MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE - Skrypt, IV semestr, Międzynarodowe stosunki gospodarcze

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI

GOSPODARCZE

GOSPODARKA ŚWIATOWA

System trwałych powiązań i zależności pomiędzy poszczególnymi państwami świta np.;

- produkcyjne

- handlowe

- technologiczne

- instytucjonalne

Gospodarka światowa ukształtowała się w momencie, gdy poszczególne państwa nie mogły samodzielnie decydować o swoim postępowaniu. Gospodarki światowe znajdują się na różnych poziomach rozwoju gospodarczego i tworzą ogólnoświatowy system wymiany i produkcji.

Od najdawniejszych czasów handlowano ale nie był to system zależności, handlowano, w sytuacji pojawienia się nadwyżki. Nie było gospodarki światowej w dzisiejszym ujęciu. Państwa i ich gospodarki to największe podmioty spośród wszystkich uczestników MSG.

Państwo spełnia funkcje regulacyjne i organizacyjne - polityka gospodarcza, która obejmuje wielu dziedzin, poprzez które udaje się ją scalić z gospodarką światową… prowadząc odpowiednie politykę finansową, handlową, kontrolujemy nasze kontakty handlowe.

Dwie główne polityki

Liberalizacja;

Wywodzi się z klasycznej teorii wolnego handlu. Pozostawiamy rynek tylko jego zasadom, zasady rynku wyregulują wszystko same…

Protekcjonizm;

Wywodzi się z interwencjonizmu, narzędzi protekcjonizmu jest sporo. (dopłaty, subwencje, ograniczony czas pracy itp.) system demokratyczny sprzyja liberalizmowi, natomiast totalitaryzmy są bardziej przychylne protekcjonizmowi.

Lata „Zimnej Wojny”;

Obóz kapitalistyczny - wolny rynek

Obóz socjalistyczny - protekcjonizm

Firma, która korzysta jedynie z krajowych surowców danego kraju i działa jedynie na terenie macierzystego kraju, nie jest włączona w handel międzynarodowy. Takih firm jest bardzo mało np. lokalna piekarnia. Większość firm działa na arenie międzynarodowej, wychodząc z naszą produkcją na rynki międzynarodowe.

Podmiotami handlu międzynarodowego są także różnego rodzaju instytucje; organizacje, zrzeszenia, stowarzyszenia, związki zawodowe.

Różne szczeble gospodarek wchodzą w powiązania z zagranicą. Jeżeli gmina jest odbiorcą środków europejskich, wchodzi w relacje z zagranicą.

Korporacje transnarodowe; one tak naprawdę podejmują decyzję na arenie handlu międzynarodowego. Ceny transferowe; ceny ustalane wewnątrz korporacji, gdzie sprzedaje się pół-produkty. Handel transferowy stanowi ok. 30-40% handlu światowego.

Po II WŚ, następuje „złoty wiek” dla MSG

- nawiązana zostaje współpraca gospodarcza ponad granicami

- brak państw samowystarczalnych tj. autarkicznych

- granice staja się pomostami, nie zaś przeszkodami

- zanik bariery celnej

- „państwo globalne” zbyt przedwczesne pojęcie

- proces globalizacji

- wzrost roli usług

- MSG - dziedzina interdyscyplinarna

Cechy handlu światowego;

- regularność - tworzenie grup integracyjnych

- strukturalność -zadłużenie międzynarodowe

- infrastruktura [zależność od] - problemy globalne

- handel wysoko przetworzonymi - bieda ubóstwo

towarami - wzrost gęstości zaludnienia,

- procesy ujednolicania liczby ludnośći, świata

[tzw. McDonaldyzacja]

- terroryzm

do ćwiczeń; dane, najnowsze wyniki handlu zagranicznego;

-GUS / NBP [dane nie będą identyczne, znaczne różnice]

nt.;

- z kilku lat wstecz, z jednego źródła, jeśli GUS, to nie NBP

- wartości importu i eksportu

- najważniejsi partnerzy naszego handlu zagranicznego

- struktura handlowa - PL- państwo przemysłowo-rolne

- inwestorzy; skąd są, dokąd się udają z inwestycjami, jakie czynniki przyciągają ich i odpychają od PL

- strona WTO; raport roczny z handlu - tabela; miejsce państwa w handlu światowym - gdzie jet miejsce PL w im- i exporcie.

12.10.2010 - WYKŁAD -

Po rewolucji przemysłowej (XIX w.) powstałą GŚ, [tradycyjna GŚ - państwa uprzemysłowione + zaplecze przemysłowe] Europa Zachodnia [kolebka rewolucji] - handlu w ramach trójkąta 1)USA + 2)Europa Zach + 3) Kraje typowo rolnicze [Europa Wsch.]

Stany Zjednoczone

0x08 graphic

Europa Zachodnia Kraje typowo rolnicze

Parytet „złotej waluty”

- I WŚ zburzyła tradycyjne powiązania między centrami gospodarki światowej, dominacja GB [1/3 prod] przed I WŚ.

- wzrost tendencji autarkicznych po I WŚ, obawiano się nawiązywac kontakty + kryzys gospodarczy [1929]

- załamanie systemu waluty złotej

- okres międzywojenny nie sprzyjał rozwojowi GŚ

- wybuch II WŚ, po niej tworzyć się będą nowe więzi gospodarcze -> współczesny system powiązań i zależności

Nowe cechy w GŚ po II WŚ;

- zróżnicowanie form powiązań międzynarodowych

- rośnie znaczenie siły roboczej, technologii

- handel jako forma wymiany kapitału

- zróżnicowanie podmiotów GŚ

- we współczesnej gospodarce główną rolę odgrywają korporacje, zmianie ulegają gospodarki narodowe

- narastanie dysproporcji w GŚ - różnice miedzy gospodarkami narodowymi [kiedyś najsilniejszy gracz na rynku międzynarodowymi przewyższał najsłabszego jedynie 5 ×, w 2004 roku, różnica ta wyniosła ponad 100× - brak takich różnic w gospodarce tradycyjnej]

- obecnie świat dąży do proporcji 20/80 tj. 20m % mieszkańców globu mieszka w tzw. krajach bogatych gospodarek, pozostałą część natomiast w ubóstwie, bądź skrajnej nędzy.

Przemiany w GŚ ;

- przewaga 3 centrów gospodarczych; USA -Europa - Azja [Japonia, Chiny, Indie]

- powstanie wielkich centrów finansowych; NY, Londyn, Tokio

- nasilanie się procesów integracyjnych - skala regionalna i ponadregionalna

- zmiana struktury w handlu międzynarodowym

- narastanie problemów globalnych [walka z ubóstwem, głodem - 1 miliard ludzi żyje za mniej niż 1$ dziennie] ¼ państw, to państwa żyjące na skraju ubóstwa, 43 państwa spośród nich to państwa Afryki Subsaharyjskiej

- wzrost roli usług

- homogenizacja życia

- wzrastająca rola międzynarodowych organizacji ekonomicznych, ale spora krytyka ich działania

- liberalizacja przemieszczania towarów, usług siły roboczej, kapitału

Jak dziś wygląda GŚ;

- spadek PKB państw świata [-0,6%] →skurczenie się gospodarki o 0,6%

- spadek gospodarek państw wysoko rozwiniętych [-3.2%]

- w gospodarkach wschodzących [np. BRICK] odnotowano wzrosty

- na rok 2010 przewiduj się wzrost PKB świata o 4.2%

- III kwartał 2010 - wzrost PKB o 1.6%

- 2011 → wzrost, ale już nie tak duży [4.2%] liderem będą Chiny i Indie [ok. 9.6%, 9%] USA [2.3%] UE [1.5%]

- dla PL kluczowe znaczenie ma gospodarka DE, dla której przewiduje się wzrost rzędu 2%

nie jest dobrze

MIEDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY;

poszczególne kraje wytwarzają tylko wybrane [wyselekcjonowane] towary na rynek krajowy i zagraniczny

proces historyczny, ewolucyjny, ukształtował się na pewnym poziomie GŚ
główną siłą napędową jest rozwój techniki

STRUKTURALNE

TECHNICZNE

INSTYTUCJONALNE

KONIUNKTURALNE

- wyposażenie w czynniki produkcji [ziemia; surowce, klimat

kapitał; inwestorzy lokują kapitał tam, gdzie spodziewają sie zysku, kapitał inaczej pracuje w krajach wysoko rozwiniętych, a inaczej w krajach rozwijających się

praca]

- ich znaczenie rośnie, ponieważ na rynku globalnym licza sie te państwa, które potrafią wdrożyć w produkcje nowe technologie

- utrój polityczny,

- polityka gospodarcza [klimat polityczny]

- umowy miedzynarodowe [uczestnictwo w uniach celnych, UE itp.]

- wahania popytu / podaży na różne towary

Komplementarność struktur międzynarodowych;

wzajemne dostosowywanie się gospodarek do siebie

Międzygałęziowe → ma miejsce pomiędzy gospodarkami o różnych poziomach rozwoju gospodarczego.

Gałęziowa → gdy poziomy gospodarek są wyrównane

UE [stara piętnastka] to wysoko rozwinięta struktura gospodarcza, Rosja natomiast to kraj surowcowo-rolny, więc występuje między nimi komplementarność międzygałęziowa. Rosa oddaje ropę, a w zamian dostaje maszyny i urządzenia.

Gdyby nie handel międzynarodowy;

- upadłby przemysł rafineryjny

usługi towarzyszące handlowi [tranzyt samochodowy i kolejowy, tranzyt to opłacalny biznes]
brak konkurencji, niska jakość wytwarzanych towarów, brak efektywności, zawyżanie cen
naśladownictwo [import nowoczesnych towarów → zamykanie luki technologicznej]
rozwój społeczeństw - rozwój techniki i technologii]

ĆWICZENIA [12.10.2010]

HANDEL ZAGRANICZNY POLSKI

wymiana między kontrahentami, z zagranicą [danego kraju]; składają się na niego export i import
kupujemy to, czego sami nie jesteśmy w stanie wyprodukować, lub żeby zask]=pokoic potrzeby konsumentów
przed II WŚ handlowaliśmy z
Niemcy [bliskość geograficzna]
USA [sojusz polityczny, byliśmy ich zapleczem surowcowym, w zamian dostawaliśmy wysokozaawansowaną technologie]
Wielka Brytania [jw.]
Czechosłowacja [bliskość geograficzna]
Austria [powiązania jeszcze z czasów zaborów]
po II WŚ
ZSRR [30% blok komunistyczny]
Czechosłowacja [jw.]
NRD [jw.]
waluta; ruble transferowy
podział pracy był z góry ustalony w ramach planów 5-letnich w ramach RWPG [Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej]
w latach 80-tych pojawiło się RFN, strajki w bloku wschodni spowodowały, ze blok wschodni zaczyna być wobec nas coraz to ostrożniejszy, zaczyna ograniczac a w końcu blokować współprace gospodarczą, a towary przecież trzeba gdzieś kupic, więc zaczynamy handlować z RFN-em
po roku 90-tym
załamanie się handlu z krajami socjalistycznymi
powiązania z krajami starej Unii.

Na stan handlu wpływa;
- wartości walut [kursy walut]

popyt wewnętrzny i zagraniczny [uzależniony od koniunktury]
koszty produkcji
inwestycje
zmiany cen światowych

2009	Ex [↓ 15.5%]	Im [24,5%]
	98,3 mld €	107.5 mld €	Saldo [-9,3%]
	136,7 mld €	149,5 mld €

Egzamin

wokół jakiej kwoty oscyluje w PL handel zagraniczny?

