TEMAT: EDUKACYJNE PROBLEMY WSPÓŁCZESNOŚCI

Pedagogika - nauka o kierowaniu wychowaniem dzieci i młodzieży oraz dorosłych

1. Obszary zadań edukacyjnych na XXI wiek wg P.Dalina i V.D.Rusta

1. kształcenie na rzecz demokracji i wielo - kulturowości

2. kształtowanie umiejętności krytycznego korzystania z mediów

3. wychowanie do przetrwania (ekologizm, pacyfizm, prozdrowotność, walka z ubustwem przez równość szans)

4. szkolnictwo wobec świata pracy

5. kształcenie gustów estetycznych i rozwoju zdolności

6. kształcenie do pracy nad sobą i w dobrych relacjach z innymi i z przyrodą w poczuciu odpowiedzialności za świat bliski i globalny

2. Cechy Współczesnej cywilizacji

1. gwałtowny rozwój techniki i nauki

2. rozwój środków i sił wytwórczych (maszyny)

3. rozwój komunikacji i handlu

4. demokratyzacja (współudział mas w rządzeniu)

5. globalizacja (degradacja środowiska)

3. Problem Edukacji

1. eliminowanie szkoły z życia publicznego (desholaryzacja)

2. analfabetyzm funkcjonalny

3. przepełnienie szkół

4. eliminowanie zawodu nauczyciela

5. dehumanizacja

6. „ucz się albo giń”

TEMAT: PEDAGOGIKA JAKO NAUKA O WYCHOWANIU

• Pojęcie „nauki”

Działalność ludzka mająca na celu poznanie rzeczywistości

Celem jej jest doprowadzenie do tego by człowiek korzystała z tej nauki

• Funkcje nauki

1. diagnostyczna (opisowa)

2. prognostyczna (wyjaśniająca)

3. instrumentalno - techniczna (daje sposoby postępowania)

• Prawo naukowe

Jest to zdanie stwierdzające konieczny związek między przyczyną a skutkiem

Wszystkie nauki formułują prawidłowości, nie wszystkie prawa

1. nauki ścisłe

prawidłowości będące prawami

2. nauki nie ścisłe

prawidłowości będące regułami (dopuszczają wyjątki)

3. wg dyscyplin naukowych

przyrodnicze (matematyczne) i społeczne (humanistyczne)

4. wg przedmiotu badań

formalne (dedukcyjne) + empiryczne (od szczegółu do ogółu)

5. wg zadań

teoretyczne + praktyczne

6. pedagogika

jest nauką ścisłą, empiryczną, teoretyczną, praktyczną, projektującą

posiada swoje zadania, język, funkcje, zakres

*każda nauka ma przedmiot badań, zarys, metodologię badań itp.

• Przedmiot Pedagogiki

1. Bada zjawiska wychowawcze (celowe oraz zamierzone) przy uwzględnieniu indywidualnych procesów psychicznych oraz w kontekście procesów społecznych.

2. Jest to nauka o prawidłowościach, uwarunkowaniach i skutkach procesów wychowawczych oraz wartościach, celach, zadaniach, treściach, metodach, formach, trudnościach i rezultatach

• Funkcje Pedagogiki

1. opisowa (diagnostyczna) - opisuje zjawiska pedagogiczne

2. wyjaśniająca - szuka prawidłowości

3. normatywna - opracowuje reguły postępowania

4. humanistyczna - ukierunkowuje poczynania pedagogiki (nadaje sens ogólno ludzki)

• Zakres Pedagogiki (działy)

1. pedagogika ogólna - terminologia

2. dydaktyka ogólna - teorie nauczania i uczenia się

3. teoria wychowania

4. organizacja i zarządzanie

• Dyscypliny kierunkowe (gałęzie)

1. pedagogika przedszkolna

2. pedagogika szkolna - najwcześniej się rozwineła

3. pedagogika wczesno - szkolna (nauczanie początkowe)

4. pedagogika specjalna

• oligafrenopedagogika (dotyczy niepełnosprawnych umysłowo)

• tyfropedagogika (dotyczy dzieci głuchych)

• rewalidacyjna (dotyczy niedowidzących i ociemniałych)

• resocjalizacyjna dotyczy osób z ograniczoną wolnością)

• pedagogika społeczna - zajmuje się placówkami (domy kultury)

• pedagogika zdrowia

• pedagogika pracy

• pedagogika sportu

• andragogika - pedagogika dla dorosłych

• inne dyscypliny pedagogiczne

• pedagogika porównawcza - porównuje systemy pedagogiczne różnych krajów

• polityka i ekonomia oświaty

• pedentologia (dotycząca nauczycieli)

• Nauki współpracujące z Pedagogiką

• filozofia (królowa nauk)

• socjologia

• psychologia

• cybernetyka

• *teleologia - nauka o celach

• ekologia

• *futuropedagogika - nauka o celach

• nauki biomedyczne

• politologia

• Metody badań

1. eksperyment pedagogiczny (nowe czynniki i zmiany tym wywołane)

2. monografia

3. metoda indywidualnych przypadków (analizuje jednostki)

4. metoda sondażu diagnostycznego

• Język Pedagogiki

Społecznie wytworzony system środków wyrażania myśli

Język o niskim stopniu formalizacji (język komputera)

• Podstawowe Pojęcia

1. uczenie się

• przyswajanie wiedzy, umiejętności, nawyków

• efektem uczenia się powinno być umienie

• aktywność podmiotu uczącego się (warunek konieczny)

• motyw (pozytywne lub negatywne)

2. rodzaje uczenie się

• świadome pośrednie (z książki)

• nieświadome bezpośrednie (z rzeczywistości)

• Czynniki nauczające

1. motywowanie - zachęcanie

2. aktywizowanie - nagradzanie

3. kontaktowanie ucznia z treścią (omawianie, kształtowanie pojęć)

4. kontrolowanie - przepytywanie

5. podawanie

6. korygowanie

7. utrwalanie - doskonalenie, ćwiczenie

8. ocenianie - satysfakcjonowanie

9. zabezpieczenie

• Nauczanie

Kierowanie uczeniem się

Efektem powinno być nauczenie się

• Kształcenie

Stymulowanie i sterowanie rozwojem cech osobniczych osobowościowych (psychofizycznych człowieka) jego zdolności poznawczych (spostrzegawczości, myślenia, uwagi, pamięci, wyobraźni) cech motorycznych, charakteru (empatii, odwagi, siły, woli, wytrzymałości, samodzielności, dzielności, honoru) światopoglądu, zainteresowań, zamiłowań, twórczości

• Rodzaje Kształcenia

1. samokształcenie

2. kierowane z zewnątrz

3. okresowe (od czasu do czasu)

4. ustawiczne (permanentne - uczenie się przez całe życie)

5. ogólne

6. specjalistyczne (zawodowe)

• Wychowanie

Całokształt wpływów i oddziaływań na rozwój człowieka oraz ukierunkowanie jego osobowości zgodnie z określonymi wartościami

• Rodzaje Wychowania

1. naturalne

2. zinstytucjonalizowane

3. adaptacyjne (zachowawcze)

4. twórcze

• Socjalizacja

Jest to proces uspołeczniania jednostki, dążenie do uwzględnienia przez nią interesów innych ludzi a nie wyłącznie osobistych

• Edukacja

Inaczej wychowanie i tak jest utożsamiana

Rys.

TEMAT: ZASADY DYDAKTYCZNE

1. Geneza Zasad

1. Wywodzą się z doświadczenia oraz procesów dydaktycznych

2. Najpierw przekazywane ustnie

2. Pojęcie „zasady”

1. najogólniejsze normy (powinności) dyrektywy, wskazówki, których powinno się przestrzegać we wszystkich zabiegach edukacyjnych

2. „zasada to realna możliwość”

3. mogą tylko w pewnym (prawdopodobieństwem) stopniu przybliżyć nas do celu

4. odpowiadają na pytania: jak? i dlaczego?

