27.02.2015

prowadzący: dr Leszek Reszka

e-mail: [e-mail]

strona WWW: http://logistyka.univ.gda.pl/reszka

Warunki zaliczenia przedmiotu:

• egzamin - test jednokrotnego wyboru, 10 pytań, 3 warianty odpowiedzi (dobra odpowiedź 1pkt, zła odpowiedź -1pkt, brak odpowiedzi 0pkt)

• punktacja 1.0-0.5

• skala ocen (z uwzględnieniem pkt za aktywność)

• dst od 5,5

• dst+ od 6,5

• db od 7,7

• db+ od 8,5

• bdb od 9,5

• aktywność - max 10pkt bonusowych

• projekty

KONSPEKT:

• Istota logistyki

• Etymologia logistyki

• Rozwój logistyki

• Definicje logistyki

• Procesy i systemy logistyczne

• Cele logistyki

• Zasoby jako przedmiot procesów logistycznych

• Fazowy podział logistyki

• Logistyka łańcuchów i sieci dostaw

• Logistyka w strategiach konkurencyjnych

• Podstawowe sfery działań logistycznych

LITERATURA:

• Abt S. "Zarządzanie logistyczne w przedsiębiorstwie", PWE, Warszawa 1998

• Chaberek M. "Makro- i mikroekonomiczne aspekty wsparcia logistycznego", Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002

• Chaberek M., Jezierski, Mańkowski (red.) "Modelowanie procesów i systemów logistycznych" cz. I-XIII, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2001-2014

• Ciesielski M.(red.) "Instrumenty zarządzania logistycznego", PWE, Warszawa 2006

• Ciesielski M.(red.) "Instrumenty zarządzania łańcuchami dostaw", PWE, Warszawa 2009

• Ciesielski M.(red.) "Logistyka w biznesie", PWE, Warszawa 2006

• Kempny D. "Logistyczna obsługa klienta", PWE, Warszawa 2001

• Kisperska-Moroń D.,Krzyżaniak S. (red.) "Logistyka", Biblioteka Logistyka, Poznań 2009

• Reszka L. "Prognozowanie w logistyce małego przedsiębiorstwa", Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010

Czym jest logistyka?

Greckie źródła etymologiczne logistyki

Historia logistyki

IV w.p.n.e. Aleksander Wielki:

reforma armii macedońskiej

• eliminacja wozów transportowych towarzyszących taborom armii

• ograniczenie liczby służących towarzyszących żołnierzom (1 służący na 1 kawalerzystę, 1 służący na 10 żołnierzy piechoty)

• ograniczenie do niezbędnego minimum ilości sprzętu zabieranego przez żołnierzy

• większa mobilność armii

I w.p.n.e.-I w.n.e. Oktawian August:

reforma armii rzymskiej:

• każdy legionista podczas marszu musiał nieść (oprócz uzbrojenia) zapas żywności na 15-20 dni, piłę, kosz, szpadel, siekierę, kociołek oraz 2 lub 3 drągi do budowy palisady

• zmniejszenie opóźnienia w marszu spowodowane przez wozy transportowe

• zapewnienie lepszego wykorzystania potencjału legionistów

IX-X w.n.e. Leontos VI (cesarz bizantyjski):

w książce pt."Sumaryczne wyłożenie sztuki wojennej"

• wyróżnił logistykę, jako trzecią naukę wojenną (obok strategii i taktyki)

• zadaniem logistyki jest "żeby żołd był wypłacany, wojsko odpowiednio uzbrojone i uszeregowane, wyposażone w działa i sprzęt wojenny, żeby potrzeby wojska były dostateczne i w odpowiednim czasie zaspokojone, a każda wyprawa wojenna odpowiednio przygotowana, tzn. przestrzeń i czas odpowiednio obliczone, obszar oszacowany z uwzględnieniem ruchu wojsk, a także siły oporu przeciwnika i zgodnie z tymi funkcjami należy regulować i porządkować ruchy i podział własnych sił zbrojnych"

późne średniowiecze

• dominująca rola ciężkiej jazdy

• dla zwiększenia mobilności każdemu żołnierzowi, uzbrojonemu w ciężką, żelazną kolczugę, hełm, tarczę, włócznię i miecz, mającemu do dyspozycji ciężkiego konia bojowego, towarzyszyła niewielka drużyna składająca się z jeźdźców i pieszych

• podstawowym środkiem transportu wykorzystywanym dla celów wojskowych był wóz, który ciągnęły konie

• gdzie było to możliwe, wykorzystywanie śródlądowego transportu wodnego

1683 r. Jan III Sobieski (odsiecz Wiednia):

• tabor stanowiący zaopatrzenie wojsk był złożony z ponad 6 tys. wozów, a liczba służby pomocniczej dorównywała liczbie żołnierzy

• wojsko maszerowało w dwóch kolumnach. Pierwsza stanowiła część jazdy. Nieco później zaś wyruszyła druga kolumna złożona z pozostałej jazdy (głównie husarii), piechoty, artylerii oraz taborów

• zapewniło to lepszą organizację marszu i zwiększyło mobilność

XVII w.

• źródło zaopatrzenia wojsk stanowiły głównie stałe magazyny

• duże znaczenie w wojnach miało zdobywanie twierdz, w których utrzymywano zapasy żywności i broni

• w momencie oddalenia od magazynu (o 5 przemarszów dziennych) wojsko zaopatrywano kosztem mieszkańców ziem, przez które prowadził szlak przemarszu wojska

1812 r. Napoleon Bonaparte:

• jedną z przyczyn niepowodzeń w wyprawie na Rosję było niewystarczające zaopatrzenie w paszę dla koni, przez co szybciej się one męczyły i częściej padały

1837 r. Antoine-Henri Jomini (szwajcarski baron i generał)

• pierwsza w czasach nowożytnych książka na temat logistyki pt. "Zarys sztuki wojennej"

• "logistyka jest sztuką rozrządzania dobrze pochodami wojsk, sztuką skombinowania dobrze wysiłku wojsk w kolumnach, czasu ich wyjścia w podróż i środków ich komunikacji potrzebnych dla zapewnienia ich przybycia na punkt oznaczony; jest ona zasadą wiadomości i obowiązków oficerów szczebla głównego"

