNE PRAKTYKI DZIAŁAŃ GOSPODARCZYCH
• GLOBALNE
• STANY ZJEDNOCZONE
• EUROPA
• POLSKA
UŚCIŚLENIA TERMINOLOGICZNE:
MORALNOŚĆ: ZBIÓR NORM I ZASAD FAKTYCZNIE REALIZOWANYCH W DZIAŁANIU GRUPOWYM I INDYWIDUALNYM
ETYKA:
• NAUKA, KTÓREJ ZADANIEM JEST KRYTYCZNA REFLEKSJA NAD MORALNOŚCIĄ
• TEORIA UZASADNIAJĄCA: OCENY, WZORCE I NORMY DZIAŁANIA
• SKODYFIKOWANY ZESPÓŁ: NORM, ZASAD I STANDARDÓW ZACHOWAŃ OKREŚLONEJ ZBIOROWOŚCI
ETOS
• OBYCZAJ: NAŚLADOWANIE ZACHOWA USANKCJONOWANYCH PRZEZ TRADYCJĘ
• ZWYCZAJ: STWORZONE PRZEZ ORGANIZACJĘ, WSPÓLNOTĘ TYPY ZACHOWAŃ
ETHICS: STANDARDY DOBREGO ZACHOWANIA W SENSIE MORALNYM , WŁAŚCIWEGO W UZNANIU GRUPY BĄDŹ UZNANE ZA SPRAWIEDLIWE
BIZNES OD ANG.: BUSINESS TEN DO SŁÓW :
• BUSY : ZAPRACOWANY,
• BUSILY: SKRZĘTNIE , PRACOWICIE,
• BUSINESSLIKE : RZECZOWY , DOBRZE ZORGANIZOWANY
WNIOSKI
• POJĘCIE BIZNESU NIE WYKLUCZA MOŻLIWOŚCI REFLEKSJI ETYCZNEJ NAD GOSPODARKĄ [DLACZEGO?]
• ETYCZNY BIZNES JEST:
MOŻLIWY: MOŻNA ZWYCIĘŻAĆ NIE OSZUKUJĄC.
POTRZEBNY: ” NAJLEPSZĄ STRATEGIĄ JEST UCZCIWOŚĆ” B.FRANKLIN
KONIECZNY: ”PACTA SUND SERVANDA” UMOWY MUSZĄ BYĆ DOTRZYMYWANE.
SENS ETYCZNEJ REFLEKSJI NAD GOSPODARKĄ.
1) W KONCEPCJI NEOLIBERALNEJ DECYZJE W ŻYCIU GOSPODARCZYM SĄ NEUTRALNE:
ETYKA I ŻYCIE GOSPODARCZE STANOWIĄ ZBIORY ROZŁĄCZNE
Etyka w sensie prowadzenia refleksji moralnej w przypadku gospodarki nie ma sensu, wystarczy zwykła uczciwość.
„ ISTNIEJE TYLKO JEDEN JEDYNY RODZAJ ODPOWIEDZIALNOŚCI ZE STRONY ŚWIATA BIZNESU - WYKORZYSTAĆ SWE ZASOBY I PODEJMOWAĆ DZIAŁALNOŚĆ W CELU ZWIĘKSZENIA WŁASNYCH ZYSKÓW NA TYLE, NA ILE POZOSTAJE TO W ZGODZIE Z REGUŁAMI GRY. INNYMI SŁOWY - ANGAŻOWAĆ SIĘ W OTWARTĄ I WOLNĄ KONKURENCJĘ, BEZ PODSTĘPÓW I OSZUSTW.”
„ MOŻNA BY POWIEDZIEĆ, ŻE ODRÓŻNIANIE TEGO CO DOBRE OD TEGO CO ZŁE. NIE JEST NICZYM SZCZEGÓLNYM I NIE WYMAGA KOMENTARZY. ...W PROCESIE KSZTAŁTOWANIA CHARAKTERU TO CO NAZYWAMY EDUKACJĄ ETYCZNĄ NIE ODGRYWA ŻADNEJ ROLI”
2) WSZELKIE DECYZJE GOSPODARCZE MAJĄ KONSEKWENCJE MORALNE.