5. Zasady należy łączyć ze sobą gdyż się uzupełniają wzajemnie

ZASADY DYDAKTYCZNE

1. Zasada świadomości i aktywności

1. związana z motywowaniem ucznia do działania

2. nauczyciel powinien zapewnić świadomy stosunek ucznia do celów

• stosowanie jasnych konkretnych i atrakcyjnych zadań (tworzenie pozytywnych motywów działań)

• uświadomić jakie warunki (metody, środki) uczenia się są najskuteczniejsze

1. świadomy i aktywny oraz samodzielny udział w opanowywaniu wiadomości, umiejętności poprzez:

• gruntowne poznanie zmysłowe (aktywność sensomotoryczna)

• praca umysłowa (aktywność intelektualna)

• przeżywanie zdobywanej wiedzy i umiejętności (aktywność emocjonalna)

1. świadomy i aktywny udział uczniów w kontroli i ocenianiu osiąganych wyników

• wdrażanie do samokontroli i samooceny

2. Zasada poglądowości (Amos Komeński)

1. tworzenie podbudowy pojęciowej w oparciu o konkrety realne i wyobrażeniowe

2. łączenie poznania zmysłami oraz werbalnie

3. Zasada systematyczności

1. praca ucznia powinna być ułożona i konsekwentnie prowadzona

2. I część - konieczność strukturalizacji treści (funkcjonalne uporządkowanie)

• S.rzeczywistości

• S.poznawcza

• S.dydaktyczna

• S.własna(uczniów)

• S.działaniowa

1. II część - jakośćpracy nauczyciela i uczniów pilność

*Pilność - zawiera: terminowość, rytmiczność, systematyczność, rzetelność

4. Zasada przystępności (stopniowanie trudności)

1. od tego co jest konkretne do tego co abstrakcyjne

2. od tego co łatwe do tego co trudne

3. należy zwolnić tempo i często kontrolować oraz korygować

4. INDYWIDUALIZACJA - treści, metod, tempa, czasu

5. Zasada wiązania teorii z praktyką

1. indukcja - od szczegółu do ogółu

2. dedukcja - od ogółu do szczegółu

3. teoria - prawa, zasady, konkretyzacja, przewidywanie, wyjaśnianie, zastosowanie

4. praktyka 1 - rzeczywistość, spostrzeganie, wyobrażanie przedmiotów + zjawisk

5. praktyka 2 - nowe działania (sprawdzenie zastosowania teorii)

6. praktyka 1(indukcja, odkrycia)TEORIA(dedukcja, wynalazki)praktyka 2

7. zasada ta powinna być główną zasadą stosowaną na lekcji (poza WF)

6. Zasada trwałości wiedzy

1. zapominanie jest naturalną własnością człowieka

2. należy powtarzać dany materiał aby się utrwalał

3. największe zapominanie jest zaraz po przyswojeniu

TEMAT: PROCES KSZTAŁCENIA

1. Proces Kształcenia

1. proces

ciąg powiązanych ze sobą zjawisk

2. definicja wg Okonia

uporządkowany w czasie ciąg zdarzeń obejmujący czynności nauczycieli i uczniów, ukierunkowane przez odpowiedni dobór celów i treści oraz uwzględniający takie warunki środki jakie służą wywołaniu pożądanych zmian w uczniach

3. składniki procesu kształcenia

• osoba kształcąca się

• cele (chcemy aby uczeń był kompletny)

• treści

• środowisko (baza, metody, środki, formy)

• nauczyciel (może ale nie musi być)

2. TRIADA (fazy triady)

Ciąg zdarzeń w procesie kształcenia jest uwarunkowany sensownością ludzkiego poznawania rzeczywistości i sprowadza się do triady

• Spostrzeganie (obserwacja)

• Myślenie (abstrakcyjne) i Wartościowanie (związanie z wyborem)

• Działanie (praktyka)

Arystoteles - pokazywanie - utrwalanie - ćwiczenie

Komeński - rozumienie - zapamiętywanie - używanie

3. Wincenty Okoń „Proces nauczania” 1954r

Książka przetłumaczona na 11 języków

Przeprowadził obserwację lekcji najlepszych nauczycieli i wyodrębnił 7 ogniw lekcji

1. uświadomienie uczniom celów i zadań

• chęć poznawania świata (przejście od stanu ignorancji do stanu kompetencji)

• motyw zgodnie z prawem efektu (efekty uzyskane na poprzedniej lekcji są najlepszą motywacją do dalszej pracy)

• lepsze będą motywy jeżeli z poprzedniej lekcji uczniowie wyjdą ze świadomością że nauczyli się czegoś ważnego

1. zaznajomienie z nowym materiałem

• wyższość poznania pośredniego nad bezpośrednim

• nazwy i fakty są treścią nowego tematu

• aby zrozumieć fakty należy rozumieć pojęcia*

1. kierowanie procesem uogólniania pojęć (kształtowanie pojęć)**

• wprowadzanie pojęć abstrakcyjnych

1. kierowanie procesem poznawania prawidłowości

• utrwalanie i systematyzowanie wiedzy

1. kierowanie procesem przechodzenia od teorii do praktyki

• kształtowanie umiejętności i nawyków

1. organizowanie zajęć praktyczno wytwórczych

• operatywność wiedzy

1. sprawdzanie i ocena osiągniętych przez uczniów kompetencji

4. Mieć Pojęcie*

• Znać znaczenie danej nazwy

• Poznać zbiór właściwości koniecznych i wystarczających - cech istotnych, uogólnionych, typowych, konstruktywnych które stanowią o tym że to coś jest tym czymś a nie czymś innym (cechy pierwszorzędne i charakterystyczne)

• Celem procesu kształcenia dydaktycznego jest kształtowanie pojęć jasnych i operatywnych

5. Etapy kształtowania pojęć**

1. kojarzenie nazw z odpowiadającymi im przedmiotami

2. kształtowanie pojęć elementarnych na podstawie znajomości cech zewnętrznych (takich których możemy poznać przy pomocy zmysłów)

• zalecane operacje myślowe

• porównywanie

• uogólnianie

• abstrahowanie od cech różnych

• zestawienie

6. Fazy kształtowania umiejętności i nawyków

1. umiejętności

zdolność do zastosowania posiadanej wiedzy w określonej sytuacji

sprawność to wyższy poziom umiejętności

2. nawyk

najniższy poziom opanowania czynności

szybkie wykonywanie jakiejś czynności (nie koniecznie poprawnie)

czynność wykonywana ekonomicznie

3. przyswajanie

odczuwanie potrzeby wykonywania czegoś

4. FAZY

• Opanowanie podstawowego przebiegu ruchu - czynności nauczyciela:

• Podanie nazwy i znaczenia

• Pokaz - metodyczny, techniczny, zawodniczy

• Podaje instrukcję

• Poprawia błędy

• Doskonalenie szczegółów - czynności nauczyciela:

• Poprawia drobne błędy

• Zmienia warunki danego ćwiczenia

• Utrwalanie umiejętności i kształtowanie nawyków

• Zwiększeni liczby powtórzeń

• Stosuje metodę prób i błędów

7. Różnica między etapami a ogniwami

1. etapy muszą zawsze wystąpić

2. ogniwa mogą być wybiórcze i elastyczne (nie muszą wystąpić w określonej kolejności)

3. rodzaj ogniw zależy od rodzaju ćwiczeń

4. im młodszy uczeń tym więcej ogniw na jednej lekcji

TEMAT: PROGRAM WYCHOWANIA W SZKOLE REFORMUJĄCEJ SIĘ

1. Akty Prawne - podstawy tworzenia programów szkolnych

1. konstytucja RP

2. ustawa o systemie oświaty

3. karta nauczyciela

4. program polityki prorodzinnej państwa (17 listopada 1998r)

