Pedagogika ćwiczenia- zagadnienia

1. Metateoria(będzie mało)

Metateoria- oznacza to wszystko, co jest „poza” czymś lub kimś

Metateoria wychowania

• Podnoszenie pedagogiki na wyższy poziom i uczynienia z niej równorzędnej nauki z innymi, humanistycznymi naukami.

• Mogłaby służyć praktyce i mieć większy wgląd w wychowanie, kształcenie i samokształcenie

• Metateoria wychowania jak stosowana logika a nie teoria uwikłana w ideologie

• „oczyszczając” ją czy „odizolowując” można uwolnić ją od tego co ja krępuje, ogranicza i nadawać jej jednoznacznie naturalistyczną koncepcje nauki.

Zadania metateorii

• Zbadanie istniejących teorii wychowania

• Stwierdzenie jakie legły u ich podstaw przesłanki i intencje

Dwa poziomy badań metateorii

• I - obejmuje meta analizę teorii(ogólne) czyli analizę meta pedagogiki

• II - szczegółowa metateoria czyli w obrębie jednego prądu, nurtu nauki o wychowaniu.

Czyli jest to badanie od ogółu do szczegółu. Do badania nie ma jednej miary, trzeba obrać pewne kryteria prawdy, według których porównuje się ze sobą owe teorie.

2. Pojęcie wychowania i jego cechy.

Pojęcie wychowania- proces polegający na przygotowaniu dziecka do dorosłego życia; dot. przekazywania wzorów kulturowych i intelektualnych rozwoju osobowości, umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowy, wpajanie norm i zasad

*Gurycka- dynamiczny złożony układ oddziaływań społecznych, wywołując zmiany w osobowości człowieka tym działaniom poddawanego

*Durkhein- oddziaływania pokoleń dorosłych na te które nie dojrzały jeszcze do życia społecznego

*Szczepański- intencjonalne kształtowanie osobowości dokonywane w ramach stosunku wychowawczego między N a U wg przyjętego w grupie ideału wychowania

Cechy wychowania:

• *intencjonalność-wiemy co chcemy osiągnąć, świadomość celów wychowania

• *interakcyjność- proces wychowawczy ma miejsce w sytuacji interakcji tj. współdziałanie W i w, W⇔w

• *długotrwałość- wychowanie trwa przez całe życie

• *relatywność- trudność w przewidywaniu skutków wychowania (nie wiadomo co ogląda czyta, rodzina)

• *systematyczność- wychowanie ciągłe rozłożone w czasie

• *złożoność- wielorakie uwarunkowania zewnętrzne (typ rodziny, miejscowość, status) i wewnętrzne (temperament, potrzeby, aspiracje); wychowanek nabywa zasady i wprowadza je z życie

Rodzaje wychowania:

• dyrektywne- bezpośrednie dokonywanie zmian w rozwoju wychowanków, zakłada wywołanie wpływu na owe zmiany głownie przez osoby dorosłe, wychowanie odbywa się bez czynnego udziału wychowanków, odpowiedzialność za rozwój ponoszą rodzice

• niedyrektywne- wspomaganie rozwoju wychowanków, dyskretne dopingowanie ich do osobistego angażowania się w proces samowychowania

3. Pseudowychowanie :

• wszystko to co przyjmuje wymiar przeciwieństwa wynaturzenia czy pozorności wychowania; wychowanie toksyczne

Rodzaje pseudowychowania:

• nieadekwatne-nie uwzględnienie polityki <wbrew wychowankom>; niedostosowanie W do w

• fikcyjne-brak autentyczności, „W” nie sprzyja wychowaniu; brak współdziałania

• wyobcowane-wykorzystanie „w” do własnych celów; np. teatrzyki

• ujarzmiające- wykorzystanie władzy przez „W

4. Zasady i cele Wychowania

Cele wychowania- postulowany stan osiągany w wyniku oddziaływania wychowawczego tzw. standardy

• Wg. Sośnickiego:

-ostateczne- finalne do których dążymy

-etapowe- pośrednie na drodze do realizacji celu ostatecznego

• wg Guryckiej:

-kreatywne-wywołać ukształtować-zainteresować

-optymalizujące-zwiększyć wzmóc-wrażliwość

-minimalizujące-osłabić ograniczyć-agresja

-korekcyjne- przekształcić zmienić-postawa

• wg Guryckiej:

-oficjalne

-osobiste

Zasady wychowania- normy reguły wychowania, jakie stosuje i przestrzega wychowawca w kontakcie z wychowankiem, normy określają jak powinien postępować wychowawca w określonej sytuacji

5. Podstawowe pojęcia w pedagogice

• Edukacja- ogół oddziaływań służących formowaniu się (zmienianiu, rozwijaniu) zdolności życiowych człowieka

• Wychowanie- to świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do osiągnięcia względnie stałych skutków(zmian rozwojowych) w osobowości wychowanka.

