METODY PRACY Z DZIEĆMI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

 

 METODY AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ I TAŃCA 

Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

            Metoda ta wspiera i stymuluje rozwój dziecka. Nadrzędnym celem tej metody jest osiągnięcie wewnętrznego spokoju, uświadomienie sobie własnej wartości, odprężenie się, zrelaksowanie, a także rozwijanie wzajemnych kontaktów i porozumiewanie się poprzez ćwiczenia. Można do tego dojść stopniowo: początkowo poprzez poznanie samego siebie, swego ciała, następnie przeniesienie poczucia własnego bezpieczeństwa na najbliższe otoczenie i wreszcie nawiązanie stosunków z innymi ludźmi. Głównym założeniem tej metody jest posługiwanie się ruchem jako narzędziem we wspomaganiu rozwoju psychoruchowego dziecka oraz w terapii zaburzeń rozwoju. Jest ona szczególnie przydatna w pracy  z dziećmi nadpobudliwymi, agresywnymi, lękliwymi oraz  w przypadkach głębszych zaburzeń rozwojowych.  Udział w ćwiczeniach metodą W. Sherborne ma na celu stworzyć dziecku okazję do poznawania własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia swojej siły, sprawności i w związku z tym możliwości ruchowych.

            W czasie prowadzenia zajęć metodą Ruchu Rozwijającego należy pamiętać o przestrzeganiu trzech podstawowych zasad:

            1.  można zachęcać dziecko do wspólnej zabawy, ale nie wolno go  do niej zmuszać,

            2.  należy wzbogacać ćwiczenia o pomysły dzieci, aby kształtować  ich postawę kreatywną,

            3.  należy pamiętać o stopniowaniu trudności:

Metoda gimnastyki twórczej (ekspresyjnej) Rudolfa Labana

 

            Metoda ta, nazywana jest także metodą improwizacji ruchowej. Ważną rolę odgrywa tu inwencja twórcza ćwiczącego, jego pomysłowość, fantazja, oraz doświadczenie ruchowe. Operuje się tu zadaniami ruchowymi otwartymi i zamkniętymi, opowieścią ruchową, ruchem zabawowo - naśladowczym, inscenizacją, improwizacją ruchową, pantomimą, mimiką, groteską, kanonami ruchowymi, ćwiczeniami muzyczno - ruchowymi przy użyciu instrumentów perkusyjnych, oraz muzyki żywej i mechanicznej, zabawami rytmiczno - tanecznymi, elementami tańców regionalnych  i narodowych, które komponuje się następnie w małe układy. Trzeba jednak nadmienić, iż czasem wprowadza się tu ruch naśladowczy, bądź też wykonywany w formie ścisłej. Jest to niezbędne zwłaszcza przy wprowadzaniu ćwiczeń muzyczno - ruchowych   i tańców. Omawiana metoda nie służy jednak nauczaniu techniki ruchu gimnastyczno - sportowego, lecz rozbudzaniu zdolności tanecznych już od najmłodszych lat.

Najistotniejsze jest przestrzeganie trzech zasad:

                  · wszechstronności,

                  · stopniowania trudności,

                  · naprzemienności wysiłku i rozluźnienia, koncentracji   i rozproszenia.

Nauczyciel staje się tutaj współuczestnikiem i współpartnerem zabawy.

Metoda Carla Orffa

 

            Twórca tej metody wyszedł z założenia, iż ćwiczenie gimnastyczne należy rozwijać w ścisłej korelacji z kulturą rytmiczno - muzyczną, oraz kulturą słowa. Jego zdaniem muzyka rodzi się z mowy, ruchu i gestu. Oznacza to w praktyce, że wykorzystane i przetworzone na język muzyczny powinno być to, co dziecku najbliższe: słowo, gest, ruch, otoczenie. Zaspokojenie potrzeby ruchu w formie dobranej przez samo dziecko, daje okazję do rozładowania napięć emocjonalnych, do ich odreagowania.

Oprócz tego funkcja terapeutyczna przejawia się także w umożliwieniu dziecku ćwiczenia specyficznych umiejętności, które nie zostały zupełnie opanowane, lub ich opanowanie jest utrudnione, np.:

               ⋆ szybkie orientowanie się w sytuacji w grze,

               ⋆ orientowanie się w przestrzeni według umownych oznaczeń,

               ⋆ dokładne wykonywanie czegoś, lub niedostateczna   sprawność manualna.

Jeśli opanowanie tych szczególnie trudnych umiejętności będzie wplecione w zabawę, to istnieje duża szansa na to, że dziecko opanuje je szybciej, a jego uwaga nie będzie skupiona wprost na tym, co sprawia mu trudność, ale na przyjemności, jaką niesie mu zabawa. Ćwiczenia rytmiczne pozwalają na odkrycie własnych możliwości wypowiadania się, na odkrycie w sobie rytmu, oraz tworzenie muzyki  w najprostszych jej formach, a także na poznawanie muzyki i wnikanie w jej tajniki. Głównym celem i zadaniem metody jest wyzwolenie u dzieci tendencji do samoekspresji i rozwijania inwencji twórczej.

Ćwiczenia rytmiczne

 

            Polegają one na ćwiczeniach ciała, które są wykonywane na „różne polecenia” muzyczne, oraz przeżywaniu a następnie wyrażaniu ruchem i gestem ciała, treści emocjonalnych zawartych w muzyce. W czasie ćwiczeń rytmicznych dokonuje się przetwarzanie odbioru wrażeń słuchowych na ruch i gest ciała, ponieważ ruch i rytm muzyczny są przedłużeniem rytmu biologicznego człowieka.  Ćwiczenia rytmiczne stwarzają możliwość odczuwania muzyki ciałem, sercem, myślą, stopniowo uczą umiejętności wypowiadania się, otwierania własnej osobowości dla świata, dla otoczenia. Aktywizują one ciało i psychikę dziecka, przyzwyczajają je do bacznej postawy    w oczekiwaniu na polecenie muzyczne, następnie również na silne bodźce, do gotowości reakcji. Ćwiczenia te tworzą nowe odruchy i rozwijają sprawność aparatu mięśniowo - ruchowego, to zaś ważne jest dla dla dzieci w okresie rozwoju. Przez ćwiczenia rytmiczno - muzyczne dziecko dochodzi do zupełnego podporządkowania aparatu ruchowego swej woli. Mają one również wielki wpływ na opanowanie nieśmiałości i nerwowości dzieci, są doskonałą formą pobudzania aktywności, wiary we własne siły, pełnią rolę relaksu i terapii. 

Metoda aktywnego słuchania muzyki według Batii Strauss

 

            Metoda Batii Strauss pozwala na przybliżenie dzieciom muzyki klasycznej. Dzieci aktywnie słuchają tzn. słuchając, wykonują proste ruchy rytmiczne siedząc, lub proste ruchy taneczne proponowane przez nauczyciela. W przypadku dzieci młodszych są to proste ruchy ilustracyjne, krótkie opowiadania związane z każdym utworem muzycznym. Poprzez „aktywne słuchanie” dzieci nieświadomie poznają strukturę utworu muzycznego. Kontakt z muzyką jest dla dziecka źródłem twórczych poczynań, różnorodnych poszukiwań, stymuluje dziecko do samowyrażania się (np. w tańcu, śpiewie). Poprzez kontakt z muzyką rozwijają się u dziecka dodatnie cechy charakteru, zdolności poznawcze, a cała osobowość kształtowana jest harmonijnie i wielostronnie.

Do wartości wychowawczych muzyki można zaliczyć m.in. : kształtowanie kultury muzycznej, rozwijanie umiejętności słuchania, odczuwanie piękna, rozwijanie poczucia więzi grupowej, rozwijanie samodzielności.

            Metoda aktywnego słuchania muzyki według B. Strauss daje następujące możliwości:

• dzieciom: uczestniczenie w utworze muzycznym, przeniknięcie do struktury całego utworu a w konsekwencji jego radosny i rozumny odbiór, kształcenie wyobraźni dźwiękowej, odczucie i przeżycie radości wspólnoty tworzenia, możliwość wystąpienia w roli współwykonawcy lub artysty, swobodę w zmianie ról, jakie mają pełnić dzieci w danym muzycznym,

• nauczycielowi: stosunkowo krótki czas osiągania zamierzonego celu, w sposób niewerbalny na różne elementy dzieła muzycznego: formę, tempo, rytm, dynamikę, barwę.

