Patryk Matys

III r. BiG

Konspekt lekcji biologii

Klasa: I

Dział: Powitanie biologii

Temat: Budowa organizmów.

Zakres treści:

-komórkowa budowa organizmów,

-podstawowe struktury komókowe i ich rola..

Cel ogólny: Uczeń zna budowę komórek organizmów występujących na Ziemi.

Cele szczegółowe:

A. Zapamiętywanie wiadomości:

-potrafi wyjaśnić termin „komórka”,

-potrafi wymienić struktury komórkowe i podać ich funkcje,

-potrafi scharakteryzować komórkę bezjądrową,

-potrafi scharakteryzować komórkę jądrową.

B. Zrozumienie wiadomości:

-potrafi porównać komórkę bakteryjną i zwierzęcą,

-potrafi wskazać różnice między komórką roślinną i zwierzęcą.

C. Stosuje wiadomości w sytuacjach typowych:

-potrafi narysować schemat komórki bakteryjnej, roślinnej i zwierzęcej.

D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych:

-potrafi dowieść, iż komórki nie mogłyby istnieć, gdyby nie posiadały materiału genetycznego.

Postawy:

-wykazuje zainteresowanie otaczającym go środowiskiem,

-odczuwa potrzebę pogłębiania swojej wiedzy biologicznej i zachęca do tego innych.

Metody pracy:

pogadanka, miniwykład, praca z podręcznikiem.

Formy pracy:

praca indywidualna, praca grupowa.

Środki dydaktyczne:

-podręcznik,

-plansza prezentująca schemat komórki bakteryjnej, roślinnej i zwierzęcej.

Literatura dla nauczyciela:

-W. Kofta „Ciekawa biologia. Cz.1”. WSIP. Warszawa, 2009

-A. Szweykowska, J. Szweykowski „Botanika. T. 1. Morfologia”. Wyd. PWN. Warszawa, 2009

-W. Zamachowski, A. Zyśk „Strunowce-Chordata. Podręcznik zoologii dla studentów.” Wyd. Naukowe UP, Kraków, 2002.

Literatura dla ucznia:

-W. Kofta „Ciekawa biologia. Cz.1”. WSIP. Warszawa, 2009.

Notatka:

1. Komórka jest to podstawowa jednostka budująca organizm.

2. Komórki dzielimy na:

-jądrowe(eukariotyczne)

-bezjądrowe(prokariotyczne).

3.Tabela 1

Struktury komórkowe i pełnione przez nie funkcje:

Struktury komórkowe:	Pełnione funkcje:
Jądro komórkowe	(Kieruje czynnościami życiowymi komórki)
Mitochondria	(Wytwarzają energię)
Siateczka śródplazmatyczna	(Tworzy kanały transportowe)
Chloroplasty	(Prowadzą fotosyntezę)
wakuole(wodniczki)	(Gromadzą wodę i substancje niepotrzebne komórce)
Błona komórkowa	(Przepuszcza do wnętrza potrzebne składniki i usuwa na zewnątrz wydaliny)
Ściana komórkowa	(Nadaje kształt komórce)

4. Tabela 2

Zaznacz + jeśli dana struktura występuje w danej komórce, lub - jeśli nie występuje:

Struktura komórkowa	Komórka roślinna	Komórka zwierzęca
Jądro komórkowe	(+)	(+)
Mitochondria	(+)	(+)
Siateczka śródplazmatyczna	(+)	(+)
Chloroplasty	(+)	(-)
Wakuole(wodniczki)	(+)	(-)
Błona komórkowa	(+)	(+)
Ściana komórkowa	(+)	(-)