ŚW. TOMASZ Z AKWINU:
ETYKA == ŻYCIE GOSPODARCZE
3) ETYKA i ŻYCIE GOSPODARCZE JEST WE WZAJEMNEJ RELACJI POLEGAJĄCEJ NA TYM,IŻ
CZĘŚĆ DECYZJI GOSPODARCZYCH:
• MA CHARAKTER NEUTRALNY,
• PODLEGA OCENIE MORALNEJ:
1. OCENA NEGATYWNA N.P. UBOCZNE SKUTKI DZIAŁANIA SZKODLIWE DLA ŚRODOWISKA
2. OCENA POZYTYWNA N.P. TWORZENIE MIEJSC PRACY WZROSTU DOBROBYTU
3. BUDZI WĄTPLIWOŚCI MORALNE.
1 WPROWADZENIE DO ETYKI BIZNESU: Etyka a biznes . Moralność życia gospodarczego. Pojęcie etyki i moralności. Nieetyczne praktyki działań gospodarczych w USA, Unii Europejskiej i Polsce. Sens refleksji etycznej nad gospodarką.
1.1 POJĘCIA PODSTAWOWE
a ETYKA, BIZNES.
Business i słowa z nim związane: busy, businesslike wskazują na : zapracowanie, na pracowitość, rzeczowość związaną z podejmowaniem działalności gospodarczej jak również na prowadzenie interesów.
Ludzi biznesu jak i etyków od czasów co najmniej Arystotelesa nurtuje zagadnienie dotyczące istoty działania gospodarczego czy ogólniej samego biznesu.
Według Arystotelesa możemy podejmować dwa rodzaje działań na polu biznesu. Pierwszy rodzaj działalności skierowany jest na utrzymywanie dobrej kondycji antycznego przedsiębiorstwa jakim było gospodarstwo rodzinne czyli oikos. Stanowiło ono organizację, w której funkcje gospodarcze i społeczne wiązały się z obowiązkami powstałymi z więzi wspólnoty jaką jest rodzina i z przymusów ustroju niewolniczego. W czasach nowożytnych niewolników zastąpiły maszyny i pracownicy najemni a potem cała sieć urządzeń automatycznych i komputerów obsługiwanych przez personel W polu. etyki biznesu pojawiła się kwestia obrony godności i strzeżenia wartości osobowych.
Można jednak mimo, zmieniającej struktury gospodarczej mówić o prowadzeniu działalności gospodarczej wywodzącej się z idei kierowania oikos. Sztukę prowadzenia oikos nazywał Arystoteles oikonomiką. Prowadzą ją współcześni przedsiębiorcy i te grupy menedżerów, którym leży na sercu przede wszystkim utrzymanie dobrej kondycji firmy. Osiąga się ją nie na drodze szukania łatwego, szybkiego zysku i tym samym narażania firmy na zbytnie ryzyko lecz poprzez działania długofalowe umacniające miejsce firmy na rynku.
W tym duchu we współczesnej etyce biznesu ukształtowało się przekonanie, że maksymalizacja zysku nie jest celem działania gospodarczego a rezultatem jego prawidłowej realizacji.
„ Biznes nastawiony jest na zysk. Jednak osiąga go dostarczając dobra i usługi, a znaczną część inwestuje stwarzając miejsca pracy. Zysk nie jest końcem ani celem ostatecznym działalności gospodarczej jest on rozdzielony i ponownie inwestowany.” Uzyskanie zysku jest efektem właściwego działania gospodarczego, służy do pomiaru kondycji firmy i w tym sensie stanowi przedmiot zabiegów, ale nie jest celem w tym sensie że każda czynność w ramach projektowanych działań gospodarczych od razu ma przynieść zysk i tylko takie działania , które natychmiast przynoszą zysk są podejmowane.
Kiedy prawidłowo zostaje przeprowadzony projekt gospodarczy czy operacja finansowa to wtedy też automatycznie wzrasta wartość właścicielska firmy na którą składa się suma oczekiwanych dywidend oraz zysk kapitałowy jaki osiągnąć może właściciel ze swojego wkładu inwestycyjnego. Jej wzrost ma być celem współczesnego biznesu. „ Celem definiującym biznes jest maksymalizacja wartości dla właściciela w długim okresie przez sprzedaż towarów i usług” Firma solidna o dobrej opinii podejmująca długofalowe projekty gospodarcze i poprzez uczciwe działanie redukująca ryzyko związane z pokusą uzyskania szybkiego zysku stanowi rzeczywistą wartość dla właściciela jej akcji. Taki jest cel prowadzenia przedsiębiorstwa.
