WSPÓŁCZESNE KONCEPCJE I METODY ZARZĄDZANIA

Menadżer w swej pracy posługuje się pewnymi instrumentami. Zdążyliśmy już omówić funkcje zarządzania oraz style kierowania. O ile style kierowania są bardzo płynne, często niejednoznaczne, o tyle metody są konkretne i zawsze występują w określonym schemacie.

Różne instrumenty mają również różne poziomy. Koncepcje są bardzo ogólne, są pomysłem na zarządzanie firmą lub jej określoną częścią np. zarządzanie wiedzą (logistyka), kapitałem intelektualnym (outsourcing, reengineering).

Według definicji koncepcja zarządzania to:

- swego rodzaju całościowy pomysł na zarządzanie organizacjami
- podstawa metodyczna, która ujmuje teoretyczne założenia stosowanych następnie w praktyce metod organizacji i zarządzania

Koncepcja zawsze wprowadzana jest systemowo, czyli uwzględniać wiele różnych czynników. Jej elementy to:
- podstawowe (fundamentalne) założenia - np. podejście do ludzi, ZZL

- zasady

- zbiór pojęć - taki zbiór musi istnieć, by wszyscy specjaliści mówili jednym jezykiem

- przewidywane efekty zastosowania danej koncepcji

- propozycje metod

Wspólne elementy współczesnych koncepcji zarządzania (obowiązują od połowy lat 90, najpierw pojawiły się w USA):

Dość często w koncepcjach tych pojawia się orientacja na procesy, która stanowi zaprzeczenie dotychczasowej orientacji funkcjonalnej.

W nowoczesnych koncepcjach wszędzie występują procesy - nie ma działów, komórek organizacyjnych, stanowiska pracy tylko procesy. Mogą to być np. proces obsługi klienta, serwisowania, pozyskiwania informacji, zarządzania jakością, wiedzą, kodyfikacji wiedzy, gromadzenia wiedzy, negocjacji z klientami, dostawcami. W nowym ujęciu, firma to nie statyka, a przepływ informacji, komunikacja miedzy ludźmi, różne role organizacyjne - czyli dynamiczne procesy, na końcu których istnieje pewna zamknięta wartość dodana i tym właśnie jest organizacja.

Charakterystycznym rysem analizowanych koncepcji jest orientacja na szeroko pojmowane uczenie się.

Dziś organizacja jest zbiorowym uczeniem się. W firmie występują procesy kształcenia tj. wprowadzanie wewnętrznych uczelni korporacyjnych, doszkalanie pracowników, rozwój pracowników. Nawet każdy element projektu to także nauka.

Znaczące miejsce wśród cech wielu koncepcji zajmuje ich orientacja na racjonalność i oszczędność w działaniu, unikanie marnotrawstwa.

Żyjemy w czasach kiedy trzeba zaoferować klientom jak najlepszy produkt w jak najniższej cenie. Stąd też oszczędzanie odgrywa bardzo ważną rolę i to nie tylko w odniesieniu do kosztów produkcji ale i kosztów organizacyjnych, materialnych itp.

Widocznym wspólnym elementem koncepcji jest ich nastawienie na wprowadzanie i wykorzystywanie wysokiego stopnia samodzielności oraz aktywności zespołów.

Innymi słowy jest to zespołowość. Wszędzie wprowadza się zarządzanie zespołami, które w istocie nie jest proste, gdyż wymaga szybkie poznawanie się, otwartej komunikacji, współdziałania miedzy sobą, szybkiego przekazywania sobie ról organizacyjnych.

Metodę od koncepcji odróżnia jej szczegółowość i systematyka. Metoda zarządzania to sprawdzony, uznany, logicznie uporządkowany sposób rozwiązywania określonych problemów występujących w organizacji.
Koncepcja jest właściwie samą teorią. Metoda natomiast jest bliższa praktyce, jest stosowana w konkretnych działaniach. Z tego też powodu zawiera określone procedury działania, które muszą być realizowane w konkretny sposób, aby uzyskać pożądany rezultat. Czyli w uporządkowany sposób rozwiązania muszą przejść do realizacji.

Relacje między koncepcją i metodą na gruncie teorii i praktyki:

Wspólną platformą metod są:

- cele, które będą mogły być zrealizowane dzięki wdrożeniu danej metody,

- możliwości (uwarunkowania ich zastosowania), czyli czynniki sprzyjające lub nie ich praktycznemu wykorzystaniu,

- procedura ich wprowadzenia w życie (implementacji), przedstawiana najczęściej w postaci ściśle określonych schematów postępowania, „krok po kroku” opisujących kolejne czynności, zdarzenia i alternatywne działania,

- wady i zalety metody, opisujące wszystkie za i przeciw zastosowania metody, biorąc pod uwagę interesy klienta, organizacji i pracowników

Metoda jest zawsze czymś, co było już kiedyś sprawdzone, zastosowane, a teraz się powiela. Poszczególną metodą zastosowano już tysiące razy, więc znamy jej wady, zalety, procedury, możliwości i cele. W ten sposób możemy wybrać najlepsze dla nas instrumentarium.