           

METODY AKTYWNE OŻYWIAJĄCE DZIAŁANIA PEDAGOGICZNE

 

Pedagogika zabawy Klanza

 

         Pedagogika ta włącza do nauczania i wychowania metody kreatywne, aktywizujące, pobudzające emocje i wyobraźnię,  z przełożeniem ich na takie sytuacje, w których uczestnik grupy może bez lęku rozwijać swoje najlepsze strony.

Proponuje zabawy i gry, które:

               ⋆  zapewniają dobrowolność uczestnictwa,

               ⋆  wykluczają rywalizację,

               ⋆  dają możliwość komunikowania się poprzez ruch, słowo, plastykę, oraz inne środki wyrazu.

Doświadczenie zaś własnej twórczości służy akceptacji własnych możliwości i ograniczeń (także fizycznych). Wymiana myśli i odczuć, zrozumienie problemu, który można wspólnie rozwiązać sprzyjają integracji w grupie. Uczestnicy zabawy, bawiąc się pozbywają się stresu i niepewności, stają się otwarci na drugiego człowieka, ćwiczą się również w asertywności. Dzięki pozytywnemu oddziaływaniu grupy, dzieci czują się bardziej dowartościowane, co wyzwala w nich chęć do działania. 

Gry planszowe

 

            Jest to metoda zawierająca treści dydaktyczne i wychowawcze. Uczy ścisłego przestrzegania reguł, aktywizuje dzieci, integruje różne dziedziny, oraz przyspiesza ich rozwój. Gry tworzy się jako: sprawdzenie zdobytych wiadomości,  jako sposób na zdobycie nowych wiadomości, jako niekonwencjonalny sposób na doskonalenie umiejętności:

                           -  czytania,

                           -  pisania,

                           -  planowania,

                           -  twórczego myślenia,

                           -  rysowania.

            Gry planszowe uczą twórczego myślenia, rozwijają wyobraźnię, nadają sens pracy, zmuszają do współdziałania, uczą planowania pracy, stwarzają okazję do rozwijania umiejętności, dają satysfakcję z pracy którą wykonują, a treści ujęte w grach głęboko zapadają graczom   w pamięci.

Metoda twórczego myślenia J. Osborne - „Burza mózgów”

 

            Metoda ta jest szczególnie polecana podczas rozwiązywania problemów. Wszyscy uczestnicy mają prawo zgłaszać swoje pomysły, ponieważ nie podlegają one ocenie (co jest bardzo istotne w pracy  z dziećmi). Ważna jest duża ilość pomysłów, lecz nie jest istotne, kto jest autorem pomysłów. Po zakończeniu zgłoszeń, można przystąpić do oceny pomysłów pod kątem przydatności w pracy.

Metoda twórczego myślenia polecana jest w codziennej pracy z dziećmi, gdyż:

               ⋆  wspaniale integruje grupę,

               ⋆  rozwija fantazję,

               ⋆  rozbudza w dziecku wyobraźnię twórczą.

 

  TECHNIKI PARATEATRALNE

 

Drama

 

            Drama jest metodą nauczania - uczenia się, ponieważ wyróżniają ją charakterystyczne, specyficzne czynności nauczyciela i ucznia. Czynności nauczyciela polegają na przekazywaniu dzieciom poleceń  i prośba, aby rozwiązali konkretny problem wchodząc w role i rozwiązując go w sytuacji fikcyjnej. Dzieci najczęściej w małych grupach przygotowują się do realizacji zadania, a następnie przedstawiają je w formie improwizacji. Dzieci biorące udział w dramie pogłębiają swoje przeżycia  i realizują się twórczo, uczą się analizować różne reakcje: pozytywne, negatywne, a jednocześnie dokonują korekty zachowań.  Nauczyciel pracujący techniką dramy powinien pamiętać  ;o podstawowych zasadach nauczania, zwłaszcza o zasadach stopniowania trudności. Dramę należy bowiem wprowadzać od najprostszych jej technik, aż do scen improwizowanych z większą ilością dzieci. W pracy z dziećmi młodszymi, stosowane techniki dramowe dające dobre efekty pracy to gry dramowe, rzeźby, oraz fotografie.

            Zastosowanie dramy jako metody pracy z dziećmi umożliwia m.in.:

   ⋆  rozwijanie w dziecku wiary w siebie,

  ⋆ kształcenie pełnej osobowości, pobudzanie harmonijnego  rozwoju,

  ⋆ wykorzystywanie w codziennej praktyce wychowawczej  elementów sztuki (muzyka, teatr,  plastyka),

  ⋆  rozwijanie wrażliwości, wyobraźni i doświadczeń,

  ⋆  stwarzanie takich sytuacji, w których dziecko uczy się podejmować  decyzje,

 ⋆  kształtowanie postawy otwartej i kreatywnej,

  ⋆  rozwijanie i wzbogacanie słownictwa.

 Technika zmiany ról

 

            Technika ta polega na tym, że rola, jaką ma odegrać dziecko powinna mu umożliwić zdobywanie nowych doświadczeń.

To dzięki technice zmiany ról dziecku z objawami lęku w interakcjach społecznych, nieśmiałemu organizujemy zabawę, w której ono gra rolę nauczyciela, a nauczyciel przyjmuje na siebie rolę dziecka.

Zawsze jednak rozpoczynamy od stworzenia takiej sytuacji zabawowej, w której tkwią warunki sprzyjające wyzwalaniu u dziecka niezależnego zachowania się w różnych miejscach i różnych sytuacjach.

 Pantomima

 

            Połączenie ruchu, gestu, mimiki - właściwie każdą sytuację można wyrazić ruchem, dlatego pantomima jest bardzo przydatną metodą już w pracy z dziećmi młodszymi. Pozwala ona na ujawnianie swoich uczuć, oraz emocji.

Pantomima stwarza wspaniałe sytuacje, w których wyobraźnia uaktywnia się jednocześnie u osoby prezentującej pantomimę w różnych sytuacjach, jak również u jej odbiorcy.

Teatrzyk kukiełkowy, pacynkowy

 

            Teatrzyk kukiełkowy, czy pacynkowy to taki teatrzyk, w którym dzieci samodzielnie wykonują kukiełki oraz pacynki stosowane później w różnych sytuacjach. Dzieci stają się wtedy reżyserami, scenografami, scenarzystami. Często sytuacje teatralne dają nam okazję do rozmów z dziećmi  na temat uczuć, emocji, oraz motywów działania.

            Wszelkiego rodzaju teatrzyki, w których wykorzystuje się zarówno kukiełki jak i pacynki, wyzwalają aktywność twórczą, często przełamują barierę lęku, oraz nieśmiałości u wielu dzieci. 

METODY Z ZAKRESU EDUKACJI MATEMATYCZNEJ    

 

Edukacja matematyczna według Edyty Gruszczyk - Kolczyńskiej i Ewy Zielińskiej

Celem tej metody jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci    i dobre przygotowanie dzieci sześcioletnich do podjęcia nauki w szkole. Powstała ona w wyniku badań naukowych zmierzających do połączenia w jeden proces:

                 ⋆  intensywnego wspomagania rozwoju inteligencji operacyjnej  dzieci,

                 ⋆  kształtowania odporności emocjonalnej potrzebnej dzieciom   do pokonywania trudności,

                 ⋆ rozwijania umiejętności matematycznych stosowanych w codziennym życiu i wymaganych potem na lekcjach  matematyki.

            Program edukacji matematycznej E. Gruszczyk - Kolczyńskiej ujmuje 12 kręgów tematycznych, które należy realizować w podanej kolejności, uwzględniając stopniowanie trudności i prawidłowości rozwoju dziecka:

              1.  Orientacja przestrzenna, czyli kształtowanie umiejętności,   które pozwolą dziecku dobrze orientować się w przestrzeni    i rozmawiać o tym, co się wokół niego dzieje.

              2.  Rytmy - rozwijają umiejętność skupiania uwagi na    prawidłowościach i korzystania z nich w różnych   sytuacjach; potrzebne są przy nabywaniu umiejętności  liczenia i rozumienia sensu mierzenia. 

