Temat 1. Podziały kosztów

Zadanie 1.

Spółka Z jest „firmą w teczce” i zajmuje się obwoźną sprzedażą towarów. W bieżącym okresie wystąpiły następujące zdarzenia gospodarcze:

1.	zakup odzieży ochronnej dla pracowników, która nie jest magazynowana
2.	umowa-zlecenie dla zatrudnionych studentów
3.	zakup paliwa do samochodu służbowego
4.	ogłoszenie w prasie o zatrudnieniu pracowników
5.	szkolenie właściciela firmy
6.	składki ZUS
7.	likwidacja towarów przeterminowanych
8.	podatek od nieruchomości za pomieszczenia biurowe
9.	zakup środków czystości
10.	wypłacone diety za podróże zagraniczne
11.	zakup drukarki do komputera
12.	ubezpieczenie biura na 1 rok - opłata jednorazowa

Na podstawie przedstawionych zapisów określ koszty rodzajowe

Zadanie 2.

W przedsiębiorstwie produkcyjnym w danym miesiącu poniesiono następujące koszty rodzajowe: zużycie materiałów biurowych - 150 zł, amortyzacja maszyn produkcyjnych - 1000 zł, dzierżawa pomieszczeń biurowych - 1600 zł, wynagrodzenie pracowników administracyjnych - 6000 zł, koszty obróbki obcej produktów - 3200 zł, wynagrodzenia pracowników produkcyjnych - 15 000 zł, zużycie energii na wydziale produkcyjnym - 5000 zł, wynagrodzenie kierownika wydziału działalności podstawowej - 1200 zł, amortyzacja programów komputerowych - 300 zł, podróż służbowa kierownika wydziału - 200 zł, zużycie materiałów podstawowych - 8000 zł.

Na podstawie danych o kosztach rodzajowych ustal miejsca ich powstawania.

Zadanie 3.

W firmie handlowej wyodrębnia się następujące ośrodki odpowiedzialności za koszty (miejsca powstawania kosztów): biuro, hurtownię oraz dwa sklepy. W ciągu miesiąca poniesiono wymienione koszty: amortyzacja urządzeń komputerowych w biurze - 650 zł, zużycie opakowań - 1800 zł (w tym: 60% sklep I, 40% sklep II), zużycie materiałów biurowych - 230 zł, wynagrodzenia pracowników biurowych - 2500 zł, wynagrodzenia pozostałych pracowników - 8000 zł (w tym: 40% sklep I, 40% sklep II, 20% hurtownia), składki na ubezpieczenia społeczne, FP i FGŚP, płacone przez pracodawcę - 5300 zł, (w tym składki dotyczące pracowników biurowych 800 zł), usługi telekomunikacyjne - 4200 zł (biuro 1600 zł, hurtownia 1300 zł, sklep I - 800 zł, sklep II - 500 zł), zużycie energii - 3700 zł (w tym: biuro - 650 zł, hurtownia - 1200 zł, sklep I - 850 zł, sklep II - 1000 zł).

Na podstawie danych ustal koszty poszczególnych miejsc powstawania kosztów.

Zadanie 4.

W bieżącym miesiącu firma XYZ wykonała 2 000 szt. wyrobów A. Poniosła następujące koszty produkcyjne (w zł):

• zużycie materiałów 8 000

• wynagrodzenia 12 000

• świadczenia na rzecz pracowników 2 300

• amortyzacja 1 700

• usługi obce 2 000

Poza tym całkowite koszty administracyjne wyniosły 5 000 zł.

Sprzedano 1500 szt. produktów gotowych A po cenie 20 zł/szt.

Oblicz:

1. Koszt produktu gotowego A,

2. Sporządź rachunek wyników za miesiąc działalności,

3. Wskaż koszty produktu i okresu.

Zadanie 5.

Przedsiębiorstwo wytworzyło we wrześniu 500 szt wyrobów. Koszty tego okresu były następujące:

materiały bezpośrednie	3 000
robocizna bezpośrednia	6 000
koszty ogólne produkcji	4 000
koszty pozaprodukcyjne	4 000

W badanym miesiącu przedsiębiorstwo sprzedało 300 szt. produktów co pozwoliło uzyskać przychód wynoszący 35 000 zł. Pozostałe 200 szt. produktów znajduje się w magazynie. Na początku miesiąca nie występował zapas wyrobów gotowych. Ustal wynik finansowy przedsiębiorstwa we wrześniu.

Zadanie 6.

Wpływ sposobów wyceny materiałów na wynik finansowy

Pewien magazyn otrzymał w ciągu jednego miesiąca następujący sprzęt jednorazowy a wydział pobrał na swoje potrzeby niżej przedstawione ilości:

Data	Dowód	Ilość (szt.)	Cena (zł)	Wartość (zł)
1.09.XX	Sp.	100	50	5 000
3.09.XX	PZ 1	500	55	27 500
5.09.XX	RW 1	300
10.09.XX	PZ 2	500	56	28 000
12.09.XX	RW 2	400
17.09.XX	PZ 3	200	60	12 000
20.09.XX	RW 3	500
24.09.XX	PZ 4	500	62	31 000
27.09.XX	RW 4	300
30.09.XX	Sk. (zapas)

Inne koszty rodzajowe (zł):

płace 90 000

usługi obce 6 000

podróże służbowe 2 000

energia 2 100

pozostałe koszty 5 000

POLECENIA:

1. Wyceń wartość zużytego (pobranego na oddział) sprzętu jednorazowego stosując metodę FIFO, LIFO, średnią ważoną.

2. Ustal wynik na sprzedaży uwzględniając proponowane metody zużycia materiałów, jeżeli w okresie wytworzono 76 sztuk a stawka za jeden produkt wynosiła 2 500 zł.

Doku-ment	Ilość	FIFO		LIFO		Średnia ważona
				ilość x cena	wartość	ilość x cena	wartość	ilość x cena	wartość
razem

Zapas

Wynik na sprzedaży

	FIFO	LIFO	Średnia ważona
Przychody
Koszty:
Wynik na sprzedaży:

Zadanie 7.

Firma budowlana świadcząca usługi remontowo-budowlane o znacznie rozbudowanej strukturze organizacyjnej, grupuje koszty w następujących układach: rodzajowym, i podmiotowo-przedmiotowym.