Raport z handlu zagranicznego PL

Rok	Ex	Im	Saldo
2008	116,2 mld €	142,4 mld €	[-26,2 mld €]
2007	101,8 mld €	120,4 mld €	[18,6 mld €]
2006	87,9 mld €	100,8 mld €	[12,9 mld €]
2005	71,4 mld €	81,1 ml €	[-9,7 mld €]

Struktura geograficzna handlu zagranicznego;

kraje wysoko rozwinięte: Ex 85,6% ; Im 96,1 % [UE, Rosja, Ukraina i Białoruś]
Europa; Ex 90,2% ; Im74,2%
Ameryka Płn; Ex 2,3 %; Im 2,5%
Azja; Ex 5,4%; Im 19,8%
Ameryka Płd; Ex 1,2% ; Im 1,9%

Największy partner handlowy to Niemcy

Export	Import
1.Niemcy [25%]	1. Niemcy [23%]
2. Francja [6%]	2. Rosja [10%]
3. Włochy [6%]	3. Chiny
4. Wielka Brytania [6%]	4. Włochy
5. Czechy [6%]	5. Francja
6. Rosjka [5%]	Czechy

Struktura Towarowa;

lp.	Gałęź przemysłu	Export	Import
1)	Wyroby przem. elekrto-maszynowego	~ 45 %	~ 39 %
2)	Wyroby przemysły chemicznego	~ 12,5 %	~ 18 %
3)	Produkty mineralne	~ 10 %	~ 9 %
4)	Art. rolno-spożywcze	~ 12 %	~
5)	Wyroby metalurgiczne	~ 9 %	~ 10 %

WYKŁAD 19,10,2010 - TEORIE HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

Dlaczego kraje handlują ze sobą?

Na czym polegają korzyści z handlu?

Jakie są relatywne ceny towarów w handlu międzynarodowym?

Co decyduje o kierunkach handlu?

Teorie przedklasyczne

- psychoza leku przed brakiem towarów

[w literaturze, możemy to odnieść do starotestamentalnego Józefa, który objaśnił sen faraonowii, a przez to Egipt zaczął gromadzić zapasy i uniknął klęski głodu]

- dogmat słusznej ceny [Tomasz z Akwinu]
nie tłumaczył on, dlaczego ludzie handlują, ale określał tzw. słuszną cenę tj. taką, która pokrywała koszty bez lichwiarskiego zysku [zdzierstwa], później miało się zwyczaj dodawać „sprawiedliwy zysk”
- merkantylizm [XVI w.] pierwsze teoretyczne ujęcie problematyki handlu. Zdaniem merkantylistów, źródłem bogactwa jest korzystne kształtowanie się bilansu handlowego. W różnych teoriach merkantylistycznych zalecano dodatnie saldo w handlu zamieniać na złoto lub pieniądze i gromadzić je. [mniej kupować, więcej sprzedawać, a nadwyżki spieniężać] - w skali światowej jest to po prostu niemożliwe, więc spadł na nią ogrom krytyki.
* cena pokazująca koszty produkcji

**bilans handlowy - zestawienie importu i exportu

Teorie klasyczne;
- teoria przewagii absolutnej; [Smith]
podstawą specjalizacji oraz źródłem korzyści z handlu jest występowanie między krajami absolutnych różnic w kosztach wykoniania
jezeli kraj Ajest bardziej efektywny niż kraj B w prod.towaru Y, bo oba kraje mogą osiągnąć korzyści z MPP, jeśli kraj A będzie eksportował do kraju B towar Y, w zamian za import z kraju B towaru X.

Założenia Smitha

- jeden czynnik produkcji - koszty wytworzenia towaru, mierzone nakładem pracy
- pełna mobilność pracy w kraju, brak mobilności między krjmi
- relacje między nakładami pracy, a wielkością produkcjinie zmienia się [stałą cena]
- nie występują koszty transportu
- w obu krajach ma mniejsce czysta konkurencja
- brak barier w handlu

1h	USA	GB
Pszenica	6 t [12 t - 2h]	1t
Sukno	3m	6 m [12 m - 2 h]

USA; 1 t - 0.5 m GB; 1 t - 6 m

1 m - 2 t 1 m - 1/6 t

*absolutna przewaga mierzona nakładem pracy

Jeżeli w stosunkach gospodarczych, wewnętrznychuzyskuje się absolutną przewagę w stosunku do innego państwa, to OPŁACA SIĘ wejśc w relacje handlu międzynarodowego

Teoria przewag względnych komparatywnych[David Ricardo, 1817];

- wystarczajacą przesłąnką podjęcia handlu miedzynarodowgo jest istnienie względnych róźnic kosztów wytwarzania.
- kraj A powinien specjalizować się w produkcji i eksporcie towarów, w przypdaku którego jego przewaga nad krajem B jest względnie największa, a kraj B powinien specjalizować się w produkcji tego towaru, w przypdaku którego jego niekorzystna pozycja ujawniła sie w najmniejszym stopniu

	1 h	USA	GB
Pszenica	1	6 t	1 t
Sukno	1	4 m	2 m

USA; 1t - 2/3 m GB; 1t - 2 m

1 m - 1.5 t 1 m - 0,5 t

0x08 graphic

Każdy stosunek wymienny jaki ukształtuje się międzt tymi dwoma państwami pomiędzy tymi dwiema liniami jest korzystny dla obu państw

Prawo wzajemnego popytu - J. S. Mill

- Mill badał kształtowanie się stosunku wymiennego w handlu międzynarodowym
- granice opłacalności wymiany dwóch towarów międzydwoma krajami, są wyznaczane przez relacje kosztów względnych na wybranych rynkach narodoych
- koszty produkcji określają granice opłacalności handlu

Stosunek Wymienny między dwoma krajami kształtuje się w granicach określonych przez koszty komparatywne w zależności od stosunku wzajemnego popytu. Stosunek ten zbliża się do stosunku wymiennego kraju, którego popyt na towar importowany jest relatywnie wysoki. W rezultacie kraj ten odnosi mniejsze korzyści z handlu, niż jego partner o stosunkowo mniejszym popycie na towar importowany

Teorie Neo-klasyczne;
Teoria obfitości zasobów[proporcji zasobów] E. Hechsher; B. Ohlin
- teria ta rozpatruje, czy dane państwo jest bogatsze w kapitał czy też w pracę [cena pracy jest płaca, ceną kapitału, jest stopa procentowa]
- różnice kosztów i cen spowodowane są odmiennym wyposażeniem w 2 podstawowe czynniki podukcji [kapitał, praca]
- każdy kraj powinien exportować towary, których produkcja wymaga większego zastosowania czynnika bardziej obfitego, a co za tym idzie tańszego czynnika produkcji. Importować natomiast produkty, których produkcja wymaga większego zastosowania mniej obfitującego czynnika produkcji
- każdy kraj obficiej wyposażony w pracę, powinien spejalizować się w produkcji i exporcie dóbr pracochłonnych
- każdy kraj obficiej wyposażony w kapitał, powinien spejalizować się w produkcji i exporcie dóbr kapitałochłonnych
- po podjęciu handlu może zajść proces względnego lub absolutnego wyrównania się cen czynników produkcji [do wyrównania jednak raczej nie dojdzie]
- na ostateczny podział korzyści handlu wpływają także; czynniki popytowe, warunki funkcjonowania rynku międzynarodowego.

Weryfikacja teorii Heckshela-Ohlina - paradoks Leontiefa ;
- 1947 - podział gospodarki na 142 sektory
- obliczenie proporcji nakładu kapitału do nakładu pracy w gałęziach exportu i konkurujacych z impotem
- wynik; USA eksportowało głównie towary pracochłonne, importując jednocześnie dobra kapitałochłonne.

Leontief udowodnił wtedy, ze USA, kraj wtey bardziej obfitujący w kapitał, eksportował towary pracochłonne.. Leontief drążył dalej i uznał, że wydajnośc w USA byłą wyższa niż w krajach z których importowano produkty [a więc jednak praca byłą dobrem obfitszym]

Teorie Neoczynnikowe
Teoria Teo Schulza (60')
- T. Schulz podzielił kapitał na rzeczowy i ludzki - czynnik ludzkiego kapitału jest rozłożony nierównomiernie w skali krajów.
- różnice w stanie wyposażenia w zasoby ludzkiego kapitału są czynnikiem uruchamiającym wymianę między krajami

Podażowa teoria dostępnośći [Irving Kravis]
- Kravis zwrócił uwagę na zjawisko dostępności rzadkich zasobów naturalnych
- dostępnośc tą podzielił na;
absolutną [RPA - diamenty]
względną [kapitał ludzki, technika, technologia]

Teoria luki technologicznej; Michael Posner wyróżnił dw procesy;
-zdolność do wykorzystania innoacyjnych produktów w krajach-liderach
- zdolność krajów opóźnionych do naśladownictwa [zamykania luki technologicznej]

Kiedy w Chinach złapano amerykański samolot zwiadowczy, po przeprosinach USA wypuszczono załogę samolotu, jednak samej maszyny nie oddano. Nie mniej jednak za jakiś czas [po zamknięciu luki technologicznej] Chiny zaczęły podobny samolot... produkować

ĆWICZENIA; 19.10.2010
- realny wkład kapitału do gospodarki przez zagranicznych inwestorów
- przejęcie większościowego pakietu akcji
- Inwestycje Greenfield podejmowane są przez firmy, które finansują utworzenie w kraju docelowym zupełnie nowej jednostki poprzez budowę obiektów instalowanie urządzeń i uruchamianie działalności gospodarczej.
- przejęcie efektywnej kontroli nad przedsiębiorstwem
- prywatyzacja firmy

INWESTOWANIE

MOCNE STRONY	SŁABE STRONY
- wykwalifikowana siła robocza	- biurokracja
- szlak tranzytowy	- wysokie podatki
- stabilna gospodarka	- częste zmiany przepisów
- rozwój gospodarczy	- jakość infrastruktury drogowo-kolejowej
- wiarygodny partner	- strajki spółek, silne związki zawodowe
- wzrost zamożności społeczeństwa	- korupcja
- dofinansowanie z UE	- utrudniająca życie administracja
- duży rynek	- nie korzystne rozwiązania prwne
-struktura ludności [młode społeczeństwo]
- stabilność polityczna*

SKUTKI INWESTYCJI

POZYTYWNE	NEGATYWNE
- nowe miejsca pracy	- strach przed ponownym kolonializmem
-spadek cen	- eliminacja rodzimych producentów*
- import technologii	- „punktowe” inwestycje**
- większa konkurencyjność	-
- niższa cena
- wpływy z podatków
- napędzanie zdrowej infrastruktury
- budowanie infrastruktury przez inwestorów
- budowanie pozytywnego wizerunku PL

* przedsiębiorca [inwestor] przywozi „swoich” wykwalifikowanych pracowników, wykruszając przy tym „miejscowych” albo likwiduje przedsiębiorstwo i sprzedaje majątek

** inwestor „atakuje” tylko te miejsca, gdzie spodziewa się większych Zyków, natomiast „zielone” [puste pola inwestycyjne] zupełnie go nie interesują

PL skoczyła z 22 miejsca na 6 pod względem optymalności inwestowania
UNKTAT - przepływ kapitału - 12 miejsce - najlepsze lokalizacje - czołowe miejsca

rok 2009 - zmniejszyły się o ponad 15% (€) inwestycje [ponad 20 % w USD]

Rok	Zmiana obrotu w mld €
2000	[-10,3]↓
2001	[-6.3]↓
2002	[-4.3]↓
2003	[- 4]↓
2004	[10,2]↑
2005	[-8,4]↓
2006	[15]↑
2007	[17,2]↑
2008	[- 9.9]↓
2009	[-8,4]↓

1. Niemcy	~ 16 %
2. Holandia	~ 16 %
3. Luxemburg	~ 13 %
4. Szwecja	~ 11 %
5. Francja	~ 6 %
6. Cypr	~ 5%
7. Austria
8. Islandia
9. USA

Inwestycje prowadzone przez PL
- w Europie ; ok. 3 mld €
- na świecie; ponad 3 mld €

Litweską rafinerię w morzejkach wykupił polski ORLEN, kiedy chcemy odsprzedać je Rosjanom, Litwini mówią NIE! A Polacy na to; jak nas nie chcieliście pozwolić nam inwestować i wyrzucaliśmy pieniądze w błoto - to jaki to miało sens... ?