5. podstawa programowa kształcenia ogólnego (dziennik ustaw nr 14 z 1999r)

6. konkordat między RP a stolicą apostolską

7. konwencja o prawach dziecka

8. europejska karta praw człowieka

9. statut szkoły

2. Ogólne zadania szkoły

1. nauczanie i wychowanie (zasady etyki)

2. wychowanie w poczuciu odpowiedzialności i miłości do ojczyzny

3. wszechstronny rozwój ucznia (mowa, pisanie, czytanie, myślenie)

4. kształtowanie umiejętności i planowania, organizowania, oceniania własnej nauki

5. skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach

6. efektywne współdziałanie w zespole

7. rozwiązywanie problemów w twórczy sposób

8. sprawne posługiwanie się technologią informacyjną - Internet

9. nauka ma na uwadze osobowy rozwój ucznia

10. działalność edukacyjna szkoły powinna być określana przez

• podstawy programowe

• program wychowawczy szkoły

3. Szkolne programy wychowawcze - elementy programu szkoły

1. Misja Szkoły

• Określa tożsamość i cel istnienia szkoły w danym środowisku

• Odpowiada na pytania: po co jest szkoła? Dla kogo? Co chce zrobić? Czego oczekuje? Co możemy jej zaoferować? Do czego zmierzamy? Na jakich wartościach się opieramy?

• Warunki spełnienia dobrej misji

• Dobrze sprecyzowana

• Koncentrować się na klijęcie

• Być realna

• Być elastyczna

1. Sylwetka absolwenta

• Posługuje się celami operacyjnymi

• Cechy absolwenta szkoły podstawowej

• Zna środowisko

• Aktywny i świadomy

• Aktywny społecznie

• Dba o środowisko

• Dba o kulturę rodziny, szkoły

• Cechy absolwenta gimnazjum

• Samodzielny i odpowiedzialny

• Dokonuje odpowiednich wyborów

• Ponosi konsekwencje własnych decyzji

• Zna swoje dobre i złe strony

• Umie wyrażać uczucia

• Współtworzy grupę społeczną

• Odpowiedzialny za siebie i innych

• Cieszy się z sukcesów swoich i innych

• Dostrzega urodę świata

• Zna i szanuje polskie dziedzictwo

1. Zadania szkoły - jak wyżej

2. Powinności wychowawcy klasy

3. Powinności wychowawcze nauczycieli przedmiotów

Każdy nauczyciel ma współprzyczyniać się do wychowania

4. Okresowe tematyczne programy wychowawcze

5. Współpraca z rodzicami

6. Ewaluacja szkolnego programu wychowawczego

TEMAT: IDEAŁ - CELE I ZADANIA WYCHOWANIA

Wychowywać to znaczy zadać sobie pytanie „kim jest człowiek”

1. Różne koncepcje

1. Ideologiczna

Zakłada że człowiek jest stworzony na wzór i podobieństwo Boga

2. Empiryczna

Człowiek jest zwierzęciem i jaki jest to każdy widzi

3. Aktywistyczna

Człowiek jest twórcą własnego „ja”

2. Teoria rozwoju osobowości

1. Natywistyczna

Na osobowość ma wpływ genotyp człowieka

2. Środowiskowa

Na osobowość ma wpływ środowisko w jakim się wychowywał

3. Konwergencji

łączyła dwie poprzednie teorie i trwała najdłużej

4. Teorie 4 czynników

• Genotyp

• Środowisko

• Świadoma działalność wychowawcza

• Własna aktywność dziecka

3. Ideał - Jeśli chcemy mówić o celach to najpierw musimy zacząć od ideałów

1. ideały mogą być różne

• zjawisk - zachód słońca

• rzeczy - idealny samochód

• rzeczy żywych

• zwierząt i roślin - idealny koń

• ludzi - ideał fizyczny lub ideał psychiczny (zawodowy lub wychowawczy)

1. co rozumiemy przez ideał

• jest to zarys pożądanej osobowości

• uosobiony zbiór wartości

• implikuje (łączy) doskonałość i nierealność

• konstrukcja powzięta z góry (niekiedy obowiązkowa)

• lansuje się go (czasami narzuca)

• rzadko urzeczywistniany

TEMAT: CELE WYCHOWANIA

1. Nadrzędne cele wychowania

1. wg Bogdana Suchodolskiego

• jest to wszechstronny rozwój osobowości

• wyróżniamy 4 sfery osobowości

• rozwój umysłowy, intelektualny (związane z wartością prawdy)

• sfera estetyczna (związana z wartością piękna)

• sfera moralna (związana z wartością dobra)

• sfera fizyczna (związana z wartością zdrowia i sprawności)

• nauczyciel WF koncentruje się na sferze fizycznej

• wszystkie te sfery stwarzają wszechstronny rozwój osobowości człowieka miłującego (dobroć, piękno, uczucia, życzliwość, odpowiedzialność, zdrowie, szczęście, kreatywność, tolerancję)

2. wg Heliodora Muszyńskiego

• sprowadza się do ukształtowania pewnych postaw

• wyróżnił 8 grup postaw:

• ideowych - humanizm, internacjonalizm, egalitaryzm, demokracja, wolność

• społecznych - patriotyzm, gospodarność, odpowiedzialność społeczna

• interpersonalnych - życzliwość, poszanowanie, tolerancja, lojalność, opieka

• interpersonalnych - godności osobistej, odwagi cywilnej, samokontroli, optymizmu, perfekcjonizmu

• egzystencjalnych - sens życia, dążenia do wartości

• kulturowych - wrażliwość na piękno i dorobek ludzkości, percepcji i ekspresji

• intelektualnych - racjonalizm, krytycyzm, dociekliwość, uczuciowość

• wobec przyrody - kształtowanie postaw wobec przyrody, kontakt z przyrodą

• Zadania wychowania

1. wg Suchodolskiego

• są 3 zadania

• przygotowanie do życia w społeczeństwie (współpraca, współżycie)

• przygotowanie do pracy zawodowej

• przygotowanie do uczestnictwa w kulturze

• rozwój wrażliwości i zdolności odbiorczych (twórczej ekspresji)

• wdrażanie do wartościowego spędzania wolnego czasu

2. wg Muszyńskiego

• wychowanie do ról społecznych

• ogół zachowań oczekujących od jednostki zajmującej określoną pozycję w społeczeństwie

• Muszyński wyróżnia 7 ról:

• roli obywatela

• człowieka pracy

• aktywnego uczestnika życia społecznego

• współtwórcy kultury

• członka zespołu

• partnera

• racjonalnego konsumenta

porównując te cele i zadania widzimy że część się pokrywa ale trzeba rozpatrywać je osobno ponieważ one się wzajemnie uzupełniają

3. Współczesne rozumienie celów edukacyjnych

1. Polega na nie ograniczaniu celów edukacyjnych - lecz są one otwarte

2. Nie ważne jaki ty masz być ważne że ty chcesz dążyć do tego

3. Współczesne cele edukacyjne to:

• Profesjonalizm zawodowy

• Kompetencje zawodowe

• Twórcze myślenie ekonomiczne

• Umiejętność radzenia sobie z problemami (życiowymi)

4. Struktura sprowadzania celów nadrzędnych do szczegółowych

Ćwiczenia drugi semestr

TEMAT: WYCHOWANIE - STYLE ŻYCIA - RELIGIE

1. Wychowanie

1. całokształt oddziaływań (świadomych lub nie) mających wpływ na kształtowanie i zmienianie osobowości

2. wężej rozumiane - dotyczy tylko zamierzonych oddziaływań w celu ukształtowania osobowości (wspieranie i urabianie)

3. jeszcze wężej rozumiane - wyposażenie wychowanka w pewne cechy kierunkowe (bez wiedzy, umiejętności)