W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze:

1.		Naliczono i zaksięgowano wynagrodzenia dla pracowników
	a.	bezpośrednio produkcyjnych (3 os. A, 5 os. B)	32 000
	b.	pośrednio produkcyjnych	18 000
	c.	wydziałów pomocniczych	12 600
	d.	administracji	11 200
	e.	działu sprzedaży	3 500
2.		Naliczono i zaksięgowano składki ZUS (20%)
	a.	bezpośrednio produkcyjnych
	b.	pośrednio produkcyjnych
	c.	wydziałów pomocniczych
	d.	administracji
	e.	działu sprzedaży
3.		Wydano materiały na cele:
	a.	bezpośrednio produkcyjne (40% A, 60% B)	10 000
	b.	wydziałów pomocniczych	2 000
	c.	wydziałów działalności podstawowej	1 400
	d.	administracji	600
	e.	działu sprzedaży	200
4.		Zapłacono rachunek za przewóz materiałów budowlanych na teren rozpoczętej budowy	500
5.		Otrzymano rachunek za dzierżawę pomieszczeń zajmowanych przez:
	a.	administrację	900
	b.	działalność pomocniczą	300
6.		Naliczono i zaksięgowano miesięczne zużycie środków trwałych, obciążające
	a.	wydziały podstawowe	500
	b.	wydziały pomocnicze	360
	c.	administrację	400
7.		Opłacono prenumeratę czasopism na następny kwartał	150
8.		Zapłacono podatek od środków transportu	200

Koszty wg mpk Koszty rodzajowe

Działalność podstawowa

Koszty wydziałowe

Działalność pomocnicza

Koszty administracji

Koszty sprzedaży

Razem

Zlecenie A

Zlecenie B

Zużycie materiałów i energii

Usługi obce

Podatki i opłaty

Wynagrodzenia

Świadczenia na rzecz pracowników

Amortyzacja

Pozostałe

Razem

TEMAT 2. EWIDENCJA I ROZLICZANIE KOSZTÓW

WARIANT I (tylko układ rodzajowy)

Zadanie 8.

Salda początkowe wybranych kont przedsiębiorstwa nie będącego podatnikiem VAT kształtowały się następująco:

Środki trwałe 50000

Kasa 6000

Rachunek bankowy 95000

Przedsiębiorstwo prowadzi ewidencję kosztów w układzie rodzajowym (zespół 4 ZPK). W miesiącu grudniu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Pz - przyjęto do magazynu materiały zakupione od dostawcy „A". Wartość materiałów w stałych cenach

ewidencyjnych 30000

2. WB - odcinek D polecenia przelewu tytułem czynszu najmu pomieszczeń biurowych za okres grudzień-

listopad roku następnego 12000

3. Rw - wydano z magazynu do zużycia materiały biurowe 500

4. Pracownik J. Kowalski pobrał z kasy zaliczkę na koszty podróży służbowej (wniosek o zaliczkę) 1000

5. Rw - wydano do zużycia w produkcji podstawowej materiały podstawowe 3500

6. Faktura (płatna przelewem) od dostawcy „A" za zakupione materiały 32100

7. PK - wyksięgowano odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów zakupionych od dostawcy „A"

8. WB wraz z załącznikami:

1. opłacono czynsz za dzierżawę garażu za m-c grudzień (zgodnie z umową) 1000

2. opłacono fakturę dostawcy „A" za zakupione materiały 32000

9. Rozliczono koszty podróży służbowej J. Kowalskiego:

• koszty przejazdu 800

• diety 100

• zwrot do kasy (dowód PK) 100

10. Rachunek telefoniczny opłacony gotówką za m-c grudzień 3250

11. PK - rozliczono odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

12. Umorzenie - amortyzacja środków trwałych za m-c grudzień (zgodnie z tabelą amortyzacyjną) 750

13. PK - miesięczna rata czynszu za najem pomieszczeń zarządu (rata za m-c grudzień) 1000

14. Lista płac za grudzień

• wynagrodzenia zasadnicze 15000

• dodatki służbowe 2000

• razem płace brutto 17000

• podatek dochodowy od osób fizycznych 3000

• składki ZUS obciążające pracownika 3000

• składki PZU 500
  -płace netto 10500

• zasiłki rodzinne 2500
  -do wypłaty 13000

15. PK - składki ZUS za m-c grudzień obciążające pracodawcę (zgodnie z deklaracją) 3650

16. Faktura wystawiona dla odbiorcy za sprzedane w grudniu usługi 40000

17. WB - wpływ kary umownej od dostawcy A z tytułu dostarczenia materiałów złej jakości 500

18. Ustalić wynik finansowy w wariancie porównawczym.

Naliczono podatek dochodowy (19% - podstawa opodatkowania jest równa zyskowi brutto)

WARIANT II (tylko układ wg miejsca powstania kosztów)

Zadanie 9.

Przedsiębiorstwo usługowe realizuje dwa rodzaje usług X i Y. Koszty ewidencjonowane są w zespole 5 ZPK. W zakładowym planie kont przyjęto zasadę wyceny zapasów materiałów w cenie zakupu. Kluczem podziałowym kosztów wydziałowych są płace bezpośrednie wraz z narzutami. Salda początkowe wybranych kont w dniu 1.12.200x r. kształtowały się następująco:

Środki trwałe 50000

Kasa 6000

Rachunek bankowy 9500

W miesiącu grudniu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Pz - przyjęto do magazynu materiały zakupione od dostawcy A. Wartość materiałów w stałych cenach
   ewidencyjnych 30000

2. WB - odcinek D polecenia przelewu tytułem czynszu za najem pomieszczeń biurowych za okres grudzień -
   listopad roku następnego 12000

3. List przewozowy PKP za przewóz materiałów od dostawcy A 3000

4. Pracownik zarządu J. Nowak pobrał z kasy zaliczką na koszty podróży służbowej (delegacja służbowa) 1000

5. Faktura (płatna przelewem) od dostawcy A za zakupione materiały 32100

6. PK - wyksięgowano odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów zakupionych od dostawcy A

7. WB wraz z załącznikami

1. opłacony czynsz za dzierżawą garażu za m-c grudzień (zgodnie z umową dzierżawy) 1000

2. opłacono fakturą od dostawcy A 32100

8. Rozliczenie kosztów podróży służbowej J. Nowaka

• koszty przejazdu 800

• diety 100
  -zwrot do kasy 100

9. Rachunek telefoniczny (opłacony gotówką) za m-c grudzień 1250

10. PK - umorzenia - amortyzacji środków trwałych za m-c grudzień (zgodnie z tabelą amortyzacyjną)

1. amortyzacja maszyn i urządzeń na wydziale produkcji podstawowej 550

2. amortyzacja budynków zarządu 200

11. Zbiorcze zestawienie dowodów Rw

1. zużycie materiałów w komórkach zarządu 500

2. zużycie materiałów bezpośrednich w produkcji podstawowej 3500

• z tego przy wykorzystaniu usług X 2000

• przy wykorzystaniu usług Y 1500

12. PK - rozliczono odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

13. Lista płac za grudzień - wynagrodzenia brutto 17000 z tego (wg rozdzielnika):

a) pracowników zatrudnionych bezpośrednio przy realizacji

• usługi X 6000

• usługi Y 4000

2. kierownictwa wydziału 3000

3. pracowników administracji 4000

4. zasiłki rodzinne 2500

14. Lista płac - potrącenia

1. podatek dochodowy od osób fizycznych 3000

2. składki ZUS obciążające pracownika 3200
   b) składki PZU 500

15. Naliczone składki z tytułu ubezpieczeń społecznych i funduszu pracy obciążające pracodawcą - 20%

a) pracowników zatrudnionych bezpośrednio w realizacji usług

• usługi X

• usługi Y

2. kierownictwa wydziału

3. pracowników administracji

16. Faktura wystawiona dla odbiorcy C za sprzedane w grudniu

• usługi X 20000

• usługi Y 12500

18. WB - wpływ kary umownej od dostawcy A z tytułu dostarczenia materiałów niższego gatunku 500

19. PK - miesięczna rata czynszu za najem pomieszczeń biurowych za m-c grudzień 1000

20. PK - rozliczono koszty zakupu

21. PK - rozliczono koszty wydziałowe na nośniki (proporcjonalnie do płac bezpośrednich wraz z narzutami)

22. PK - ustalono i wyksięgowano rzeczywisty koszt wytworzenia usług zakończonych (sprzedanych), który
    wynosi:

• dla usługi X

• dla usługi Y

23. PK - przeniesienie kosztów ogólnozakładowych

24. Ustal wynik finansowy w wariancie kalkulacyjnym.

PK - naliczono podatek dochodowy (19% - podstawa opodatkowania jest równa zyskowi brutto)

WARIANT III (układ wg kosztów rodzajowych i miejsca powstania kosztów)

Zadanie 10.