Jednak jak zauważył już Arystoteles w IV w p.n.e. oprócz sztuki zarządzania gospodarstwem (oikonomia) istnieje sztuka zarobkowania (chremastyka). Określa ona sposoby osiągania jak największego zysku, przeważnie z samych operacji finansowych. Nie chodzi o rozwój przedsiębiorstwa ani o zapewnienie godziwych warunków życia dla własnej rodziny czy jak to ma miejsce współcześnie dla pracowników. Celem staje się szybki zysk a motywem bogacenie bez granic. Nieograniczona żądza posiadania więcej i więcej (pleonaksja) prowadzi do podejmowania działań nie liczących się z normami etycznymi. Jest również przyczyną nie osiągnięcia głębokiej satysfakcji płynącej z poczucia spełnienia. Ten stan spełnienia, wewnętrznej harmonii nazywał Arystoteles swoistym rodzajem szczęścia :eudajmonią. Żądza posiadania nie mająca granic: pleonaksja prowadzi do odczuwania stałego niezadowolenia z aktualnego stopnia bogactwa.
ETYKA BIZNESU
Istnieje zależność pomiędzy stopniem zdziwienia jakie budzi termin: etyka biznesu a rozwojem gospodarczym. Im gospodarcze powiązania stają się bardziej skomplikowane, im działają większe firmy, w których trzeba profesjonalnie zarządzać i nie można pozwolić sobie na nie uwzględnienie wszystkich czynników warunkujących uprawianie biznesu, tym z większym zrozumieniem ukazuje się konieczność zajmowania etyką biznesu.
To zrozumienie wiąże się również z poziomem moralnym reprezentowanym przez pracowników i studentów.
Duży wpływ ma też faza rozwoju kultury organizacyjnej jaka cechuje dane przedsiębiorstwo jak i dominujący rodzaj kultury rynkowej. W oparciu o ich doświadczenie pracownicy i studenci zdobywają bądź tracą przeświadczenie o potrzebie etyki w działaniu biznesu.
Etyka biznesu (business ethics) uprawniana w Stanach Zjednoczonych stanowi przedmiot kursów M.B.A.
Zainteresowanie etyką biznesu i potrzeba jej prezentacji na uczelniach amerykańskich zostało zainspirowane z początku serią katastrof ekologicznych wywołanych całkowitym brakiem odpowiedzialności, niemoralnym zachowaniem koncernów jak i spektakularnymi aferami na giełdzie amerykańskiej.
1984 Bhopal : zginęło 2000 osób a 100 tys. osób było poszkodowanych w wyniku wybuchu w fabryce nawozów sztucznych ( odwlekanie decyzji z zamknięciem, prośba rządu Indii na kontynuację produkcji, gdyż fabryka produkowała potrzebne nawozy i dawała miejsca pracy, brak odpowiedzialności),
1988 Piper Alfa pracująca dla Shella zatrucie Morza Północnego,
1999 Exxon Valdez wyciek 11,2 ml galonów ropy na wybrzeża Alaski i Kolumbii Brytyjskiej
Tak więc, sama historia działalności gospodarczej ukazując nieetyczną stronę kapitalizmu zmusiła niejako do zajęcia się problemami etycznymi życia gospodarczego.
1987 Powstaje inicjatywa ludzi biznesu: John Shade przechodzący na emeryturę Przewodniczący komisji papierów wartościowych przeznacza 20 milionów dolarów na ufundowanie pierwszej Katedry Etyki Biznesu w Szkole Harwardzkiej.
Argumentacja na rzecz uprawiania etyki biznesu :
Etyka, jej poznanie i stosowanie ma służyć lepszemu robieniu interesów. Odpowiedzialność etyczna ma usprawnić działanie firm i zmniejszać koszty ewentualnych konfliktów wypływających z nieznajomości przez świat biznesu obowiązujących reguł moralnych. ETYKA SIĘ OPŁACA.
Etyka biznesu prowadzi etyczną refleksję nad zachowaniami ludzi pełniącymi określone role w organizacjach. Pokazuje jak najlepiej mają pełnić swoje funkcje. Ukazuje zadania, przed którymi staje organizacja - spółka jak i jednostki. Etyka biznesu jest, więc uprawiana przede wszystkim, jako uzupełnienie teorii zarządzania. ETYKA USPRAWNIA ZARZĄDZANIE.