Do instrumentarium managera należą również techniki, które są dużo bardziej ograniczone niż metody. Ogranicza je branża, dział, grupa zawodowa, rodzaj działalności itp. Cechują się wysokim stopniem sformalizowania.

Techniki zarządzania:

- są konkretnymi, wielokrotnie sprawdzonymi sposobami postępowania menedżera w rozwiązywaniu problemów organizacyjnych, kadrowych, logistycznych

- każda oparta jest na szczegółowych, przemyślanych, wytycznych działania mających postać np. instrukcji czy procedury

Model zarządzania obejmuje już wszystkie trzy omówione sfery: koncepcje, metody i

techniki:

Zarządzanie wiedzą KONCEPCJA

Zarządzanie komunikacją METODA

Sieć ekspertów, Mapy wiedzy, TECHNIKA

Macierze kompetencji, Bazy danych

MOTYWOWANIE

Jednym z najważniejszych składników koncepcji zarządzania i pracy managera jest motywowanie. Istnieje oczywiście wiele definicji i koncepcji dotyczących tej dziedziny, a część z nich została przywołana w prezentacji. Warto jednak skupić się na 3 teoriach determinujących motywowanie:

1. teoria potrzeb Maslowa

Maslow twierdził ,że w naszym życiu mamy do czynienia z hierarchią pojawiających się, kolejnych potrzeb. Przedstawił ją w pięciostopniowej piramidzie.

Twierdził on, że pojawianie się potrzeb w tej kolejności jest w pełni uzasadnione. U każdego z nas naturalne jest, że najpierw stara się zapewnić sobie minimum egzystencji - mieć dach nad głową, środki do życia, zaspokoić głód, potrzebę pragnienia, i inne elementarne potrzeby. Jeśli do tych fizjologicznych potrzeb dołączymy potrzeby stałości, regularności, stałych dochodów, przepisów, prawa to otrzymujemy potrzeby egzystencjalne. Gdy zaspokoi się już te potrzeby I rzędu, człowiek pragnie poczucia przynależności, dumy. Następnie pragnie wyróżnienia się, poczucia bycia lepszym. Na samym końcu następuje spełnienie w postaci samorealizacji.

Maslow ma w dużej mierze rację, ale istnieją wyjątki. Nie wszyscy pracownicy tak samo czują, niektórzy mają odwróconą hierarchię i wtedy ciężko ich motywować bazując na tej teorii. Jest to hierarchia typowa dla większości, ale nie dla wszystkich.

2. dwuczynnikowa teoria Herzberga

Herzberg twierdził, ze tylko część powszechnie uznawanych bodźców jest rzeczywiście skuteczna. Jego zdaniem, bodźce prawdziwe to tylko te związane z istotą pracy np. potrzeba uznania, osiągnięć, sukces, rozwój, awans. Są one prawdziwymi motywatorami.

Pozostałe czynniki zaś są czynnikami higieny pracy. Są one faktycznie pozytywne, ale nie są motywatorami. Ich brak nie musi w pewien sposób powodować, iż nie mamy motywacji.

Jest to oczywiście pewne uproszczenie i dotyczy szczególnie pewnych grup np. specjalistów. Teoria ta może nie być trafna w stosunku do np. pracowników szeregowych.

3. teoria McCllelanda

Jest to najbardziej współczesna teoria, wyrastająca z amerykańskich korzeni. Według jej autora 3 czynniki stymulują ludzi do działania:

- potrzeba władzy

- potrzeba osiągnięć

- potrzeba przynależności

Motywowanie zaś powinno być dostosowane do dominującej potrzeby pracownika.

Rolą managera jest odnalezienie odpowiedniego bodźca, który motywowałby pracownika. Motywacja tu jest procesem odbywającym się w kolejności:

potrzeba -> bodziec -> motyw

Na podstawie wykładów prof. nadzw. dr hab. Mieczysława Morawskiego
Opracowały:

Magdalena Kurowska
Joanna Fudała
Anna Hołubecka
Izabela Owsiana

INSTRUMENTARIUM MANAGERA

STYLE KIEROWANIA

FUNKCJE ZARZĄDZANIA

KONCEPCJE
I METODY ZARZĄDZANIA

Praktyka

Teoria

Metody

Koncepcje

M Z

O A

D R

E Z

L Ą

E D

Z

A

N

I

A

---