Przedsiębiorstwo produkcyjno-usługowe nie objęte VAT ewidencjonuje koszty w układzie rodzajowym na kontach zespołu 4 i obciążą nimi odpowiednie konta zespołu 5 ,.Koszty wg typów działalności", a mianowicie „Produkcja podstawowa", „Koszty wydziałowe", „Koszty ogólnozakładowe", „Koszty sprzedaży" oraz konto zespołu 6 „Rozliczenie kosztów zakupu".

Salda początkowe wybranych kont na dzień 1.03.200X r. były następujące:

Środki trwałe 660000

Materiały 115000

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów (Ma) 1000

Kasa 5000

Rachunek bieżący 96000

W miesiącu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Faktura PKS za transport zakupionych materiałów 50000

2. Rw - wydano do zużycia w procesie produkcyjnym materiały podstawowe 11500

3. Opłacony gotówką rachunek za materiały biurowe wydane bezpośrednio do zużycia 500

4. Otrzymano rachunek za zużytą energię elektryczną 1000

w tym:

• ruchu maszyn i urządzeń produkcyjnych 800

• oświetlenia hal produkcyjnych 150

• oświetlenia budynków zarządu 50

5. PK - amortyzacji - umorzenia środków trwałych za bm. 5000

w tym:

• budynków administracji 1500

• hal fabrycznych 1500

• maszyn i urządzeń produkcyjnych 2000
  Polecenie:

Zaksięgować powyższe operacje.

Zadanie 11.

Spółka Baron sprzedaje produkty „G” . Zgodnie z zakładowym planem kont, koszty działalności operacyjnej ewidencjonowane są według wariantu III - na kontach zespołu „4” i przelotowo na kontach zespołu „5”. Bezpośrednie koszty zakupu ewidencjonowane są i rozliczane na koncie 644 - Rozliczenie międzyokresowe kosztów zakupu

Wycena wyrobów gotowych ewidencjonowana jest według stałej ceny ewidencyjnej, ustalonej na podstawie planowanego kosztu wytworzenia wyrobu gotowego - 52 zł/szt. Cena sprzedaży netto wyrobu gotowego wynosi 72 zł

Salda wybranych kont spółki na koniec miesiąca, po rozliczeniu kosztów rodzajowych, kosztów wydziałowych oraz kosztów zakupu kształtowały się następująco:

Nr	Wyszczególnienie	Wartość
131	Rachunek bieżący	210 320
401-409	Koszty wg rodzaju	125 000
490	Rozliczenie kosztów	125 000
501	Produkcja podstawowa	102 400
551	Koszty ogólnego zarządu	12 300
527	Koszty sprzedaży	5 108
644	Rozliczenie międzyokresowe kosztów zakupu	5 192

W bieżącym okresie zaksięgowano jeszcze następujące operacje:

Lp	Treść	Wartość
1.	PW - przyjęto z produkcji do magazynu 1500 szt. wyrobów gotowych G; wartość w cenie ewidencyjnej
2.	PK - przeksięgowano rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobów gotowych. Zgodnie z przeprowadzoną kalkulacją wartość według rzeczywistego kosztu wytworzenia wynosi	85 800
3.	Wyksięgowano odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych
4.	WZ - wydano z magazynu 1200 szt. wyrobów gotowych G sprzedanych spółce Lama; wartość według ceny ewidencyjnej
5.	Faktura płatna przelewem dla spółki Lama za sprzedane wyroby gotowe
6.	WB - z rachunku bieżącego przelew od spółki Lama opłata za usługi bankowe	50
7.	PK - odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na wyroby gotowe
8.	PK - należny podatek dochodowy

Ustal wynik finansowy, sporządź rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym i kalkulacyjnym.

TEMAT 3. DZIAŁALNOŚĆ POMOCNICZA

Zadanie 12.

Przedsiębiorstwo produkcyjne Alfa posiada trzy wydziały produkcji pomocniczej: kotłownia, wydział transportu i wydział remontów, oraz produkcję podstawową i wydział produkcji podstawowej. W bieżącym miesiącu (wrześniu) poniesione zostały następujące koszty:

produkcja podstawowa (koszty bezpośrednie)	41 800
wydział produkcji podstawowej (koszty pośrednie)	10 450
wydział produkcji pomocniczej w tym:	8 700
- kotłownia	1 200
- wydział transportu	4 500
- wydział remontów	3 000
zarząd	15 625

Wydziały pomocnicze wykonały następującą wielkość świadczeń:

odbiorca ⇒	wydział transportu	wydział remontów	wydział produkcji podstawowej	zarząd	RAZEM
dostawca ⇓
kotłownia (t pary)	50	100	600	50	800
wydział transportu (km)		200	1630		1830
wydział remontów (rg)			3000	650	3650

POLECENIA:

Ustal rzeczywiste koszty świadczeń wydziałów pomocniczych

Rozlicz koszty wydziałów pomocniczych.

Mapa kosztów

ARKUSZ ROZWIĄZANIA

	Kotłownia	Wydział transportu	Wydział remontowy	Wydział produkcji podstawowej	Zarząd	Produkcja podstawowa	Razem
koszty
K →
WT →
WR →
RAZEM

Zadanie 13.

Przedsiębiorstwo posiada dwa wydziały produkcji pomocniczej - elektrownię i kotłownię.

W bieżącym okresie sprawozdawczym koszty pierwotne na tych wydziałach były następujące:

elektrownia	15 640
kotłownia	20 000

Elektrownia wyprodukowała w ciągu okresu obrachunkowego 50 000 kWh, z czego zużyto w:

kotłowni	10 000 kWh
wydziale podstawowym I	20 000 kWh
wydziale podstawowym II	15 000 kWh
zarządzie firmy	5 000 kWh

Kotłownia ogrzała pomieszczenia o łącznej powierzchni 400 m² w tym:

elektrownię	40 m^2
wydział podstawowy I	180 m^2
wydział podstawowy II	120 m^2
zarząd firmy	60 m^2

Mapa kosztów:

POLECENIE 1:

1.Rozlicz koszty wydziałów produkcji pomocniczej po kosztach rzeczywistych przyjmując za podstawę rozliczenia powierzchnię grzewczą lub wielkość zużytej energii.