              3.  Kształtowanie umiejętności liczenia oraz dodawania i odejmowania obejmuje proces począwszy od liczenia  konkretnych przedmiotów przez liczenie na palcach do  liczenia w pamięci.

  4.  Wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania, którego celem jest przygotowanie dziecka do zrozumienia pojęcia  liczby naturalnej (zbiory).

  5.  Rozwijanie umiejętności mierzenia długości w zakresie   dostępnym 6-latkom (1 cm, 1 m, 1 km, stopa, kroki, łokieć, dłoń, patyk, sznurek, miara).

  6.  Klasyfikacja - czyli wspomaganie rozwoju czynności  umysłowych potrzebnych do tworzenia pojęć   (wprowadzenie dzieci do zadań o zbiorach i ich elementach  - segregowanie).

  7.  Układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych -   doskonalenie umiejętności rachunkowych dzieci.

  8.  Zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia (ważymy lalki,  piłki, misia i inne zabawki), używamy terminu „ciężar”.

  9.  Mierzenie płynów - pomaga dzieciom zrozumieć pojęcia:   mniej - więcej.

10.  Intuicje geometryczne:

         · kształtowanie pojęć geometrycznych.

    · układanie szlaczków.

11.  Konstruowanie gier przez dzieci - opowiadanie i gry z czynnościami matematycznymi (doliczanie, odliczanie).

            12.  Zapisywanie czynności matematycznych znakami (<, >, =,+,).

 Wszystkie wymienione wyżej kręgi tematyczne trzeba zrealizować   w podanej kolejności, gdyż uwzględnia ona nie tylko stopniowanie trudności, ale także prawidłowości rozwoju dziecka. Dla uzyskania dobrych efektów zajęcia powinny być prowadzone trzy razy  w tygodniu. Taki zakres kształcenia sprzyja stymulowaniu uzdolnień matematycznych u dzieci i dobrze przygotowuje je do nauki matematyki w szkole.

 

METODY WSPOMAGAJĄCE NAUKĘ CZYTANIA

 

Metoda odimiennej nauki czytania dr Ireny Majchrzak

 

            Odimienna metoda nauki czytania dotyczy elementarnej nauki czytania oraz przygotowania dziecka do nauki pisania. Dr Irena Majchrzak uważa, iż najmniejszą jednostką poznawczą systemu, jakim jest pismo, musi być od razu całe słowo. Wtedy celem odczytywania jakiegokolwiek napisu jest zrozumienie jego treści. Odimienna metoda nauki czytania stosowana jest już wśród bardzo małych dzieci (2-3 latki). Punktem wyjścia jest pokazanie dziecku jego imienia - „wizytówki”, a następnie imion znanych bliskich mu osób. Dzięki temu dziecko zauważa, iż imię można nie tylko usłyszeć i wymówić, lecz również zobaczyć, że samo dziecko zostało przedstawione w kształcie liter. Następne etapy to wiele gier i zabaw pozwalających dzieciom na poznanie pozostałych imion, wyrazów, oraz liter alfabetu, np. „Sprawdzanie obecności”, „ściana pełna liter”, „deszcz imion”, „gra w sylaby”, „nazywanie świata”.

            Podstawowe założenia odimiennej metody nauki czytania są następujące:

              ⋆  wprowadzanie dziecka w świat słów powinno odbywać się na zasadzie zabaw i gier,

              ⋆  celem nauki czytania jest zrozumienie sensu i znaczenia   poszczególnych słów, 

 ⋆  dziecko na początku otrzymuje określony, skończony zbiór    liter - alfabet.

            Metoda ta uwalnia od napięć i lęków nie tylko dziecko, lecz także nauczycieli, wychowawców i rodziców.

           

Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

 

            Założeniem Metody Dobrego Startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, motorycznych i kinestetycznych (czucie ruchu), oraz współdziałania między tymi funkcjami, czyli integracji percepcyjno - motorycznej. Są to funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności czytania i pisania.  Usprawnienie w tym zakresie, jak również kształtowanie lateralizacji (ćwiczenia ustalenia ręki dominującej) i orientacji w prawej i lewej stronie ciała jest wskazane dla dzieci przygotowujących się do nauki czytania i pisania, natomiast jest niezbędne dla dzieci, u których występują opóźnienia rozwoju tych funkcji. Ćwiczenia prowadzą do większej harmonii rozwoju psychoruchowego: wyższego poziomu rozwoju i współdziałania funkcji intelektualnych (mowy, myślenia) i instrumentalnych (spostrzeżeniowo - ruchowych).

            Struktura zajęć prowadzonych MDS jest następująca:

·        zajęcia wprowadzające

·        zajęcia właściwe: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia ruchowo - słuchowe, ćwiczenia ruchowo - słuchowo - wzrokowe,

·        zajęcia końcowe.

Metoda Glena Domana

U jej podstaw leży globalna nauka czytania. Metoda przeznaczona jest dla dzieci poniżej piątego roku życia. Doman twierdzi, iż „im więcej informacji wchłonie dziecko poniżej piątego roku życia, tym więcej ich zapamięta”. Ogromną rolę w tej koncepcji, prócz doskonalenia kompetencji językowych, odgrywa oddziaływanie na analizatory wzroku i słuchu, a także rozwijanie spostrzegawczości, co staje się później niezbędne dla dziecka przy poznawaniu sylab, liter i ich różnicowaniu.

 

TECHNIKI RELAKSACYJNE

 

 Masaż relaksacyjny

 

            Masaż relaksacyjny będący jedną z technik relaksacyjnych opiera się na zabawie bazującej na naturalnej aktywności dziecięcej, służy pogłębianiu kontaktów pomiędzy dziećmi i dorosłymi, odprężaniu  i wspólnemu przeżywaniu radości. Podczas tego typu zabaw używany jest spowolniony ruch i gesty: głaskania, kołysania, drapania, itp. Są to spontaniczne ruchy, pomagające w odpędzeniu zmartwień, napięć, zwiększeniu pewności siebie. Masaż relaksacyjny wymaga od dzieci osobistego zaangażowania, wspomaga i ćwiczy koncentrację. Jego głównym celem jest łagodzenie wewnętrznych napięć, zmniejszenie stresu, stworzenie warunków sprzyjających odprężeniu, rozwijanie twórczej wyobraźni.

 

Muzyka relaksacyjna

 

            Jest ona najprostszą a zarazem bardzo skuteczną formą kształtowania pozytywnych emocji wśród dzieci polegającą na słuchaniu krótkich utworów lub fragmentów odpowiednio dobranej muzyki artystycznej, poważnej. Muzyka relaksacyjna ma bardzo duży wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie. Pozwala ona redukować stres, lęki, depresje.   Bardzo ważna w doborze muzyki do ćwiczeń jest tonacja, tempo, oraz czynniki psychologiczne, fizjologiczne i estetyczne, po to by spowodować różnorodne reakcje słuchowe, fizyczne i emocjonalne.

 

Metoda malowania dziesięcioma palcami (Finger-paintimg)

Malowanie dziesięcioma palcami, ma wiele wspólnego z naturalną skłonnością do paćkania się w substancjach o konsystencji błota. Wykorzystanie tej skłonności okazało się przydatne w terapii. Walory tej metody to: pomoc w pokonywaniu lęków, uwalnianie się od zahamowań, wzmacnianie wiary we własne siły, pobudzanie ekspresji fantastycznej oraz wartości diagnostyczne. Malowanie palcami jest wykorzystywane do nadania swobody wzorcom ruchowym, do uzyskiwania płynności ruchów. Metoda wymaga tylko przygotowania farb o sześciu kolorach oraz papieru.

Metody stosowane w przedszkolu

 

Metody czynne

• metoda samodzielnych doświadczeń

• metoda kierowania własną działalnością dziecka

• metoda zadań stawianych dziecku

 

Metody oglądowe

• obserwacja i pokaz

• osobisty przykład nauczyciela

• udostępnianie sztuki - dzieła plastyczne, przedstawienia teatralne, ilustrowane artystycznie utwory literackie, koncerty muzycznego

 

Metody słowne

• rozmowy,

• opowiadania,

• zagadki,

• objaśnienia i instrukcje,

• sposoby społecznego porozumiewania się,

• metody żywego słowa,

 

Metody aktywizujące

• burza mózgów

• metoda projektów

• gry dydaktyczne

Podstawowymi formami organizacyjnymi pracy jest działalność:

• indywidualna

• zespołowa

• zbiorowa (praca z całą grupą)

• Natomiast podstawową i najważniejszą formą aktywności dziecka jest zabawa, która jest dominującą w wychowaniu przedszkolnym.