Etyka biznesu ma wytworzyć umiejętność kierowania ludźmi w oparciu o etykę . Etyczne przywództwo, jako zadanie dla liderów, profesjonalistów działających w biznesie rodzi przed etyką biznesu specyficzne zadanie. ETYKA BIZNESU NARZĘDZIEM LIDERÓW..
Etyka biznesu rozważa zagadnienie o fundamentalnym znaczeniu dla samej etyki i dla samego biznesu, a mianowicie zagadnienie ewentualnego ponoszenia odpowiedzialności moralnej przez spółki prawa handlowego oraz przez jednostki w niej działające.
ETYKA BIZNESU ROZPATRUJE PROBLEM ODPOWIEDZIALNOŚCI PRACOWNICZEJ I KORPORACYJNEJ.
Najskrajniejsze stanowisko reprezentuje Milton Friedman głoszący, że etyka biznesu jest ideologią i jest niepotrzebna, gdyż wystarczy by „zaangażować się w otwartą i wolną konkurencję bez podstępu i oszustw” . W biznesie wystarczy zwykła przyzwoitość. ” Powinnością menedżera jest maksymalizować zysk”
Etycy biznesu nie zgadzają się z tym osądem i starają się wyciągnąć konsekwencje z faktu odpowiedzialności moralnej ponoszonej przez spółki.
Edward Freeman przedstawia koncepcje modelu zarządzania spółką uwzględniającą prawa osób żywotnie zainteresowanych (stakeholders) wobec których firma może mieć określone zobowiązania. Należą do nich często osoby i wspólnoty, na które ma wpływ działalność organizacji np. wspólnoty lokalne. Widać na tym przykładzie, że refleksja etyczna nad biznesem prowadzi w konsekwencji do przebudowy schematów zarządzania firmą (powoływania np. komisji mieszanych, w których pewien głos mają osoby żywotnie zainteresowane).
Etyka biznesu może więc usprawniać zarządzanie. Dlatego też jej nauczanie na kursach M.B.A. ma często bardzo praktyczny wyraz polegający na rozwiązywaniu lub komentowaniu przykładów (keysów), czyli polega na analizie studium przypadku czy przybiera na wzór innych programów nauczania, postać gier decyzyjnych uwzględniających problematykę etyczną.
Richard W. Doss, w książce pod tytułem „Etyczny biznes” uważa, że do istotnych zadań etyki biznesu należy na początku uświadomienie natury samego życia gospodarczego i celu jaki ma realizować świat biznesu. Przedstawia on cztery zadania jakie stoją przed etyką biznesu:
ZADANIA ETYKI BIZNESU.
Pierwszym podstawowym zadaniem etyki biznesu jest ukazanie etycznych problemów jakie nastręcza działanie podlegające ocenie ekonomicznej i jednocześnie respektujące nakazy społecznej odpowiedzialności.
Drugim zadaniem stojącym przed etyką biznesu jest zajęcie się problematyką etyki pracy. Sprowadza się ono do odpowiedzi na pytania: o jakość relacji pomiędzy pracodawcą a personelem, o bezpieczeństwo pracy, o lojalność, dyscyplinę, prawa, o prawo do ujawniania nieetycznych zachowań organizacji, o prywatność i konflikt interesów. Następnie etyka biznesu zajmuje się etyką zawodową szczególnie prawników, polityków dziennikarzy, czyli wszystkich tych, którzy korzystają z dostępu do poufnych informacji. Przy czym etyka biznesu zwraca baczną uwagę na kwestie prywatności i zaufania.
Trzecim zadaniem etyki biznesu stanowi rozpatrzenie zespół problemów związanych z relacją pomiędzy konsumentem a światem biznesu. Należą do nich zagadnienie odpowiedzialności producenta za bezpieczeństwo i jakość produktu jak i za właściwą reklamę.
Czwartym zadaniem , które podejmuje etyka biznesu jej przemyślenie zespołu zagadnień dotyczącego stosunku świata biznesu do naturalnego środowiska, populacji i odpowiedzialności za przyszłe pokolenia.