Arkusz rozwiązania:

	Elektrownia	Kotłownia	Wydział podstawowy I	Wydział podstawowy II	Zarząd	RAZEM
Koszty
z elektrowni
z kotłowni
RAZEM

POLECENIE 2:

Rozlicz koszty wydziałów produkcji pomocniczej po kosztach planowanych, gdy kj K=55zł/m²,

a kj E = 0,40 zł/KWh

Arkusz rozwiązania:

	Elektrownia	Kotłownia	Wydział podstawowy I	Wydział podstawowy II	Zarząd	RAZEM
Koszty
z elektrowni
z kotłowni
RAZEM

Korekta kosztów

	Wydział podstawowy I	Wydział podstawowy II	Zarząd	Suma korekt
Koszty
z elektrowni
z kotłowni

Koszty po korekcie

	Elektrownia	Kotłownia	Wydział podstawowy I	Wydział podstawowy II	Zarząd	RAZEM
Koszty
z elektrowni
z kotłowni
RAZEM

POLECENIE 3.

Rozlicz koszty wydziałów produkcji pomocniczej po kosztach planowanych przyjmując stawkę:

50 zł/m² dla kosztów kotłowni

0,40 zł/kWh dla kosztów elektrowni

Pozostałe świadczenia rozlicz po kosztach rzeczywistych.

	Elektrownia	Kotłownia	Wydział podstawowy I	Wydział podstawowy II	Zarząd	RAZEM
Koszty
z elektrowni
z kotłowni
RAZEM

POLECENIE 4.

Rozlicz koszty wydziałów produkcji pomocniczej po kosztach rzeczywistych metodą kroków zstępujących:

	Elektrownia	Kotłownia	Wydział podstawowy I	Wydział podstawowy II	Zarząd	RAZEM
Koszty
z elektrowni1
z kotłowni1
z elektr2
z kotł2
z elektr3
z kotł3
razem z elektrowni
razem z kotłowni

POLECENIE 5.

Rozlicz koszty wydziałów produkcji pomocniczej przyjmując rozliczenia jednokierunkowe (kotłownia nie ogrzewa elektrowni):

	Elektrownia	Kotłownia	Wydział podstawowy I	Wydział podstawowy II	Zarząd	Suma kosztów
Koszty
z elektrowni
z kotłowni

POLECENIE 6.

Rozlicz koszty wydziałów produkcji pomocniczej pomijając rozliczenia wzajemne:

	Elektrownia	Kotłownia	Wydział podstawowy I	Wydział podstawowy II	Zarząd	Suma kosztów
Koszty
z elektrowni
z kotłowni

Temat 4. KLucze Rozliczeniowe kosztów

Zadanie 14.

Przedsiębiorstwo wytwarza trzy asortymenty wyrobów w jednym dziale produkcji podstawowej.

Produkowane wyroby charakteryzują się następującymi cechami:

Wyrób	Robocizna bezpośr. (zł)	Materiały bezpośr. (zł)	Waga (kg)	Czas pracy maszyn (mg)	Czas pracy ludzi (rg)	Cena sprzedaży (zł)
A	50	60	1,8	1,5	2,0	200
B	25	50	1,2	1,8	2,2	150
C	15	35	2,0	1,2	1,8	120
Σ	90	145	5	4,5	6,0	-

Koszty wydziałowe wynosiły 180 zł.

POLECENIA

1. Ustal techniczny koszt wytworzenia wyrobów A, B, C, przyjmując za podstawę rozliczenia kosztów wydziałowych: wagę wyrobów, czas pracy maszyn, czas pracy ludzi, płace bezpośrednie.

2. Porównaj wyniki obliczeń uzyskane w poszczególnych wersjach.

3. Przy którym z kluczy rozliczeniowych poszczególne wyroby wykazują najwyższą nadwyżkę ceny sprzedaży ponad koszt wytworzenia.

Zadanie 15.

Przedsiębiorstwo „Nord” produkuje trzy asortymenty wyrobów A, B, C, w trzech wydziałach produkcji podstawowej I, II i III oraz w dwóch wydziałach produkcji pomocniczej: remontowym i narzędziowni. Firma zajmuje jeden budynek.

Koszty zakupu materiałów wyniosły 17 088 zł i są rozliczane do wartości zużytych materiałów w danym miesiącu.

Charakterystyka poszczególnych miejsc powstawania kosztów:

Lp.	Wyszczególnienie	Wydziały produkcji podstawowej			Wydziały produkcji pomocniczej		Zarząd	Razem
				I	II	III			remontowy	narzędziownia
1.	Kubatura pomieszczeń (m^3)	650	1500	800	150	200	300	3600
2.	Powierzchnia użytkowa (m^2)	220	500	270	50	70	90	1200
3.	Wartość brutto Ś T (mln zł)	150	90	130	40	50	20	480
4.	Moc zainstalowa-nych maszyn i urządzeń (kWh)	80	250	210	20	40	0	600

Ilość świadczeń wykonana przez wydziały pomocnicze

odbiorcy → dostawcy ↓	narzędziownia	I	II	III	zarząd	razem
remontowy(rg)	50	150	100	150	50	500
narzędziownia(szt.)	-	100	150	50	-	300

Koszty wydziału I rozlicza się na produkty według wartości zużytych materiałów bezpośrednich, koszty wydziału II według wartości wynagrodzeń bezpośrednich, koszty wydziału III rozlicza się według maszynogodzin, których wykonano na produktach: A - 2000, B - 1300, C - 1700

W okresie poniesiono następujące koszty proste:

1. Wspólne dla ogółu miejsc powstawania kosztów:

a) amortyzacja budynku i urządzeń towarzyszących 1 800

b) ogrzewanie 1 440

c) utrzymanie czystości 600

d) energia napędowa maszyn i urządzeń 4 500

e) ubezpieczenie maszyn, urządzeń i innych środków trwałych 480

Polecenia:

Rozlicz koszty pośrednie na produkty wg następującej kolejności:

1.

2.

3.

4.

2. Obciążające wprost poszczególne produkty i mpk, oraz koszty doliczone:

Lp.	Wyszczególnienie	Wyroby			Wydziały produkcji podstawowej			Wydziały produkcji pomocniczej		Zarząd	Razem
				A	B	C	I	II	III			remontowy	narzędzio- wnia
1.	Materiały	28 000	30 000	42 000	1 200	2 000	1 800	800	600	400	106 800
2.	Robocizna	4 600	3 800	3 600	2 000	2 400	3 000	1 400	800	3 200	24 800
3.	Obróbka obca	30	40	80	-	-	-	-	-	-	150
4.	Amortyzacja	-	-	-	268	1705	907	622	304	486	4292
Koszty pośrednie rozliczone
koszty zakupu
a	amortyzacja
b	ogrzewanie
c	czystość
d	energia
e	ubezpieczenia
z remontowego
z narzędziowni
z wydz. I
z wydz. II
z wydz. III
Razem
Suma kontrolna

Zadanie 16.