4. Śliwerski przez wychowanie rozumie - oddziaływanie na czyjąś osobowość i jej formowanie, zmienianie, kształtowanie, wyzwalanie pożądanych stanów oraz samorealizację i wzrost świadomości

2. Rodzaje wychowania

1. naturalne (środowiskowe)

instytucjonalne (szkoła, przedszkole, kluby sportowe, harcerstwo)

2. odtwórcze (konserwatywne)

wdrażanie młodego pokolenia do respektowania i szacunku wychowania w szkole

3. twórcze

• wychowanie umysłowe

• moralne (społeczne, patriotyczne, zespołowe, erotyczne, seksualne)

• estetyczne

• fizyczne (zdrowotne, obronne)

4. alternatywne

• świeckie i religijne

• kompensacyjne (wyrównawcze)

3. Style życia

1. życie chwilą

bezpośrednie zaspokojenie swoich przyjemności

2. życie ku przyszłości

wiara w postęp, rozwój, pracę która zapewni mi dostatnią przyszłość

3. życie poza czasem

życie wg wartości absolutnych i wynikających z nich powinności (buddyzm, islam)

4. życie uczestniczące

interesowanie się wszystkim (polityk, aktywny społecznie entuzjasta)

5. życie egzystencjalne

życie poza światem i koncentracja na własnej egzystencji - pustelnik, samotny żeglarz

4. Religie

1. istotą jest przekonanie że istnieje sakrum - ktoś lub coś co daje sens wszystkiemu

2. poznanie jest możliwe i potrzebne przez wiarę

3. przegląd religii:

• chrześcijaństwo - katolicyzm (miłość, prawda, wolność, człowiek rozumny)

• prawosławie - chrześcijaństwo ale inne wychowanie (bez celibatu kapłanów)

• protestantyzm - moralność ponad dogmatami

• judaizm - człowiek przygotowywany do życia po śmierci

• islam - machomet, allach, koran

• buddyzm - dążenie do oświecenia (wszyscy równi)

TEMAT: WYCHOWANIE MORALNE

ETYKA - nauka o moralności

DEONTOLOGIA - nauka o powinnościach

AKSJOLOGIA - teorie dobra i zła

1. Moralność

1. Odbicie pewnych reguł, norm postępowania - określające obowiązki człowieka wobec innych ludzi i samego siebie

2. „co dobre a co złe w danej epoce”

3. nie wystarczy wiedzieć co moralne aby postępować moralnie (przykład wojen)

4. Reguluje stosunki między ludźmi

5. składowe moralności

• normy moralne

• postawy moralne

• oceny moralne

2. Rola uczuć w wychowaniu

1. Afekty - silne uczucia emocjonalne ale krótkotrwałe

2. Nastroje - emocjonalne uczucia trwające długo

3. Wzruszenia - należy kultywować

4. Uczucia steniczne - rozbudzają życie psychiczne

5. Uczucie asteniczne - zwalniają życie psychiczne

3. Usposobienie (rozumiane dwojako) = Postawa

1. cecha kierunkowa osobowości (intelektualista, esteta, ekonomista, erotoman) + temperament (ktoś jest wesołkiem, luzakiem - usposobienie ludyczne)

2. właściwość czuciowo - wolicjonalna o dużej trwałości ukierunkowująca dążenia człowieka zgodnie z preferowaną przez niego grupą wartości

Usposobienie wpływa na mentalność człowieka czyli specyficzny, uwarunkowany przekonaniami sposób myślenia dlatego nauczyciel EF powinien kształtować usposobienie Pro ruchowe + Pro zdrowotne

4. Sumienie

1. Mechanizm psychiczny natury uczuciowej kontrolujący i oceniający oraz przestrzegający zgodność naszego postępowania z uznanymi przez nas wartościami

2. Człowiek będący w zgodności z własnym sumieniem ma poczucie własnej godności i wartości (honor, odwaga cywilna, dotrzymywanie słowa, walka fair)

3. „gryzie ale nie ma zębów”

5. Człowiek w kręgu wartości

WARTOŚĆ - dobro wszelkiego rodzaju, jest czymś co jest dla nas szczególnie ważne, co jest podstawą naszych decyzji i postępowania oraz drogą do celu

6. Rodzaje wartości

1. Absolutne

Świętości - Bóg, honor, ojczyzna, życie, miłość, tradycje

Uniwersalne (obiektywne) - dobroć, prawda, piękno

2. Socjologiczne (regulują ogólne współżycie)

Równość, wolność, braterstwo, sprawiedliwość, demokracja, solidarność, poszanowanie cudzej własności, uczciwość społeczna

3. Użytkowe (można je nabyć - kupić)

Dobra materialne, władza, sława, wykształcenie, uroda, młodość, praca

4. Subiektywne (ważne dla nas samych)

Miłość, przyjaźń, szczęście, perfekcjonizm, uczciwość wobec siebie i innych

7. Rola wartości w wychowaniu

1. A wartości z siły jej autorytetu wypływa norma (zasada, powinność) obowiązek i odpowiedzialność

Wg Kanta - człowiek jest twórcą wartości i wypływających z nich norm

2. Norma może być słuszna lub nie ale nie mówimy czy jest prawdziwa czy fałszywa

Norma pokazuje jak być powinno (mogą być elementarne lub wtórne)

Naczelna norma moralna którą powinien kierować się człowiek mówi „nie krzywdź kogokolwiek” a chrześcijanie dodali „okazuj miłosierdzie”

WARTOŚĆ	NORMA	CNOTA
Prawda Piękno Życie Bóg	Nie kłam Dążenie do piękna Nie zabijaj Dekalog	Prawdomówność Esteta Kochający życie Wierzący i praktykujący

3. INTERNALIZACJA - (uwewnętrznienie) - przekładanie wartości na język zachowań, proces stopniowego uznawania pochodzących zewnętrznych norm i wartości za własne (dążenie do wpojenia wychowankowi wartości)

8. Systemy etyczne

1. religijne

2. świeckie - założenia etyki świeckiej (socjalistycznej)

• najwyższym dobrem jest człowiek

• szczęście jest osiągane na ziemi

• szczęście jest uwarunkowane stosunkami społeczno - politycznymi, ekonomicznymi, kulturowymi, gospodarczymi

• obowiązkiem człowieka jest przyczynianie się do szczęścia ludzkości

1. wg M.Osowskiej

• zakazy i nakazy - nie zabijaj + nie kradnij

• cnoty miękkie - miłość, humanizm, tolerancja

• 4 grupy systemów etycznych

• uniezależnienie się od świata zewnętrznego

• podporządkowanie się autorytetom

• tworzenie nowych wartości (artyści)

• przekształcanie świata poprzez rewolucję

*nauczyciele, rodzice należą do 3 systemu - tworzą nową wartość (dziecko wychowane jest jako nowa wartość)

9. Dziedziny wychowania moralnego

1. Obyczajowe

Współżycie między ludźmi, poszanowanie godności + przekonań + życia, przestrzeganie pewnych obyczajów

2. Obywatelskie

Obowiązki wobec społeczeństwa, sprawiedliwość

3. Patriotyczne

Umiłowanie ojczyzny + kultury + język + tragedii + obszaru + tradycję + osiągnięcia

10. Postawy moralne wg Podgóreckiego

1. „jest to ukształtowana, ukierunkowana w wyniku oddziaływań wychowawczych względnie stała organizacja wiedzy, uczuć, motywów, powodujących ustosunkowanie się jednostki do zjawisk moralnych tej rzeczywistości w której człowiek żyje a wyrażającej się w działaniu”

2. wyróżnił następujące postawy moralne

• altruizm - bezinteresowność (poświęcenie się dla innych)