Narazie słabo inwestujemy bo dopiero o 20 lat budujemy kapitał.

WYKŁAD - 09.11.2010 - SUROWCE ENERGETYCZNE; BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE

Węgiel - skończy sie za ok. 150 lat [surowie XIXw.]

Ropa naftowa - 40-50 lat [surowiec XXw.]

Gaz ziemny - ok. 60 lat [pliwo przyszłościowe]

Na poziomie obecnego wdobycia [wg MAE, do 2030 pokazywać będą ¾ zużycia ]
W świecie nie ma bezpieczeństwa energetycznego, pewości dostaw

Alternatywne źródła energii;

Elektrownie atomowe [FR - 10%, Szwecja - 20%, UE - 20%, USA - 20%, Knada - 12% ]
Elektrownie wiatrowe [nie w każdych warunkach możlwa do zbudowania]
Hydroelktownie [największy udział w Brazylii, Skandynawiiv - 20%, Chiny]
Elektrownie słoneczne [nie odgrywająca większej roli]
Elektrownie geotermalne [wykorzystywanie ciepła ziemii - ogrzewanie pojedyńczych domów]
Elektrownie tworzące energię z biomasy, ciepło oceanów, przypływów-odpływów
Izotop helu [na księżycu] - przyszłość, być może na 10 000 lat

Przyczyny braku bezpieczeństwa energetycznego
- rosnące zopatrzenie na surowce
- zrujnowany sektor naftowy w Iraku
- niestabilność polityczna [Iran, Wenezuala, Nigeria]
- zagrożenia atakami terrorystycznymi lini dostaw pliw
- wymagający modernizacji przemysłrafineryjny oraz gazociągi / ropociągi [Rosja]
- wyczerpywalne się zasobów z M. Północnego
- nadmierne uzależnienie USA i UE od importu surowców energetycznych
- emisja gazów cieplarnianych
- bak nowych znaczących złóż
- huragany i inne kataklizmy
- szantaże energetyczne [zyność za ropę]
Zasoby ropy naftowej

Dominujacy surowiec w strukturze energii pierwotnej
Szacunek do. Zsobów - ok. 160 mld ton
Baryłka ropy - początki wydobycia - baryłki drewniane, miara nadal stosowana
61,5 % udkumentowanych zasobów znajduje się na Bikim Wschodzie, w tym 42% posiadają [1 baryłka - 159 litrów]
Arabia Saudyjska, Iran, Irak, Afryka, Ameryka Płd, Ameryka Płn
1 t - 6,9b - 7,9 ~ 7,9 baryłki
1500 odmian ropy na świecie, najlesza jest ropa Brent [M. Północne]; Lekka-słodka [WTJ], Dubaj
Londyńska Giełda Paliwowa [JPEJ]
NY - NYMEX
Singapur
Na dziś cena za baryłkę ropy - 88$, sredni koszt wydobyci to 5-13 $ za baryłkę, duze koszty transport,szsowny sektor
Surowiec konfliktogenny
Kraje posiadające do największe zasoby;
Arabia Saudyjska [22%]; Iran [10,7%]; Irak [9,7%]; Kuwejt [8,6%]; ZEA [7,9%]; Wenezuela [7,1%]; Rosja [6,3%]; Libia [3,4% najlepsza jakościowo, najłatwiejsze wydobycie]; Kazachstan, Nigeria [81,5% zsobów]
Wydobcie ropy [10 najwikszych producentów - 73%]
Arabia Saudyjska, Rosja, USA, Iran, Chiny, Meksk, Norwegia, Wenezuela, GB, Irak

Zużycie ropy;
- USA [1/4 %]; Chiny [6,3-8%]; Europa i kraje byłego ZSRR [1/4]; Bliski Wschód [6%] Afryka [3%]
- dzienne zużcie ropy w 2010 wzrosło o 1,1 % - szacunki MAE - 86,6 mln baryłek, w 2011 -> wzrost o 1,5 %, 2012 -> 10,5 mln baryłek [31,6 mld baryłek] rocznie.
OPEC [organizacja exportu ropy naftowej] powstał w latach 60'
- 12 państw człnkowskich; Algieria ['69] Angola [2007] Arabia Saudyjska, Ekwador, Irak, Iran, Katar, Kuwejt, Libia, Nigeria, Wenezuela, ZEA, Egipt [wykluczony], Gabon / Indonezja [wystąpiły]
-siedziba Wiedniu
- trzęsie światem ropy naftowej [ponad 50 % exportu, 40 % wydobycia przypada na państwa OPEC]
- '73-'74 - ceny ropy - SKOK NAFTOWY [ceny wzrosły 3-4 krotnie po półroku, boom 4 mln bayłek dziennie]
- '79-'80 II SKOK NAFTOWY [15 dolarów, wzrasta o ponad 30] rewolucja w Iranie, wojna Irak-Iran
- po '80 - spadek cen ropy - zwiększone wydobycie
- '85 - Arabia Sudyjska zwiększa wydobycie - spadek cen ropy
CUPC - największy duński koncet rafineryjny na świecie
Thomas Friedman 'Pierwsze prawo petropolityki'
- Im bardziej rośnie światowa cena ropy, tymbardziej kraje wydobywają ten surowiec ograniczają wolnośc słowa, niezwisłość sądów i swobodę działania opozycji
- Im więcej ropy się wydobywa i im wyższa jest jeje cena tymgorzej dla demokracji i wolności w petropaństwach. Cena ropy i wolność są odwrotnie proporcjonalne

Wpływy z petroprzemysłu są marnotrawione - pałace, uzbrojenie [Kuwejt kupił samoloty, dla których brakuje mu przestrzeni powietrznej]. Problemem jest fakt, żę społeczeństwa petrokrajów nie żyją na zbyt wysokim poziomie.
Program "Ropa za żywność" ang. Oil-for-Food Programme - program ONZ utworzony w 1995 roku dla złagodzenia sankcji nałożonych na Irak po inwazji tego kraju na Kuwejt w sierpniu 1990 roku.
Gaz ziemny - błękit
- zazwyczaj wystepuje przy ropie, ok. 90 % gazu to metan, w przypadku ropy jesteśmy w stanie określić cenę ropy w baryłkach, natomiast nie ma ogólnoświatowej
- swoistym kartelem naftowym jest OPEC, który jest w stanie modelwać cenę ropy. Rosja próbuje wraz z innymi państwami gazowniczymistworzyć 'gazowy' OPEC. Nie ma jednolitej ceny i jednolitego rynku. O cenie tak naprawdędecyduje polityka
- gaz ze źródeł konwencjonalnych [rozpoznane złóża - 160-180 mln m sześciennych]
-gaz zrobił oszałamiającą kariere spełnia 25 % zapotrzebowania świata
- gaz ze źródeł niekonwencjonalnych [gaz z pokładów węgla, gaz z łupków, gaz z niskoprzepuszczalnych złóż] - 900 bln m sześciennych
- prognozowane zużycie w 2030 roku; 4310 mld m sześciennych
Zasoby gazu
- Rosja 27.1 %
- Bliski Wschód 40 %
- Azja 6.6 %
- Basen Morza Kaspijskiego 5.2 %
- Ameryka Płn 4.8 %
- Afryka Płn 4.5 %
Konsumenci Gazu
- Europa, USA, byłe republiki radzieckie - ¾ światowego zużycia
- 40 % importowanego do UE gazu pochodzi z Rosji. ESP [Hiszpania] nie imp[ortuje gazu z Rosji gazociągami, FR zaopatruje się w Afryce, ale już państwa bałtyckie, są siłą rzeczy podpięte pod gazociągi rosyjskie
- PL chciałaby, aby UE prowadziła wspólną politykę energetyczną, ale narazie to małoprawdopodobne. [Niemcy prowadzą rozmowy obustronne i negocjują lepsze warunki dla siebie]
Gazprom - gazowy imperator z Rosji, mimo niezbyt dobrego roku zużycia gazu, zarobi ok. 4.5 mld $ na czysto
- 33.6 bilionów m sześciennych - [70 % złóż rosyjskich] - zasoby Gazpromu
- Gazprom zarabia głównie na eksporcie, nie na rodzimym rynku rosyjskim
Gazociąg północny - budowany gazociąg służący do transportu gazu ziemnego z Rosji do Niemiec. Według planów, będzie przebiegać dnem Morza Bałtyckiego, omijając Polskę i republiki bałtyckie.
29 sierpnia 2006 Rosyjski Gazprom oraz niemieckie E-ON-Ruhrgas i BASF podpisały w Moskwie porozumienie końcowe dotyczące budowy Gazociągu Północnego (konsorcjum Nord Stream).
South Stream - spółka powołana w czerwcu 2007 roku przez Gazprom i włoski koncern ENI, której zadaniem jest budowa 900-kilometrowego Gazociągu Południowego po dnie Morza Czarnego. Do spółki przyłączył się także francuski koncern energetyczny EDF^[1].
Gazociąg South Stream o przepustowości 63 mld m³ ma połączyć bezpośrednio wybrzeże Rosji i Bułgarii. Pierwszą nitką gazociągu Gazprom zamierza przesyłać gaz na Serbię, Węgry, Słowenię i do Austrii. Gazociągi South Stream i Nord Stream pozwolą na ominięcie krajów tranzytowych z Europy Środkowej i Wschodniej (Ukraina, Białoruś, Polska), co może być główną przyczyną ich budowy
WĘGIEL
-zasoby wegla występują w blisko 70 krajach świata
- odtrąbiono, ze węgil powinien odejśc do lamusa, ale narazie jeszcze to nie nastąpi
Ameryka Płn - 29.4 %
Azja 27.6 %

Europa 25.3 %
Australia i Oceania 8.2%

Afryka 7.4 %
Ameryka Płd 1.9 %
Bliski Wschód 0.2 %

Z roku na rok, Chiny ziększają swoje zapotrzebowanie na ropę i gaz, natomiast węgiel jest towarem eksportowym, mimo że Chiny zużywają najwięcej węgla sposśród wszystkich państw wydobywczych

Państwa posiadające największe zasoby węgla
- USA 28.5
- Rosja 17.3 %
- Chiny 13.8 % [najwazniejszy producent; 2.5 raza więcej niż USA, wydobycie i produkcja]
- Austria 8.1 %
- Indie 8 %
- RPA 7.1 %
- Kazachstan 4.4 %
- Ukraina4 %
- Kolumbia 1 %
- PL 0.9 %