Zakład „Gama” sp. z o.o. (podatnik VAT) wytwarza w jednym wydziale podstawowym dwa wyroby A i B. Spółka prowadzi również warsztat remontowy, wykonujący usługi głównie na rzecz wydziału podstawowego i zarządu. Koszty wydziałowe są rozliczane na produkty w stosunku do wynagrodzeń bezpośrednich. Spółka rozpoczęła działalność z dniem 1.12.2000. Do 31.12.2000 poniosła koszty i uzyskała przychody, które zostały przedstawione w poniższych zapisach.

W ostatnich dniach grudnia dokonane zostały następujące operacje gospodarcze:

1. Zużycie materiałów na podstawie dowodów RW:

a) bezpośrednio do produkcji A 20 000 zł

b) bezpośrednio do produkcji B 18 000 zł

c) w wydziale produkcji podstawowej 4 050 zł

d) dla potrzeb warsztatu remontowego 5 000 zł

e) na rzecz zarządu 2 950 zł

razem 50 000 zł

2. Lista wynagrodzeń brutto pracowników zatrudnionych:

1. bezpośrednio przy produkcji wyrobu A 8 000 zł

2. bezpośrednio przy produkcji wyrobu B 6 000 zł

3. w wydziale produkcji podstawowej 6 000 zł

4. w warsztacie remontowym 2 000 zł

5. w zarządzie spółki 10 000 zł

razem 32 000 zł

3. Świadczenia na rzecz pracowników (składki ZUS i Fundusz Pracy) wynoszą ok. 20% wynagrodzeń brutto.

4. Faktury VAT za wykonane przez PKS przewozy, które obciążają:

1. wydział produkcji podstawowej 2 000 zł

2. zarząd spółki 2 000 zł

razem 4 000 zł

c) VAT 880 zł

kwota faktury 4 880 zł

5. Faktura VAT za remont wydziału podstawowego:

a) koszt remontu 60 000 zł

b) podatek VAT 13 200 zł

c) kwota faktury 73 200 zł

Koszt remontu wydziału produkcji podstawowej rozlicza się przez okres jednego roku.

6. Rozliczenie kosztów warsztatu remontowego, który wykonał dla:

1. wydziału produkcji podstawowej 600 rb

2. zarządu 200 rb

razem 800 rb

7. Rozliczenie kosztów wydziału podstawowego.

8. Przyjęcie do magazynu z produkcji:

1. 2 500 szt. wyrobów gotowych A, po koszcie .............. szt.

2. 1 000 szt. wyrobów gotowych B .............. szt.

9. Wydanie odbiorcom (dowód WZ) sprzedanych produktów:

1. 2 000 szt. wyrobów A

2. 5 00 szt. wyrobów B

10. Faktura dla odbiorców produktów:

a) 2 000 szt. wyrobów gotowych A po 35 zł/szt. 70 000 zł

b) 500 szt. wyrobów gotowych B po 60 zł/szt. 30 000 zł

razem 100 000 zł

c) VAT 22 000 zł

kwota faktury 122 000 zł

Polecenia:

1. Rozlicz koszty według podanych kluczy.

2. Ustal koszt jednostkowy wytworzenia produktów A i B.

3. Ustal wynik na sprzedaży produktów.

Temat 5 i 6. Kalkulacja kosztów w rachunku kosztów pełnych

Kalkulacja podziałowa prosta

Zadanie 17.

A. W okresie sprawozdawczym przedsiębiorstwo wyprodukowało 2000 szt. wyrobów gotowych i 400 szt. półfabrykatów przerobionych w 50 % z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu. Koszty bieżącego miesiąca w układzie pozycji kalkulacyjnych były następujące:

materiały bezpośrednie	96 000
płace bezpośrednie	33 000
koszty wydziałowe	16 500
razem	145 500

Materiały są wydawane do produkcji w całości z chwilą jej rozpoczęcia.

Na podstawie powyższych danych przeprowadź kalkulacje według pozycji kosztów.

B. W następnym miesiącu dokończono produkcję 400 szt. z poprzedniego okresu, wyprodukowano 1500 szt. wyrobów gotowych i 500 szt. półfabrykatów przerobionych z punktu widzenia kosztów przerobu w 40%.

Koszty bieżącego okresu:

materiały bezpośrednie	82 000
płace bezpośrednie	26 600
koszty wydziałowe	15 200
Razem	123 800

1. Na podstawie powyższych danych przeprowadź kalkulację według kosztów okresu bieżącego.

2. Wykonaj tę samą kalkulację stosując koszty przeciętne obydwu okresów.

Zadanie 18.

Przedsiębiorstwo Mars wytwarza masowo jednorodne wyroby, przy produkcji których materiały bezpośrednie są zużywane sukcesywnie w miarę postępu procesu technologicznego.

W okresie sprawozdawczym wytworzono 3000 szt. produktów gotowych oraz rozpoczęto produkcję następnych 4000 szt. które z punktu widzenia poniesionych kosztów zostały zaawansowane w 50%.

Koszty poniesione na wytworzenie produktów (gotowych i w toku) wynoszą 57 500 - w tym:

materiały bezpośrednie w cenach zakupu	35 000
płace bezpośrednie z narzutami	15 000
koszty wydziałowe	7 500

1. Ustal jednostkowy, rzeczywisty koszt wytworzenia produktu gotowego i produktu w toku oraz wartość wytworzonych w okresie sprawozdawczym produktów w kosztach ich wytworzenia, przyjmując założenie, że produkty w toku wycenia się na poziomie:

• zużycia materiałów bezpośrednich

• kosztów bezpośrednich

• kosztów wytworzenia.

Wykonaj polecenia z pkt. 1 przyjmując założenie że materiały są wydawane jednorazowo.

Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami

Zadanie 19.

Przedsiębiorstwo zajmuje się wykonywaniem odlewów gipsowych do rzeźb (popiersia) i płaskorzeźb (portrety). Wykonanie rzeźby pochłania dwa razy więcej gipsu niż wykonanie płaskorzeźby. Natomiast na odlew płaskorzeźby potrzeba dwa razy więcej czasu niż na odlew rzeźby. W bieżącym miesiącu wykonano 20 rzeźb i 10 płaskorzeźb.

Poniesiono następujące koszty: materiały 30 000

pozostałe koszty 20 000

Ustal jednostkowy rzeczywisty koszt wytworzenia rzeźby i płaskorzeźby.

Wyceń wytworzone odlewy w rzeczywistym koszcie ich wytworzenia.

Zadanie 20.

Przedsiębiorstwo produkuje z tego samego surowca trzy rodzaje wyrobów: A, B, C. W okresie sprawozdawczym wyprodukowano 600 szt. wyrobów A, 500 szt. wyrobów B i 400 szt. wyrobów C, ponosząc koszty w wysokości 236 290 zł, w tym koszty materiałów 110 000 zł.

Ustal koszty jednostkowe poszczególnych wyrobów przyjmując, że:

• koszty materiałowe poszczególnych wyrobów są proporcjonalne do ich ciężaru, który wynosi A=6 kg, B= 3 kg, C= 1 kg.