Wszystkie formy pracy z dzieckiem są jednakowo ważne! Wszystkie służą integracji treści programowych zawartych w różnych dziedzinach wychowania!

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

Środki dydaktyczne - to przedmioty materialne, które dostarczają dzieciom określonych bodźców sensorycznych oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk itp. ułatwiając im bezpośrednie lub pośrednie poznawanie rzeczywistości.  Na środki dydaktyczne składają się zarówno przedmioty, którymi posługuje się nauczyciel jak i indywidualne wyposażenie dziecka (podręczniki, zeszyty do ćwiczeń, przybory do pisania i rysowania). Do środków dydaktycznych zaliczamy również: urządzenia sportowe, place zabaw i inne będące terenem pracy nauczyciela i dzieci.

Podział środków dydaktycznych (wg W. Okonia)

1. środki proste

• środki słowne - podręczniki, inne teksty drukowane

• proste środki wzrokowe (wizualne) - oryginalne przedmioty, modele, obrazy, wykresy, mapy.

2. Środki złożone

3. Mechaniczne środki wzrokowe - umożliwiające przekazywanie obrazów za pomocą urządzeń technicznych np. aparat fotograficzny, diaskop, episkop, mikroskop, teleskop.

4. Środki słuchowe - pozwalające przekazywać dźwięki i szmery za pośrednictwem gramofonu, magnetofonu, radia.

5. Środki słuchowo - wzrokowe (audiowizualne) łączące obraz z dźwiękiem np. film dźwiękowy, telewizja.

6. Środki automatyzujące proces uczenia się - maszyny dydaktyczne, gabinety językowe(laboratoria językowe), komputery.

Środki dydaktyczne (Klim- Klimaszewska):

Audycje radiowe i telewizyjne, nagrania na kasecie magnetofonowej, wideo i na płycie, przeźrocza, instrumenty muzyczne, ilustracje, okazy naturalne, różnorodne urządzenia techniczne, urządzenia sportowe, place zabaw i inne będące terenem pracy nauczyciela i dzieci.

Wszystkie metody znajdują zastosowanie w takich formach pracy jak:  różnego rodzaju zabawy,  gry dydaktyczne,  spacery, wycieczki,  czynności samoobsługowe dzieci,  zajęcia organizowane przez nauczyciela z małymi zespołami i z całą grupą (zajęcia edukacyjne),  prace dzieci związane z doświadczeniami i eksperymentowaniem,  organizowanie uroczystości przedszkolnych,  kontakty nauczyciela z dzieckiem w różnych sytuacjach.

Do podstawowych form organizacyjnych pracy z dzieckiem w przedszkolu należą:

1. Zajęcia i zabawy dowolne - dziecko przejawia własną inicjatywę w czasie przeznaczonym w ciągu dnia, w warunkach zorganizowanego środowiska przedszkolnego.

Dowolna działalność może mieć charakter indywidualny lub odbywać się w zespole samorzutnie wytworzonym przez dzieci.

Rodzaje zabaw samorzutnych:

1. Zabawy ruchowe,

2. Konstrukcyjne,

3. Badawcze.

W czasie zabaw dowolnych dzieci mogą podejmować również innego rodzaju działalność np. rysować, oglądać ilustracje, sprzątać podlewać rośliny itp.

2. Zajęcia obowiązkowe - tu zaliczamy czynności samoobsługowe i prace użyteczne dzieci, codzienne zajęcia prowadzone przez nauczyciela spacery, wycieczki, uroczystości przedszkolne. Czynności samoobsługowe i prace użyteczne odbywają się w sytuacjach naturalnych, powiązanych z trybem życia, jaki dziecko prowadzi zazwyczaj w domu. Prace użyteczne dzieci mają formę indywidualną - od poleceń wydawanych rzecz nauczycielkę do doraźnych usług na rzecz innych osób do stałych dyżurów, bądź wykonywane są zespołowo, przez całą grupę. Codzienne zajęcia maja określona treść i budowę metodyczną, nauczyciel kieruje ich przebiegiem. zajęcia całą grupą są pożądane wtedy, gdy każde dziecko biorące w nich udział może być aktywne np., zajęcia plastyczne, umuzykalniające itp. Zajęcia indywidualne - prowadzimy ze względu na potrzebę pracy wskazanej dla danego dziecka. Spacery, wycieczki i uroczystości przedszkolne odbywają się okazjonalnie w zależności od planu pracy nauczyciela.

3. Sytuacje okolicznościowe - nieoczekiwane sytuacje nasuwają dzieciom jakieś problemy wynikające z ich zainteresowań, obserwacji, przeżyć, chwilowego samopoczucia itp., dają również nauczycielowi okazję do oddziaływań wychowawczych., do odpowiedzi na pytania dzieci, rozstrzygania konfliktów zgodnie z przyjętymi zwyczajami, do indywidualnego zajęcia się dzieckiem w razie potrzeby.

Zasady pracy w przedszkolu:

Oparte sa na dydaktyce ogolnej

Zaspakajanie potrzeb - psychicznych, emocjonalnych, fizjologicznych - tworzy warunki zblizone do domowych ( im mniejsze przedszkole, tym lepiej czuje się w nim dziecko)

 Zasakajania aktywnosci - ekspansja ( a może ekspresja?..nie umiem się doczytac:P:D)ruchowa, slowna , plastyczna - by zapewnic aktywnosc dzieciom aktywny musi być nauczyciel ( należy dac dzieciom szanse na rozwoj pomyslow, towrcze myslenie, wazna jest baza materialna

 Indywidualizacji - w procesie nauczania- program należy zawsze dostosowywac do dziecka

 Organizowania zycia spolecznego- wspolpraca z rodzicami, środowiskiem

 Integracji tresci, doboru metod i zasad ksztalcenia jak także integracja dzieci niepelnosprawnych z dziecmi w normie

Podstawowe formy pracy w przedszkolu:

-          zabawa

-          zaj. Edukacyjne

-          dyzur

-          spacery i wycieczki

-          uroczystosci

-          prace spoleczno- uzyteczne

 

Rozwój fizyczny dziecka w wieku przedszkolnym

Zachodzące w rozwoju fizycznym dziecka zmiany między 3 a 7 rokiem życia charakteryzują się zwiększoną wydolnością całego organizmu oraz poszczególnych jego organów. Wraz z wiekiem dziecka zwiększają się wymiary jego ciała, zachodzi intensywny wzrost wysokości i zwiększa się waga. Zmieniają się proporcje ciała, następuje wydłużenie kończyn i znaczny przyrost masy mięśniowej oraz ostateczne ukształtowanie się kształtu kręgosłupa.

Zwiększa się również wydolność organizmu do większego wysiłku fizycznego, czego głównym powodem jest rozwój organów wewnętrznych, szczególnie serca i płuc. Większość zmian w rozwoju fizycznym prowadzi do szybszego rozwoju motoryki dziecka, która przejawia się m. in. we wzroście koordynacji ruchów, powodując większą precyzję wykonywanych czynności. „Rozwój układu nerwowego ułatwia szybsze przyswojenie nowych form działalności, umożliwia lepszą kontrolę nad własnymi ruchami, by skutecznie nimi kierować lub je korygować. Taki poziom rozwoju ruchowego pozwala na podjęcie przez dziecko różnorodnej działalności oraz angażowanie się w gry i zabawy nieodzowne dla dalszego rozwoju procesów poznawczych i określonych umiejętności”.

Rozwój fizyczny nie przebiega cały czas w jednakowym tempie i rytmie. Są w życiu dziecka okresy przyśpieszonego i zwolnionego wzrastania, charakterystyczne nasilenie i osłabienie procesów dojrzewania poszczególnych organów i ich funkcji. Okres rozwoju od 3 do 7 roku życia nie należy do okresów o wybitnie nasilonych procesach rozrostu organizmu, nie występują tu gwałtowne skoki w przyrastaniu wysokości i ciężaru ciała. Szybkość procesów rozwojowych maleje w porównaniu z okresem wcześniejszym - niemowlęcym. Dotyczy to nie tylko procesów somatycznych, dotyczących zmiany wysokości, ciężaru ciała, ale i poszczególnych organów. Najintensywniejszy rozwój tkanki mózgowej następuje w pierwszych trzech latach życia. Natomiast w wieku 3-7 lat mózg wykazuje wolniejsze tempo rozwoju, podobnie jak trzustka i żołądek, bardzo wolno rozwija się śledziona, nerki i płuca.