Surowce energetyczne od samego początku były konfliktogenne. Wpływ surowców na układ SM jest niebagatelny. Jednym z podstawowych celów państwa, jest zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego

Petropolityka - polityka prowadzona za pomocą surowców energetycznych
Petroautorytaryzm - [AFRYKA] rządy wprowadzone i utrzymywne dzięki surowcom energrtycznym
Szantaz energetyczny - naciski polityczne pod wpływem ogrniczenia i zawieszenia dostaw surowców energetycznych

-zasoby wegla występują w blisko 70 krajach świata
- odtrąbiono, ze węgil powinien odejśc do lamusa, ale narazie jeszcze to nie nastąpi
Ameryka Płn - 29.4 %
Azja 27.6 %

Europa 25.3 %
Australia i Oceania 8.2%

Afryka 7.4 %
Ameryka Płd 1.9 %
Bliski Wschód 0.2 %

Węgiel przy spalaniu wytwarza ogromne ilośc zainieczyszczeń środowiska, choć wdraża się czyste metody pozyskiwania energii

ĆWICZENIA - 09.11.2010 - MIĘDZYNARODOWE PRZPŁYWY SIŁY ROBOCZEJ

Migracje siły roboczej, rodzaje, teorie, przyczny migracji, skutki migracji, umowy międzynarodowe
Definicja migracjisiły roboczej
- zmiana miejsca zamieszkania na więcej niż 1 rok związana z poszukiwaniem pracy; stała, wahadłowa [codzienny dojazd do pracy - okolice przygraniczne], czasowa [sezonowa] [definicja ONZ]
- emigracja; wyjazd osób z kraju np. W poszukiwaniu pracy
- imigracja; przyjazd do danego kraju w celu zarobkowym [napływ]
- reemigracja; powrót do kraju osób będących na emigracji
Początki Międzynarodowego przepływu siy roboczej
- rewolucja przemysłowa
- okres międzywojenny; ogromne przepływy siły roboczej; przed I WŚ kierunek na Zachód; [Anglia], państwa post-kolonialne, USA, Kanada, do kolonii, Niemcy, Fancja, kraje Beneluksu] - w okresie międzywojenym migracja była, choć nie tak ogromna, bo Wielki Kryzs
- po II WŚ; boom gospodarczy ['60], Europa Zachodnia [Belgia, Francja, Szwajcaria] -> państwa basenu morza śródziemnego
- lata '70-te - koniec boom'u , pracownicy / robonicy zostali,polityka wypychania, mimo rekompensat zostają, czesto nie mogą się odnaleźć wnowej sytuacji, w dawnej ojczyźnie. [murzyn zrobił swoje, murzyn może odejść, były próby zintegrowania gości - teoria multi-kulti, asymilacja - z muzułmanami ciężko]
- najwięcej nielegalnych emigrantów jes z Afryki Subsaharyjskiej do Holandii, Francji / granica USA i Meksyku [6 mln];
- w PL są; Ukraińcy, GB-Indie, Pakistan; FR-Algierczycy
- BRAIN RAIN - drenaż mózgów - USA drenują, ludzi dobrze wykfalifikowanych z Afryki, zachęcają do pracy u siebie specjalistów, państwarozwijające pozbawione są siłą roboczej- brain rain jest szkodliwy, bo państwo gorzej rozwinięte, mają utrudniony rozwój.

DECYZJA O EMIGRACJI
MOCNE STRONY	SŁABRE STONY
Wyższe zarobki	koszty przyjazdu, mieszkanie, żywność
- poprawa standardu życia	- koszty przetłumaczenia dokumentów, wyrobienie nowych
poznanie nowych technik	bariery językowe, dokwalifikowanie
spełnienie ambiji zwodowych	utrata zyskówze stałego miejsca zamieszkania
zdobycie umiejetności językowych	brak akcptacji rodziny, wrogość,dyskryminacja, getta, tęsknota, frustracje
	złe warunki pracy

Motywy emigracji

Wyższe zarobki / wyższy standard życia
Lepsza opieka socjalna
Lepsze perspektywy rozwoju
Poczucie bycia cennym dla gospodarki
Względy polityczne i ideologiczne
Poszukiwanie kapitału i pomysłu na biznes [za granicą zarobisz więcej]

Stopa bezrobocia w PL - IX 2010 - 11.5%
NL - 4.4. -> 4.5 %
AUS - 4.4 -> 4.5%
USA - ~10 % [zdaniem amerykanów to tragedia]

KRAJ EMIGRACYJNY
MOCNE STRONY	SŁABE STRONY
mniejsze bezrobocie	drenaż mózgów, pogorszenie struktury dmgraficznej
transfer pieniedzy	pogorszenie struktury społecznej
wyższe kalifikacje [reemigacja]	państwo traci wraz z emigrantempieniądze przeznaczone na wykształcnie, koszty wychowania
redukcja wielkości produkcji	wyższe koszty wpłac i koszty produkcji
	eurosieroctwo dzieci iludzi starszych, rozpadanie się małżeństw
	wzrost nakładu

PAŃSTWO IMIGRACJI
MOCNE STRONY	SŁABE STRONY
ręce gotowe do pracy	spadek płac realnych
siła robocza już wykwalifikowana,tańsza	wzrost bezrobocia
nakręcanie koniunktury	wzrost przestępczości
poprawa struktury demograficznej	niepokoje, napięcia społeczne
napływ podatków	getta
zwiększnie konkurencji
podnoszenie kwalifikacji
wzbogacenie oferty na ryku
wypełnienie nisz na rynku pracy

WYKŁAD - 16.11.2010 - ŚWIATOWY HANDEL TOWARAMI

ŚWIATOWY HANDEL TOWARAMI
- przepływ dóbr związanych z przekraczaniem granic w skali ogólnoświatowej
- handel odbywającyc się na rynku międzynarodowymna którym potykają się eksporterzy i importerzy z różnych krajów oraz gdzie kształtują się ceny światowe
HANDEL ŚWIATOWY TO;
- symulator gloalnego wzrostu
- otwiera gospodarkę krajową na świat zewnętrzny [przekształcajac ją w podmiot gospodarki światowej]
- symulator wzrostu konkurencyjności [eksport poszerza zyski, import zapewnia zaopatrzenie na rynku krajowym i sprowadza konkurencję] - nie ma państw autarkicznych
Wielkość 'zaangażowania' w handel światowy ; wskaźniki
- stopa eksportu; stosunek Ex do PKB [zależny od struktury produkcji towarów]

stopa Ex = Ex/PKB×100%

- wysokość pax. Ex mają państwa z małą liczbą ludności

stopa przewagi importowej; % udział importu w konsumpcji krajowej [uzależnienie państwa od zewnętrznych towarów]

Im/KK×100%

KK - konsumpcja krajowa

WTO i jej wola [korzenie ładu w handlu światowym]
- powstało w roku 1995
- tzw. Runda katarska, planowano, ze RK przyczyni się do obniżenia ceł, zaczęło się w 2000 roku, za pasem 2011 a zakończenia RK nie widać
Handel Komplementarny;
- zdeterminowany przez zróżnicowanie struktury produkcji [kraje rozwinięte - rozwijające się]

Handel Substytucyjny
- na rynku spotykają się towary analogiczne, konkurujące ze sobą walorami jakościowymi, użytkowymi, lub cenowymi
Przyczyny rowoju importu
- koszty produkcji zastępującej import są bezwzględnie wyższe w porównaniu z cenami towarów importowanych
- kaszty produkcji zastępującej import są relatywnie wyższe w porównaniu z cenami towarów importowanych
- brak możliwości wyprodukowania niektórych towarów np. Węgla [niezbęny wyłączny import]
- potrzeba zaspokojenia zróżnoicowanego popytu
Przyczyny rozwoju exportu;
- trwałe, przejściowe dysponowanie określownymi towaramiprzy braku tych towarów w innych krajach
- występowanie bezwzglęnych / komparatywnych różnic kosztów i cen
- efektywna strategii przedsiębiorstw
Czynniki zmian strukturlnych w handlu światowym
- przemiany w gopodarce światowej
- zmiany w strukturze produkcji
- zmiany w inwetycjach, konsumpcji
- zmiany w technologii wykonania
- procesy industrializacji, rekonstrukcji, modernizacjiróżnych dziedzin produkcji
- czynniki koniunkturalne
- czynniki instytucjonalne
- zmiany cen
- zmiany kursów walutowych
Ceny w handlu międzynarodowym
- cena - wartość towaru wyrażona w piniądzu
- cena światowa - wyrażona w pieniądzu wartość międzynarodowa towarów biorących udział w wymianie międzynarodowej
- cena monopolistyczna
- cena quasi monopolistyczna
- cena transfeowa [cena ustalona i stosowana w wymianie producentów i części zamiennych między filiami, oraz filiami i firmami macierzystymi koncernów transnarodowych] 30-40 % handlu światowego opiera się na handlu w cenach transferowych
Czynniki zakłócające działanie praw konkurencji na rynku światowym
- protekcjonizm poszczególnych państw
- monopolizacja produkcji
- działalność pilityków/ koncernów
- procesy integracyjne [pozytywne znaczenie]
- procesy internacjonalizaji życia gospodarczego [glonbalizacja]

Rynki zagraniczne
- giełdy towarowe
- aukcje [towary wystadaryzowane] odpowiedni regulamin, bezpieczeństwo
- targi i przetargi
- obroty w ramach korporacji transnarodowych
Twem of Trade [TOT] [EGZAMIN]
- cenowe TOT - relacja względnych zmian cen towarów Ex do względnych zmian cen towarów importowanych w poszczególnych krajach w określonym czasie [najczęściej rok]
- TOT - zmiana siły nabywczej Ex wyrażonej w Im danego kraju [ile możemy kupić za pzypływy z Ex]

TOT = [P_Ex1:P_Im1] : [P_Ex0 : P_Im0]*

_{1- koniec roku
0 - rok bazowy
* - może być w procencie [× 100 %] ale nie musi}

TOT = [P_Ex₁ : P_Ex0] : [P_Im1: P_Im0]

Jeśli TOT >1
- dobry znak, oznacza to, ze ceny naszych towarów wzrosły szybciej niż ceny towarów importowaych przez inne państwa
Jeśli TOT <1
- sytuacja odwrotna
Jeśli TOT =1 [bardzo rzadka sytuacja]

Liczba rund GATT - 8
4 dziedziny WTO -

Handel światowy 2009
- kryzys i jego skutki
- skutki zawirowań finansowych
- umacnianie się € w stosunku do $
- fatalna sytuacja jena
- światowy Ex zmiejszył się o 12, 2 %
- światowy import zminiejszył się o 12, 9 %
- największe załamanie gospodarki od II WŚ

-spadek Ex Ameryki Płn [- 14,4 %]
- spadek Im Ameryki Płn [- 16.3 %]
- USA: Ex [- 13.9 %] Im [- 16,5]
- Europa: Ex [- 14,4%]

NAJWIĘKSI
EXPORTERZY [2009]	IMPORTERZY [2009]
1. ChRL - 9.6 %	1. USA - 12.7%
2. RFN - 9.0%	2. CHRL - 8.0%
3. USA - 8.5%	3. RFN - 7.4 %
4. JAPONIA - 4.7%	4. FR - 4.4. %
5. HOLANDIA - 4.0%
PL - 27 MIEJSCE
Od II WŚ do 2003 roku, największy EX i Immiały Sany Zjednoczone, natomiast w 2003 - DE