1844 r. Jules Dupuit (francuski ekonomista)

• uważany za prekursora cywilnych zastosowań logistyki

• opracowanie teorii kosztów transportu, wyznaczając zależności, dzięki czemu można było optymalizować koszty całkowite

• stworzenie podwalin kompleksowego traktowania działań logistycznych łącząc transport i magazynowanie w magazynach wybudowanych przy kanałach regulujących zdolność przepustową dróg wodnych

1885 r. USA

• wprowadzenie przedmiotu logistyka do programu kształcenia (w Szkole Marynarki Wojennej)

1914-1918 r. I wojna światowa

G. C. Thorpe

• uznanie logistyki za co najmniej równorzędną strategii i taktyce wojennej

• podział logistyki na:

• czystą (ang. pare logistics) - teoretyczne ujmowanie zakresu i funkcji logistyki w nauce wojennej

• stosowaną (ang. applied logistics) - konkretne zagadnienia przygotowań do wojny w zakresie zaspokojenia potrzeb materialnych wojsk

1939-1945 r. II wojna światowa

• utworzenie w Departamencie Obrony USA zespołu, którego zadaniem było tworzenie matematycznych modeli decyzyjnych i ich wykorzystywanie do rozwiązywania problemów logistycznych armii (np. lokalizacja, zaopatrzenie magazynów wojskowych, optymalizacja tras transportowych)

• powstanie badań operacyjnych (pierwsze zastosowanie zagadnienia transportowego Hitchcocka, stworzenie podwalin pod teorię gier)

Logistyka po II wojnie światowej

1959 r. H. Eccles

• dokonanie podziału zastosowań logistyki na:

• zastosowania wojskowe (ang. military logistics)

• zastosowania cywilne (ang. cyvilian logistics)

podkreślając, że w obydwu zastosowaniach logistyka pełni rolę wspierającą w stosunku do podstawowych procesów militarnych czy też gospodarczych

do połowy lat 50tych

• rozwinięcie teorii kosztów całkowitych

• rozwój podejścia systemowego

podporządkowanie odrębnych działań logistycznych (takich jak prognozowanie popytu planowania potrzeb materiałowych, wybór dostawcy, organizacja dostaw, transportu, składowanie, gospodarka opakowaniami, obsługa zamówień, odbiorców, obsługa klienta) wspólnemu celowi, np. redukcji kosztów całkowitych lub zwiększeniu sprawności zarządzania

• wzrost zainteresowania dystrybucją fizyczną oraz obsługą klienta

do połowy lat 70tych

• dalsze badania nad możliwościami redukcji kosztów, wynikającymi ze stosowania koncepcji logistycznych, koncentrując się jednak nadal na zagadnieniach sfery zaopatrzenia i dystrybucji

lata '70 i '80

• gwałtowny wzrost cen ropy naftowej

• zmiana priorytetów

• koncentracja na sposobach redukcji zużycia energii i materiałów

• zwracanie uwagi na ekologiczne aspekty działań logistycznych

• wzrost znaczenia informatycznych systemów planowania potrzeb materiałowych i dystrybucyjnych

• powstanie systemu just-in-time oraz pierwszych wydziałowych pionów logistycznych w strukturach przedsiębiorstw

lata '90

• tworzenie koncepcji zarządzania łańcuchami dostaw

• postrzeganie logistyki jako ważnego czynnika konkurencyjności

• rozwój zastosowań technologii informatycznych i komunikacyjnych w logistyce

• dynamiczny rozwój rynku usług logistycznych

od II połowy lat 90tych

• rozwój zarządzania globalnymi łańcuchami dostaw

• postrzeganie klienta jako decydującego ogniwa w łańcuchu dostaw

• doskonalenie koncepcji związanych z obsługą klienta

• wzrost nacisku na kwestie ekologiczne w logistyce

• rozwój tzw. logistyki zwrotnej

06.03.2015

Definicje logistyki

S.Abt, H.Woźniak

• planowanie i kształtowanie wszystkich procesów w obrębie systemu i między systemami społecznymi, które służą pokonaniu przestrzeni i czasu, a także ich sterowanie, regulację i kontrolę

K.Rutkowski

• zarządzanie działaniami przemieszczania i składowania, które mają ułatwić przepływ produktów z miejsca pochodzenia do miejsc finalnej konsumpcji, jak również związaną z nimi informacją w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi po rozsądnych kosztach

S.Krawczyk

• planowanie, koordynacja i sterowanie zarówno w aspekcie czasu jak i przestrzeni, przebiegiem procesów realnych, których organizacja jest uczestnikiem, w celu efektywnego osiągania celów tej organizacji

P.Blaik

• zintegrowany system zarządzania strukturą fizycznego obiegu towarów i jego informacyjnych uwarunkowań

J.Witkowski

• intensywne koordynowanie przepływu produktów i informacji w celu minimalizacji kosztów tego przepływu przy zachowaniu oczekiwanego przez odbiorców poziomu obsługi dostaw

Cz.Skowronek, Z.Sarjusz-Wolski

• zintegrowany system kształtowania i kontroli procesów fizycznego przepływu towarów oraz ich informacyjnych uwarunkowań zmierzających do osiągnięcia możliwie najkorzystniejszych relacji między poziomem świadczonych usług (poziomem obsługi odbiorców) a poziomem i strukturą związanych z tym kosztów

M.Ciesielski

• działania służące przepływom rzeczy i informacji (przepływy surowców, materiałów, produkcji w toku, wyrobów gotowych i towarów oraz związanych z nimi informacji)

• dziedzina zarządzania (zarządzanie związane z przepływami rzeczy i informacji)

• wiedza o wymienionych wyżej przepływach i związanym z nimi zarządzaniu

E.Gołembska

• metoda zarządzania łańcuchem dostaw, czyli działalnością związaną z przepływem produktów i usług - od ich oryginalnego źródła przez wszystkie formy pośrednie, aż do postaci, w której produkty i usługi są konsumowane przez ostatecznego klienta

C.Bozarth, R.B.Handfield

• część procesu łańcucha dostaw, która zajmuje się planowaniem, uruchamianiem, kontrolą sprawnego i efektywnego przepływu dóbr, usług i związanych z nimi informacji z punktu ich pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia potrzeb konsumentów