Natomiast Manuel G. Velasquez, w książce pod tytułem „ Koncepcje i przykłady etyki biznesu” stwierdza, że, celem etyki biznesu jest: „ zdobycie przez menedżerów wiedzy, która pozwoli im na rozpoznanie i konfrontacje z rodzącymi się w firmie dylematami moralnymi. W tym celu niezbędną staje się (według autora) potrzeba poznania etycznych zasad i etycznych koncepcji” .
Z kolei Elizabeth Vallance w książce pod tytułem: ”Etyka biznesu w działaniu” z brytyjskiej perspektywy w bardzo podobny sposób jak Amerykanie określa czym ma być etyka biznesu.
Zwraca ona bowiem uwagę na usprawnienie funkcji decyzyjnych. Etyka biznesu ma stanowić zespół dyrektyw i system kontroli decyzji z punktu widzenia korporacji.
Etyka biznesu jak widać z załączonych charakterystyk stanowi rodzaj etyki stosowanej o ściśle określonym celu.
Możemy postarać się o uporządkowanie wymienionych celów etyki biznesu.
CELE ETYKI BIZNESU:
1. Podstawowym celem sytuującym etykę biznesu w obszarze problematyki sprawnego zarządzania stanowi podejmowanie decyzji trafnych z punktu organizacji, a więc ekonomicznie i etycznie uzasadnionych jak i rozwiązywanie konfliktów etycznych powstałych w wyniku działania organizacji. Narzędzia i procedury etyki biznesu pełnią funkcję systemu nawigacyjnego nadającego bezpieczny kierunek działaniom gospodarczym.
2. Kolejnym celem jaki stawia przed sobą etyka biznesu jest zapewnienie maksymalnej efektywności poprzez eliminację możliwości konfliktów w długim okresie czasu.
3. Etyka biznesu umożliwia również odnalezienie wspólnych reguł dla stron konfliktu, połączenia wymogów organizacyjnych z poszanowaniem wartości osobowych. Wprowadza etyczne standardy zachowań.
4. Jej celem jest też etyczna analiza zobowiązań zawodowych.
5. Etyka biznesu ma również na celu poszerzenie zakresu racjonalności. Odsłania ona szerszą perspektywę kalkulacji zysków i strat. Dotyczy ona nie tylko interesów indywidualnych pracowników czy firmy, ale ukazuje potrzebę uwzględnienia przy analizie zysków i strat również interesów lokalnych, regionalnych a nawet globalnych.
6. Należy również wspomnieć o celu integracyjnym etyki biznesu, który spełnia dzięki ustaleniu jednolitych norm obowiązujących wszystkich działających na rzecz organizacji.
Wymienione powyżej cele w sposób ścisły wyznaczają zakres i głębie problematyzacji związków pomiędzy etyką a ekonomią, życiem gospodarczym a moralnością. Owe związki zawsze są badane ze względu na cel określony przez etykę biznesu. Również w dużej mierze samo uzasadnienie etyki biznesu odwołuje się do podniesienia efektywności, jakie osiąga się przez wprowadzenie procedur etycznych przy podejmowaniu decyzji gospodarczych.
Zastosowanie teorii etycznych przez etykę biznesu ulega często pewnemu ograniczeniu ze względu na wymogi rentowności przedsiębiorstw. W tym sensie etyka biznesu ukazuje na ile teorie etyczne mogą być zrealizowane przez świat biznesu bez szkody na efektywność działania, a w jakich przypadkach należy bezwzględnie zachować wartości nawet kosztem dalszego prowadzenia biznesu.
Tworzenie szerszych teorii miejsca etyki w życiu gospodarczym i społecznym prowadzi do odsłonięcia funkcji jaką pełni etyka w biznesie.
Najlepszym tego przykładem jest twórczość ekonomisty i filozofa moralnego Kennetha E. Bouldinga.
Jego teoria ukazuje trzy podsystemy życia społecznego: wymiany, groźby i integracji.
System integracji oparty jest na wcielaniu w życie na wszystkich szczeblach życia społecznego wspólnego systemu wartości. Zadanie to ma wypełniać: rodzina, szkoła, kościoły, państwo. Dzięki tym instytucjom z osób działających ze względu na swój własny interes tworzy się wspólnota.