Ogniwa lekcyjne	Czas	Czynności nauczyciela	Czynności ucznia
Sprawy organizacyjne	8min	Przywitanie uczniów. Sprawdzenie listy obecności i zapisanie tematu lekcji. Sprawdzenie pracy domowej. Odpytanie z lekcji poprzedniej.	Przywitanie nauczyciela.
Faza wprowadzająca	3min	„Wszystkie organizmy są zbudowane z komórek. Komórka jest to podstawowa jednostka budująca organizm. Zapiszcie to sobie.” „Jeśli każde ciało jest zbudowane z komórek, to jak myślicie, z jakiej liczby komórek jest zbudowany organizm człowieka?”	Uczniowie notują „Komórka...” Uczniowie odpowiadają: „Miliony, a nawet miliardy komórek.”
Faza realizacyjna	25min	„Ciało niektórych organizmów tworzy wyłącznie jedna komórka. Może to być bardzo mała komórka, jak w przypadku bakterii, albo znacznie większa, skomplikowana, jak komórka protista. Jeżeli organizm jest jedną komórką, to musi ona wykonywać wszystkie czynności życiowe: odżywiać się, oddychać i się rozmnażać. Pozostałe organizmy są zbudowane z wielu komórek. Może być ich kilkadziesiąt, ale też mogą być ich miliony a nawet miliardy, jak u ssaków, np. u kota. W organizmie wielokomórkowym komórki się specjalizują. Jedne odpowiadają za wykonywanie ruchów, inne za przewodzenie impulsów nerwowych, jeszcze inne za transport różnych składników wewnątrz organizmu.” Nauczyciel informuje uczniów, że istnieją komórki pro- i eukariotyczne: „Wszystkie komórki można podzielić na: bezjądrowe(prokariotyczne) i jądrowe(eukariotyczne). Zanotujcie to sobie.” Nauczyciel charakteryzuje komórkę bezjądrową: „Komórka bezjądrowa nie ma struktury zwanej jądrem komórkowym. Zazwyczaj jest ona mniejsza od komórki jądrowej, a jej materiał jest zawieszony w cytoplazmie. Komórkami bezjądrowymi są bakterie(ryc.6.2, str. 34, podręcznik). Każda komórka bakterii jest otoczona cienką błoną komórkową i grubą ścianą komórkową. Błona komórkowa przepuszcza do wnętrza potrzebne składniki i usuwa na zewnątrz wydaliny. Ściana komórkowa nadaje kształt komórce i stanowi ochronę komórki. Wnętrze komórki wypełnia półpłynna substancja-cytoplazma, w której zachodzą wszystkie procesy życiowe. W cytoplazmie jest zawieszona tzw. substancja jądrowa, zawierająca materiał genetyczny.” Nauczyciel charakteryzuje komórkę jądrową: „Tak, jak wspomniałem, komórka bezjądrowa nie posiada struktury zwanej jądrem komórkowym. W związku z tym, u komórki jądrowej jest na odwrót-posiada ona jądro komórkowe, które kieruje czynnościami życiowymi komórki. W jego wnętrzu występują chromosomy, które zawierają materiał genetyczny. Poza tym, w komórce jądrowej występuje wiele innych struktur, nieobecnych w komórce bezjądrowej.” Nauczyciel rozdaje uczniom tabele do uzupełnienia(tabela 1 i tabela 2) i mówi: „Otwórzcie książki na stronie 34 i przeczytajcie akapit zaczynający się od „Jądro komórkowe...” i uzupełnijcie tabelę 1.” „Komórka roślinna różni się od komórki zwierzęcej. Wasze zadanie będzie polegało na znalezieniu tych różnic w oparciu orycinę 6.3 zamieszczoną w podręczniku na str.35 i uzupełnieniu tabeli 2.” „Organizmy jednokomórkowe mogą być komórkami jądrowymi. Np. pospolity glon pierwotek-jednokomórkowiec o budowie typowej dla komórki roslinnej, a ameba-jednokomórkowiec o budowie typowej dla komórki zwierzęcej.” „Wszystkie wielokomórkowe rośliny: drzewa, krzewy, rośliny zielne, są zbudowane z komórek roślinnych, natomiast wielokomórkowe zwierzęta:ssaki, ptaki, ryby, owady i wiele innych-z komórek zwierzęcych.”	Uczniowie czytają i uzupełniją tabelę 1, po czym razem z nauczycielem sprawdzają poprawność jej uzupełnienia. Uczniowie uzupełniają, po czym nauczyciel sprawdza poprawność wykonania ćwiczenia.
Faza podsumowująca	7min	Nauczyciel zadaje pytania: -co to jest komórka? -czym różni się komórka bezjądrowa od komórki jądrowej? -jaką funkcję w komórce pełnią: jądro komórkowe, mitochondria, siateczka śródplazmatyczna, chloroplasty, wakuole, błona komórkowa i ściana komórkowa? -jakie struktury komórkowe zawiera komórka bakteryjna, jakie roślinna, a jakie zwierzęca?	Uczniowie odpowiadają.
Praca domowa	2min	Dla wszystkich: podaj po 3 przykłady organizmów jednokomórkowych i wielokomórkowych. Dla chętnych: podaj 2 przykłady bakterii chorobotwórczych i 2 przykłądy bakterii wykorzystywanych przez człowieka.

---