• Kształcenie- to system działań zmierzających do tego ,a by uczącej się jednostce umożliwić poznanie świata, przygotowanie się do zmieniania świata i ukształtowanie własnej osobowości.

• Nauczanie- jest procesem kierowania uczeniem się uczniów toku planowej pracy nauczyciela z uczniami.

• Uczenie się- proces nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu (wiadomości, umiejętności, nawyki, postawy)poprzez doświadczenia i ćwiczenia.

• System Oświatowo-wychowawczy- ogół odpowiednio powiązanych ze sobą placówek i instytucji kształcenia i wychowania.

6. Pedagogika jako refleksja filozoficzna oraz krótki rys historyczny rozwoju pedagogiki w starożytnej Grecji.

• Działy filozofii

- ontologie- nauka zmierzająca do poznania istoty rzeczywistości- teoria bytu

- epistemologia- nauka ludzkiego poznania, teoria poznania

-aksjologia- nauka o wartościach dzieli się na : -etykę -> wartości moralne, zasady

-estetykę-> wartości związane z pięknem

• Kim jest człowiek

Grecja:

-człowiek jest istotą rozumną i duchową

-człowiek jako wzorowy obywatel

Rzym:

-człowiek jako wyraz prawego charakteru i wzór moralny „Vir Probus”

Jerozolima:

-człowiek jako stworzenia Boże

-człowiek jako ostatnie ogniwo długiego procesu rozwoju życia na ziemi

• Trzy źródła kultury : - początkiem odniesienia dla pedagogiki jest kultura.

-Starożytna Grecja

-Starożytny Rzym

-Kultura judeochrześcijańska

• Wychowanie w Grecji

Sparta i Ateny: to wzory dwóch odmiennych typów wychowania.

Pedagog- doświadczony i wykształcony niewolnik

• Wychowanie w Rzymie

-ideałem był wzorowy obywatel, posiadający cnoty stałości, pobożności, opanowania, godności, roztropności i sprawiedliwości

-Zapotrzebowanie na tęgich bojowników i sprawnych administratorów

-wychowanie było zadaniem rodziny

-sprawy publiczne rozwiązywano na zgromadzeniach ludowych i rozprawach sadowych

-czasem podejmowano Greckie formy wychowania a odrzucano tradycyjny zwyczaj wychowania co zdaniem konserwatystów prowadziło do zepsucia

-zabiegano o wychowanie moralno- obyczajowe, ganiając kult ciała i nagości

-wychowanie pozostawało w gestii rodziców ale wykształcenie pozostawione było greckiej kulturze umysłowej

-wykształcenie retoryczne(retoryka-sztuka przemawiania) była bardzo ważna

VIR PROBUS- człowiek mąż nieskazitelny, mowa jako wyraz pewnego charakteru, wzór moralny

• Wychowanie - tradycja judeochrześcijańska

7. Fazy rozwoju pedagogiki

• I faza (lata 50 i 60) - rozwój liniowy dominującej ortodoksji (eliminowanie poglądów niezgodnych z wyrażanymi przez rządzących), rozpowszechnienie się pozytywistycznego modelu badań; celem badań - stworzenie usystematyzowanej wiedzy pedagogicznej opartej na wyjaśnianiu przyczynowo-skutkowym; w metodologii badań pedagogicznych - statystyczne metody testowania hipotez, wieloczynnikowa analiza zmiennych;

(pozytywistyczny model badań: zał. - człowiek istotą zdeterminowaną zarówno biologicznie, jak i społecznie; zadaniem badacza odkrywanie reguł rządzących zachowaniem człowieka; ustalone prawidłowości - wymiar uniwersalny o ile warunki funkcjonowania człowieka się nie zmienią; istnieje możliwość praktycznego wykorzystania wyników badań; badani nie uczestniczą w przygotowaniu koncepcji badawczej, narzędzi badawczych - są przedmiotem badania; nie mają wpływu na przebieg badań, zwykle nie informowani o wynikach - ograniczenie wpływu czyn. niekontrol.)