Amerykanie są świadomi tej funkcji etyki. Odwołanie do wspólnych wartości jest charakterystyczne dla amerykańskiego etosu narodowego. Dlatego jeśli chodzi o zagrożenie interesów gospodarczych Stanów Zjednoczonych Amerykanie skłonni są do powoływania się na obronę zasad moralnych czy prawa człowieka. Wiedzą bowiem, co podkreśla Kenneth E. Boulding, że „instytucje wymiany nie rozwijają same w sobie dostatecznie systemu integracji.” Nieraz należy odwołać się, szczególnie w sytuacji zagrożenia, do wspólnych wartości.
Etyka jest ważna dla efektywnego działania gospodarczego, gdyż brakuje „ efektów emocjonalnych, dlatego nie wywołują one uczuć lojalności, oddania ani poświęcenia. Właśnie bez nich , wedle Kennetha E. Bouldinga nie możliwe jest funkcjonowanie społeczeństwa zapewniającego ramy dla działania biznesu.. W momentach szczególnych wymagane są inne motywacje niż te, które stanowią inspiracje działań gospodarczych. W społeczeństwie, gdzie dominują instytucje wymiany rośnie, więc również potrzeba nauczania wspólnie uznanych zasad moralnych i jest to zadanie, które stoi przed etyką.
W ujęciu Kennetha E. Bouldinga etyka biznesu ma zapobiegać łamaniu zasad moralnych chroniąc społeczeństwo przed dezintegracją. „Istnieje bowiem, przestrzega autor, poważne niebezpieczeństwo, że instytucje rynkowe mogą rozwijać w jednostkach zarządzających szkodliwy typ etyki osobistej niebezpieczny dla przetrwania tychże instytucji. U człowieka, którego życie upływa niemal wyłącznie wśród ksiąg rachunkowych i który całą swą uwagę skupia na szczegółach życia ekonomicznego i organizacji, internalizacja podstawowych cnót: uczciwości i rzetelności ulega stopniowemu osłabieniu. System wymiany niemal zawsze dostarcza jednostkom możliwości uzyskania indywidualnych korzyści przez poświęcenie zasad moralnych.”
Rolą etyki biznesu jest nie tylko uświadomienie zasad moralnych, lecz przede wszystkim przekonanie o konieczności ich przestrzegania dla dobra wszystkich.
Nowej argumentacji za racja uprawiania etyki biznesu jako przedmiotu akademickiego poszukuje Norman E. Bowie.
POZIOMY ROZWAŻAŃ ETYKI BIZNESU.
MIKRO problemy moralne wynikające z indywidualnych działań: przekraczanie norm, uzasadnianie praw jednostkowych, granice zobowiązań względem organizacji,
MEZO odpowiedzialność przedsiębiorstwa, problemy zarządzania,
MAKRO moralna ocena działania rynku, ocena funkcjonowania zasady sprawiedliwości
GLOBALNY odpowiedzialność przedsiębiorstw w skali globalnej
Pytania do testu:
Etyka biznesu kiedy powstała? (Arystoteles i lata 80 XX wieku)
Czy uprawianie biznesu wyklucza postawy etyczne. Analiza słowa business i ethics i ethos.
Jakie są cele uprawiania etyki biznesu?
Jakie są poziomy rozważań etyki biznesu?
58
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
etyka w biznesie - wykład 1 - 17.11.2012, GWSH - Finanse i Rachunkowość, semestr I, etyka
ETYKA W BIZNESIE – wykłady, szkola
Wyklad Etyka biznesu0, Etyka, Etyka(4)
Etyka biznesu - wykład I, Semestr 1, Etyka biznesu
etyka w biznesie wykład 1 11 2012
Etyka Biznesu (wykłady)
etyka w biznesie wykład 2 01 2012
Etyka w biznesie i zarządzaniu wyklad 2
Etyka psychologiczna wykład 11 Psycholog w biznesie Praktyki nieetyczne
Etyka w biznesie-wykład, etyka(3)
Etyka biznesu - wykład II, Semestr 1, Etyka biznesu
Etyka w biznesie Wykłady0 04
Zarządzanie wykłady ZARZĄDZANIE JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA SZKOŁY ZARZĄDZANIA i Etyka biznesu
AFiB Etyka biznesu Wyklad 1
AFiB Etyka biznesu Wykład 3
AFiB Etyka biznesu Wykład 2
Mrzygłocka Chojnacka,etyka w biznesie, OBOWIĄZKI WYNIKAJĄCE Z ROLI SPOŁECZNEJ
Etyka w biznesie org 2015 ss
więcej podobnych podstron