WYKŁAD - 24.11.2010 - MIĘDZYNARODOWY HANDEL USŁUGAMI

USŁUGI
- dobry towar eksportowy [usługi zazwyczaj zajmują niewielką powierzchnię, brak problemów z transportem, nie powodują zagrozeń z ekologicznego punktu widzenia, niska materiałochłonność]
Usługi
- odpłatne świadczenia społeczne użytkowanych czynności, najczęściej nie związanych z wytwarzaniem dóbra materialnych, najczęściej są;
- nieuchwytne
- nieprzechowywalne
- nierozerwalnie związane z usługodawcą [w momencie sprzedaży usługi]
* podwójnie nieucwytne - asymetria informacji, producent posiada więcej informacji o sprzedawanym przez siebie produkcie niż kupujący
* na wet po dłuższym czasie użytkowania nie jestesmy w stanie ocenić czy byłą to dobra czy zła usługa, dużą rolę ma w tej kwestii reputacja firmy, zależna od reputacji materialnych świadczeń w związku z podwójną asymetrią infomacji
Specyfika usług
- asymetria informacji na rynku usług
- znaczenie reputacji firmy usługowej
- zależność innych form MSG od rozwoju usług
- znaczenie sektora usług w państwach wysoko uprzemysłowionych
- usługi jako element równoważenia bilansu płatniczego
Przyczyny wzrostu znaczenia usług
- wzrost zamożności społeczeństw
- wzrost produkcji towarów, przepływu kapitału i pracobiorców
- postęp technologiczny
- specjalizacja w sektorze usług
- wzrost znaczenia korporacji transgranicznych
Klasyfikacja usług
- usługi samodzielne i niesamodzielne
- usługi sensu stricto [tradycyjne] i czynnikowe
- usługi w wąskim znaczeniu [czyste] i w szerokim znaczeniu [sensu stricto]
- usługi hanlowe, niehandlowe, rządowe,
Podział usług w zależności od miejsca pobytu usługodawcy i -biorcy
- usługi bez migracji usługodawcy i -biorcy [telekomunikacja]
- usługi wymagajace migracji usługodawców [zdeterminowane przez popyt] np. Konserwator zabytków musi się znaleźć w miejscu, gdzie jest popyt na jego usługii]
- usługii wymagające migracji usługobiorców [zdeterminowane przez podaż] - u nas brak śniegu, a chcemy pośmigać na nartach, wiec jedziemy w Alpy
-m usługi wymagajace migracji zarówno usługodawców jak i usługobiorców
Ukłąd ogólny w sprawie handlu usługami - GATT
- podpisny w 1994 roku
- cel - liberalizcja handlu usługami
Zasady;
- najwi ekszego uprzywilejowania
- preferencji dla krajów rozwijających się
- przejrzystości
Dopuszcza się;
- stosowanie ograniczeń w celu ochrony BP
- odstępstwa od zasady KNU [Klauzuli Najwiekszego
Uprzywilejowania]
- ustanawia ochronę usługodawców

KNU - zasada, zgodnie z którą nie możemy traktować żadnego z naszych partnerów gorzej od najbardziej uprzywilejowanego

Znaczenie usług;
- międzynarodowy handel usługami stanowi 25 % handlu światowego
- w sektorze usług powstaje najwięcej miejsc pracy
- udział sektora usług z PKB UE w 2007 wyn >75%
- udział sektora usług w PKB Am. Płn w 2007 = 75%
- udział sektora usług w PKB w Azji = 60%

*usługi tardycyjne - transport, rosną najwolniej
[EGZAMIN]

NAJWIĘKSI
Ex USŁUG [2009]	Im [2009]
1. USA [470 ]	1. USA
2. GB	2. DE
3. DE	3. ChRL
4. FR	4. JAPONIA
5.ChRL	5. FRANCJA
PL - 29 MIEJSCE	6. WŁOCHY

swoboda przepływu usług w UE [dyrektywa o liberalizacji usług - dyrektywa Balkensteina - jedna z najbardziej kontrowersyjnych]

08.12.2010 - WYKŁAD - MIĘDZYNARODOWE PRZEPŁYWY KAPITAŁU

Definicja
- szerokie znaczenie ; wszelki odnotowany w bilansie płatniczym ruch kapitału prtzez granicę. Podmiotami uczestniczącymi są
- przedsiębiosrtwa , korporacje
- gospodarstwa domowe
- banki komercyjne i centralne
- budżety róźnych szczebli [rządowych, regionalnych, gminnych]
- wąskie znaczenie;
podejmowany jest z motywu zysku przez inne podmioty gospodarcze niż bank centralny, który podejmuje interwencje na rynku aby chronić walutę [BC ratujac walutę, wydziela walutę ze swoich rezerw, lub skupuje walutę z rynku, to takze jest przepływ kapitału - motyw nie zyskowy]

MPK jest bardzo ważną formą MSG, która jest bardzo przyszłościowa i bardzo dynamiczna. Gdyby zastanowić się, który z czynników produkcji [kapitał, praca] jest mobilna to odpowiedź brzmi - KAPITAŁ. Kapitał przemieszcza się tam, gdzie spodziewany jest największy zysk , choć zdarzaja sie sytuacje, gdzy bardziej pożądanym czynnikiem jest siła robocza [informatycy do Niemiec], jeśli jest ich za dużo, to gospodarka stara się ich wypchnąć, przypdku kapitału gospodarka stara się zatrzymać kapitał, aby pracował w kraju

Motywy;
polityczne [ZSRR w Kubie]
humanitarne [jakakolwiek klęska żywiołowa wywołuje natychmiastową pomoc]
ekonomiczne;
-niższe koszty inwestycji i produkcji za granicą [koszty budowy fabryki w Chinach są mniejsze niż np. We Francji]
- uzyskanie dostępu do źródeł surowców [Chińczycy inwestują w Afryce, bo chcą wyciagnąć stamtąd surowce]
- obejście barier celnych [wysyłając coś za granicę płacimy cło, budyjąc fabrykę spowodujemuy, ze towary będą tańsze]
- względy podatkowe [raje podatkowe, są systematycznie niszczone, zwłaszcza przez kraje OECD]
- wykorzystanie przewagii ekologicznej [lokujemy inwestycje tam, gdzie spodziewamy sie największych zysków]
- zdobycie zagranicznych rynków zbytu []
- różnice stóp procentowych na rynkach pieniężnych i kapitałowych
- poprawa struktury lokat
Klasyfikacja przepływów kapitału
kryterium czasu;
- okres na jaki następuje wywóz lub przywóz kapitału; krótkookresowe [nieprzekraczajace roku]; długookresowy [więcej niż rok]; spekulcyjny
kryterium pochodzenia kapitału; żródła publiczne [budżety państw]; prywatne [banki komercyjne, gaspodarstwa domowe]
kryterium formy; formy wyłożonego kapitału
- inwestycje bezpośrednie - kredyty finansowe
- inwestycje portfelowe [pośrednie] - lokaty na rynku finansowym
Kredyt handlowy [kredyt na rachunek otwarty; kredyt wekslowy]
- realizowane sa przez przedsiębiorstwa realizujące transakcje handlowe [mamy z nim do czynienia, gdy moment zapłaty i przekazania towaru nie pokrywają się - Exporter kredytuje Importera]
-Ex starajac się o Im musi zorganiować mu jak najlepsze warunki, by być jaknajatrakcyjniejszym wobec Im
- Ex 'włoży' koszty tego kredytu w cenę tego towaru. Ex nie dostaje pieniędzy za towar, więć musi wziąc kredyt, by skredytować Importera.
- Importerowi bardziej się opłaca wziąć kredyt kupiecki, bo jest atrakcyjniejszy.
- jeżeli statek jest produkowany w stoczni, to jest zapewne produkowany na zamówienie, jeśli Ex chce mieć gwarancję, ze statek sprzeda, żąda zaliczki - jesli ona wpłynie, to mamy sytuację kredytowania Ex przez Im.
- kredyt kupiecki może być potwierdzony np. Wekslem
Kredyty finansowe;
- pozostawienie dodyspozycji kredytobiorcy określonych środków finansowych, bez ogranicznia dotyczącego sposobu ich spożytkowania
- chodzi głównie o kredyty udzielone przez banki, czasem agendy rządowe, organizcje międzynarodowe
- udzielane według stałej lub płynnej stopy procentowej
Inwestycje Bezpośrednie
BIZ [Biznesowe Inwestycje Zagraniczne];
- podejmowane od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej za granicą [greenfiels investment] lub przejęcie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa [pakiety większościowe - zestatystyki 50% + 1]
- gdy akcje są rozproszone wystaczy zdobyć pakiet, który nie stanowi 50% ale przeważą pozostałych akcjonariuszy
- lokowanie kapitału w przedsiębiorstwie zagranicznym w celu uzyskania trwałego wpływu na jego działalność i osiągniece zysków
- jeden z najdynamiczniej rozwijających się elementów MSG
Inwestycje portfelowe [pośrednie]
- to długookresowe lokaty w zagranicznych papierach wartościowychbez przejmowania efektywnej kontroli nad przedsiębiorstwem
- dominujaca formę stanowi zakup akcji zagranicznych przedsiębiorstw
- wiele krajów jest jednocześnie Ex i Im inwesstycji portfelowych

BIZ
SŁABE STRONY [dla kraju zasilanego BIZ]	MOCNE STRONY
- kanał przepływu zagranicznej, nowocześniejszej techniki, technologii , metod zarządzania - modernizacja	- BIZ kierowane sa do gałęzi, gdzie oczekuje się najbardziej rentowego zastosowania kapitału
- wzrost zatrudnienia, dochodów	- może nastąpić wykup firmy w celu jej likwidacji i spieniężenia majątku
- podnoszenie kwalifikacji	- może dojśc do przejęcia części majątku, co utrudni kierowanie gospodarką
- wzrost wpływów podtkowych
- poprawa bilansu płat. w kraju BIZ	- w dłuż. Okr BIZ jest obciążeniem

Znaczenie BIZ dla kraju wywożącego kapitał
- w krótkim okresie pogorszenie bilansu płatniczego, w dłuższym okresie poprawa bilansu
- zmniejszenie potencjalnego wzrostu liczby miejsc pracy [wzrostu zatrudnienia]
- zmniejszenie Ex, jeśli BIZ będzie produkować towary, które dotą były exportowane
Przyczyny dynamicznego wzrostu BIZ
- postęp technologiczny
- procesy integracyjne
- liberalizacja przepływu kapitału
- procesy prywatyzacji
- szybki rozój korporacji transnarodowych
Efekty oddziałowywania BIZ w krajach przyjmujących
- efekt pobudzania; BIZ ma charakter komplementarny wobec inwestycji krajowych i przyczynia się do stymulowania krajowego procesu inwestycyjnego
- efekt wypierania; BIZ mają charakter substytucyjny. Inwestycje maja charakter konkurencyjny i hamują [wypierają] krajowe możliwości inwestycyjne
[EGZAMIN]
Wartość BIZ w skali glonbalnej; 2009 - 1, 2 bln $ [spadek o 37 %]

KRAJE EXPORTUJĄCE BIZ	KRAJE DOCELOWE BIZ
USA	USA
FRANCJA	CHINY
JAPONIA	FRANCJA

Teoia Portfolio
- inwestor moze osiągnąć wyższą stopę zysku przy danym ryzyku, lub dana stopę przy mniejszym ryzyku w sytuacji gdy dysponuje portfelem akcji zorganizowanym w sciśle określony sposób
LIBOR [London Interbank Offered Rate]
- stopa procentowa stosowana przy pożyczkach eurowalutowych udzielanym bankom przez banki lokalizowane w Londynie

- WYKŁAD - MIĘDZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY

Warunki;
- dostateczna podaż pieniądza

Pieniądz międzynarodowy pełni funkcje środka tezauryzacji, środka płatniczego, mniernik wartości

Oczekujemy od pieniądza m.narodowego stabilizacji gospodarki światowej

[EGZAMIN]
System Waluty Złotej
- powstał wraz z powstaniem tradycyjnej gospodaki światowej [tj. Po rewolucji przemysłowej]
- pełnił funkcje stabilizującą
- system porzucony wraz z wybuchem I WŚ
- każda waluta miała swoje odbicie w złocie np. 1$ - 0,888g złota / 1 marka - 0.222 g [za jednego dolara można było kupić 4 marki]
-Punkty złota - wahania przy zakupie [Granice dopuszczalnych odchyleń rynkowych kursów walutowych wynoszą ± 1%. Wyznaczają je koszty przywozu lub wywozu złota związane z płatnościami zagranicznymi. Są to tzw. punkty złote.]