• egoizm

• cynizm

• hedonizm - najważniejsza przyjemność

• eudajmoniz - najważniejsze szczęście

• konformizm - chęć przypodobanie się

• lojalność

• perfekcjonizm

• pragmatyzm

• prometeizm - wiara że ktoś może się poświęcić dla dobra

• sceptycyzm

• tolerancja

• życzliwość

• nihilizm - obojętność

TEMAT: PODSTAWY METODOLOGI WYCHOWANIA

1. Pojęcie

1. Metoda wychowania - świadomie, konsekwentnie i systematycznie stosowany układ czynności i środków sprawdzonych w osiąganiu celów wychowawczych

2. Metoda wychowania to też sposób kontaktowania się (współżycia) - zapomocą środków wychowawczych (karanie - krzyk, bicie / pochwały - nagrody, prezenty)

3. Konarzewski różnicuje metody na

• Indywidualne

• Grupowe

2. Mechanizm funkcjonowania metod

Człowiek przed wykonaniem jakiegoś zadania zastanawia się jaki będzie tego efekt i to jest właśnie motorem napędowym (grzech zaniechania nie wzmacnia zachowań poprawnych)

3. Geneza metod nagradzania i karania

1. Wywodzą się z behawioryzmu

2. Nagradzanie to oddziaływanie pozytywne a karanie to oddziaływanie negatywne

3. Nagroda zastosowana w odpowiednim czasie lepiej oddziaływuje na dziecko niż kara

4. Im więcej nagród tym mniej kar (wzmacniać nagradzanie) - czasami sam brak nagrody dla dziecka jest karą

4. Trafność kary

1. Powinna być dokuczliwa, uciążliwa

2. Autorytet osoby karzącej lub nagradzającej (prezydent, zwykły obywatel)

3. Ważność atmosfery (rozluźniona, napięta)

4. Wystrzegać się kumulacji nagród i kar

5. Obiektywność kary (nie karać w afekcie, złości)

5. Rodzaje kar

1. naturalne (dziecko nie chce czapki - kara że się przeziębi)

2. fizyczne (nakaz dodatkowej czynności - bieg)

3. cielesne (za przewinienie - bicie)

4. honorowe (pozbawienie kogoś obywatelstwa)

6. Wskazówki karania

1. nie karać podczas wzburzenia

2. nie postępować w sposób którego później będziemy żałować

3. nie karać ruchem ale pracą

4. uświadomić wychowanka o karze i nagrodzie (co dobre a co złe)

5. wychowanek powinien akceptować normę zgodnie z którą jest karany lub nagradzany

7. Teorie nagród i kar wg Sośnickiego

1. teorie interpretujące funkcje kary

• absolutystyczne - zemsta osobista, zadość uczynienie

• relatywistyczne - zabezpieczenie przed ponownym złym czynem (więzienie), odstraszanie (kara śmierci)

1. teoria poprawy

• kara zmusza do przewartościowania czynu (dobra z punktu widzenia pedagogiki w wychowaniu)

1. teorie interpretujące funkcje nagrody

• absolutystyczne - wdzięczność osobista, odpłacenie za czyn

• relatywistyczne - zachęta do doskonalenia się

1. karanie i nagradzanie wg Sośnickiego

• karanie stosuj wstrzemięźliwie

• wyjaśnij za co i dlaczego karzesz

• stwórz wychowankowi możliwość działania alternatywnego

• unikaj kar gdy przeżywasz silne emocje

• unikaj kar fizycznych i wystrzegaj się cielesnych

• staraj się karać na początku sekwencji zachowania a nie po jej wykonaniu

• nagradzaj za zachowanie z tym które chcesz osłabić lub wyeliminować

• pamiętaj że kary i nagrody ograniczają wolność człowieka

8. Metody modelowania

1. naśladownictwo

2. intensyfikacje

9. Metody jako stawianie zadań

Działanie prowokująco - motywujące do aktywności

10. Metody persfazji (przekonywania)

1. tłumaczenie i wyjaśnianie

2. moralizowanie (dwojakiego rodzaju)

• uzasadnianie racjonalne

• głoszenie prawd (kaznodziejstwo)

1. „jeden czyn równoważy stokrotne powtarzanie”

11. Metody wychowania wg Sośnickiego

1. Pozytywnych oddziaływań

rozkaz, opinia, szacunek, zaufanie, respekt, obawa, nadzór, odzwyczajanie, przyzwyczajanie, satysfakcja, aprobata

2. Negatywnych oddziaływań

Przemoc, molestowanie moralne, zawładnięcie kimś, dyskwalifikacja, szykanowanie, pogarda, izolowanie, wampiryzacja, „fala” (mabbing)

12. Warunki skuteczności metod wychowania

1. predyspozycje psychiczne wychowawcy i jego kompetencje

2. więź emocjonalna między wychowawcą a wychowankiem

3. zgodność norm każącego i karanego

4. bezpośrednia motywacja do działania wychowawcy i wychowanka

5. właściwe rozeznanie potrzeb wychowanka

6. trafność doboru metod do sytuacji wynikającej z zadań i okoliczności

TEMAT: SYSTEMY WYCHOWANIA

1. Stosunek przymusu(P) do swobody(S)

1. szkoła normalna - system autokratyczno - rygorystyczna (PP|S)

2. szkoła diulejowska - system liberalny (P/S)

3. szkoła - system uspołeczniający (S/P)

2. Systemy wychowanie wg Okonia

Jest to ogól instytucji i osób zespolonych ze sobą harmonijnie i realizujących działalność wychowawczą na rzecz wspólnego celu

3. Systemy wychowania wg Lewina

To szeroko pojęty układ życia społecznego, politycznego, ekonomicznego kształtujący mentalność i doświadczenia młodego dorastającego pokolenia

4. System wychowania oświaty

1. obejmuje system wychowania

rodzinnego, szkolnictwa, szkolenia ustawicznego, równoległego

2. zgodnie z ustawą z 1991r system obejmuje

przedszkola, szkoły podstawowe i ponad podstawowe, specjalne, artystyczne, placówki oświatowo - wychowawcze, poradnie wychowawczo - zawodowe i psychologiczno - pedagogiczne oraz specjalistyczne, placówki opiekuńczo - wychowawcze, rodziny zastępcze, ośrodki adopcyjne, ochotnicze chówce pracy, zakłady kształcenia i doskonalenia nauczycieli, biblioteki pedagogiczne

3. system oświaty określa

pomiar dojrzałości szkolnej, obowiązek edukacyjny, plany nauczania, podstawy programowe, transport uczniów, uprawnienia szkół, warunki zatrudniania nauczycieli

5. System wychowania lokalny (zwany mikrosystemem) 3 składniki

1. instytucje i grupy wychowania naturalnego (rodzina)

2. instytucje i grypy wychowania bezpośredniego (szkoła, placówki wychowawcze, kościół)

3. instytucje i grupy wychowania pośredniego (użąd gminy, straż pożarna, prasa lokalna)

6. O efektach pracy wychowawczej będzie przesądzała

• integracja oddziaływań

• spójność zamierzeń i inicjatyw

• podział kompetencji i odpowiedzialności

• uzgodnienie metod i form oddziaływań

• stworzenie wspólnego frontu

7. 4 grupy zadań wg Lewina + 4 podmioty

nauczyciel młodzież

współpraca

indywidualizacja

socjalizacja

kształcenie

rodzina placówki

TEMAT: ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE

1. Życie człowieka przebiega w kilku wymiarach

1. biologicznym

2. psychicznym

3. społecznym

4. ekonomicznym

2. Wg Kamińskiego i Wroczyńskiego środowisko wychowawcze to

Elementy otaczającej struktury przyrodniczej, społecznej i kulturalnej które działają na jednostkę stale lub przez dłuższy czas albo krótko lecz ze znaczną siła jako samorzutny lub zorganizowany system kształtujących ją podniet

3. Przedsławska i Theiss dodaje

Środowiskiem wychowawczym człowieka jest nie tylko to co dzieje się w jego najbliższym otoczeniu ale także to co dociera do niego poprzez przekaz pośredni (media) oraz pod postacią skutków politycznych