• II faza (lata 70 i 80) - rozgałęzianie się teorii; w miejsce ortodoksji - heterodoksja, dopuszczająca możliwości uprawiania różnych dyskursów pedagogicznych: obok tekstów
  o orientacji pozytywistycznej pojawiają się teksty o charakterze interpretacyjnym; badania etnometodologiczne (ukazujące angażowanie się jednostek w kształtowanie rzeczywistości) - lepiej niż badania korelacyjne mają one pokazywać proces nieprzerwanego tworzenia społecznej rzeczywistości przez interakcje między ludźmi;

• III faza (od lat 90) -polska strategia rozmycia kryzysu w miejsce jego werbalizacji jako warunku wyjścia z kryzysu, dominacja róznych gier mimetycznych(maski- uczulenia- ucieczki- nawrócenia), które łączy chęć ukrycia, pomniejsz cznia przeszłości. Pedagogika traci monopol na „urządzenia „ człowieka i świata poprzez edukację i wychowanie. Pojawienie się w pedagogice teorii radykalnego humanizmu(teorie krytyczne)i interpretywizmu.

8. Ideologie wychowania

• Liberalna ideologia wych.-to ideologia opierająca się na filozofii wolności jednostki i demokracji życia społ. wolność rozumiana jest tutaj jako indywidualna możliwość działania według własnych decyzji i planów. Każda jednostka jest wolna i ma prawo do samorealizacji w obszarze własnej wolności. Życie społ. przedstawione jest tutaj jako zbiór jednostek które nie są formalnie w relacjach społ. ich proces samorealizacji uwarunkowany jest głównie osobistymi właściwościami i aktywnością. Zadaniem państwa jest utrzymanie porządku społ. za pomocą odpowiednio zorganizowanego ładu prawnego. Taki porządek ma służyć równowadze między rozwojem osobowości i interesem jednostki a takim modelem koegzystencji, który utrzymywałby porządek społ. procesy edukacyjne mają za zad. przygotować jednostkę do korzystania z wolności, edukacji. Życie społ. organizowane w zgodzie z zadaniami demokracji, ma ona szanować i gwarantować poszanowanie praw wszystkich jedn. Procesy edukacyjne mają być emancypacyjne, elastyczne otwarte. Proces kształcenia opiera się na twórczości, aktywności osobistym doświadczeniu jedn. Stosunki między uczestnikami procesów eduka. Mają charakter partnerski. Zarządzanie systemem edukacyjnym opiera się na decentracji aktywności wszystkich partnerów eduk.

• Konserwatywna ideologia wychow.-to ideologia zachowcza Bazująca na trwałości, ciągłości niezmienności stosunków społ. Opiera się ona na tzw. sceptyxmie politycznym. Życie społ. Budowane jest tutaj w oparciu o poszanowanie wartości historycznie ustanowionych, narodowych i religijnych. Jednostka jest tutaj określona jako element wielkiego organizmu państwowego jest to tzw, organicyzm. Zastany porządek społ. służy zasadzie elitaryzmu. Edukacja w perspektywie konserw. Służyć ma podtrzymaniu stosunków społ. szkoła tak jak rodzina i kościół jest podstawową instytucją społ. ma ona za zadanie utrwalać i podtrzymywać dorobek poprzednich pokoleń. Jej zadaniem jest tzw. Transmisja kulturowa. N-el ma w tej perspektywie strzec tego porządku jest on osobą która jest obdarzona szczególnymi walorami jako wzór osobowy szanuje on dziedzictwo kulturowe i posiada szczególną postawę moralną. Relacje między uczestnikami procesów edukacyjnych są zachowawcze.

9. Racjonalność

• Racjonalność adaptacyjna

Pedagogika behawiortsyczna, konserwatywna

-rozwój wychowanka jako adaptacja do zastanych warunków zycia

-tożsamość konwencjonalna, tożsamość roli

Zadanie wychowania:

-kształtowanie wychowanków wg pożądanych i nienaruszalnych społecznie wzorców osobowych to kierowanie jego rozwojem wyrabianie określonych cech.

Istota zmian edukacyjnych:

-doskonalić, ulepszać świat wg ustalonej jego definicji

• Racjonalność emancypacyjna

Pedagogika humanistyczna, liberalna

Cel wychowania:

- rozwój wychowanka rozumiany jako samorealizacja, samowychowanie

-tożsamość postkonwencjonalna, tożsamość osoby

Zadanie wychowania:

-promowanie szeroko pojętej zmiany człowieka i świata to bezinteresowne wypieranie swobodnego rozwoju wychowanka

Istota zmian edukacyjnych:

-rewizja obowiązujących definicji świata, wykraczanie poza dotychczasowe wyobrażenia o tym co możliwe i pożądane.

---