Gdy odnaleziono nowe złoża i cena złota spadała, podobnie było z siła nabywczą pieniądza

System walutowo-sztabowy;
- podobny do poprzedniego systemu
- funt szterling oparty na złocie, stanowił podstawe do wyliczenia innych wartości innych walut

1929 - Wielki Kryzys burzy wszelki możliwy spokój, jaki panował wcześniej
Ogromne spustoszenie w relacjach gospodarczych

1944 - BRETTON WOODS
- powstanie MFW

System z Bretton Woods nakładał obowiązek na każdym państwie do zastosowania polityki monetarnej, której jednym z celów było utrzymanie kursów wymiany w jednoprocentowym przedziale wahań. Z powodu wzrastających obciążeń system załamał się w 1971. Jednym z powodów było wstrzymanie przez Stany Zjednoczone wymienialności dolara na złoto.

Do wczesnych lat 70. system z Bretton Woods w efektywny sposób zapobiegał konfliktom oraz pomagał w osiąganiu wspólnych celów twórcom systemu, w szczególności Stanom Zjednoczonym.
- waluta światowa - $ - bo żadne inne państwo nie było w stanie oprzeć się na złocie
- dolar jako jedyna moneta [poza frankiem, ale jego jest po prostu za mało rozpowszechniony] był w stanie oprzeć się na złocie
- pod koniec lat 60-tych pojawiają się kłopoty. Europa dogania USA, ale w latach 70-tych pojawia się kryzys i już niedoganiany
- USA używa złota do ratowania własnej waluty
- system rozpada się w 1977 roku

SDR [Special Drawing Rights, Specjalne Prawa Ciągnienia]
- zwiększył rezerwy z niczego [można było nimi równoważyć bilansy płatnicze]
- SDR została utworzona w celu stabilizacji międzynarodowego systemu walutowego przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy w 1967 roku, używana jest od 1970. Od roku 1974, SDR jako pierwsza waluta na świeciezostała zdemonetyzowana (przestała mieć swój parytet w złocie).
- Jednostki SDR służą głównie do regulowania zobowiązań poszczególnych krajów z tytułu bieżących obrotów bilansu płatniczego (m.in. kraje z deficytem bilansu płatniczego dokonują płatności w tej walucie lub przeprowadzają interwencje na rynku walutowym poprzez wymianę SDR-ów na walutę innych krajów, kraje z nadwyżką bilansu płatniczego).

Są też wykorzystywane przy porównywaniu kursów walut w rozliczeniach międzynarodowych.
- w 1990 wartość jednego SDR zmienia się gdyż Marka i Frank -> Euro
- jeżeli państwo chciało zdewaluować/zrewaluować swoja walutę, pozostałe państwa ?MFE musiały wyrazić na to zgodę
- rozpad w 1973
1979 - Kingston [Jamaica]
- rynek ustala wartość waluty

21.12.2010 - WYKŁAD - ZADŁUŻENIE MIĘDZYNARODOWE JAKO PROBLEM GLOBALNY

1. Problemy globalne - cechy
- mają światowy zasięg
- zależne są od działania wielu czynników i są wzajemnie powiązane
- mają ogromne znaczenie - stanowią konkretne zagrożenie dla istnienia ludzkości
- przedsięwzięcie, mające na celu ich rozwiązanie musza dotyczyć wielu sfer życia
- cały świat musi współpracować w ich rozwiązywaniu\

Problemy globalne
- wyczerpywanie się surowców naturalnych
załamanie się równowagi ekologicznej
- głód i bieda
- problemy demograficzne
- międzynarodowy kryzys zadłużeniowy

3. Kryzys Zadłużeniowy
- olbrzymi wzrost zadłużenia międzynarodowego dużej część krajów rozwijających się i państw E śr. i wschodniej
- wzrost kosztów obsługi długów
- załamanie się dopływu kapitału do państw zadłużonych
- transfer pieniędzy do krajów wierzycielskich
- skutki ekonomiczne i społeczne tych procesów

Ekonomiści są zdania, że kraj ma problem ze zwrotem długu, gdy roczna obsługa zadłużenia przekracza 25 % dochodów z eksportu, a wielkość spłat rocznych odsetek przekracza 10 tego eksportu
- najbardziej zadłużonym nie są te, których nominalna wartość zadłużenia jest największa, lecz te, w których stosunek obsługi długu do wartości eksportu jest wysoki, to nie tylko problem dłużników, ale głównie wierzycieli

Historia;
- w latach 1931-1933 wszystkie kraje Ameryki Łacińskiej, poza Argentyną ogłosiły niewypłacalność
- w momencie wybuchu II WŚ kraje rozwijające się były odcięte od międzynarodowego rynku kapitałowego
- w latach 1945-1970 napływ kapitału do krajów rozwijających się przyjmował formę
1. pożyczek ze źródeł oficjalnych
2. kredyty handlowe
3. inwestycje bezpośrednie

Zewnętrzne przyczyny kryzysu zadłużeniowego w latach 70-tych
- wzrost cen ropy naftowej
[I szok naftowy - 1973/74] spowodował czterokrotny wzrost cen ropy
II szok naftowy - 1979 -1980 - dwukrotny wzrost cen ropy
wzrost wydatków krajów rozwijających się importerów ropy [udział wydatków na ropę wzrósł z 5,9 % w '70 do 20 % w `80]
kraje te zostały zmuszone do zaciągania kredytów
wpływy z Exp lokowane były w bankach krajów uprzemysłowionych

- zmienny TOT
relacje cen towarów EX i Imp przez kraje dłużnicze w latach 73-80 [tj,. w okresie powstania zadłużenia]
od lata 80-tych, gdy zadłużenie trzeba była spłacać, relacje zaczęły się psuć
niekorzystny wpływ na ceny miała też USA o zawieszeniu wymienialności na złoto i dewaluacja $
w latach '79-'82 gdy przystępowano do spłaty kredytów, stopy % osiągnęły niespotykany w historii poziom
- wahania stopy %
w pierwszej połowie lat 70-tych realna stopa od zaciągania kredytów w krajach uprzemysłowionych była ujemna
w latach 79-82 [gdy przystępowano do spłaty kredytów] stopy osiągnęły niespotykany dotąd poziom
- osłabienie gospodarczej krajów uprzemysłowionych i ich protekcjonistyczna polityka

Wewnętrzne przyczyny kryzysu;
- złą polityka inwestycyjna krajów rozwijających się [brak możliwości obserwowania napływającego kapitału, nietrafne inwestycje]
- nieskuteczna polityka Finansowo-budżetowa
- w latach 74-75 spada aktywność gospodarcza krajów uprzemysłowionych
- rozpoczyna się ekspansja kapitału prywatnego do krajów rozwijających się
- w latach '80-'82 następuje załamania koniunktury gospodarczej
- znacznemu ograniczeniu ulegają możliwości exportowe krajów rozwijających się

Rozmiary zadłużenia
- w latach '70-'80 długookresowe zadłużenie krajów rozwijających się i ówczesnych socjalistycznych wzrosło z 68 mld do 1 bln $
- w latach '80 wzrost zadłużenia był wolniejszy i na początku lat wyniósł 1, 35 bln $

Meksyk;
- 12.08.1982 - Meksyk ogłasza niewypłacalność
- dług wynosi 80- mld $ [największy po Brazyli]
- kredytów nie inwestowano, a marnotrawiono

Struktura geograficzna zadłużenia
- Ameryka Łacińska - 30 %
- Europa śr. + wschodnia - 23 %
- Afryka 16 %
[nieefektywny rynek pieniężny, brak gromadzenia oszczedności]
- ucieczka kapitału krajowego z granicę

Plany i metody redukcji zadłużenia
- plany; James Bakowa, Raporty Brandta
- problem rozwiąże się sam, jeśli zapewni się dłuższy napływ pieniędzy do krajów rozwijających się - tak myślano

rynkowe techniki redukcji zadłużenia
- zmiana długu na udziały kapitałowe
- zmiana długu na obligacje
- wykup za gotówkę własnych długów
- zmiana długów na wpływy z exportu
- zmiana długów na inwestycje związane z ochroną środowiska naturalnego
- zmiana długów na walutę krajową
- zmiana długów na dług [jeden]

fora negocjacji długów
- klub paryski [wierzyciele publiczni]
- klub londyński [wierzyciele prywatni]

w pułapkę zadłużeniową wpada się, gdy próbuje się spłacać jeden kredyt nastpnym
w 1970 zadłużenie PL wynosiło 1.4 mld $ a w 1975 roku 8.4 mld $. '80 - 25 mld $ a w 90-tym roku prawie 50 mld $
dziś dług zmniejszył się o ¼ w stosunku do poprzednich lat
3 razy więcej pieniędzy odpływa z państw rozwijających się niż przypływa

11.01.2011 - WYKŁAD - GOSPODARKA USA
- LOKOMOTYWA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ

1. Prognozy na 2011 rok
- prognozy na 2011 są gorsze niż na 2010 [ok. 3-4 % wzrostu PKB,. Wg MFW - 4.2%]
- rok dobry nie dla wszystkich państw
- dobry dla państw BRIC. Państw wschodzących, państw surowcowych [Kanada]
p. wysoko uprzemysłowione - żółwie tempo wzrostu
- Chiny i Brazylia dobre wyniki

2011 - Chiny kiepskie szacunki -> 2011 wzrost PKB o 9%
- Exp spadł w grudniu o połowę w stosunku do listopada. Inflacja w Chinach przekroczyła 5 % i wymagała interwencji. Analitycy liczyli, ze Chiny podniosą swoje stopy kilka razy, podnieśli raz, ale była to tama dla brania kolejnych kredytów przez Chinczyków

2011- rok anemii w Europie/ 2010 - USA - 3% - na obecne warunki dobry wzrost
2011 - USA - 3-4% [III rok prezydentury B. Obamy, spoglądając wstecz, zawsze III rok za każdej prezydentury był rokiem wzrostów] Chcąc zdobyć reelekcje, musi zapewnic dobre wyniki w gospodarce
Japonia 2011 - umiarkowany wzrost
Niemcy 2011 - 1-1.5 % wzrostu PKB [po dwóch latach spadków]
Exp 2010 - 1 bln Euro