W wieku 3-7 lat wzrasta nasilenie aktywności ruchowej co pociąga za sobą szybki rozwój kośćca, powstają szeregi punktów kostnienia - w obrębie kości ramieniowej, przedramienia, nadgarstka, palców, kości udowej, podudzia i stopy. Wymiana zębów mlecznych na stałe świadczy o poprawnie przebiegającym procesie kostnienia.
Jednocześnie z rozwojem kości intensywnie rozwija się układ mięśniowy, zwiększa się masa mięśni. Zmianie też ulegają wysokość i ciężar ciała, które na przełomie 6 -7 roku życia są tak bardzo intensywne że zostały nazwane „skokiem” szkolnym. Znacznym zmianom ulegają też proporcje ciała, szczególnie dotyczy to okolic tułowia. Następuje wydłużanie się kończyn dolnych i górnych, występują zmiany proporcji głowy, szyi. Stabilizuje się postawa ciała, czyli układ odcinków ciała, który zapewnia człowiekowi możliwość utrzymywania się w pozycji stojącej. Do najważniejszych elementów postawy ciała należy: kręgosłup, miednica, klatka piersiowa, kończyny. Postaw ciała jest cechą indywidualną i ma ogromne znaczenie dla zdrowia człowieka. Przeciętna postaw dziecka w wieku przedszkolnym charakteryzuje: wypukły „duży” brzuch, w kręgosłupie wyraźnie zaznaczone wygięcia lędźwiowe, nieznaczne wygięcie piersiowe, lekki przykurcz bioder i lekkie ugięcie kolan.

Wraz z dojrzewaniem układu nerwowego oraz narządów ruchu, następuje rozwój sprawności ruchowych. Przebiega on w dwóch kierunkach:

• rozwoju umiejętności praktycznych, polegających na zdolności posługiwania się przedmiotami i narzędziami codziennego użytku

• rozwoju sprawności ruchowych, wywodzących się z ruchów swobodnych i postawno- lokomocyjnych.

Jeżeli dziecko w wieku przedszkolnym będzie poddawane systematycznym ćwiczeniom odpowiadającym jego rozwojowi i naturalnym zainteresowaniom, może osiągnąć wysoki poziom sprawności ruchowej Dziecko 6-letnie jest bardziej silne niż dzieci młodsze, wytrzymałe, zręczne, zwinne, odznacza się większą precyzją i skoordynowaniem ruchów. Jest spostrzegawcze i pojętne, ma szybkie i celowe reakcje. Jest to etap, kiedy można doskonalić formy wykonywania czynności i kiedy należy wymagać od dziecka, aby to co wykonuje, było pewne, płynne i swobodne.

Rozwój psychiczny dziecka w wieku przedszkolnym

Jednocześnie z rozwojem fizyczny, związany jest ściśle rozwój psychiczny dziecka. Dziecko w czasie zabawy i swojej aktywności ruchowej poznaje coraz więcej nowych przedmiotów i zjawisk, uczy się odróżniać ich cechy i znaczenia. Jednak dopiero w szóstym roku życia rozpoznaje prawidłowo konkretne przedmioty i ich kształty, np. figury geometryczne. Zdaniem L. Wołoszynowej „dopiero udział możliwie największej liczby narządów zmysłowych w percepcji zwiększa zmysłową aktywność dziecka, zapewniając mu pełniejsze, konkretniejsze i dokładniejsze spostrzeżenia” Charakterystyczny dla wieku przedszkolnego rozwój percepcji jest ściśle powiązany z działaniami podejmowanymi przez dziecko. „Percepcja to proces, który jest możliwy dzięki rozwojowi organizmu, aktywności własnej oraz zdobywaniu doświadczeń. Rozwój zmysłowego poznawania świata to postępujące wraz z wiekiem subtelniejsze i dokładniejsze różnicowanie własności i aspektów postrzeganego obiektu”. Różne czynności inicjowane spontanicznie przez dziecko takie jak: budowanie, konstruowanie, manipulowanie, układanie, rysowanie rozwijają u niego coraz to bardziej świadome czynności postrzegania. Dziecko uzyskuje lepszą orientację w otaczającym go świecie, poprzez rozwój swoich spostrzeżeń, a wyodrębnione właściwości przedmiotów lepiej ukierunkowują jego działanie. Jest to wynikiem doskonalenia się zdolności do dokonywania analizy spostrzeżeń.

Edward Franus w książce „Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym” przedstawia charakterystykę cech składających się na rozwój intelektualny dziecka w wieku przedszkolnym. W wieku przedszkolnym większość dzieci ma trudności z analizą i syntezą danych spostrzeżeniowych, ponieważ „percepcję cechuje znaczny stopień synkretyzmu, powodujące całościowe odbieranie przedmiotów i zjawisk bez uchwycenia poszczególnych elementów składowych” Jeśli postrzegany obiekt jest bliski doświadczeniu dziecka, to potrafi ono powiązać poszczególne elementy w jedną całość.

Dziecko zaczyna różnicować przedmioty ze względu na ich cechy, m. in. zwraca uwagę na kształt. Systematycznie, a jednocześnie w sposób zorganizowany i ukierunkowany odkrywa przedmioty w toku działania, przez co zwiększa i poszerza zakres informacji o nich..
Rozwój percepcji wzrokowej i słuchowej musi odpowiadać wymaganiom jakie stawia przed dzieckiem proces nauki czytania i pisania. Proces ten wymaga subtelnego różnicowania znaków graficznych oraz analizy struktur językowych w celu wyodrębnienia wyrazów w zdaniach oraz dźwięków w wyrazach.

W okresie przedszkolnym dzięki wrażliwości zmysłów, zwłaszcza wzroku i słuchu, wzrasta u dziecka reakcja na bodźce złożone. Uwaga jest mimowolna i skoncentrowana przede wszystkim na silnych bodźcach. Powoli kształtuje się spostrzeganie całościowe, którym kieruje nowość, a chaotyczne zainteresowanie dziecka, ze względu na stopniowe wykształcenie się uwagi dowolnej, ustępuje miejsca analizie i syntezie postrzeganego materiału.
Podczas rozwoju dziecka i gromadzenia przez nie coraz większej liczby doświadczeń oraz ich porządkowania i różnicowania większego znaczenia zaczyna nabierać pamięć, która jednak przez prawie cały okres przedszkolny ma charakter mimowolny. Dopiero około szóstego roku życia zaczynają się pojawiać początki pamięci dowolnej, która umożliwia nabywanie doświadczeń, przechowywanie ich, a następnie wykorzystanie w różnych okolicznościach. „Procesy pamięci odgrywają szczególną rolę w procesie czytania, gdyż przechowują informacje i umożliwiają czytającemu dostęp do posiadanej wiedzy zgodnie z wymaganiami tekstu. Pamięć wzrokowa i słuchowa umożliwia zapamiętywanie i odtwarzanie poznanych znaków graficznych. Zapewnia też ciągłość myślowego przetwarzania informacji”
Rozwój pamięci we wcześniejszej fazie okresu przedszkolnego jest przyczyną istotnych zmian w sferze psychiki dziecka, umożliwia on rozwój myślenia. Dziecko zaczyna myśleć kategoriami ogólnych wyobrażeń, zwraca uwagę na obiektywne cechy przedmiotów.

Wyobrażenia są ściśle powiązane z aktywnością zmysłowo - ruchową. Jeśli dana sytuacja dostarcza dziecku dużo bodźców pobudzających, tym jego doświadczenia są bogatsze i trwalej zapamiętane. Sytuacje nowe, nawet nigdy nie oglądane przez dziecko stają się przedmiotem jego umysłowych czynności np.: porównywanie faktów, związanie ich ze sobą, wysnuwanie domysłów, prostego wnioskowania. „Wzrost doświadczeń dziecka powoduje, że jego działanie staje się bardziej celowe i wyzwala chęć sprawdzenia spostrzeżeń, wyobrażeń i domysłów” Wraz z rozwojem dziecka wzrasta rola marzeń. Do rozwoju wyobrażeń konieczne jest przekazanie dziecku doświadczeń innych osób. Wyobrażenia przejawiają się w zdolności do naśladownictwa, podczas którego dziecko wykonuje czynności „na niby” i posługuje się jednymi przedmiotami w zastępstwie innych, czy w słownym przewidywaniu skutków działania.