Według tych autorów odchodzi się współcześnie od orientacji formalno instytucjonalnej i regulacji odgórnie uprzedmiotowującej podmioty środowiskowe na rzecz relacji międzyludzkich, inwencji i twórczości ludzi - rozwijające się na podłożu dobrowolności, wolności, uznawanych i preferowanych wartości w oparciu o dialog i współdziałanie

4. Najczęściej wyróżniane środowiska wychowawcze wg Pilcha

1. rodzina - podstawą równowagi jest wzajemna więź

2. środowisko lokalne

gromada ludzi zamieszkujących ograniczone względnie ograniczone terytorium, posiadających wspólną tradycję, wartości i symbole, instytucje usługowe i kulturalne, świadomych jedności, odrębności i gotowości do wspólnego działania, żyjących w poczuciu przynależności i wewnętrznego bezpieczeństwa

3. grupa rówieśnicza

4. placówki wychowania równoległego

5. zakład pracy

6. szkoła

TEMAT: SZKOŁA JAKO ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE

Szkoła - gr. scholie - „spokój” po pracy fizycznej, uczta intelektualna, wypoczynek kulturalny po pracy, zaspokajanie wyższych potrzeb, pełni istotne miejsce w społeczeństwie, selekcja w społeczeństwie, apolityczna, kształci ogólnie i zawodowo. Zawiera elementy - instytucja, baza, kadra, program, plan, normy prawne, ustawy, zaplecze finansowe

1. Obecnie jest w trakcie reformy

1. strukturalna / gimnazjum/

2. programowa / zmiany do programu nauczania - ścieżki edukacyjne, modyfikacja sposobów aktywizacji, oddziaływania

3. uczeń rozliczany z teraz z kompetencji a nie z wiedzy - musi być umiejętnie przygotowany do życia

2. Szkoła jest

1. egalitarna - powszechna, dla wszystkich dostępna

2. obowiązkowa - do 18 lat / gimnazjum/

3. publiczna/niepubliczna (społeczna, komunalna, wyznaniowa, itp.)

3. Funkcja szkoły

1. wychowująca - szeroko rozwinięta działalność poza dydaktyczna

2. opiekuńcza - dobro ucznia, troszczy się o ucznia

3. środowiskowa - szkoła otwarta dla środowiska lokalnego

4. scentralizowana - najważniejsze decyzje podejmuje się centralnie

5. schierarchizowana - dyrektor - kurator - ministerstwo

6. oparta na jednolitych podstawach programowych - kanon jednolitego wykształcenia

Polska szkoła publiczna - szkoła świecka z przedmiotem nauczania religią / etyka/.

4. Cechy szkoły

1. Prestiż - zależy od stopnia zaspokajania oczekiwań subiektywnych i obiektywnych uczniów (wysokie wymagania, trudne zaliczenia, zróżnicowanie zakresu ocen)

2. Ekologia szkoły / położenie, usytuowania / , wielkość szkoły, najlepsze to 500 - 600 uczniów w osiąganiu wyników, im większe klasy tym gorsze osiągają wyniki, luksusem są duże szkoły w których kwitnie życie społeczne.

3. Socjologiczna struktura szkoły

• rozproszone - sympatie = antypatie ( N, U)

• centralne ( skupiają gwiazdy w klasie)

• Klimat klasy - reguły i pracy i życia w klasie

• Styl kierowania - proponuje czy żąda

5. Cechy ucznia

1. Płeć - uzależnienie inteligencji od płci

2. Język - (wulgaryzmy - dziś już nie rozładowują emocjonalnie, straciły swoją wartość czyli rolę jaką spełniały przez wieki)

3. Uzależnienie od środowiska rodzinnego

4. Okresy rozwojowe

5. Konflikty z kolegami

6. Konflikty z nauczycielami

6. Sytuacje trudne w szkole

• nowa szkoła, nowe środowisko

• przejście do nowego etapu szkolnego ( edukacyjnego)

• okresy rozwojowe ( dorastanie, samotność, samoocena)

• konflikty z kolegami / koleżankami - depresiogenne

• konflikty z nauczycielami

7. Zasady wychowania w szkole wg ANTRATA

• wychowuj naturalnie, z miłością do życia, indywidualnie, pożytecznie, patriotycznie, szczerze

1. Wg DOMBROWSKIEGO

„ Tak, aby jednym było dobrze i innym było dobrze z nimi”

„Postępuj tak jak postępują ci, których szanujesz i lubisz”

„Rozwijaj dziecko wszechstronnie”

„Dobre wychowanie należy rozpocząć od małego dziecka”

TEMAT: POLSKA PEDAGOGIKA SPOŁECZNA

1. Funkcje pedagogiki społecznej

1. adaptacji społecznej - tworzenie harmonijnego układu między jednostką, a otoczeniem społecznym.

2. profilaktyczna - neutralizowanie wpływów czynników zagrożenia, prewencja - na meczu piłkarskim - zapobieganie, odstraszanie.

3. kompensacyjna - wyrównywanie defektów zjawisk i stanów ujemnych

1. Przedmiot i zakres pedagogiki społecznej

1. pedagogika szkolna

1. przedszkolna

2. szkolna ( nauczanie początkowe)

3. szkoły wyższej

2. pedagogika pozaszkolna

1. naturalne środowiska wychowawcze ( rodzina, grupy rówieśnicze, otoczenie społeczne)

2. intencjonalne środowiska wychowawcze

1. placówki opiekuńcze (szkoły i zakłady dla dzieci specjalnej troski, sanatoria)

2. placówki wychowawcze ( placówki opieki wychowawczej, placówki opieki wychowawczo - leczniczej, domy dziecka, internaty, pogotowia opiekuńcze)

3. placówki wspomagające ( świetlice, czytelnie, domy kultury, kluby sportowe itp.)

3. pedagogika po szkole

1. oświata dorosłych ( kursy, szkoły podyplomowe, szkoły dla dorosłych, tym zajmuje się androgogika)

2. pedagogika III wieku -rewitalizacja - geragogika

1. Zasady w pedagogice społecznej

1. zasada miłosierdzia - niesienie pomocy, poczucie miłości

2. zasada sprawiedliwości społecznej / egalitaryzmu /

3. Praca socjalna - opieka społeczna

4. zasada pomocniczości i wsparcie społecznego - / subsydiarność - posiłkowość / - pomoc z zewnątrz, którą trzeba okazać, gdy osoba nie jest w stanie sama sobie rodzić (należy zapobiegać *paternalizmowi - przesada opiekuńczości ojcowskiej)

5. zasada komplementarności - wpływów, relacji, wspierania, zaradności

6. zasada interwencjonizmu - pomoc w przypadkach patologicznych, losowych, klęsk żywiołowych - ratownictwo

4. Pomoc społeczna

• instytucja polityki społecznej państwa, zajmująca się pracą socjalną z urzędu, mającą nieść pomoc ( ustawa z dnia 29 listopada 1990 roku )

• działająca w ramach organizacji administracji rządowej na szczeblu gminy, powiatu ( mops), województwa i samorządowej ( fundacje, stowarzyszenia, kościoły, osoby prawne i fizyczne itp.)