M.Christopher

• proces strategicznego zarządzania: zakupami, przemieszczaniem i składowaniem materiałów, części i wyrobów gotowych (oraz towarzyszącymi im przepływami informacyjnymi) w taki sposób, by maksymalizować bieżące i przyszłe zyski przez efektywne ekonomicznie realizowanie zamówień

J.W.Langford

• działania inżynieryjne, operacyjne i zarządcze w celu dostarczenia produktu o określonej jakości, niezawodności, trwałości i przydatności oraz zapewnienia bezpiecznego i efektywnego ekonomicznie jego wykorzystania zgodnie z wytoczonym przeznaczeniem przez cały okres jego użytkowania

A.C.McKinnon

• całkowity przepływ produktów od źródła zaopatrzenia do finalnego punktu sprzedaży

Rada ds. Zarządzania Logistycznego (ang. Council of Logistics Management)

• proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu i składowania surowców, zapasów produkcji w toku, wyrobów gotowych i związanej z nimi informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta

H.G.Tonndorf

• analiza, planowanie, organizowanie i kontrolowanie przepływu towarów od producentów do sklepów i konsumentów

duży nacisk na zaopatrzenie -> M.Christopher, J.W.Langford

bardziej ogólnie o przemieszczaniu i składowaniu -> K.Rutkowski, Rada ds. Zarządzania Logistycznego

produkt jako przedmiot przepływu -> K.Rutkowski, J.W.Langford, A.C.McKinnon

towar jako podmiot przepływu -> P.Blaik, H.G.Tonndorf

uzupełnienie przedmiotu przepływu o usługi -> E.Gołembska, C.Bozarth, R.B.Handfield

uzupełnienie przedmiotu przepływu o informacje -> P.Blaik, J.Witkowski, M.Christopher

zaspokojenie potrzeb konsumentów jako cel działań logistycznych -> C.Bozarth, R.B.Handfield

minimalizacja kosztów jako cel działań logistycznych -> J.Witkowski

maksymalizacja zysków jako cel działań logistycznych -> M.Christopher

przepływ jako cel działań logistycznych -> S.Abt, H.Woźniak, J.W.Langford

Reasumując

Istotą logistyki jest:

• sterowanie procesami przepływu wszelkich zasobów w systemach

• nieuzasadnione jest ograniczenie przedmiotu przepływu do produktów, towarów, usług czy też informacji, bowiem wszystkie one nazwać można ogólnie zasobami

• celem działań logistycznych jest wsparcie zadań podstawowych pod względem zapewnienia niezbędnych zasobów zgodnie z zasadą 6W

(właściwych zasobów, we właściwym miejscu, we właściwym czasie, we właściwej ilości, o właściwej jakości, po właściwym koszcie)

• nie wyklucza racjonalności ekonomicznej działań logistycznych, czy dążenia do zapewnienia maksymalnie wysokiego poziomu obsługi klienta

Podstawowe aspekty logistyki

LOGISTYKA

aspekt przedmiotowy aspekt koncepcyjny aspekt teoriopoznawczy

Dziedziny wiedzy związane z logistyką

Procesy i systemy logistyczne

słownik języka polskiego

• proces: przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych zmian

• system: układ elementów mających określoną strukturę i stanowiący logicznie uporządkowaną całość

S.Abt

• system logistyczny: system uczestniczący w przestrzenno-czasowej transformacji dóbr

• proces logistyczny: proces dokonujący się w systemie logistycznym

E.Gołembska

• system logistyczny: zbiór takich podsystemów jak: zaopatrzenie, produkcja, transport i magazynowanie, zbyt, wraz z relacjami pomiędzy podsystemami i między ich własnościami, ze stałą dążnością do wzrostu stopnia zorgaizowania systemu

Przykład 1.

http://logistyka.univ.gda.pl/reszka (hasło:procesy)

13.03.2015

MAHNA MAHNA TITIRIRI

27.03.2015

Cele logistyki

Zapewnienie:

• właściwych zasobów (ang. right resources),

• we właściwym miejscu (ang. right place),

• we właściwym czasie (ang. right time),

• we właściwej ilości (ang. right quantity),

• o właściwej jakości (ang. right quality),

• po właściwym koszcie (ang. right cost).

W literaturze określa się to zasadą 6W lub (6R).

Określenie właściwy odnosi się do wymagań procesu podstawowego.

Zasoby jako przedmiot procesów logistycznych

Zasoby jako przedmiot procesów logistycznych c.d.

Zasoby jako przedmiot procesów logistycznych

Obsługowe i integracyjne funkcje logistyki

Zadania logistyki rodzą się z chwilą zaistnienia konieczności obsługi dowolnego procesu gospodarczego, traktowanego jako proces podstawowy, w zakresie zapewnenia zasobów zgodnie z zasadą 6W.

Punktem wyjścia jest potrzeba (inaczej popyt) na określony produkt lub usługę.

Popyt generuje działania podstawowe mające na celu jego zaspokojenie.

Aby działania podstawowe mogły być właściwie realizowane niezbędne są zasoby, co kreuje potrzebę wsparcia logistycznego.

Nie byłoby więc działań logistycznych bez działań podstawowych, natomiast działania podstawowe nie mogłyby być realizowane bez wspierających ich działań logistycznych.

O logistyce nie przesądza sam rodzaj działalności, taki jak transport, magazynowanie, pakowanie itp.

Chodzi tu zarówno o relacje między procesem podstawowym a logistycznym, ale także o integrację elementów w ramach samego procesu logistycznego.

Przykładem szukania właściwych relacji wewnątrz procesu logistycznego są relacje typu trade-off, np. pomiędzy:

• kosztami transportu a kosztami magazynowania

• kosztami utrzymania taboru a kosztami zatrudnienia obcego przewoźnika

• redukcją zapasów a poziomem obsługi klienta itp.

Właściwe rozwiązywanie logistycznych relacji typu trade-off wymaga dostosowania podejścia systemowego, czyli sposobu myślenia, rozwiązania problemu lub postępowania, w którym zjawiska rozpatrywane są kompleksowo. Umożliwia ono unikanie rozwiązań suboptymalnych na rzecz roziązań optymalnych z punktu widzenia całego przedsiębiorstwa.