W wieku przedszkolnym pojawiają się zaczątki myślenia pojęciowego, tworzącego się w wyniku operowania przez dziecko schematami poznawczymi obok stale dominującego myślenia konkretno - wyobrażeniowego. Dziecko w wieku 3-5 lat dokonuje uogólnień na podstawie mało istotnych szczegółów, jakie dostrzega w otoczeniu i które to przykuwają jego wagę w sposób bezpośredni. Natomiast od 6 roku życia u dziecka zaczyna funkcjonować myślenie pojęciowe. Obrazy zaczynają pozostawać w pamięci w oderwaniu od konkretu.
Realizacja potrzeb poznawczych umożliwia mu drogę poznania poprzez działanie na rzeczywistych przedmiotach lub na ich symbolicznych zastępnikach. Bardzo intensywny rozwój zdolności do symbolicznego ujmowania rzeczywistości pozwala dziecku stosować różnego rodzaju oznaczenia i używać ich w zabawie symbolicznej i doskonaleniu orientacji w świecie.
Procesy poznawcze dziecka przedszkolnego charakteryzuje:

1. animizm - czyli ożywianie przedmiotów martwych oraz

2. antropomorfizm - który polega na nadawaniu przedmiotom cech ludzkich.

Zdaniem H. Mystkowej to „magiczne dziecięce myślenie ginie stopniowo w miarę gromadzenia doświadczeń, zdobywania coraz większej liczby informacji, rozwijania się czynności umysłowych: postrzegania, porównywania, a także poznania przyczyn i skutków służących rozwojowi wyobraźni”.

W okresie przedszkolnym pojawia się u dziecka tendencja do myślenia krytycznego, która przybiera często postać zachowań cechujących się tym, że nie chce się ono podporządkować regułom i często krytykuje wszystko i wszystkich dookoła. Wraz z rozwojem myślenia pojęciowego pojawia się spontaniczne podejmowanie prób samodzielnego czytania.

Rozwój społeczno - emocjonalny dziecka w wieku przedszkolnym

W porównaniu do wcześniejszych okresów rozwojowych, wiek przedszkolny cechuje wzbogacanie i różnicowanie życia uczuciowego. Przejawy takich uczuć, jak gniew, strach, radość, wstyd, niechęć czy też zazdrość możemy zauważyć już w wieku poniemowlęcym, ale są one często niewyraźne i niejednoznaczne. W wieku przedszkolnym okazywanie uczuć przez dziecko jest bardzo wyraziste.

Dziecko w tym wieku nie potrafi jeszcze stłumić i opanować swoich emocji i uczuć do tego stopnia, aby nie zaważyło to na ich wyrazie zewnętrznym. Wiele czynności dziecka ma charakter ekspresyjny, służą one właśnie wyrażaniu przeżyć emocjonalnych, których dziecko nie umie maskować. W zachowaniu dziecka bardzo wyraźnie odzwierciedlają się afekty, czyli uczucia silne, gwałtowne i krótkotrwałe. Radość, gniew czy strach dziecko uzewnętrznia w żywych gestach i mimice twarzy, w okrzykach i ruchach całego ciała, a także w słowach, którym nadaje zależnie od przezywane uczucia odpowiednią intonację. Takie okazywanie uczuć przez dziecko w wieku przedszkolnym możemy nazwać impulsywnością.
Dziecko w wieku przedszkolnym jest zmienne w swoich uczuciach i nastrojach. Jego emocje szybko się wytwarzają, ale też szybko gasną, a raczej przeradzają się w inne, nawet krańcowo odmienne. Dziecko niemal w jednej chwili potrafi przejść od śmiechu do łez; raz jest pogodne i wesołe, to znów niespokojne albo zasmucone.

„W ostatniej fazie okresu przedszkolnego, około połowy szóstego roku życia, dzieci dojrzewają emocjonalnie. U tych dzieci obserwuje się wydatny rozwój uczuć wyższych intelektualnych, społecznych, moralnych i estetycznych. Uczucia wyższe, są skierowane na określone obiekty w sposób bardziej trwały niż przy doznawaniu chwilowych emocji”. Wraz z nawiązywaniem coraz szerszych kontaktów społecznych dziecko zaczyna dostrzegać potrzeby innych oraz liczyć się z nimi.

W wieku przedszkolnym dominuje przede wszystkim motywacja o charakterze egocentrycznym ponieważ dziecko postrzega i ocenia świat najczęściej przez pryzmat własnej osoby, zależy to w dużym stopniu od kontaktów społecznych. Dziecko wchodzi w coraz bardziej skomplikowane sytuacje społeczne, w których musi podporządkować swoje chęci i pragnienia oczekiwaniom i wymaganiom otoczenia. Wywołuje to niejednokrotnie bunt lub opór wyrażony w mniej lub bardziej gwałtowny sposób, który ulega złagodzeniu, gdy dziecko zrozumie celowość i racjonalność wymagań.

Sześciolatek umie rozpoznać stany uczuciowe innych i nie rozumiejąc nawet przyczyny, dostosować się do nich. Pomimo pewnej stabilizacji uczuciowej dzieci 6-letnie wykonują znaczną drażliwość i wrażliwość na ocenę ich osoby, mają wysoką samoocenę. Nagłe przejście do środowiska, w którym dziecko spotyka się z krytyką, może powodować szereg emocji negatywnych, które niezrównoważone sukcesem i aprobatą mogą wpływać na zachwianie równowagi uczuciowej dziecka. „Następstwem może być wytworzenie się poczucia mniejszej wartości, utrata zaufania we własne możliwości, niepewności, a czasem agresja, przekorność i upór. Ten rodzaj zaburzeń emocjonalnych może rzutować w przyszłości na ogólną aktywność dziecka i przystosowanie społeczne”. W ogólnym rozwoju dziedzina uczuciowa jest najbardziej „delikatna”, wymagająca najwięcej uwagi ze strony rodziców i wychowawców, a jednocześnie jest sferą, którą najtrudniej kształcić przez planowe, programowe działania. Dla właściwego rozwoju uczuć dziecka, a tym samym całej jego aktywności (poznawczej i motorycznej) największe znaczenie ma autentyczne zainteresowanie się jego odczuciami, aprobata dla jego osoby, atmosfera, jaka go otacza i zacieśnienie związków uczuciowych z rodziną i wychowawcą.

ROZWÓJ EMOCJONALNY DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Rozwój emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym w stosunku do wcześniejszych faz rozwojowych, cechuje się wzbogaceniem i zróżnicowaniem życia uczuciowego. Związane jest to zarówno z dojrzewaniem układu nerwowego, jak i z wpływem oddziaływań środowiskowych. Aczkolwiek już w okresach poprzednich można zaobserwować wyodrębnienie pierwszych uczuć dziecka, to jednak prawdziwy rozkwit uczuć ich bogactwo przypada na okres przedszkolny. W tym wieku dziecko przeżywa takie uczucia jak zazdrość, gniew, strach, lęk, radość, przyjemność, sympatię, zmartwienie, ciekawość. Zaczynają także kształtować się uczucia społeczne, moralne, estetyczne i intelektualne. Natomiast wszelkie zagrożenia rozwoju emocjonalnego we wczesnym dzieciństwie utrudniają, a niekiedy uniemożliwiają osiągnięcie dojrzałości emocjonalnej. Do 6 roku życia uczucia dzieci cechuje afektywność i impulsywność. Emocje są silne, gwałtowne i pomimo, że są krótkotrwałe to łatwo powstają, a ich wybuch skierowany jest na zewnątrz. Reakcje przy tym mogą być niewspółmierne do siły bodźca, a powstające uczucia są zmienne i nietrwałe (labilność uczuciowa). Nadal zauważalny jest silny związek uczuć z funkcjami organizmu dziecka. Znane już we wcześniejszym okresie rozwojowym uczucia takie jak: gniew, strach, radość, zazdrość itd., które do tej pory były często niewyraźne, a także niejednoznaczne, w wieku przedszkolnym nabierają wyrazistości. Cecha charakterystyczną jest to, iż dziecko nie potrafi maskować i tłumić swoich przeżyć emocjonalnych, co widać w jego zachowaniu, ruchach, gestach, w słowach. Strach jest jedną z tych emocji, które krystalizują się w swej specyficznej formie najwcześniej. Nagła utrata równowagi, krzyk czy tez inny silnie działający bodziec wywołują przykre stany emocjonalne. Strach u dzieci wywołują najczęściej bodźce działające nagle i niespodziewanie.