I Dekada XXI wieku;
- w porównaniu do lat 90-tych XX w. gorsza dekada [lata 90-te to epoka wzrostów, USa nie wiedziało, co to znaczy spadek na giełdzie]
- 15 IX - upadek LehmanBrothers - symboliczny początek kryzysu
- na początku tej dekady od pozostałych [największych graczy tj. USA, GB, DE, IT, JAP] siedmiokrotnie odstawał BRIC - [USA, GB, DE, IT, JAP- 21 bln $ PKB] - [BRIC - 2.8 bln $] odstawanie BRIC od G6 diametralnie się zmniejszyło do ok. 3
G6 -
BRIC - 96 bln $

Strefa Euro;
-ogromne wahania na rynku walutowym
-Europejski Mechanizm Stabilizacji Finansowej - >Euroobligacje 5 mln Euro [dla Irlandii w formie pożyczki]
- Euro straciło 8 procent w stosunku do dolara, jeszcze więcej do franka i jena
- rozważano rozpad strefy Euro, a także wyparcie ze strefy państw - balastów [Grecja]
- ogromne protesty we FR [podniesiono wiek emerytalny z 60 do 62 lat]
- Grecja - spadek PKB o ponad 4% , 2011 - 2.5%
- Rosja;
2010 rok nie zapisze się pozytywnie ; prces przeciwko Chorodkowskiemu. Rosja stała się największym producentem ropy naftowej, prześcigając tym samym Arabię Saudyjską o 100 mln ton rocznie
- ropociąg do Chin [na kredytach od Chińczyków]
- wejście do WTO. Rosja liczy na nowe inwestycje dzięki obecności w WTO, a bez inwestycji nie ma zysków

Surowce;
- ogromne wzrosty cen
- wzrost cen żywności [susze w Rosji, Argentynie, Brazyli, powódź Pakistan, Australia]
- kukurydza - wzrost ceny o 140%, kawa - 40%, bawełna 89%, Srebro 81%,
ropa - jedna baryłka - 94 $, teraz 93, Wieprzowina 68 %, cukier 24%
- czy da się wyżywić III świat
- ogromne wzrosty cen złota, analitycy sądzą, że to bańka spekulacyjna
- 1 uncja złota [31 g] - 1421 $
- rezerwy państw świata; 31 ton [USA, DE MFW]

Branża samo chowa;
- 2010 - jest ok. [branza samochodowa, to koło Zamchowi gospodarki]
- - wzrosty [USA, DE, Chiny - przeskoczyły w produkcji Aut USA]
- dobry rok na giełdach [DowJones, SVP 12.8%, DAX 17%

USA
- supermocarstwo światowe [globalne]
- hegemon [lider gospodarki]
- największa potęga gospodarcza i technologiczna [biotechnologia, nanotechnologia, pod względem zaawansowania przewyższa cały świat razem wzięty]
- uważa się, ze jej kondycja, ma istotny wpływ na gospodarkę światową
- J. Nye - Z USA z jednej strony przychodzi nadzieja a z drugiej ekspansjonistyczny strach.
- w polityce, Usa nazywane jst światowym szeryfem, policjantem świata, zaprowadzjącycm Pax Americana - system wartości, jakiemu hołdują amerykanie, często jest narzucany siłą.
- najważniejszy gracz na arenie międzynarodowej

wyznaczniki;
- potęga militarna [50 światowych wydatków na zbrojenia wydaje się w USA]
- budżet Pantagonu 5000 bln $ [drugie takie państwo to Chiny - 85 mld $] dane nieoficjalne, bo oficjalnych po prostu nie ma, kolejni w kolejce są FR i GB - [65 mld $ rocznie]
- lider gospodarczy na świecie
- Miękka potęga - lider kulturowy - wartości, modele społeczne i kulturowe, ideały prawa, demokracji i wolności, równości szans.

DANE;
- ludność; ponad 310 mln obywateli [3 miejsce w świecie, ChRL i Indiach, gwarantowany przyrost naturalny, zastępowalność pokoleń] + imigrancji, najwięcej na granicy z Meksykiem, blisko 6 000 000 osób
- pow. 9.2 mln km kw.
- PKB - 15 bln $ - per capita -> 46 000 $ [ChRL i Japonia po 5 bln $] [jeszcze dziesięciolecia będą potrzebne, by osiągnąć ten pułap]
- Luxemburg - 60 000 $ per capita [dla porównania; Afryka subsaharyjska - 35 $ / per capita]

Co warunkuje pozycję USA w świecie;
- stabilne rządy silnej demokracji
- liberalna gospodarka wolnorynkowa [od zakończenia II WŚ, a nawet od 1947 roku, kiedy USA podpisało porozumienie GATT - USA rozpoczyna liberalizować gospodarkę]
- wcześniej wysoki protekcjonizm [20-lecie między wojenne]
- najbardziej liberalny jest Hong-Kong
- stosunkowo niskie podatki
- jeżeli prezydent B. Obama zastosuje się do tego cyklu III roku, powinien obniżyć podatki - czymś trzeba zachęcić elektorat.
- wykształcona klasa średnia [za realnego komunizmu, klasa średnia była pogardzana w PL, nie miała dostępu do nauki]
- mit kariery pucybuta [wiedzą jak dojść do dużej kasy]
- stosunkowo słabo rozwinięty system państwa opiekuńczego [tam każdy musi zadbać o to, by się ubezpieczyć, to uczy odpowiedzialności] ogromna elastyczność rynku pracy [jedyny rynek pracy, gdzie można wytworzyć 100 000 miejsc pracy w miesiącu]
- niskie koszty transportu [znacznie niższa cena ropy niże w Europie]

PKB USA; Podobnie wygląda struktura zatrudnienia

- Usługi 79 % usługi - 70 %
- Przemysł 19 % przemysł - 20 %
- Rolnictwo 1 % rolnictwo - 10 %

USA teraz
- po latach polityki Busha i Obamy i kryzysu dramatycznie spadł prymat Usaa w świecie
- 2 wojny [Afganistan i Irak]
- erozja pozycji supermocarstwa
- USA określa się coraz częściej jako „chwiejący się kolos” lub „gliniane nogii”

Problemy gospodarcze USA;
- zadłużenie państwa, [największym wierzycielem USA są Chiny]
- deficyt budżetowy [2010 - 10 % PKB] [by wstąpić do UE, deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3%]
- bezrobocie [XII 2010 - 9,4 %; XI 2010 - 9,8%]
- zastój na rynku nieruchomości [1990-2005 - w ciągu 15 lata, ceny wzrosły o nawet 500 %, to były niebotyczne ceny i to jest właśnie jedna z przyczyn kryzysu, bo ludzie pozaciągali ogromne kredyty pod wartość nieruchomości, gospodarka nie mogła tego unieść]
- spadku cen o 25-30 %
- pakiety stymulacyjne [plan Paullsona]
- słabe wydatki konsumentów

Dług Publiczny
- na koniec 2010 - ok. 14 bln $
- 14,3 bln - groźba bankructwa państwa
- zdaniem MFW - 2015 - dług publiczny USA osiągnie 110
- FED wydrukował już 3 bln $ bez pokrycia, a pewnie wydrukuje czwarty bln - element niepokoju

Deficyt Budżetowy
[legenda; `+' -> nadwyżka ; `-' -> deficyt]
- gdy odchodził Clinton [ + 36 mld $]
- Busch doprowadził do deficytu
2006 [- 162 mld $]
2007 [- 276 mld $]
2008 [- 438 mld $]
2009 przekroczył Bilion
2010 1,5 BLN $

PKB
2004 [+ 3,6 %]
2005 [+ 3,1 %]
2006 [+ 2,9 %]
2007 [+ 2,1 %]
2008 [- 0,4 %] - największy spadek od lat powojennych
2009 [- 2,4 %]

Siły napędowe USA
- Konsumpcja [popyt wewnętrzny] generuje 20 % PKB
- Inwestycje - 2009 - USA było największym krajem przyjmującycm BIZ i największym inwestorem
- Export generuje 12 % PKB

Handel Zagraniczny
- partnerzy USA w Exporcie ; Kanada, USA, MEKSYK, DE
- Partnerzy USA w imporcie; ChRL, Kanada, Meksyk, Japonia Niemcy
- ogromny deficyt bilansu handlowego [najwyższy z Chinami - zalewają rynek USA i produkują ogromne deficyty]
- udział w światowym eksporcie - 8.5 % [1 057 bln $]
- udział w światowym imporcie12,7% [1 604 bln $]
- deficyt; prawie 600 bln $
- największy importer i exportem usług [470 / 331 mld $]

Dolar;
- światowy pieniądz rezerwowy
- po II kw. 2010 MFW podał, ze 61 % rezerw państw jest denominowanych w $
- w zależności od ceny $, spada/ rośnie cena surowców, cukru, złota, bawełny, złota srebra…
- 2010; $ umocnił się w stosunku do € [1 $ = 1,337 €]
- propozycje reform międzynarodowych systemu międzynarodowego - nie ma alternatywy dla systemu dolara jak na razie

Branża samochodowa
- przemysł samochodowy podnosi się z głębokiej recesji, GM wraca na giełde
- 2010; Amerykanie kupili 11,6 mln aut [o1.2 % wiecej niż w 2009]

Surowce;
- to nie Rosja., ale USA są światowym producentem gazu
- 2010 ; w USA wydobyto 730 mld m sześć gazu [w Rosji 650 mld]
- ropa stanowi 10 % importu USA, wszelkie wahania cen ropy mają wpływ na gospodarkę USA
- największa i najważniejsza giełda papierów wartościowych w USA York Stock Exchange [NYSE] w nowym Yorku, kolejna to NASDAQ
- 2010; Dow Jones wzrósł wzrósł o 11 %
- S&P 500 - 12,8 %
- NASDAQ Composite - 16, 9 %

Prognozy [wzrost PKB]
- analitycy - 3-4 %
- MFW - 2.3 %
- świat wciąż obligacje USA, mimo niskiej dochodowości, cieszą się ogromnym zainteresowaniem inwestorów
- stopa bezrobocia ma ulec poprawie

ŚWIATOWE RYNKI FINANSOWE

ŚRF są jak naczynia połączone, bo zawsze można gdzies coś kupić, sprzedać, a można sprzedać / kupić gdzie indziej.
statystyki poznajemy dzięki indeksom

Istnieje kłamstwo, Wielkie Kłamstwo i Statystyka [M. Twain]
Indeksy giełdowe są jak torturowani więźniowie przy odpowiedzi, można z nich wyciągnąć wszystko

Hossa - wzrost [20 % od najniższego spadku - symbol byk]
Bessa - spadek [większy spadek utrzymujący się na giełdzie - symbol niedźwiedź; niedźwiedź głośno ryczy na parkiecie]
Korekta - delikatne spadki cykliczne
W czasie wojny, choć koniunktura się rozrasta - zbrojenia - spadki na giełdzie.