5. Wolontariusze

• pracownicy socjalni, osoba która działa na rzecz drugiej osoby, nie dostaje za to pieniędzy

• podnoszą jakość życia

• pomagają rządowi rozwiązywać problemy w związku z pomocą dla osób potrzebujących

TEMAT: WYCHOWANIE RÓWNOLEGŁE

1. Wychowanie równoległe - obejmuje

1. środki masowego przekaz

są potężnym przekaźnikiem obecnego świata (wdrażać młodych do prawidłowego doboru programów, filmów i gazet)

2. organizacje młodzieżowe

zamierzają zaspokoić potrzeby nastolatków, których nie może zaspokoić szkoła ani dom (harcerstwo)

• wywodzi się ze skałtingu i zaspakaja potrzeby ruchowo - przyrodnicze a w czasie wojny podlegało AK

• charakteryzuje się

• wychowaniem harcerskim

• strukturą grupy (funkcje drużynowego)

• sprawnością członków

• formą pracy (zajęcia techniczne, gry, ogniska)

• zabarwieniem zajęć (pozytywne przeżycja)

1. organizacje sportowe

nie odgrywają ważnej roli gdyż nie mają własnego programu wychowawczego (sponsorzy stawiają na wynik)

2. organizacje religijne

3. subkultury

• w latach 90-tych w Polsce przynależność do różnych grup subkulturowych przypisuje się od 6% - 8% młodzieży

• odróżnia subkultury - strój, preferencje muzyczne, zachowanie, środki odurzające

• najpopularniejsze subkultury

• Punk - zagrożenie swobód obywatelskich

• Raztaz - wegetarianie, muzyka rege

• Hipis - obecnie maja odmienne poglądy

• Skinhead - „polskę należy oczyścić” (niejednolite poglądy)

• Graficiaże - należą do różnych subkultur

• Rapersi - śpiewają o swoich problemach

1. sekty

• to odłamy kościoła

• często zorganizowana przestępczość

• stosują psychotechniki wpływając na człowieka a następnie wykorzystując go

• mają swoje normy, środki postępowania

• zjawisko banalizacji zła (zło nie jest niczym złym, groźnym)

• członkami sekt są osoby intelektualne i wrażliwe

• ludzie wstępują do sekt z braku wiary w absolut

• w sekcie panuje hierarchia 9brak demokracji)

• Sataniści - nawiązują do rytuałów przedchrześcijańskich a ich cechą jest wątpliwość uznanych wartości

• Ruch „new age” - ruch duchownych i polityków (1971r) - wierzenia wschodu (joga, medytacje, hipnoza)

• Skutki - alkohol, człowiek woli przyjmować gotowe stwierdzenia, samobójstwa

TEMAT: IDEA OLIMPIZMU JAKO WARTOŚĆ WYCHOWAWCZA

1912 rok - Sztokholm - Pieur de Cubertein opublikował „Odę do Sportu”

1. Idea Olimpizmu charakteryzuje się właściwościami

1. Demokratyzm + pluralizm + reprezentatywizm

2. Dynamizm + estetyzm fizyczny

3. Rywalizacjonizm

4. Normatywizm

2. Kategorie etyki sportu

1. Dzielność

Początkowo siła i zręczność oraz heroiczne męstwo (dziś cnota męskości)

2. Honor

Należy postępować zgodnie z kodeksem etycznym, godność człowieka, czysta gra, bezinteresowność, męstwo, lojalność, prawdomówność, wierność, duma, honor jest przeciwieństwem interesowności

3. “fair play”

bezinteresowne poszanowanie reguł gry, szacunek dla przeciwnika i sędziego, zachowanie równych szans w walce, nie wykorzystywanie przewagi losowej, minimalizacja cierpień przeciwnika

4. Przyjemność

Sport dostarcza rozrywki, zabawy, szansa oderwania się od codziennych trosk

3. Koncepcje edukacji olimpijskiej młodzieży

Jako element przygotowania igrzysk w każdym kraju oraz nośny instrument do edukacji młodzieży

4. Dekalog widza

1. Nie zapominajcie że w zawodach nie uczestniczą najemnicy

2. Ideały współzawodnictwa powinny udzielać się też widzom

3. Popierajcie sportowców i kluby

4. Bądźcie obiektywni w swoich osądach

5. Miejcie zaufanie do sędziów

6. Oddajcie honor zwycięzcom

7. Ułatwiajcie zadanie organizatorom

5. Dekalog sportowca

1. godne reprezentowanie kraju i klubu

2. wytrwałość w treningu

3. dążyć do tego aby być lepszym

4. dbać o zdrowie i obiekty

5. łączyć sport z nauką

6. kodeks trenera

1. dbałość o stronę moralną

2. dobro zawodnika i klubu

3. równowaga emocjonalna

4. postawa patriotyczna

5. świadomość popełniania błędów (że krzywdzi zawodnika)

6. dbać o całe życie zawodnika (nie tylko stan fizyczny)

7. nie schlebiać zawodnikom i działaczom

8. nie nastawiać się negatywnie do zawodników

TEMAT: SZKOŁY ALTERNATYWNE

1. Geneza

1. Wywodzą się z krytyki szkoły publicznej za nie przygotowanie do życia, za pasywizm, wydłużenie nauki, za nauczanie przedmiotowe, za zastraszanie uczniów

2. Szkoły wywodzą się z pedagogiki pewności że świat się zmienia dlatego potrzebny jest zwrot szkoły na

• Pluralizm i tolerancji

• Od pedagogiki urabiania do pedagogiki

• Od pedagogiki pompatycznej do pedagogiki dialogu

3. Szkoły muszą być otwarte na to co je otacza - szkoły postępowe, twórcze które zamiast przygotować do życia szkoły alternatywne przygotowują i żyją życiem dzisiejszym (do problemów które nas otaczają)

2. Trzy odmiany szkół alternatywnych

1. północno amerykańska Deway (Dułeja)

• Parkhurst - plan daltoński

• Kilpatriek - metody projektów (próba nauczania całościowego nie przedmiotowego)

2. Duńska (efterskola)

• Szkoła internat której modelem jest ośrodek wychowawczy w Łwind (VIND)

• Szkoła ta trwa 3 lata jako uzupełnienie wykształcenia ogólnego + zdobycie zawodu

• Rezygnuje się z konwencjonalnych podręczników

• Nie ma stopni a raz w tygodniu publiczny egzamin

• Stawia się na odpowiedzialność + samokontrolę

• Absolwenci są szanowani i poszukiwani

3. Niemiecka 1919r

• 1919r w Sztudgardzie założono Woldorf schule

• potrzeba wszechstronnego rozwoju dziecka przez sztukę + działalność praktyczną + ruch (kształcić umiejętności)

• bez atmosfery lęku + konkurencji + werbalizmu

• przywiązanie dużej uwagi do uroczystości szkolnych

w założeniach miały to być szkoły zawodowe, miały współpracować z rodzicami. Obecnie są to szkoły prywatne, elitarne. Nadmierna jest tam koncentracja nad dzieckiem (przerost formy nad treścią)

TEMAT: EDUKACJA ZRÓŻNICOWANA

Ludzie różnią się między sobą (uczniowie także) tak wiec jeśli chcemy unikać niepowodzeń musimy uwzględniać różnice, dlatego edukacja zróżnicowana uwzględnia występowanie różnic dyspozycji nauczania, uczenie itp.

ZRÓŻNICOWANIE TREŚCIOWE

1. Platon proponował różnicować treść w zależności od predyspozycji ucznia

2. Sickinger (lata 30 w Niemczech) różnicował uczniów według uzdolnień i tworzył 4 rodzaje klas - drugoroczność osiągnęła 50%

1. przeciętnie zdolni 8 klas

2. mało zdolni 6 klas

3. pomocnicze dla opóźnionych w rozwoju 4 klasy

4. przejściowe dla najzdolniejszych 6 klas

3. Illich w latach 70 przedstawił koncepcję utopijną „społeczeństwo bez szkoły”

1. należy uwolnić społeczeństwo od szkoły i znieść obowiązek szkoły

2. sieć komunikacji kulturalnej

4. Selekcja Pozytywna

• Polega na dostosowaniu edukacji do dzieci szczególnie uzdolnionych (zdolności wrodzone są potencjalną bazą do zdolności ogólnych a potem zdolności specjalnych)

• Psycholodzy uważają że dzieci są zdolne jeżeli mają iloraz inteligencji od 130

1. podstawowe cechy uczniów zdolnych

• wysoki poziom zdolności ogólnych oraz uzdolnień

• oryginalność myślenia

• dyspozycje i osiągnięcia twórcze (szerokie zainteresowania)

