0009 jpeg

182 Część li. Postępy w uczeniu się dorosłych

Praktycy zajmujący się rozwijaniem kadr, którzy zawsze doceniali wartość doświadczenia, w ostatnim czasie kładą coraz większy nacisk na uczenie się poprze/ doświadczenie rozumiane jako sposób na poprawę poziomu sprawności {Swansor 1996). Refleksyjne uczenie się w działaniu (action reflection leaming) jest jeciną z technik mających skupiać się na doświadczeniach uczniów i włączać je w prc uczenia się (ARL hujuiry, 1996). Również badacze zainteresowani transferem wprb-jj cesie uczenia się skupiają się na edukacji przez doświadczenie rozumianym jako rozszerzenie przestrzeni uczenia się i powiększenie jej o nowe umiejętności (Holton i in., 1997; Batcs, Holton i Seyler, 1997) oraz na zwiększeniu motywacji do uczeni.!, się (Seyler, Holton i Bates. 1997). Usystematyzowane szkolenia w miejscu prac (JacobS i Jones, 1995) stały się elementarną metodą zwiększania wartości uczenia, się przez doświadczenie w organizacjach oraz narzędziem rozwoju nowych pracow ników poprzez wykorzystywanie doświadczeń starszych stażem współpracowników (Holton, 1996). Uczenie się przez doświadczenie w dwojaki sposób zwiększa korzyści z odwoływania się do doświadczeń uczących się dorosłych oraz zwiększa pra\v-| dopodobieństwo zmian w umiejętnościach pracowników po przebytym szkoleniu. Wydaje się, że można by wykorzystywać te sposoby w wielu dziedzinach uczenia się dorosłych.

Motywacja do uczenia się

Andragogiczny model uczenia się dorosłych zakłada zasadnicze zróżnicowanie czynników motywujących dorosłych do uczenia się. Mają oni skłonność do wy^ zwalania wyższej motywacji do uczenia się, gdy widzą możliwość rozwiązania w ten sposób problemów życiowych lub dostrzegają wewnętrzne korzyści płyn? cc z uczenia się. Nie oznacza to, żc nagrody zewnętrzne (podwyżka) nic mają zna* czenia, ale silniejszym czynnikiem motywacyjnym jest zaspokojenie potrzeb wewnętrznych.

Częściowego wyjaśnienia tych różnic dostarcza koncepcja Wlodowskiego (1985), który sugeruje, że motywacja dorosłych do uczenia się jest sumą czterech czynników:;

1.    Sukces. Dorośli chcą odnosić sukcesy w uczeniu się;

2.    Wola. Dorośli chcą mieć poczucie wpływu na uczenie się;

5. Wartość. Dorośli chcą mieć przekonanie, że uczą się czegoś wartościowego;

•t Przyjemność. Dorośli chcą, by uczenie się sprawiało im przyjemność.

hciws/.i reguła andragoglki mówi, że „dorośli muszą wiedzieć, dlaczego mająsia ■ .vj*n. m /v>, /amin lozpoc/ną uczenie się”. Taka w-iedza jest kluczem do wyzwolenia |mh /in ia wpływu na ue/enic się (czynnik woli). Reguła szósta pokazuje, że naj-o. i. I , mI, mnivw.it vjną wyzwalają czynniki wewnętrzne, takie jak jakość życia,

ly .iiiki ju i sumoocumi. Innymi słowy - najcenniejszym uczeniem się dla dorośli hęd/ie to. klóre oni sami uznaj.} za wartościowe.

'laiiowiskn in jcsi także spójne z teorii} oczekiwań (Vroom, 1995) - klasyczną ' i^{1 2}i dnlyt /■}! .} motywacji dorosłych w miejscu pracy. Według Vrooma motywacja esiki jest sum;} tr/.cch czynników:

1 Wuturta, inki} jednostka wiąże z rezultatami uczenia się; i l\>mo< v prawdopodobieństwa, że cenione rezultaty zostaną osiągnięte przy założeniu, ze spełnione zostaną dane warunki;

3. Oczekiwań przekonania jednostki, że dany wysiłek doprowadzi do rezultatów. które będą nagrodzone.

.Używając pojęć z zakresu uczenia się możemy powiedzieć, że uczący się dorośli dą najbai dziej zmotywowani, jeśli uwierzą, że są w stanie nauczyć się nowych śei (oczekiwanie) oraz że uczenie pomoże im w rozwiązaniu ich problemów moc), które są dla nich znaczące (wartość).

Wlodowski (1985) proponuje model cech i umiejętności niezbędnych dla in-ruktorów wzbudzających motywacje u dorosłych. Porządkuje je w czterech bateriach: wiedza specjalistyczna, empatia, entuzjazm i przejrzystość (patrz tab. 9.3). ofesjonalni edukatorzy, którzy posiadają wszystkie te cechy, będą w stanie z du-m prawdopodobieństwem zmotywować dorosłych do uczenia się.

Tul>els» 9.3. Umiejętności i cechy instruktorów motywacji

(Wlodwski, 19SS)

1

'• Wiedza specjalistyczna sita wiedzy i przygotowania:

•    wic, co jest korzystne dla dorosłych

•    dobrze się nu tym zna

•    jest przygotow any merytorycznie do przekształcenia tej wiedzy we wskazów ki co do procesu uczenia się

i Empatia - sita zrozumienia i rozwagi:

¹ ma realistyczny obraz potrzeb i oczekiwań ucznia

•    dopasowuje wskazówki i polecenia do poziomu doświadczeń i stopnia rozwoju umiejętności ucznia

' nieustannie bietze pod uwagę perspektywę ucznia

.3. Entuzjazm - sita zaangażowania i działań animacyjnych:

•    jest autentycznie zaangażowany i ceni to. czego uczy

2

   wyraża swoje zaangażowanie poprzez odpowiedni poziom emocji, ruchu i energii

4. Przejrzystość - sita języka i organizacji:

•    większość uczniów jest w stanie go zrozumieć i podążać za jego wskazówkami

•    umożliwia uczniom poszerzenie rozumienia treści, jeśli nie byty one wystarczająco jasno przedstawione za pierwszym razem