Papiery wartościowe
- akcje, obligacje
- prawo pierwokupu [upoważnienie do zakupu w I kolejności papierów wartościowych, przy kolejnej emisji]
- waranty - [pochodne papiery wartościowe] w USA na 1 $ wydrukowano 3 banknoty 1$
29 XI 2009 - indeks Dow Jones spadł o 770 pkt. Procentowych. Spadek akcji o 1$ to spadek o 2 pkt. Procentowe]

[Dow Jones - 30 największych spółek na parkiecie w USA; DJ transport, DJ użyteczność publiczna] Dow Jones uważa się za indeks nie do końca odzwierciedlający sytuacje spółek i ich sytuację, bo każda zmiana akcji wprowadza zmianę w indeksie
S&P 500 - obliczamy dla 500 największych spółek na giełdzie w NY

Giełda nowojorska traktowana jest jako barometr gospodarki światowej.
- Blue Chipy - firmy, których akcje zachowują się najstabilniej i najefektywniej [od żetonów w kasynie o największej wartości]

NASDAQ - 3 649 000 000 [X 2010]
- foirmy technologiczne, dzienny obrót to 900 mln, spółek 2 800 szt.
co drugi Amerykanin jest posiadaczem akcji

DAX - główny niemiecki indeks giełdowy.
LSE - Londyńska Giełda; pod koniec lat 80-tych znacznie obniżyłą podatek od usług, wprowadziłą elektroniczne zawieranie umów - największa giełda w Europie.
TSE - Tokijska Giełda
Warszawska GPW zaliczyłą największy skok pod względem ilości nowych spółek na parkiecie, zaraz po giełdzie londyńskiej
FTSE - londyński główny indeks giełdowy, obliczany dla 100 największych spółek

GPW - 16 IV - pierwsze notowanie. Pierwszy dzień funkcjonowania GPW to klapa. Ludzie kupili żeby sprzedać po wygórowanej cenie a tu klops, bo nikt nie chciał kupić. Po pewnym czasie coraz więcej firm emitowało swoje papiery wartościowe. 35 % wartości GPW należy do Skarbu Państwa [ponad 50 % udziału w głosach] indeksy ; WIG, WIG20, WIG 40, ŚREDNI WIG

Spółki na GPW [największe]
Aseco Genin Bank KGHM Lotos PGE
BZWBK Orlen PKO BP TP SA PEKAO SA

WIG [punkty procentowe]
- IV 2004 25 000
- XII 2005 26 500
- V 2006 40 384
- V 2007 61 283
- 2008 46 707
- 2009 27 000

Akcje to papiery wartościowe na których można zarobić najwięcej, jak i ponieśc wyjątkowo bolesne straty

18.01.2011 - GOSPODARKA AZJI - WYKŁADAD

1. BRIC - Poza Rosją, te 3 państwa; Brazylia, ChRL i Indie dobrze zniosły kryzys. Państwa BRIC zajmują ¼ powierzchni ziemii. Posiadają 40 % ludności świata. Byłe cesarstwa, ogromny problem łamania praw człowieka w tych krajach

2. Azja
- kontynent o niezwykłej dynamice
- enklawa wzrostów i zwyżkujących inwestycji
- nadzieja wzrostu gospodarki światowej

Obecna dekada ma w gospodarce należeć właśnie do Azji, która po okresie biedy, potem gwałtownego wzrostu niewielkich państw [azjatyckich tygrysów - Chiny Indie, Japonia
wiek XX należał do USA teraz Azja

Różne warianty MSP i MSG
1. potęga USA zostanie zachowana i znów będzie kształtować światową politykę / gospodarkę
2. Chiny zastąpią USA w roli światowego supermocarstwa
3. Na świecie zapanuje anarchiczny i nie przewidywalny porzdek wielobiegunowy

Chiny - dane liczbowe
- 1, 34 mld - mieszkańców - ponad 20% ludności świata [1 miejsce w świecie]
- 9.6 mln km kwadratowych [3 miejsce w świecie]
- wysokie nie równomierne zaludnienie [ogromne zaludnienie nad brzegiem morza chińskiego - 135 os/ km kw]
- od 2002 - II gospodarka świata [ok. 5 bln $ PKB]
- Chiny wyprzedziły Japonię [w Japonii trwa stagnacja - wzrost rzędu 5 % PKB]

Określenia dotyczące Chin;
- motor ekspansji Azji
- azjatycki smok / tygrys
- pretendent do pozycji światowego supermocarstwa
- najszybciej rozwijający się rynek
- państwo pewnie czujące się na pozycji rozgrywającego na świtowym boisku

Charakterystyka Chin
- stały członek Rady Bezpieczeństwa ONZ od 1949
- 1966 pierwsza eksplozja atomowa
- Chiny sa III państwem, które wysłało statek załogowy [2003] eksploracja księżyca
- 60 miast z ponad milionem mieszkańców
- największe rezerwy walutowe 2,8 bln $ [65 % denominowane w $]
- pod względem PKB per capita w 9 [dziewiątej] dziesiątce [3,9 tys $ w 2010]

Państwo Środka
paradoks rozkwitu gospodarczego w niedemokratycznym państwei, pełnym komunistycznych instytucji z elementami wolnorynkowej gospodarki
w 1976 umiera Mao Tse-tung, konieczne reformy przeprowadza Deng Xiao Ping
- otwieranie się na resztę świata [Chiny nazywane są często Fabryką Świata]
- 1992 przełom, partia uznaje, ze trzeba budować socjalistyczną gospodarkę wynikową
fenomen - silne, gospodarcze przyspieszenie od prawie 20 lat, średni wzrost rocznie wynośi jakieś ~9,9 %
- ekspansywna polityka pro wzrostowa [wspieranie inwestycji przez rząd, stosowani zachęty ekonomicznych dla inwestorów]
- Państwo ogromnych dysproporcji i kontrastów w rozwoju gospodarczym [miasta-wieś] - rozwinięte wybrzeże i zapadły głąb kraju
- ok. 200 mln ludzi wsi skłonna jest przenieść się z wsi z do miasta
- stopa życia
Kanton; 10 000 $ Szanghaj; 9 000 $ Pekin; 6 000 $ Chiny cent. 500 $ Syczuan; 200 $
- na północy , gdzie żyje 1/3 ludności Chin, jest zaledwie 7,5 % wszystkich zasobów wody pitnej w Chinach

Osiągnięcia;
I miejsce w
- wydobyciu węgla
- produkcji ryżu
- zbioru bawełny
- produkcji nawozów fosforowych
- produkcji nawozów azotowych

II miejsce w
- zbiorze herbaty
- połowie ryb

Emisja CO2
Chiny są największym konsumentem energii [są też największym trucicielem]
- ok. 6 mld ton CO2 rocznie
- Chiny zadeklarowały, że do 2020 na każdą wytworzoną jednostkę PKB wyemitują o 40-45% CO2 mniej
- jeśli jednak wzrost gospodarczy Chin będzie postępował tak, jak postępuje na chwilę obecną, to emisja CO2 nie ulegnie zmianie

Chiny - symbole
- Tama Trzech Przełomów -największa na świecie zapora wodna, największa hydroelektrownia; długa ponad 600 km [głębokość ponad 180 m]; ma porywać 10 % zapotrzebowania Chin na energie; aby ją wybudować, wysiedlono 1.3 mln ludzi, zalano wiele kulturowo cennych zabytków
- Linia kolejowa do Tybetu - na wysokości 5tys m.n.p.m. ; dł. 1 142 km
- Linia Szybkiej Kolei; prędkośc; 350 km/h; wkrótce 13 000 km szybkiej kolei; ogolnie 90 000 km

Wzrost PKB
2007 - 13 %
2008 - 9.6 %
2010 - 10,1 %
prognozy - 8,5 %

Czynniki napędzające wzrost gospodarczy
- export
- inwestycje
- popyt wewnętrzny

Handel zagraniczny Chin
- największy eksporter świata
- 2010 - export Chin wzrósł o 31,3 % i wyniósł 1,58 bln $
- import wzrósł o prawie 40 %
- zmiana trendu; w ChRL rośnie wartość importu szybciej niż exportu, tłumaczy się to tym, że Chiny importują ogromne ilości surowców, których ceny są wygórowane
- największym partnerem Chin jest UE [Unia sciąga ¼ wszystkich dóbr wytwarzanych w Chinach]
- zmniejsza się nadwyżka w handlu Chin
2010; 6 %
2009; 9 %
2008; 11,6 %
- Chiny zalewają świat maową i tanią podukcją wszelkiego rodzaju artykułów konsumpcyjnych, od odzieży i butów, po elektronikę

Wojny handlowe z Chinami
- od 2001 w WTO
- Chiny nie do końca chcą respektowaćwłasnośc intelektualną innych

Inwestycje [II filar gospodarki Chin]
- w 2009 Chiny były tuż za USA w grupie państw przyjmujących najwięcej BIZ
- w 2009 roku ulokowano w Chinach 95 mld $ [w Hong-kongu - 48 mld $]
- Chiny były w 2009 na VI miejscu w grupie największych inwestorów w świecie

Głód surowcowy
- Chiny, odgrywające kluczową rolę we wzroście globalnego popytu i cen na surowce
- 2010; chiński import ropy naftowej był większy o prawie 1/5 w ujęciu ilościowym i o prawie 60 % większy w ujęciu wartości niż w 2009 roku

Afryka;
- ogromne inwestycje w sektorze surowcowym; Angola, Nigeria, Sudan, RPA, Gabon, Gwinea Równikowa
- z Afryki płynie do Chin 30 % importowanej ropy
- w zamian za surowce Chiny dają technologie, umarzają długi, budują szkoły, uniwersytety, szpitale
- za 100 mln ton miedzi i 140 000 ton kobaltu ChRL zobowiązała się wybudować
2 000 km dróg
2 000 km szyn kolejowych
szpital;e szkoły, uniwersytety
- w Nigerii jest więcej chińczyków niż anglików w dobie kolonizacji

Poszukiwania nowych rynków
- bliski wschód [np. z Iranem tzw. kontrakt stulecia z XI 2004 - dostawy gazu do 2034 i gazu do 2030
- Rosja - za kredyty udzielone koncernom Rosnieft i Transnieft - naftociąg ruszył z początkiem 2011 roku, a dwoma gazociągami ma płynąć rocznie 30-40 mld m sześć. Gazu
- Ameryka Łacińska [region penetracji USA] [a tu nagle Chiny;] w połowie 2009 roku Chiny zajęły miejsce USA, Chiny chą sobie zorganizować dostawy z Ameryki Płd.

JUAN
- szacuje się, że juan jest nieoszacowany o ok. 27 %
- niski kurs Juana sprzyja exportowi.
- nacisk na Chiny, ze strony USA, państw Europy Zachodniej, MFW, uczestników G-20 w 2010 w Seulu w celu do szacowania juna nie przyniósł skutku
- 2005-2008 - Chiny pozwoliły na aprecjację juana o ok. 20 %
- w okresie kryzysu znów usztywniły swoją politykę kursową

Juan jako waluta międzynarodowa
- sztywne powiązanie juana z $
- 2011 ; 1 $ - 6,6 juana
- w I 2011 BŚ wyemitował obligacje w chińskiej walucie w wysokości 76 mln $, wcześniej zrobiły to McDonald's , Azjatycki Bank Rozwoju, Caterpilar
- Chiny rozpoczęły ofensywę w Europie; pomagają Grecji, Portugalii, Irlandii, Hiszpanii i chcą pomóc Węgrom, skupują ich papiery dłużne
- Chiny chcą zdenominować swoje papiery dłużne, oderwanie od $ zgromadzonego w rezerwach
- UE to największy partner, jeśli nie UE, to export się załamie, bo gdzie Chiny wyślą swoje towary

- Szanghaj - centrum finansowe Azji

No to by było na tyle…. Powodzenia w sesji!