 | Pobierz cały dokument 4.sole.diazoniowe.pwr.w3.semestr.3.chemia.doc Rozmiar 880 KB |
CHEMIA TECHNICZNA ORGANICZNA
LABORATORIUM
4. Sprzęganie soli diazoniowych
- synteza oranżu metylowegoBarwniki azowe
W 1958 roku P. Griss odkrył reakcję dwuazowania i dokonał syntezy pierwszego barwnika azowego - żółcieni anilinowej. Barwniki azowe są barwnikami syntetycznymi
i zawierają jedną lub kilka grup azowych pełniących rolę chromoforów. Jest to najliczniejsza
i najbardziej rozpowszechniona grupa barwników o pełnej palecie barw. Są one otrzymywane w reakcjach dwuazowania i sprzęgania. W tych reakcjach otrzymuje się niemal połowę wszystkich produkowanych barwników. Stosowane są one przede wszystkim w farbiarstwie włókienniczym, jako pigmenty do produkcji farb i lakierów oraz jako wskaźniki w analizie chemicznej. Wykorzystuje się tu rozkład soli diazoniowych pod wpływem światła, gdyż
w miejscu gdzie padło światło, sól rozkłada się i po naświetleniu w reakcji sprzęgania barwnik tworzy się tylko w miejscach, które nie uległy naświetleniu.
Aminy i kwas azotowy (III)
W wyniku reakcji amin pierwszorzędowych z kwasem azotowym (III) wydziela się azot i powstaje alkohol. Aminy drugorzędowe tworzą nierozpuszczalne nitrozoaminy, natomiast aminy trzeciorzędowe tworzą sole - azotyny trialkiloamoniowe, bez widocznej zmiany reagującego materiału:
RNH2 + NaNO2 + HCl → ROH + N2 + NaCl + H2O
R2NH + NaNO2 + HCl → R2N-NO + NaCl + H2O
R3N + NaNO2 + HCl R3[NH]+. NO2- + NaCl
Sole diazoniowe - [Ar-N≡N]+X- (X- - anion kwasu nieorganicznego lub OH-)
Otrzymuje się je przez działanie kwasu azotowego (III) na sole pierwszorzędowych amin aromatycznych (reakcja dwuazowania). Sole diazoniowe są mocnymi zasadami.
W środowisku obojętnym lub zasadowym przechodzą w związki diazowe ArN=NOH
o charakterze słabych zasad. Sole diazoniowe ulegają hydrolizie (powstają fenole), reakcji Sandmeyera, redukcji (powstają aromatyczne pochodne hydrazyny)oraz reakcji sprzęgania
z fenolami, naftolami, aminami, prowadzącej do powstania barwników azowych.
Związki diazoaminowe Ar-N=N-NHR, pod wpływem kwasów rozkładają się na sole diazoniowe i aminy. Sole diazoniowe i aminy w mieszaninie z naftolami (stabilizatory) stosowane są do druku tkanin.
Diazowanie
Sole diazoniowe powstają w reakcji aromatycznych amin pierwszorzędowych
z kwasem azotowym (III):
Ar-NH2 + HONO → Ar-N+≡N-
Reakcji tej ulegają również pierwszorzędowe aminy alifatyczne, jednak ich sole diazoniowe są nietrwałe. Aromatyczne jony diazoniowe są trwalsze dzięki rezonansowi między grupą
(-N2+) a pierścieniem:
 | Pobierz cały dokument 4.sole.diazoniowe.pwr.w3.semestr.3.chemia.doc rozmiar 880 KB |