WYKRES

Fazowy podział logistyki

Zadania logistyki sfery zaopatrzenia

Działania logistyki sfery produkcji

• transport wewnątrzzakładowy różnorodnych zasobów produkcyjnych:

• surowców, półfabrykatów, wyrobów gotowych, części zamiennych

• czynności manipulacyjne wchodzące w skład technologicznego procesu produkcji

• nadzór nad zespołem pracowniczym

• tworzenie oraz zarządzanie różnorodnymi rodzajami zasobów w przedsiębiorstwie, kładąc nacisk na manimalizację zapasów produkcji w toku, które wpływają na zmniejszenie kapitału obrotowego oraz ograniczają powierzchnię przeznaczoną do magazynowaia wyrobów gotowych

Istota logistyki sfery dystrybucji

planowanie, realizowanie i kontrolowanie przepływu zasobów z miejsc ich wytworzenia na rynek

Logistyka a marketingowa koncepcja produktu

17.04.2015

egzamin 22.V.2015 godz. 16:20

lub 12/19.VI.2015 godz. 16:00

egzamin poprawkowy 12/19.VI.2015 godz. 16:00

lub 4.IX.2015 godz. 16:00

lista punktów bonusowych ok. 18.V.2015 na stronie internetowej

Logistyka łańcucha dostaw

Łańcuch dostaw a sieci dostaw

Logistyka w strategiach konkurencyjnych

CROSS-DOCKING

przed zastosowaniem cross-dockingu

po zastosowaniu cross-dockingu

SYSTEM JUST-IN-TIME (JiT)

24.04.2015

KANBAN

TOTAL QUALITY MANAGEMENT - TQM

QUICK RESPONSE - QR

EFFICIENT CONSUMER RESPONSE - ECR

Podstawowe sfery działań logistycznych

Transport

• lądowy

• wodny

• powietrzny

LĄDOWY

• drogowy (samochodowy)

• szynowy (kolejowy)

• rurociągowy

• podziemny (np. metro, wózki w kopalniach, rurociągi pozdiemne)

• naziemny

• nadziemny (np. kolej ???)

WODNY

• śródlądowy (rzeki, jeziora, kanały wodne)

• morski

• bliski (przybżeżny)

• daleki (dalekomorski, oceaniczny)

LĄDOWY

WODNY POWIERZCHNIOWY

POWIETRZNY

• lotniczy

• kosmiczny

MIESZANY

• kombinowany

• bimodalny

• intermodalny

• multimodalny

• łamany

15.05.2015

• pasażerski

• towarowy

TOWAROWY

• wg kategorii materiałów:

• materiałów standardowych (general cargo)

• specjalizowany (np. artykułów spożywczych, mebli, materiałów budowlanych)

• wg wielkości ładunku:

• drobnicowy (do 500kg)

• całopojazdowy (powyżej 500kg)

• wg wymiarów ładunku:

• ładunków standardowych

• ładunków ponadgabarytowych

• ze względu na bezpieczeństwo przewożonego ładunku:

• ładunków standardowych

• ładunków niebezpiecznych

• krótkiego zasięgu

• średniego zasięgu

• dalekiego zasięgu

• wewnętrzny

• zewnętrzny

• lokalny (regionlny, krajowy)

• międzynarodowy

• cechy i parametry środków transportowych

• specyfika produktu i jego opakowanie

• bezpieczeństwo przewozu

• czas/ szybkość przewozu

• niezawodność dostawy

• koszty stałe zwane kosztami utrzymania pojazdów (vehicle standing costs)

• koszty amortyzacji

• koszty wynagrodzeń wraz z narzutami

• koszty licencji i opłat

• koszty ubezpieczenia pojazdów

• koszty utraconych korzyści

• koszty zmienne zwane kosztami eksploatacyjnymi (running costs)

• koszty energii (paliwa)

• koszty obsługi i napraw taboru

• koszty ogumienia

• ksozty materiałów eksploatacyjnych (oleje, smary, płyny itp.)

• koszty dodatkowych wynagrodzeń kierowców (premie, nadgodziny)

• koszty administracyjne zwane kosztami ogólnymi (overhead costs)

• koszty ogólne utrzymania taboru

• koszty ogólnoinstytucjonalne

MAGAZYNOWANIE

PAKOWANIE

hasło: k5d1 => do sprawdzenia punktów na stronie Reszki

inne procesy wspierające

procesy logistyczne (wspierające procesy podstawowe)

procesy podstawowe (wytwarzanie produktów lub usług)

zasoby

potrzeby

użyteczność miejsca i czasu

produkty, usługi

SYSTEM LOGISTYCZNY

SYSTEM WSPARCIA LOGISTYCZNEGO

zasoby

procesy logistyczne (wspierające procesy podstawowe)

użyteczność miejsca i czasu

zbierać, liczyć, mówić

część teorii matematycznej, rachunki algebraiczne, nauka o obliczaniu czasu i przestrzeni potrzebnych do wykonania ruchu

słowo, mowa, myśl, rozum, opinia, liczenie, dowód, rachunek, wartość, liczenie, wypowiedź

obliczanie, rachunek, rozważanie

logika

rachmistrz

nauka o sposobach jasnego i ścisłego formułowania myśli, o regułach poprawnego rozumowania i uzasadniania twierdzeń

sztuka liczenia, sztuka kalkulowania

siła rozumu, rozsądek

racjonalny, myślący logicznie, sztuka poprawnego myślenia

procesy przepływu zasobów w przedsiębiorstwach oraz między przedsiębiorstwami

koncepcja zarządzania procesami, przepływami zasobów, oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu tych procesów

dziedzina wiedzy ekonomicznej badająca prawidłowości i zjawiska przepływu zasobów w gospodarce

proces logistyczny

działanie wspierające proces podstawowy w zakresie zapewnienia zasobów zgodnie z zasadą 6W

system logistyczny

dobrany w odpowiedni sposób układ elementów organizacyjnych, infrastrukturalnych, technologicznych, narzędziowych i prawnych, powiązanych ze sobą w określony sposób tak, aby umożliwić realizację procesów logistycznych

np. proces logistyczny w postaci magazynowania realizowany jest w systemie logistycznym - magazyn

proces transportowy realizowany jest w systemie droga, zgodnie z określonymi przepisami ruchu drogowego, rozkładu jazdy itp.

system wsparcia logistycznego

system logistyczny wraz z realizowanymi w nim procesami logistycznymi czyli skoordynowany, celowo zorganizowany podsystem organizacji, wspierający jej podstawowe procesy w zakresie integracji wszystkich działań związanych z koniecznym przepływem zasobów (def. M. Chaberka)

Jedna z podstawowych kategorii ekonomicznych.