• wysokie osiągnięcia szkolne

• wysoka wiara i zaufanie we własne siły

• silne dążenie do sukcesu

• poczucie humoru

• wysoki iloraz inteligencji

2. koncepcje pracy z uczniami zdolnymi

• przyśpieszenie tępa opracowywania treści

• wcześniejsze rozpoczęcie nauki szkolnej

• podwójna promocja

• wcześniejsze kończenie szkoły

• kursy dodatkowe

• grupowanie uczniów

• tworzenie klas wg zdolności (usportowione klasy)

• wyodrębnienie grup na fakultet

• tworzenie grup na zajęcie pozalekcyjne SKS

• odrębne szkoły

• szkoły mistrzostwa sportowego

• nauka zindywidualizowana

• system doractwa dla uczniów

• wzbogacanie programów kształcenia i kursy rozszerzające

zróżnicowanie treściowe jest kontrowersyjne bo może powodować egoizm i idzie to drogą

gdzie cel uświęca środki

uczniowie powyżej 150 IQ nie mogą się przystosować i mają utrudniony kontakt z

rówieśnikami

możliwość promowania dzieci szczególnie uzdolnionych przez różne kursy, stypendia,

indywidualny tok studiów

5. Selekcja Negatywna

• polega na zróżnicowaniu treści do dzieci opóźnionych w nauce

1. odrębne klasy pomocnicze (okrojone treści)

2. kluby wyrównawcze

3. korepetycje

4. grupy dyspanseryjne (w polsce jest to gimnastyka korekcyjna bezpłatna)

ZRÓŻNICOWANIE ORGANIZACYJNE EDUKACJI

1. Plan Daltoński - twórcą jest Helena Parkhurst

1. Nie ma klas i lekcji

2. Uczniowie dostawali przydział zadań na miesiąc

3. Praca indywidualna (w razie potrzeby pytali wykładowców)

2. Plan Winnetki

Do południa nauka w klasach a od południa w grupach zainteresowań

3. Plan mi - temps

Do południa normalna nauka a po południu zajęcia rekreacyjne (Francja lat 50-tych)

TEMAT: PODMIOTOWOŚĆ W PROCESACH EDUKACYJNYCH

Koniec XIX w początek XX - humanistyczne podejście do wychowanka mówi o tym że należy traktować ucznia indywidualnie podmiotowo.

1. Sztompka (socjolog polski)

1. być podmiotem - chcieć i móc działać

2. podmiotowość to znaczy że człowiek staje się sprawcą a nie tylko odbiorcą

3. podmiotowość w wychowaniu rozpatrywana jest w 3 aspektach

• jako cel - czyli stan postulowany

• jako norma i zasada wychowawczego działania

• jako efekt czyli cel osiągnięty

2. Podmiotowość w polskiej szkole (badania)

• co drugi uczeń w szkole uważa że nie może liczyć na czyjąś pomoc

• wychowanie w polskiej szkole traktowane jest jako urabianie wychowanka (dominuje wychowanie posłusznego, uległego do szkoły wychowanka

• Frontalizm uważa że wszyscy powinni uczyć się tego samego w tym samym czasie co likwiduje możliwość indywidualizmu (czas goni a materiał do realizacji)

• Ujęcie podmiotowości to celowe uczestniczenie jednostki w rzeczywistości

• Nauczyciele w obawie przed utratą pracy

3. TRANSGRESJA

1. człowiek transgresywny wyróżnia się tym z pośród innych że jest twórczy, wolny, ekspansywny, którego działanie jest zależne od

2. może być skierowana ku rzeczom, ludziom, symbolom lub ku sobie

3. pobudza do działania

4. działania twórcze i ekspansywne

4. Od Adaptacyjnej edukacji do doktryny edukacji krytycznej (obecnie)

Pobudzającej do innowacji twórczośći w której człowiek staje się kimś, ma określoną tożsamość, jego działalność zleży od niego samego, staje się autonomiczny

5. Budując samorząd należy pamiętać

1. wspólnych celach

2. „od prowadzenia za rączkę” poprzez stopniowe rozluźnianie „gorsetu wychowawczego” do coraz pełniejszej autonomi

3. demokratyczny wybór przedstawicieli samorządu uczniów

TEMAT: UZALEŻNIENIA I BRUTALIZACJA ŻYCIA JAKO NIEPOWODZENIA

WYCHOWAWCZE

PATHOS - z greckiego cierpienie

1. Problem agresji

1. może być rozumiana jako wyrządzenie komuś krzywdy lub szkody

2. może być rozumiana jako sposób rozwiązywania problemów życiowych

3. przyczyny agresji

• brak serotoniny

• frustracja - niezaspokojona potrzeba

• wyuczona agresja (ta najbardziej nas interesuje)

obserwowanie lub uczestniczenie w atakach agresji kształtuje postawy agresywne, najczęściej wynosi się je z zachowań rodziców lub grup rówieśniczych czy też mediów (w okresie dojrzewania gdy dziecko wierzy w to co widzi jako prawdziwe)

2. Przeciwdziałanie agresji

1. program edukacyjny

2. agresja hamowana przez kontaktowanie się mową

3. asertywność wyrażania emocji

4. zmienianie mentalności w stosunkach międzyludzkich

TEMAT: OSOBOWOŚĆ I ZAWÓD NAUCZYCIELA (WYCHOWAWCY)

PEDEUTOLOGIA - nauka zajmująca się nauczycielem

1. Geneza

1. XX wiek zaczęto rozważać o nauczycielu

2. J.W.Dawid praca „O duszy nauczycielstwa” 1912 rok

3. Problem talentu - rozważny przez dziesiątki lat

4. Mysłakowski - uważał kontaktowość jako przewagę talentu

5. Szuman - uważał że talent jest rzeczą nabytą (zdolność oddziaływania na innych)

6. Baley - o talencie przesądzają zdolności wychowawcze

7. Grzegorzewska - wyróżniła 2 typy osobowości

• Wyzwalającą - aktywność wychowanka do samodoskonalenia

• Hamującą - nie mobilizująca do dalszej pracy (krytyka)

1. Cechy idealnego nauczyciela

- prawy - o stałym charakterze

- konsekwentny - wyrozumiały

- tolerancyjny - wymagający

- posiadający autorytet - nie mściwy

- kulturalny - inteligentny

- opanowany - kompetentny

- kształcący się - mądry

- refleksyjny - optymistyczny

- miły - grzeczny

- żyjący z normami - można na nim polegać

- koleżeński - partnerski

- demokratyczny - uspołeczniony

- troskliwy - ceniący zdrowie innych

- pogodny - zrelaksowany

- z poczuciem humoru - otwarty

- zorientowany ideologicznie - pozostawiający troski poza szkołą

- nie uzależniony od nałogów - o miłej aparycji

- z dobrą dykcją - dobrze sytuowany

- zaangażowany w to co robi - ...............................

2. Typy nauczyciela wg Spranger

1. religijny - uczniowie szanują

2. estetyczny - uczniowie uwielbiają

3. teoretyczny - uczniowie podziwiają

4. społeczny - uczniowie kochają

5. ekonomiczny - uczniowie cenią

6. polityczny - uczniowie biją się

2. Z zawodem nauczyciela wiąże się etyka nauczyciela

1. aspekt psychologiczny

czy gotów jest on do pracy, czy jest optymistą, własne ja

2. aspekt pedagogiczny

powinna dominować troska o uczniów

3. aspekt etyki

do wartości norm społecznych

2. Kształcenie nauczycieli

• zmieniło się na przestrzeni lat

• najbardziej cenieni są nauczyciele po liceach pedagogicznych (z powołania)

• wyższe szkoły nauczycielskie (młodzież która chciała uniknąć wojska)

• Akademie pedagogiczne

27

---