• koszty przerobu proporcjonalne do czasu pracy, który wynosi odpowiednio 0,25; 1; 0,20.

	Produkcja	współczynnik	jednostka współczynnikowa	koszt jednostki współczynnik.	koszt wyrobu gotowego
materiały:
A
B
C
koszty przerobu:
A
B
C
Razem

Zadanie 21.

Przedsiębiorstwo produkuje dwa rodzaje opakowań drewnianych różniących się pracochłonnością. Materiały podstawowe wydawane są do produkcji w całości w momencie rozpoczęcia produkcji. Normy zużycia materiałów ustalono odpowiednio na 2 kg i 3 kg, natomiast normy pracochłonności kształtują się na poziomie 3 godz. i 4 godz.

W omawianym okresie wyprodukowano następujące ilości wyrobów:

wyroby gotowe:	wyrób A	200 szt.
	wyrób B	300 szt.
Produkcja nie zakończona:	wyrób A	20 szt. o zaawansowaniu kosztowym 50%
	wyrób B	40 szt. o zaawansowaniu kosztowym 25%

W bieżącym okresie obrachunkowym w związku z produkcją poniesiono następujące koszty:

zużycie materiałów bezpośrednich	37 960
koszty przerobu	18 700

Ustal jednostkowe koszty produktów, przyjmując za podstawę ustalenia współczynników przeliczeniowych normy zużycia surowca i pracochłonności.

	Produkcja	współczynnik	jednostka współczynnikowa	koszt jednostki współczynnik.	kj wyrobu gotowego	kj produktu w toku
Materiały
A
B
Suma
Koszty przerobu
A
B
Razem

Kalkulacja doliczeniowa

Zadanie 22.

Koszty poniesione przez przedsiębiorstwo przedstawiono w tabeli. Wytworzono wówczas

50 szt. wyrobu “A” oraz 200 szt. wyrobu “B”. Koszty pośrednie są rozliczane za pomocą następujących kluczy podziałowych:

1. koszty wydziałowe - proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej

2. koszty ogólnozakładowe - według kosztów bezpośrednich.

Pozycje kalkulacyjne kosztów	Kwota	Koszty produktu “A”	Koszty produktu “B”
Materiały bezpośrednie Robocizna bezpośrednia Koszty wydziałowe Koszty ogólnozakładowe Razem	8 000 6 500 2 600 1 450 18 550	4 000 4 000	4 000 2 500

Na podstawie danych zawartych w tabeli ustal jednostkowy koszt wytworzenia obydwu wyrobów.

Zadanie 23.

Przedsiębiorstwo „Polsport” wytwarza cztery rodzaje wyrobów: A, B, C, D na trzech wydziałach produkcyjnych I, II i III. W okresie sprawozdawczym planuje się poniesienie następujących kosztów ( i na ich podstawie ustalenie cen):

	A	B	C	D	Razem
Materiały bezpośrednie	200	300	100	150	750
Robocizna bezpośrednia
Wydział I	200	160	57,5	200	617,5
Wydział II	250	200	120	100	670
Wydział III	175	40	110	100	425
Narzędzia i przyrządy specjalistyczne	20	40	31	50	141

Zużycie materiałów obciążone jest narzutem kosztów zakupu w wysokości 10%, Narzuty na wynagrodzenia (ZUS i FP) wynoszą 20%. Koszty pośrednie ujęte według miejsc ich powstawania
(według planu): wydział I - 375; wydział II - 1005; wydział III - 924; koszty ogólnego zarządu - 1065; koszty sprzedaży - 639.

Koszty wydziału I rozlicza się w proporcji do wartości materiałów bezpośrednich (bez kosztów zakupu), wydziału II w stosunku do robocizny bezpośredniej tego wydziału (bez narzutów), wydziału III w stosunku do roboczogodzin, które planuje się przepracować przy poszczególnych wyrobach: A - 150 rg., B - 200 rg., C - 120 rg., D - 300 rg.

Koszty ogólnego zarządu rozliczane są w stosunku do technicznego kosztu wytworzenia, koszty sprzedaży w proporcji do fabrycznego kosztu wytworzenia.

Planowane rozmiary produkcji to: 20szt. wyrobu A, 40 szt. wyrobu B, 15 szt. wyrobu C, 8 szt. wyrobu D.

Polecenia:

I. Ustal planowany koszt własny sprzedaży wyrobów A, B, C, D.

II. Ustal ceny sprzedaży wyrobów A, B, C, D, jeżeli zakładana stawka zysku wynosi 20% kosztu jednostkowego i wyroby obciążone są podatkiem VAT według stawki 22%.

Rozwiązanie:

Wyszczególnienie	A	B	C	D	Razem
materiały bezp.	200	300	100	150	750
Kz
WI (wynagrodz.)	200	160	57,5	200	617,5
WII	250	200	120	100	670
WIII	175	40	110	100	425
wynagrodzenia bezp.
ZUS+ FP
WI (koszty wydział.)
WII
WII
razem WI+WII+WIII
Narzędzia
TKW
k. ogólnego zarządu
FTKW
k. sprzedaży
Razem koszty
produkcja (szt.)
Kj
cena netto
cena brutto

Zadanie 24.

Spółka produkuje dwa rodzaje produktów śruby i nakrętki

Proces produkcyjny wymaga, aby każdy wyrób przeszedł przez trzy wydziały produkcji podstawowej:

1. odlewniczy (O)

2. obróbki wstępnej (OW)

3. obróbki końcowej (OK)

Procesy podstawowe są wspomagane przez trzy wydziały produkcji pomocniczej:

1. wydział remontowy (R)

2. kotłownia (K)

3. wydział transportu (T)

Wielkość produkcji w bieżącym miesiącu:

1. śruby - 32 500 szt.

2. nakrętki - 47 000 szt.

Ceny produktów:

1. śruby - 3,50 zł/szt.

2. nakrętki - 2.00 zł/szt.

W bieżącym miesiącu księgowość zarejestrowała następujące koszty:

pozycja kosztów	produkcja podstawowa		wydział odlewniczy	wydział obróbki wstępnej	wydział obróbki końcowej
		śruby				nakrętki
amortyzacja	-	-	150	1 200	220
zużycie materiałów	24 375	14 100	6 850	7 500	1 150
wynagrodzenia	8 125	9 400	3 100	5 040	2 330
usługi obce	-	-	1 800	3 635	250
RAZEM	32 500	23 500	11 900	17 375	3 950

cd

pozycja kosztów	wydział remontowy	kotłownia	wydział transportowy	zarząd
amortyzacja	1 300	4 000	1 000	9 500
zużycie materiałów	1 000	5 600	5 250	6 910
wynagrodzenia	2 225	3 900	4 500	30 000
usługi obce	1 000	1 500	1 650	-
RAZEM	5 525	15 000	12 400	46 410

Wynagrodzenia przeznaczone na produkcję asortymentu pochodzą z kart pracy pracowników bezpośrednio produkcyjnych wydziałów. Cała robocizna tych pracowników została przeznaczona na te dwa zlecenia produkcyjne.