Są to wszystkie materialne i niematerialne składowe procesu produkcji.

W ujęciu klasycznym wyróżnione były 3 rodzaje zasobów:

• kapitał

• ziemia

• praca.

Współcześnie najczęściej zasoby dzieli się na:

• zasoby rzeczowe - w skład których wchodzą m.in. surowce, półprodukty, pomieszczenia biurowe i produkcyjne oraz wszelakiego rodzaju sprzęt

• zasoby ludzkie - umiejętności, wiedza, zdolności oraz predyspozycje wszystkich osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie

• zasoby pieniężne - kapitał finansowy, który organizacja wykorzystuje do finansowania działań zarówno bieżących jak i długoterminowych

• zasoby informacyjne - to wszelakiego rodzaju użyteczne dane potrzebne do skutecznego podejmowania decyzji

ZADANIA

CZYNNOŚCI

zapewnienie możliwie najwyższej jakości oferowanych produktów

minimalizacja kosztów

• wybór odpowiedniego dostawcy

• negocjacje w sprawie jakości

• nadzór nad realizacją dostaw

• decyzje make or buy

ustalenia innych warunków dotyczących kosztów

wybór i utrzymanie najbardziej rzetelnych dostawców

• rozpoznanie rynku zaopatrzeniowego

• ocena i wybór dostawcy

• budowanie relacji z dostawcami

• podpisywanie i realizacja umów

• działania wspierające poprawę wizerunku przedsiębiorstwa wśród dostawców

zapewnienie płynnego przepływu różnorodnych zasobów

utrzymanie współpracy z pozostałymi działami przedsiębiorstwa

• działania dotyczące planowania potrzeb materiałowych

• ustalenia w sprawie wielkości i częstotliwości dostaw

• organizowanie dostaw

• zapewnienie transportu wewnątrz przedsiębiorstwa

• pilnowanie zapotrzebowania materiałowego na podstawie harmonogramu produkcji i sprzedaży

• organizowanie sprawnego przepływu materiałów na całym odcinku linii produkcyjnej

• zapewnienie sprawnego przepływu informacji

łańcuch dostaw:

grupa przedsiębiorstw (organizacji) współpracujących za sobą, poprzez wzajemne powiązania, które tworzą wartość w postaci produktów i usług dostarczanych do końcowych konsumentów

rodzaj strategii

cechy strategii

strategie defensywne

• dążenie do obniżki kosztów logistycznych w wyniku minimalizacji kosztów przepływu i minimalizowania towarów, co ma przyczynić się do zwiększenia zysków przedsiębiorstwa

• dążenie do podwyższenia poziomu obsługi klienta w wyniku poprawy jakości procesów logistycznych, co ma przyczynić się do umocnienia pozycji przedsiębiorstwa w sektorze

strategie ofensywne

rodzaj strategii

cechy strategii

konsekwencja dla logistyki

• niskie koszty jako czynnik konkurencyjności

• polityka relatywnie niskich cen

• redukcja kosztów logistycznych

• poziom obsługi logistycznej na niskim ale akceptowalnym poziomie

strategia przywództwa kosztowego

• dążenie do różnicowania wyrobów i usług

• różnicowanie wyrobów lub usług jako sposób na zwiększenie korzyści i zadowolenia klientów

• skracanie czasu reakcji i czasu przepływu

• wyższa elastyczność i gotowość dostaw

• dokładne terminy dostaw

strategia różnicowania

strategia koncentracji

• dążenie do koncentracji na określonych wyrobach/ usługach i/lub klientach

• orientacja usług logistycznych na zapotrzebowanie określonych grup klientów

• wyższa elastyczność dostaw

• podwyższony poziom obsługi w stosunku do konkurentów

rodzaj strategii

cechy strategii

stosowane metody

strategie zorientowane na czas

• stosowanie sposobów, które pozwolą skrócić czas procesów logistycznych

• przede wszystkim skracanie czasu realizacji zamówienia

• cross-docking

• system JiT (just-in-time)

• QR (quick response)

• ECR (efficient consumer response)

• stosowanie kodów kreskowych i czytników optycznych i innych technologii informacyjnych

• system JiT (just-in-time)

• efektywna obsługa klienta - ECR

• szybka reakcja - QR

• cross-docking

• kody kreskowe i czytniki optyczne

• dostawy bezpośrednie z zakładu

• dostawy bezpośrednio do sklepów

• zarządzanie zapasami przez dostawcę

• lepsze wykorzystywanie zapasów, obiektów i sprzętu

strategie zwiększenia produktywności aktywów

strategie dodawania wartości

• ECR

• QR

• stosowanie spaletyzowanych opakowań

• realizacja dostaw ściśle według harmonogramów

• wyprzedzające powiadomienie o wysyłce

• EDI (electronic data interchange) - elektroniczna wymiana danych

• zmniejszanie kosztów

• poprawa wyników działalności gospodarczej przedsiębiorstw

czynności związane z rozładunkiem, załadunkiem, segregacją lub scalaniem towarów, realizowane w centrum dystrybucyjnym pomiędzy środkami transportu zewnętrznego (samochód ciężarowy, wagon kolejowy), znajdującymi się w dokach przyjęć i wydań z eliminacją składowania

Trzy formy cross-dockingu:

przeładunek kompletacyjny

przeładunek bezpośredni

interdokowanie

przeładunek kompletacyjny

• ma miejsce przy szybkiej przesyłce produktów w formie gotowej do wysyłki, pomiędzy dostawcami a klientami

