Krzysztof Oleś 10 października 2007

Konspekt do lekcji biologii w klasie II gimnazjum.

Temat: Budowa komórkowa i tkankowa roślin. O tkankach miękiszowych i przewodzących.

CELE DYDAKTYCZNE

1. Wiadomości

Uczeń zna:

- budowę komórki roślinnej oraz funkcje organelli tej komórki;

- pojęcie tkanki oraz ogólny podział tkanek na twórcze i stałe;

- tkanki miękiszowe- podział, budowa, funkcje i rozmieszczenie w roślinie;

- tkanki przewodzące- podział na drewno, łyko- budowa, funkcje oraz rozmieszczenie w roślinie.

2. Umiejętności

Uczeń potrafi:

- wymienić podstawowe typy tkanek roślinnych;

- analizować schematy i opisywać budowę poszczególnych tkanek;

- wskazywać lokalizację tkanek w żywych eksponatach roślinnych;

- rozpoznawać tkanki na podstawie preparatów mikroskopowych.

3. Postawy

- ochrona i prawidłowa pielęgnacja roślin

- negatywny wpływ substancji chemicznych na tkanki roślinne

- zależności pomiędzy warunkami uprawy a prawidłowym wzrostem rośliny

4. Strategie:

- asocjacyjna

- organizacyjna

- problemowa

5. Metody:

- pogadanka

- obserwacja

- elementy wykładu

6. Formy pracy:

- zbiorowa

7. Środki dydaktyczne:

- karta pracy

- mikroskopy, preparaty mikroskopowe lub foliogramy, plansze

- tablica, kreda

- podręcznik

PRZEBIEG LEKCJI

1. FAZA WSTĘPNA (10 min)

1. Sprawdzenie listy obecności.

2. Powtórzenie wiadomości z budowy komórki roślinnej i podstawowych funkcji jej organelli.

• Nauczyciel zadaje uczniom pytania, przy czym mogą oni korzystać z tablic:

1. Opisz budowę komórki roślinnej.

- Komórka roślinna składa się z ściany komórkowej, błony komórkowej, cytoplazmy, jądra komórkowego, mitochondrium, wodniczek, siateczki śródplazmatycznej, chloroplastów, rybosomów.

2. Jakie funkcje w komórce roślinnej pełnią następujące organelle: ściana komórkowa, błona komórkowa, mitochondrium, wodniczka, aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna, chloroplasty oraz rybosomy?

- Ściana komórkowa pełni funkcję ochronną, podobnie Jabłona komórkowa. Mitochondrium wytwarza niezbędną energię do funkcjonowania całej komórki, natomiast wodniczka odpowiada za usuwanie zbędnych produktów metabolizmu. Chloroplasty zawierają zielony barwnik, który jest niezbędny do procesu fotosyntezy, czyli produkcji pokarmu dla rośliny, rybosomy odpowiadają za produkcję białka (biosynteza białka).Siateczka śródplamatyczna dzieli się na gładką i szorstką: gładka odpowiada za syntezę lipidów, natomiast szorstka za biosyntezę białek.

• Uczniowie, wykonują zadania a karcie pracy: 1a, b, c, d. Zadania są sprawdzane wspólnie przez uczniów i nauczyciela.

2. FAZA REALIZACYJNA (20-30 min)

1. Zapisanie tematu lekcji na tablicy.

2. Nauczyciel pyta się uczniów z czym kojarzy się im słowo „tkanka”, tworzą wspólnie mapę mentalną na tablicy. Wspólnie formułują definicję tkanki.

3. Nauczyciel przedstawia ogólny podział tkanek w formie wykładu, opierając się o foliogram.

4. Uczniowie wykonują zadanie 1e i 2 w karcie pracy.

5. Tkanka miękiszowa- rysowanie schematycznych rysunków na podstawie foliogramów oraz preparatów mikroskopowych, opis budowy i funkcji oraz elementy rośliny w których występuje dany rodzaj tkanki.

• Uczniowie wyniki obserwacji i analizy konsultują z nauczycielem i nanoszą na kartę pracy (Zadanie 3).

6. Nauczyciel przedstawia krótki wykład o tkance przewodzącej, w którym przedstawia:

• podział tkanki przewodzącej

• ogólne cechy drewna i jego funkcje

• ogólne cechy łyka i jego funkcje

• występowanie tkanki przewodzącej

• budowę wiązki przewodzącej.