Zachowania emocjonalne związane ze strachem przejawiają się jako: nieśmiałość, zakłopotanie, zmartwienie, lęk, gniew

Dzieci w najstarszej grupie przedszkolnej, a także i te, które już uczęszczają do szkoły, ulęgają emocji gniewu, gdy są przez kogoś oszukane, gdy ktoś odnosi się do nich niesprawiedliwie, gdy są bite czy też karcone za przewinienia, których nie popełniły. Niekiedy dzieci złoszczą się, gdy nie rozumieją zadanej lekcji, gdy nie potrafią dorównać rówieśnikom w zabawach ruchowych, gdy są pozbawione przyjemności, które są udziałem ich kolegów.

Od czwartego roku życia intensywność i ilość reakcji gniewu wyraźnie maleje. Począwszy od okresu, w którym dziecko opanowało mowę, fizyczne przejawy gniewu ustępują formą werbalnym. W miarę postępów uspołecznienia dziecko uczy się opanowywać wybuchy złego humoru, uczy się współżycia z rówieśnikami, a także rozumie konieczność podporządkowania się nakazom starszych. Nie znaczy to jednak, że emocje gniewu i złości są całkowicie wyeliminowane z repertuaru zachowań dziecka. Nasilają się one zwłaszcza jako efekt nieprawidłowych oddziaływań wychowawczych. Agresywne zachowania dorosłych wobec dzieci sprzyjają

. Emocje radości i zadowolenia dzieci doznają podczas kontaktów zabawowych z rówieśnikami i dorosłymi. Cieszy je pokonywanie trudności. Zadowolenie sprawiają im takie sytuacje, w których aktywność ich uwieńczona jest sukcesem. Dzieci bardzo cieszą się, gdy wygrywają w grach sportowych czy tez planszowych. Śmieją się i cieszą obserwując czy tez same przeżywając różnego rodzaju sytuacje wesołe i komiczne; podobnie reagują na opowiadania i wierszyki zawierające zabawne sceny. Miłość związana jest z serdecznym stosunkiem i życzliwością do obiektu uczuć oraz chęcią przebywania w jego towarzystwie. Dzieci obdarzają serdecznymi uczuciami te osoby, które są im życzliwe i otaczają je miłością. Aby miłość stanowiła wartość pozytywną, musi być odwzajemniana. Dlatego zdarza się, iż dzieci nieznajdujące akceptacji u ludzi przelewają swe uczucia na ukochana zabawkę lub zwierze.

Cechy charakterystyczne rozwoju emocjonalnego dzieci 3, 4, 5, 6 letnich

wg C. Lee

Dziecko trzyletnie

Jest towarzyskie, kochające, przyjazne, ugodowe i łatwo ulega sugestiom innych. Z łatwością przyjmuje relacje i cechy charakteru osób dorosłych. Przed ukończeniem czterech lat objawia wstydem brak pewności siebie, okazuje nieśmiałość, obraźliwość i nerwowość.

Dziecko czteroletnie

Jest ufne, demonstruje duże poczucie pewności siebie, wykazuje ciekawość, skuteczność i wytrwałość w działaniu. Dość dobrze panuje nad własnymi emocjami. Traktowane poważnie, rozwiązuje problemy, kierując się rozsądkiem. Posiada utrwalone standardy zachowań przyjętych od rodziców i bliskich.

Dziecko pięcioletnie

Demonstruje pewność siebie, bywa zarozumiałe, lubi się popisywać, niekiedy stosuje groźby, ale także okazuje przyjacielskość i wspaniałomyślność. Z determinacją dąży do tego by być najlepszym i z wytrwałością ćwiczy nowe umiejętności. Potrafi dość dobrze panować nad emocjami, jest bardziej zrównoważone.

Dziecko sześcioletnie

Mniej stabilne emocjonalnie niż w wieku pięciu lat. Bardzo szybko zmienia uczucia przyjaźni na wrogość. Wykazuje skłonności do egocentryzmu, skrupulatnego przestrzegania rytuałów, agresji, buntu i drażliwości. Potrafi być kochające przyjazne i z entuzjazmem współpracuje z innymi. Ciekawe wszystkiego, co je otacza. Z trudem akceptuje brak własnego sukcesu i niełatwo pokonuje frustracje.

Źródła przeżyć emocjonalnych w wieku przedszkolnym:

• zmiana rodzaju i wzrost wymagań stawianych dziecku przez otoczenie - pojawia się konieczność dostosowania zachowania do norm zwyczajowych, społecznych i moralnych;

• poszerzenie kontaktów społecznych (zwiększenie ilości osób znaczących)- tu duże znaczenie ma stworzenie właściwego środowiska wychowawczego, które ma być podstawą uformowania szczerej więzi z dzieckiem, co stanowi podstawę korzystnie i skutecznie odbywającego się procesu kształtowania osobowości;

• zwiększenie roli kontaktów dziecka z rówieśnikami i dziećmi w innym wieku - tylko część reakcji zachodzących w tych kontaktach może być kontrolowanych przez środowisko wychowawcze i przez nie organizowane.

Emocje dziecka różnią się zasadniczo od emocji człowieka dorosłego. W związku z niedojrzałością układu nerwowego przeżycia dziecka są krótkotrwałe: trwają tylko kilka minut, nagle powstają i nagle szybko się kończą. Emocje mają także charakter przejściowy. Dziecko bardzo łatwo przechodzi z jednego nastroju emocjonalnego w drugi, diametralnie od niego różny. Zmartwione i zapłakane za chwile śmieje się i cieszy.

Emocje dziecka przejawiają się w sposób bardzo ekspresyjny. Mimika i pantomimika przeżyć emocjonalnych jest bogata. Dziecko uzewnętrznia radość, gniew czy strach w śmiechu i płaczu, w żywych gestach, ruchach, słowach, w którym nadaje w zależności od przeżycia emocjonalnego odpowiednia informację. Prawie do końca okresu przedszkolnego wskutek niepełnej dojrzałości układu nerwowego i niewykształconych jeszcze procesów hamowania - dziecko jest bardzo pobudliwe. Dlatego tez nawet słabe bodźce mogą wywoływać zarówno przykre, jak i przyjemne stany emocjonalne. W okresie przedszkolnym dziecko już potrafi obdarzać trwałym uczuciem osoby opiekujące się nim. Przywiązuje się także do zwierząt domowych, otacza je serdecznością i opieką. Pod koniec okresu przedszkolnego dziecko zdobywa umiejętności powściągania afektów, co jest świadectwem stopniowego osiągania dojrzałości emocjonalnej. Obserwuje się w tym wieku wydatny rozwój uczuć wyższych - intelektualnych, społecznych, moralnych i estetycznych. W miarę upływu lat dzieci przeżywają radość nie tylko podczas działania, a raczej cieszy je końcowy etap działania - wynik

Do prawidłowego rozwoju emocjonalnego człowieka niezbędna jest równowaga między emocjami pozytywnymi i negatywnymi. Małe dziecko wychowane w kochającej je rodzinie doznaje znacznie więcej emocji pozytywnych niż negatywnych, ponieważ dorośli chronią je przed przykrymi przeżyciami. Im jednak staje się starsze i bardziej samodzielne, tym bardziej wzrasta możliwość zetknięcia się z różnymi sytuacjami niosącymi w sobie zagrożenie, z nie zawsze życzliwymi ludźmi, z trudnymi, a niekiedy niewykonalnymi zadaniami. Dziecko musi uczyć się radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Nadmiar miłości, którym darzą dziecko rodzice, wiążący się z usuwaniem z jego drogi wszelkich sytuacji mogących doprowadzić do przykrych przeżyć, powoduje skupienie miłości nie na innych ludziach, a na sobie samym. Powoduje to egoizm, nieumiejętność współbrzmienia emocjonalnego z otoczeniem i wczuwania się w przeżycia innych osób. Nadmiar emocji negatywnych utrudnia dziecku przystosowanie się społeczne. Dziecko odbiera cały otaczający świat jako zagrażający jego poczuciu bezpieczeństwa. Staje się nieśmiałe, bojaźliwe, przejawia tendencje do niskiej samooceny.

PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH ORAZ INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania przedszkolnego w równej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Zapewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.

Celem wychowania przedszkolnego jest:

  1)   wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;

  2)   budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;

  3)   kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek;

  4)   rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;

  5)   stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;

  6)   troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych;

  7)   budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;

  8)   wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;

  9)   kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;

  10)  zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.

Cele te są realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola. W każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego.

Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach:

 

 1.   Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują; grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy;

2)   przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych;

3)   w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań;

4)   wie, że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać i szykanować innych;

5)   umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie, komu można podawać takie informacje.

 

 2.   Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   umie poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby;

2)   właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta po sobie;

3)   samodzielnie korzysta z toalety;

4)   samodzielnie ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich na zgubienie lub kradzież;

5)   utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.

  3.   Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;

2)   mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;

3)   uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach;

4)   w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.

 

 4.   Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych i obserwowanych zmianach);

2)   grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i formułuje uogólnienia typu: to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne;

3)   stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć.

  5.   Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia;

2)   dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie, że przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne;

3)   jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest dzieckiem mniej sprawnym ruchowo;

4)   uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.

 

 6.   Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić;

2)   orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu;

3)   zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;

4)   wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków czystości);

5)   próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.

 

 7.   Wychowanie przez sztukę - dziecko widzem i aktorem.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   wie, jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie, przedstawieniu, w teatrze, w kinie;

2)   odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską).

 

 8.   Wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu;

2)   dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je, pląsając lub tańcząc;

3)   tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem;

4)   w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej.

 

 9.   Wychowanie przez sztukę - różne formy plastyczne.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   przejawia, w miarę swoich możliwości, zainteresowanie wybranymi zabytkami i dziełami sztuki oraz tradycjami i obrzędami ludowymi ze swojego regionu;

2)   umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych kompozycji i form konstrukcyjnych;

3)   wykazuje zainteresowanie malarstwem, rzeźbą i architekturą (także architekturą zieleni i architekturą wnętrz).

  10.  Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów (np. przyrodniczych), ma poczucie sprawstwa ("potrafię to zrobić") i odczuwa radość z wykonanej pracy;

2)   używa właściwie prostych narzędzi podczas majsterkowania;

3)   interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie domowym), próbuje rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy korzystaniu z nich.

 

 11.  Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku; podejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na niebezpieczeństwo wynikające z pogody, np. nie stoi pod drzewem w czasie burzy, nie zdejmuje czapki w mroźną pogodę;

2)   wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji, np. że będzie padał deszcz, śnieg, wiał wiatr; stosuje się do podawanych informacji w miarę swoich możliwości.

  

12.  Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, np. na polu, na łące, w lesie;

2)   wie, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt (przestrzeń życiowa, bezpieczeństwo, pokarm) i wzrostu roślin (światło, temperatura, wilgotność);

3)   potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku; wie, w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np. przetrwać zimę.

  

13.  Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego;

2)   wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem na palcach lub na innych zbiorach zastępczych;

3)   ustala równoliczność dwóch zbiorów, a także posługuje się liczebnikami porządkowymi;

4)   rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;

5)   wie, na czym polega pomiar długości, i zna proste sposoby mierzenia: krokami, stopa za stopą;

6)   zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.

  

14.  Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu: narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając od lewej strony kartki;

2)   potrafi uważnie patrzeć (organizuje pole spostrzeżeniowe), aby rozpoznać i zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach;

3)   dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania;

4)   interesuje się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania;

5)   słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;

6)   układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby; wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;

7)   rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.

  

15.  Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1)   wymienia imiona i nazwiska osób bliskich, wie, gdzie pracują, czym się zajmują;

2)   zna nazwę miejscowości, w której mieszka, zna ważniejsze instytucje i orientuje się w rolach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka;

3)   wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa;

4)   nazywa godło i flagę państwową, zna polski hymn i wie, że Polska należy do Unii Europejskiej;

5)   wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa.

Zalecane warunki i sposób realizacji.

W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym zaleca się następujące proporcje zagospodarowania czasu przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:

 

 1)   co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela);

 

 2)   co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych dzieci - jedną czwartą czasu), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp. (organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.);

  3)   najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne, realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego;

  4)   pozostały czas - dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować (w tej puli czasu mieszczą się jednak czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i inne).

Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji. Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna). Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc:

  1)   rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio do potrzeb, wspomagać;

  2)   nauczycielowi przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej;

  3)   pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

W wielu obszarach wychowania przedszkolnego występują treści edukacji zdrowotnej. Ze względu na dobro dzieci, należy zadbać o kształtowanie ich świadomości zdrowotnej oraz nawyków dbania o własne zdrowie w codziennych sytuacjach w przedszkolu i w domu, współpracując w tym zakresie z rodzicami.

W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele:

  1)   systematycznie informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących realizowanych w przedszkolu; zapoznają rodziców z podstawą programową wychowania przedszkolnego i włączają ich do kształtowania u dziecka określonych tam wiadomości i umiejętności;

  2)   informują rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, a także włączają ich do wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na jakie natrafiają;

  3)   zachęcają rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola, np. wspólnie organizują wydarzenia, w których biorą udział dzieci.

W celu właściwego przygotowania dzieci do podjęcia nauki w szkole podstawowej, nauczyciele powinni znać podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych w zakresie I etapu edukacyjnego, a zwłaszcza klasy I szkoły podstawowej.

RAMOWY PLAN DNIA

6:30-8:30
Schodzenie się dzieci. Zabawy, według inwencji dzieci, w kącikach tematycznych. Kontakty okolicznościowe i indywidualne wynikające z potrzeb. Praca z zespołem dzieci lub indywidualna o charakterze obserwacyjnym, stymulująco-kompensacyjnym i wychowawczym.

8:30 - 8:45
Ćwiczenia poranne, zabawy ruchowe.

8:45 - 9:00
Czynności samoobsługowe, higieniczne, przygotowanie do śniadania.

9:00 - 9:30

Śniadanie, doskonalenie umiejętności samodzielnego i estetycznego spożywania. Posiłku.

9:30 - 9:45
Czynności higieniczne po śniadaniu. Sprawdzenie obecności.

9:45 - 10:45
Zajęcia edukacyjne organizowane przez nauczyciela wyzwalające aktywność dzieci w różnych sferach rozwoju. Realizacja Podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Realizacja programów innowacyjnych opracowanych przez nauczycieli. Działania indywidualne i zespołowe, zabawy i zajęcia o charakterze twórczym - gry i zabawy logiczne, muzyczne, plastyczne, parateatralne (drama, zabawy z elementami pantomimy), zajęcia integracyjne z innymi grupami przedszkolnymi.
Zabawy wynikające z własnej aktywność i dzieci: zabawy w kącikach zainteresowań. Czynności porządkowo-gospodarcze.

10:45 - 11:15
Pobyt na świeżym powietrzu, spacery, wycieczki, gry i zabawy organizowane oraz inspirowane przez dzieci i nauczyciela.

11:15 - 11:30
Czynności samoobsługowe, higieniczne, przygotowanie do obiadu.

11:30 - 12:00
Obiad: ćwiczenie umiejętności prawidłowego posługiwania się sztućcami.

12:00 - 12:15
Czynności przygotowawcze do leżakowania, dzieci odwiedzają łazienkę.

12:15 - 14:15
Odpoczynek - dzieci odpoczywają, słuchając bajek, baśń i lub muzyki relaksacyjnej.

14:15 - 14:30
Podwieczorek.

14:30 - 16:30
Zabawy integracyjne gry dydaktyczne, zabawy ruchowe, plastyczne - techniczne, tematyczne, pobyt na świeżym powietrzu zajęcia o charakterze wychowawczym, prace porządkowe. Rozchodzenie się dzieci.

---