• eliminuje ona etap składowania zapasu w magazynie

• redukuje wydatki na obsługę i magazynowanie

• powoduje zminimalizowanie ilości przestojów produktu na drodze od produkcji do miejsca przeznaczenia

przeładunek bezpośredni

• stosowany najczęściej w dystrybucji żywności

• początkowo przeładunek bezpośredni wykonywany był wyłącznie przez przemieszczanie towarów bezpośrednio z jednej ciężarówki na drugą, obecnie metodą tą można obsługiwać większe i bardziej złożone operacje

• centra dystrybucji razem z przeładunkiem bezpośrednim wykorzystują systemy automatyczne do składowania tymczasowego, sortowania i konsolidacji materiałów przychodzących do wysyłki

interdokowanie

• przeładowywanie towarów z ciężarówek w centrum dystrybucji na samochody dostarczające towar bezpośrednio do sklepów, hurtowni

Trzy poziomy cross-dockingu:

cross-docking pełnych palet

cross-docking zamówień skompletowanych przez dostawcę

cross-docking z kompletacją w punkcie przeładunkowym

cross-docking pełnych palet

• pełne palety jednorodnego wyrobu są kierowane bezpośrednio do odbiorcy

• użyteczny tylko do produktów o dużej objętości

cross-docking zamówień skompletowanych przez dostawcę

• rzadka forma przeładunku kompletacyjnego

• na producencie spoczywa obowiązek skompletowania i wysyłania palety, którą można będzie dostarczyć bezpośrednio do odbiorcy

• wymagane jest by producent znał zapotrzebowanie każdego np. sklepu, hurtowni

cross-docking z kompletacją w punkcie przeładunkowym

• najczęściej stosowana forma cross-dockingu

• polega na dostarczeniu pełnych palet do centrum dystrybucyjnego, gdzie pobierane z tych palet produkty wykorzystywane są do skompletowania zamówień konkretnego sklepu, hurtowni

• palety nie do końca rozdysponowane przechowywane są jako zapas obrotowy i wykorzystywane następnego dnia

dostarczanie materiałów i innych zasobów w ściśle określonych ilościach oraz dokładnie w takim czasie, w jakim przedsiębiorstwa ich potrzebują, co pozwala na minimalizację kosztów zapasów i marnotrawstwa w systemie wsparcia logistycznego

system został rozwinięty przez Japończyków w latach 50-tych XX wieku w fabrykach Toyoty, jako system kształtowania zapasów oparty na małych dostawach inicjowanych przez zgłaszany popyt, wykorzystując technikę kanban

Cztery założenia JiT:

minimalizacja zapasów

małe i częste dostawy

• zapasy jako wynik niewłaściwej koordynacji między zgłaszanymi potrzebami a dostawami

• likwidacja zapasów przyczynia się do zmniejszenia strat i marnotrawstwa, a przez to zmniejszenia kosztów

• w wymiarze strategicznym rezygnacja z długich serii towarów produkowanych na produkcji zapas (product push system) na rzecz produkcji "ciągnionej" przez popyt (demand pull system)

• w wymiarze operacyjnym konieczność częstego zaopatrywania maszyn i stanowisk pracy w niewielkie partie materiałów

krótkie cykle realizacji zamówienia

• szybkie dostarczanie potrzebnych do produkcji materiałów lub półproduktów, których nie ma na składzie

• minimalizacja czasu od złożenia zamówienia do otrzymania dostawy

• krótkie czasy dostaw jako sposób na zmniejszenia zapasów oraz stabilizację procesów zaopatrzeniowych

wysoka jakość

• wysoka jakość wyrobów, ale także wysoki poziom obsługi logistycznej

• brak tolerancji dla jakichkolwiek defektów

• stąd JiT często jest związane ze stosowaniem TQM

Total Quality Management, czyli kompleksowego zarządzania jakością

System JiT jako sposób na zwalczanie:

marnotrawstwa nadprodukcji

marnotrawstwa czasu pracowników

marnotrawstwa czasu zużywanego na przemieszczenia

marnotrawstwa czasu przezbrajania maszyn i urządzeń

marnotrawstwa energii i kapitału związanych z obsługą zwrotów

strat wynikających z niewłaściwych relacji z dostawcami i odbiorcami

Zasada 7 x 0:

zero braków

zero zapasów

zero opóźnień

zero kolejek

zero bezczynności

zero zbędnych operacji

zero zbędnych przemieszczeń

product push system

popychanie produkcji przez zapasy

organizacja według faz technologicznych

klasyczna struktura wydziałowa

scentralizowana obsługa produkcji

znikomy poziom zapasów

personel operacyjny przygotowany do pracy na wielu stanowiskach

demand pull system

ciągnięcie produkcji przez popyt

organizacja według linii produktów

komórkowa struktura monoproduktowych centrów ("fabryka w fabryce")

zdecentralizowana obsługa produkcji

znaczny poziom zapasów

głęboko wyspecjalizowany personel operacyjny

akceptowalny poziom jakości (pewna liczba defektów jest tolerowana)

globalne sterowanie jakością

product push system

demand pull system

Funkcja

częstotliwość dostaw

rzadkie, duże dostawy

częste dostawy, małe ilości

krótkookresowa współpraca, multisourcing

długookresowa współpraca, singlesourcing

wybór dostawcy

ocena dostawcy

akceptowalny pewien poziom braków, np. 2%

brak akceptacji dla braków

pełna kontrola ilościowo-jakościowa każdej dostawy

stopniowo redukowana, do całkowitej eliminacji

kontrola dostaw

długookresowe, priorytet jakości i ceny

kryterium niskiej ceny

negocjacje handlowe

według harmonogramu, zmiana warunków wymaga formalnych uzgodnień

dokładnie na czas, możliwość zmian czasu i wielkości dostawy

dostawy

dokumentacja dostaw

rozbudowana (pełna)

maksymalnie uproszczona

opakowanie fabryczne i standaryzowane opakowania zbiorcze

małe, standaryzowane kontenery, mieszczące stałą, pożądaną ilość dóbr

pakowanie

Korzyści dla odbiorcy (klienta):

lepsza kontrola nad procesem zakupów

sukcesywny rozwój standardu obsługowego

długookresowe pewne kontrakty

brak konieczności częstych kontroli dostaw

mniejsza liczba dostawców

usprawnienie dostaw i rozliczeń

eliminacja wielkich dostaw

eliminacja kosztów związanych z poszukiwaniem i wyborem dostawców

Korzyści dla dostawcy:

stabilność zbytu, co pozwala na:

• dostosowanie planów produkcji

• podnoszenie jakości i konkurencyjności wyrobu,

często przy współpracy z odbiorcą

Wady:

wzrost kosztów transportu, zakupu i zamówień (trade-off)

konieczność:

• lepszego wyposażenia

• większej wydajności

• bardziej uniwersalnych maszyn

• kosztownych szkoleń

eliminacja zapasów u dużego odbiorcy wiąże się często z ich przeniesieniem do małego, zależnego dostawcy

brak elastyczności, stąd nie sprawdza się:

• przy nieregularnych zamówieniach

• przy produkcji na małą skalę

• przy wykorzystywaniu specjalnie zamawianych materiałów

Z języka japońskiego:

Kan - "widoczny"

Ban - "kartka papieru"

"szyld, tabliczka z napisem informującym, billboard"

opracowana w Japonii w latach 50-tych XX wieku metoda zarządzania produkcją, pozwala w prosty sposób na wizualizację przepływu materiałów w przedsiębiorstwie

pozwala na prawie całkowitą eliminację magazynów

magazynowanie przedprodukcyjne, produkcyjne jak i międzyoperacyjne jest znikome, bo materiały od dostawców są dostarczane "dokładnie na czas"

tak samo, jeśli chodzi o wysyłkę wyrobu gotowego

Zasada działania:

Jeżeli na danym stanowisku zapas materiału spada poniżej poziomu zamówień, kartę kanban przypina się do pustego pojemnika i wysyła do poprzedzającego stanowiska po potrzebny materiał

Na poprzedzającym stanowisku karta jest przemieszczana do pełnego pojemnika. który wraz z zamawianym materiałem na dane stanowisko

pusty pojemnik, który przybył na stanowisko jest sygnałem do rozpoczęcia pracy i wyprodukowania ilości równej jednemu pojemnikowi

Korzyści z zastosowania:

poprawa jakości dostaw (czas, niezawodność, płynność)

wzrost produktywności pracy

redukcja zapasów materiałowych

obniżenie nadwyżek produkcji

minimalizacja przepływu informacji i dokumentów

eliminacja planowania terminów

obniżka zamrożonego kapitału

redukcja nakładów związanych z kierowaniem i kontrolą

podniesienie motywacji pracowników przez ustalenie zasad odpowiedzialności

większa przejrzystość przepływu materiałów

obniżenie kosztów jakości

większa płynność produkcji

Warunki stosowania:

harmonizacja przepływów produkcji

produkcja ciągła przy małych wahaniach zapotrzebowania

wysoka dyspozycyjność i krótki czas przygotowania środków produkcji

duża częstotliwość powtarzania standaryzowanych produktów

wysokie kwalifikacje pracowników

zdyscyplinowana współpraca wszystkich uczestników procesu

koncepcja zarządzania (zestaw określonych technik) prowadząca do poprawy skuteczności i efektywności, elastyczności prowadzenia przedsiębiorstwa

propaguje w organizacji kompleksowe podejście do jakości angażujące w proces jej doskonalenia każdy dział, każdą jednostkę, każdą działalność i w końcu każdego pracownika na dowolnym szczeblu

integracja i zaangażowanie wszystkich pracowników w organizacji w sprawy jakości

bardzo mocne ukierunkowanie na klienta

wprowadzenie pojęcia klienta wewnętrznego (każdy pracownik ma swojego klienta)

pracownicy mają aktywny udział w kreowaniu jakości

ciągłe doskonalenie organizacji poprzez edukację i szkolenia

polityka jakości jest wkomponowana w filozofię organizacji

duży akcent na przywództwo

uwzględnienie wpływu organizacji na otoczenie zewnętrzne

Założenia:

Korzyści dla przedsiębiorstwa:

wzrost jakości produktu lub usługi

redukcja strat przy minimalizacji wykorzystywanych zasobów

podniesienie efektywności poszczególnych procesów

rozwój świadomości pracowników

wzrost zadowolenia klientów

innowacyjność

Oddziaływanie TQM na łańcuch dostaw

stosowanie nowoczesnych instrumentów zarządzania jakością

Quick Response - QR - szybka reakcja:

strategia umożliwiająca zaspokojenie zmieniających się wymagań konkurencyjnego rynku poprzez:

• elastyczność reakcji na zmieniający się popyt

• stosunki partnerskie w łańcuchu dostaw

• efektywne wykorzystanie zasobów

• skracanie cyklu działania w łańcuchu dostaw od dostawcy surowca do finalnego klienta

jej pierwsze zastosowania przypisuje się branży tekstylno-odzieżowej w USA w II połowie lat 80-tych XX wieku

Założenia:

dostępne w czasie informacje o zapasach

jednolite, zintegrowane sieci logistyczne - wykorzystywanie cross-dockingu

stosunki partnerskie pomiędzy producentami a detalistami (dzielenie się informacją)

małe partie dostaw

krótki czas przestawiania produkcji

skoordynowanie planów produkcji z prognozami i bieżącymi zamówieniami klientów

stosowanie kompleksowego zarządzania jakością (TQM)

Efficient Consumer Response - ECR - efektywna obsługa klienta:

strategia mająca na celu zapewnienie szybkiej i efektywnej dostawy do konsumenta, który traktowany jest jako jedno z ogniw partnerstwa w łańcuchu dostaw,

jej pierwsze zastosowania przypisuje się branży spożywczej w USA w I poł. lat 90tych XX wieku

efektywne zarządzanie asortymentem sklepowym

efektywna promocja

efektywne uzupełnianie zapasów

4 podstawowe procesy tworzące wartość dodaną w łańcuchu dostaw

efektywne wprowadzenie nowego produktu

działania mające na celu zapewnianie właściwego produktu, we właściwym miejscu, we właściwym czasie, we właściwej ilości i w jak najbardziej efektywny sposób

działania, których celem jest uzyskanie odpowiedniej liczby pozycji w danym asortymencie produktów dla zaspokojenia potrzeb konsumenta przy jednoczesnej optymalizacji produktywności powierzchni sprzedaży w punktach sprzedaży

ograniczenie kosztów promocji bez zmniejszania ich funkcji przyciągania klienta poprzez maksymalizację skuteczności promocji i eliminowanie działań, na które konsument nie reaguje w dostatecznym stopniu

działania mające na celu utrzymanie odpowiedniej atrakcyjności oferowanego asortymentu oraz zwiększanie sprzedaży przy równoczesnej redukcji czasu i kosztów procesu wprowadzania produktów na rynek

dla klienta:

• zwiększony wybór i komfort zakupów

• ograniczenie sytuacji niedoborów towarów

• świeższe i tańsze produkty

dla dostawcy:

• usprawnienie synchronizacji produkcji z popytem - ograniczenie braków w towarach

• wzmocniona pozycja marki

• trwałe stosunki handlowe

dla dystrybutora:

• zwiększona lojalność konsumenta

• poprawa stosunków handlowych z dostawcami

Definicje:

zespół czynności:

związanych z przemieszczaniem osób i rzeczy za pomocą odpowiednich środków (podejście procesowe)

dział gospodarki:

obejmujący ogół środków i działań związanych z przemieszczaniem osób i rzeczy (podejście branżowe)

dziedzina wiedzy:

zajmująca się zjawiskami związanymi z przemieszczaniem osób i rzeczy (podejście branżowe)

Korzyści:

Klasyfikacje:

ze względu na charakter środowiska:

• przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż 1 gałąź transportu

• wykorzystanie tylko 1 jednostki ładunkowej na całej trasie przewozu

• wykorzystanie transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej bądź morskiej na głównej trasie przejazdu

• trasy dowozowe i odwozowe do głównego środka transportu wykonywane są za pomocą transportu samochodowego

transport polegający na wykorzystaniu 2 środków transportu (drogowego i kolejowego) bez stosowania przeładunku ładunku

• przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż 1 gałąź transportu

• na podstawie 1 dokumentu przewozowego

• wykorzystanie ??????

• przewóz ładunków przez więcej niż 1 środek różnych gałęzi transportu (np. samochodowy i kolejowy lub morski, kolejowy i samochodowy)

• na podstawie 1 dokumentu przewozowego

• możliwość zmiany jednostki ładunkowej

• pojęcie transportu multimodalnego ???????

przewóz ładunku przez co najmniej 2 różne środki transportowe pochodzące z tej samej gałęzi transportu

ze względu na rodzaj przewożonego ładunku:

ze względu na zasięg działalności i odległości przewozów:

dobór gałęzi transportu:

dobór gałęzi transportu:

inne kryteria:

koszty działalności transportowej:

Zasoby wykorzystywane w transporcie (5M):

MANPOWER

MACHINERY

MATERIALS

MONEY

MINUTES

ludzie (pracownicy); kierowcy i załoga obsługująca środki transportowe

tabor, czyli środki transportowe

części zamienne i materiały eksploatacyjne; ogumienie, paliwo

zasoby finansowe potrzebne na pokrycie kosztów wykorzystywanych zasobów

czas, w którym zasoby są wykorzystywane

np. koszty utrzymania w gotowości technicznie dodatkowych ciągników, przyczep, wynajętego sprzętu, a nawet rezerwowych kierowców

np. wynagrodzenia menedżerów i pracowników administracji, koszty obciążeń finansowych, koszty prawne, koszty szkoleń, koszty dostaw wody, energii elektrycznej ???

magazynowanie:

zespół czynności związanych z czasowym przyjmowaniem, składowaniem, kompletowaniem i wydawaniem dóbr materialnych (zapasów)

magazyn:

jednostka funkcjonalno-organizacyjna przeznaczona do magazynowania dóbr materialnych (zapasów) w wyodrębnionej przestrzeni budowli magazynowej wg ustalonej technologii, wyposażona w odpowiednie środki techniczne, zarządzana i obsługiwana przez zespół ludzi

gospodarka magazynowa:

działalność związana z magazynowaniem dóbr materiałowych (zapasów) w celu zapewnienia właściwej działalności gospodarczej

gospodarka materiałowa:

działalność mająca na celu zapewnienie materiałów i surowców

obejmuje procesy pozyskiwania, przepływu i wykorzystania materiałów we wszystkich fazach procesu gospodarczego

gospodarka zapasami:

działalność związana z doborem wielkości i struktury zapasów oraz ich ruchem

opakowanie:

wyrób wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarów przetworzonych

Funkcje opakowań:

ochronne

zabezpieczenie produktu przed narażeniami:

• mechanicznymi (nacisk, uderzenia)

• klimatycznymi (wilgoć, temperatura)

• chemicznymi (wycieki)

????????

magazynowe

transportowe

kompletacyjne

ułatwienie procesów magazynowych:

• składowanie w stosach lub w paletowych jednostkach ładunkowych

• przemieszczanie w magazynach i na frontach przeładunkowych

• kompletowanie dostaw

ułatwienie procesów transportowych poprzez odpowiednie wymiary i kształt opakowań, co wiąże się z optymalizacją wykorzystania objętości i ładowności środków transportu

ułatwienie procesów kompletacyjnych związanych ze sporządzaniem zestawów asortymentowych dostarczanych odbiorcom

informacyjne

przekazanie informacji, takich jak np.:

• nazwa produktu

• firma, logo, kraj pochodzenia

• odbiorca

• wielkość jednostki opakowanej

• zwięzła charakterystyka produktu

• znaki bezpieczeństwa

• znaki manipulacyjne

marketingowe

ułatwienie procesów marketingowych, takich jak np.:

• kreowanie wizerunku produktu (promocja)

• podnoszenie jego wartości (dzięki odpowiednio dobranej konstrukcji opakowania)

• reklama produktu i producenta

• stymulacja sprzedaży

• ?????

ekologiczne

zmniejszenie ilości opakowań przez:

• zwiększenie trwałości i wydłużenie okresu wykorzystania wyrobów

• produkcję wyrobów zagęszczonych

• produkcję opakowań wielokrotnego użytku

• recykling opakowań (tworzenie opakowań z materiałów jednorodnych)

?????

ekologiczne

ochronne

magazynowe

transportowe

kompletacyjne

informacyjne

marketingowe

logistyczne funkcje opakowań

---