7. Uczniowie na podstawie wykładu i treści podręcznika wykonują zadanie 4 w karcie pracy.

III. FAZA PODSUMOWUJĄCA. (5-10 min)

1. Podsumowanie lekcji.

PYTANIE	PRAWDA	FAŁSZ
1. Tkanki dzieli się na twórcze np. tkanka okrywająca i tkanki stałe np. tkanka stożka wzrostu.		X
2. Tkanka miękiszowa wypełnia wnętrza organów roślinnych.	X
3. U roślin nagonasiennych wodę i substancje mineralne przenoszą tylko cewki.	X
4. W miękiszu asymilacyjnym występują tylko substancje zapasowe.		X
5. Chloroplasty to organelle, które zawierają zielony barwnik- chlorofil.	X
6. W komórce roślinnej nie występuje błona komórkowa.		X
7. Tkanka to zespół komórek tak samo zbudowanych, ale każda komórka pełni inną funkcję.	X
8. Miękisz spichrzowy występuje głównie w liściach.		X
9. Miękisz wodny występuje przede wszystkim u roślin wodnych np. u strzałki wodnej.		X
10. Tkanki dzieli się na twórcze np. tkanka stożka wzrostu i tkanki stałe np. tkanka okrywająca.	X

KARTA PRACY UCZNIA

Temat: Budowa komórkowa i tkankowa roślin. O tkankach miękiszowych i przewodzących.

BUDOWA KOMÓRKOWA I TKANKOWA ROŚLIN

Zadanie 1.

a) Poniższy rysunek przedstawia budowę komórki roślinnej. Podpisz i pokoloruj wskazane elementy.

b) Podane nazwy organelli komórkowych połącz z odpowiednimi funkcjami

jądro komórkowe - przechowuje niepotrzebne substancje oraz wodę i sole

mineralne

rybosom - jest miejscem uwalniania energii niezbędnej do życia

komórki

mitochondrium - odgrywa ważną rolę w procesie fotosyntezy

- reguluje przenikanie wody i innych substancji do wnętrza

wakuola oraz na zewnątrz komórki

- zabezpiecza wnętrze komórki przed nadmierną utratą wody

błona komórkowa i chroni przed niekorzystnymi wpływami środowiska

- uczestniczy w procesie powstawania białek

chloroplast - zawiera materiał genetyczny, który odpowiada za

prawidłowe funkcjonowanie komórek.

c) Podkreśl wspólne organelle komórki zwierzęcej i roślinnej.

ściana komórkowa, błona komórkowa, lizosomy, mitochondrium, retikulum endoplazmatyczne,

aparat Golgiego, jądro komórkowe, chloroplasty, wakuola, rybosomy

d) Wyjaśnij własnymi słowami pojęcie cytoplazma.

Cytoplazma to ……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

e) Podkreśl odpowiedź prawdziwą.

1) Tkanka to zespół komórek o podobnych funkcjach oraz innej budowie.

2) Tkanka to zespół komórek o takich samych funkcjach i identycznej budowie.

3) Tkanka to zespół komórek tak samo zbudowanych, ale każda komórka pełni inną funkcję.

Zadanie 2.

Obwiedź czerwonym kolorem tkanki twórcze, a czarnym- tkanki stałe.

TKANKA MIĘKISZOWA I PRZEWODZĄCA

Zadanie 3.

Uzupełnij tabelę dotyczącą rodzajów tkanki miękiszowej.

Rodzaj miękiszu	Rysunek	Rola i opis miękiszu	Występowanie
Miękisz asymilacyjny		Zawiera dużo chloroplastów, bierze udział w fotosyntezie
		Zawiera w komórkach materiały zapasowe w postaci skrobi, tłuszczu, białek itp.; pełni funkcję zapasową	Bulwy, korzenie, owoce, nasiona
Miękisz powietrzny
Miękisz wodny			Łodygi kaktusów

Zadanie 4.

Poniżej przedstawione zostały charakterystyczne cechy budowy i funkcje łyka oraz drewna. Zamaluj na czerwono kwadraciki przy informacjach dotyczących łyka, a na niebiesko kwadraciki przy informacjach dotyczących drewna.

 przewodzi wodę i sole mineralne drogą wstępującą,

 przewodzi substancje pokarmowe powstałe w wyniku fotosyntezy,

 zbudowane z komórek żywych cienkościennych,

 zbudowane jest z komórek martwych, grubościennych,

 u roślin nagonasiennych występuje w postaci komórek sitowych,

 u roślin nagonasiennych występują cewki,

 u roślin okrytonasiennych występują naczynia,

 u roślin okrytonasiennych występują rurki sitowe.

---