Wydziały produkcji pomocniczej wykonały następującą ilość świadczeń:

odbiorca ⇒	wydział remontowy	kotłownia	wydział transportu	odlewnia	obróbka wstępna	obróbka końcowa	zarząd	OGÓŁEM
dostawca ⇓
remontowy (rg)				800	500	710	70	2 080
kotłownia (m^3)	1 500		3 000	2 000	2 500	2 000	1 000	12 000
transport (km)	1 500			2 000	2 500	2 000	75	8 075

Koszty pośrednie wydziałów rozliczane są według klucza - koszty bezpośrednie

Koszty zarządu rozliczane są na produkty według technicznego kosztu wytworzenia

Polecenia

1. Rozlicz świadczenia wydziałów produkcji pomocniczej.

2. Rozlicz koszty wydziałów produkcji podstawowej.

3. Ustal koszty jednostkowe wyrobów gotowych (bez kosztów zarządu).

4. Ustal wynik na sprzedaży.

5. Ustal pełny koszty jednostkowy wyrobów gotowych (z kosztami zarządu)

Mapa kosztów

ROZLICZENIE KOSZTÓW WYDZIAŁÓW PRODUKCJI POMOCNICZEJ

pozycje kosztów	wydział remontowy	kotłownia	wydział transportowy
koszty razem
z kotłowni		--------------------------
z transportowego		------------------------------	--------------------------
suma kosztów
rozliczenie kosztów Sn=	zł/rg	zł/m^3	zł/km
	R→O R→OW R→OK R →ZARZ	K→R K→T K→O K→OW K→OK K→ZARZ	T→R T→O T→OW T→OK T→ZARZ

ROZLICZENIE KOSZTÓW WYDZIAŁÓW PRODUKCYJNYCH I ZARZĄDU

pozycje kosztów	odlewnia	obróbka wstępna	obróbka końcowa	zarząd
koszty rodzajowe
z kotłowni
z transportowego
z remontowego
suma kosztów
rozliczenie kosztów Wn =				koszty zarządu w całości obciążają wynik finansowy
	O→Śr O→N	OW→Śr OW→N	OK→Śr OK→N
razem:

KALKULACJA KOSZTU JEDNOSTKOWEGO

pozycje kosztów	Śruby	Nakrętki
materiały
wynagrodzenia
I Koszty bezpośrednie
wydział O
wydział OW
wydział OK.
II Koszty pośrednie
Suma kosztów
ilość sztuk
koszt jednostkowy wytworzenia

Z narzutem kosztów zarządu

Suma kosztów wytworzenia
Rozliczone koszty zarządu
Suma kosztów
ilość sztuk
fabryczny techniczny koszt wytworzenia

Wynik na sprzedaży

Wyszczególnienie	Śruby	Nakrętki	RAZEM
Przychody
Koszty bezpośrednie
Koszty pośrednie
Wynik na sprzedaży
rentowność sprzedaży

Rachunek kosztów ABC

Odwołując się do zadania odnośnie śrub i nakrętek, oblicz koszt jednostkowy stosując rachunek kosztów działań ABC.

Założenia:

Koszty pośrednie rozliczane są na produkty według działań

Działania	jednostka miary	Koszty działań	Wielkość działań
						śruby	nakrętki
przyjmowanie dostaw materiałów	ilość dostaw	17 870	10	15
utrzymywanie ruchu maszyn	mg	28 000	1 mg./ szt.	0,5 mg/szt
kontrola jakości produktów	ilość kontroli	10 200	21	30
utrzymanie sprawności zakładu	rg	10 080	0,4 rg/szt	0,2 rg/szt
Razem		66 150

1. Ustal koszt jednostkowy bez kosztów zarządu

Koszty zarządu rozlicz na produkty według technicznego kosztu wytworzenia.

2. Ustal koszt jednostkowy pełny.

Rodzaj działania	Koszty działań	Ilość działań	kj działania
dostawy
utrzymanie ruchu
kontrola
utrzymanie sprawności
Razem

pozycje kosztów	Śruby	Nakrętki
Koszty bezpośrednie:
Koszty pośrednie:
- dostaw
- utrzymania ruchu
- kontroli jakości
utrzymania sprawności
Razem TKW
ilość sztuk
koszt jednostkowy
koszty zarządu rozliczone
Razem FTKW
ilość sztuk
fabryczny jednostkowy koszt wytworzenia

Kalkulacja fazowa

Zadanie 25.

Produkcja wyrobu „A” wymaga, aby proces produkcyjny obejmował trzy następujące po sobie fazy. Koszty wydziałowe są rozliczane na poszczególne fazy proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej. Wytworzone półfabrykaty przekazuje się bezpośrednio z jednej fazy produkcji do następnej. Przedsiębiorstwo w rozpatrywanym miesiącu wyprodukowano w fazie I - 800 szt. półfabrykatów „A”, a w fazie II - 600 szt., półfabrykatów „B”.

W maju poniesiono następujące koszty:

1. materiały bezpośrednie 500 000 zł

2. robocizna bezpośrednia 300 000 zł:

z tego:

faza I 150 000 zł,

faza II 100 000 zł,

faza III 50 000 zł.

3. koszty wydziałowe 300 000 zł.

Przedsiębiorstwo wytworzyło w okresie sprawozdawczym 500 szt. wyrobu gotowego.

Na podstawie posiadanych informacji oblicz koszt jednostkowy wyrobu gotowego przy wykorzystaniu metody kalkulacji podziałowej procesowej.

Zadanie 26.

Wydział walcowni huty ODRA produkuje jeden rodzaj wyrobów walcowanych. Proces produkcyjny odbywa się na trzech kolejno po sobie następujących fazach i wymaga zaangażowania czynników produkcji trzech wydziałów: odlewni, kuźni i wydziału mechanicznego. Półprodukty każdego z wydziałów mogą stanowić przedmiot obróbki w następnej fazie oraz mogą być przedmiotem obrotu. W bieżącym okresie w wydziale odlewni zużyto 50 ton wsadu materiałowego. Cena za 1 tonę wsadu materiałowego wynosi 800 zł. Ceny sprzedaży netto za poszczególne półprodukty kształtują się następująco: 3500 zł, 6800 zł i 15600 zł.

Rozmiary działalności poszczególnych wydziałów i koszty przerobu poniesione przez te wydziały prezentuje poniższa tabela:

Wydział	rozmiary produkcji (tony)		koszty przerobu
		przekazanej do następnej fazy		sprzedanej
Odlewnia	30	10	60 000
Kuźnia	15	10	50 000
Mechaniczny	-	12	75 000

1. Ustal koszt wytworzenia jednej tony wyrobów na poszczególnych wydziałach.

2. Ustal jednostkowy koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów przez poszczególne wydziały.

3. Ustal wynik na sprzedaży, jeżeli koszty ogólnego zarządu i koszty sprzedaży w badanym okresie wyniosły 45 000.

Rozwiązanie:

Wyszczególnienie	Wydziały
		Odlewnia	Kuźnia	Mechaniczny
wsad materiałowy
cena za t
wartość wsadu
koszty przerobu
koszt wytworzenia
Produkcja
koszt jednostkowy
ilość sprzedana
KWWS

Kalkulacja ABC

Zadanie 27.

Przedsiębiorstwo produkcyjne wytwarza trzy wyroby „X”, „Y”, „Z”. W ostatnim miesiącu sprzedano:

20000 szt. wyrobu „X”, 18000 szt. wyrobu „Y” i 10000 szt. wyrobu „Z”. Koszty bezpośrednie zawarte są w tabeli:

Pozycje kalkulacyjne (zł/szt)	„X”	„Y”	„Z”
Materiały bezpośrednie	20	15	10
Robocizna bezpośrednia	10	8	7

Koszty pośrednie wyniosły 200 000 zł i są rozliczane na podstawie:

1. roboczogodzin, które wyniosły 134 000, - na X przypadają 2 rh, na Y - 3 rh, „Z” pochłania 4 rh.

2. maszynogodzin, łączna liczba 154 000, a wytworzenie jednego wyrobu wymaga odpowiednio:

„X” - 4 mgodz, „Y” - 3 mgodz„ Z” - 2 mgodz

3. działań, na które poniesiono następujące koszty (w zł): X Y Z

techniczne utrzymanie produkcji	10 000		liczba serii produkcyjnych	4	6	15
utrzymanie ruchu maszyn	78 000		liczba maszynogodzin
dostawy materiałów	42 000		liczba dostaw materiałów	14	30	96
Opakowania	20 000		liczba partii do wysłania	8	4	28
obsługa techniczna	50 000		liczba zleceń produkcyjnych	12	10	28

Ustal koszt jednostkowy wytworzenia produktów stosując tradycyjny rachunek kosztów i rachunek ABC.

temat 7. Wielostopniowy i wieloblokowy rachunek kosztów zmiennych

Zadanie 28.

Na podstawie poniższego sprawozdania ze sprzedaży ekonomiści badają rentowność wyrobów.

	P	R	S	T	Razem
Przychód ze sprzedaży	100 000	180 000	126 000	220 000	626 000
koszt wytworzenia sprzedanych WG	47 500	70 560	139 680	185 000	442 740
zysk / strata	52 500	109 440	- 13 680	35 000	183 260
koszty sprzedaży	19 900	29 760	28260	42 200	120 120
wynik operacyjny	32 600	79 680	- 41 940	- 7 200	63 140
ilość sprzedana (szt.)	1 000	1 200	1 800	2 000
jedn. cena zbytu	100	150	70	110
jedn. koszty zmienne wytwarzania	25	30	65	60
jedn. koszty zmienne sprzedaży	11,7	12,5	10	12

Przed analizą wariantów przekształć podane sprawozdanie na model kosztów zmiennych.

1. O ile zmieni się wynik, jeśli spółka zrezygnuje z produkcji S.

2. O ile zmieni się wynik, jeśli spółka zrezygnuje z produkcji S, w rezultacie czego wzrośnie sprzedaż produktu R o 200 szt.

3. Wydział, w którym wytwarza się produkt S może być wykorzystany do produkcji nowego wyrobu W. Całkowite koszty zmienne na jednostkę W wyniosą 80,5 zł/szt., a sprzedawać będzie można 1600 szt. po 95 zł. Jaki będzie wpływ tej alternatywy na wynik?

4. O ile zmieni się wynik, jeśli cena sprzedaży wyrobu S wzrośnie do 80 zł/szt., z jednoczesnym spadkiem ilości sprzedawanych do 1500.

Każda z podanych propozycji powinna być rozpatrywana niezależnie od pozostałych.

Zadanie 29.

Spółka z o.o. ma trzy wydziały produkcyjne WI, WII, WIII w ramach których realizowana jest odrębna działalność produkcyjna. Na wydziale I produkowane są wyroby A1 i A2, na wydziale II wyroby B1, B2 i B3, na wydziale III wyroby C.

Ceny sprzedaży, koszty zmienne jednostkowe poszczególnych produktów i planowane wielkości sprzedaży przedstawia tabela 1:

Tabela 1.

Produkt	Koszt jednostkowy (zł/szt.)	Cena (zł/szt.)	Planowane wielkości sprzedaży (szt.)
A1	20	30	20 000
A2	22	35	12 000
B1	8	15	30 000
B2	7	12	3 200
B3	10	14	4 000
C	3	4	50 000

Koszty stałe wydziałowe występujące w przedsiębiorstwie zawarte są w tabeli 2.

Tabela 2.

Pozycja kosztu	Wydział I	Wydział II	Wydział III
Materiały pomocnicze	2 000	2 000	2 500
Energia	6 000	8 000	5 000
Usługi obce	4 000	4 000	4 000
Podatek od nieruchomości	1 000	2 000	3 000
Wynagrodzenia	40 000	90 000	20 000
Narzuty na wynagrodzenia	8 000	6 000	4 000
Amortyzacja	20 000	3 000	4 500
Pozostałe koszty	9 000	5 000	7 000
Razem	90 000	120 000	50 000

Koszty ogólnego zarządu traktowane są w całości jako koszty stałe i wynoszą 100 000 zł

Ustal wynik na sprzedaży stosując wielostopniowy rachunek wyników.

Ustal ranking produktów ze względu na kwotę pokrycia.

Zadanie 30.

Wieloblokowy rachunek wyników przedsiębiorstwa X przedstawia poniższa tabela:

Pozycja	Wyrób A		Wyrób B		Przedsiębiorstwo
	tys. zł	%	tys. zł	%	tys. zł	%
Przychody ze sprzedaży	450	100	400	100	850	100
Koszty zmienne	360	80	100	25	460	54
Pokrycie finansowe I	90	20	300	75	390	46
Koszty stałe wyrobów	20	4	230	58	250	29
Pokrycie finansowe II	70	16	70	17	140	16
Koszty stałe przedsięb.					18	2
Wynik operacyjny					122	14

Zarząd przedsiębiorstwa zastanawia się nad intensywną kampanią reklamową jednego z wyrobów. Budżet na reklamę określono na poziomie 20 tys. zł.

Polecenie: Na kampanii reklamowej którego wyrobu powinien się skupić zarząd, jeśli wiadomo, że dzięki reklamie sprzedaż wzrośnie o 10%.

Zadanie 31.

Przykład z Excela




Tabela 3. Rozwiązanie do zadania 29.

Wyszczególnienie

MODEL RACHUNKU POKRYĆ FINANSOWYCH
		asortyment I															asortyment II
		A									B						C									D
Przychody ze sprzedaży		70									50						80									60
Koszty zmienne		30									20						30									40
Pokrycie finansowe I					40								30							50										20
Koszty stałe produktów					10								10							20										10
Pokrycie finansowe II						30								20								30									10
Suma pokryć finansowych II									50																	40
Koszty stałe asortymentów									30																	10
Pokrycie finansowe III												20															30
Suma pokryć finansowych III																		50
Koszty stałe działu																		20
Pokrycie finansowe IV																				30
Koszty stałe firmy																				20
Wynik operacyjny																						10




Zadania z rachunku kosztów

14

Zadania z rachunku kosztów

26










---