7U Część II. Postępy w uczeniu się dorosłych
nnymi słowy, podwójna pętla uczenia się nie wystąpi, jeśli jednostka nic zostanie iwolniona od poprzednich modeli myślowych. Kolb (1984) podkreślał, że uczenie ie jest nieustającym procesem osadzonym w doświadczeniu, a zatem każde uczę-lic się może być rozumiane jako uczenie się wtórne, ponowne (releaming). Jest to zczególnie prawdziwe w odniesieniu do osób dorosłych, dysponujących tak szero* imi zasobami doświadczeń.
Gotowość do uczenia się
Dorośli zwykle osiągają gotowość do uczenia się, gdy ich sytuacja życiowa narzu-i potrzebę zdobycia nowej wiedzy. Zatem im lepiej edukatorzy dorosłych rozumie-ą i potrafią przewidzieć zdarzenia życiowe dorosłych oraz związaną z nimi gotowość lo uczenia się, tym skuteczniej mogą działać. Największym wyzwaniem okazało się tworzenie adekwatnego modelu wyjaśniającego standardowe zróżnicowanie tego enomenu.
Fratt (1988) stworzył przydatny model wyjaśniający nie tylko wpływ' okoliczno-ci życiowych na gotowość dorosłych do uczenia się, lecz także gotowość do doświad-:zania uczenia się typu andragogicznego. Zauważył on, że większość doświadczeń :dukacyjnych ma charakter sytuacyjny i że w zależności od tego, z jakim rodzajem rezenia się mamy do czynienia, może dojść do wyzwolenia różnych zachowań i uczniów. Dla przykładu, jest wysoce prawdopodobne, że ten sam uczeń może być >ardzo pewny siebie i skuteczny w odniesieniu do danego rodzaju uczenia się, a nie->ewny i zależny, jeśli rodzaj uczenia się ulegnie zmianie.
Fratt wyjaśnia to zjawisko, identyfikując dwa wymiary decydujące o zróżnicowa-nu sytuacji uczenia się dorosłych, a mianowicie: wskazówki i wsparcie. Model Prat-a pokazuje, że dorośli mogą mieć zasadniczo odmienne oczekiwania związane ze sspieraniem ich uczenia się przez nauczycieli, edukatorów i trenerów. Dla niektó-•ych ważne są wskazówki dotyczące technik i logistyki uczenia się, inni oczekują vsparcia emocjonalnego. Specjaliści od edukacji dostrzegający u dorosłych brak go-owosci do uczenia się w rozumieniu andragogicznym muszą zdawać sobie sprawę
• lego, w jakim obv.ii/e będą sytuowały się potrzeby ucznia.
1‘oli/eb.i iwkn.owrk dotyczy pomocy, jaką uczeń spodziewa się uzyskać od na-i* zu u lu (lub iuuc| osoby) w odniesieniu do procesu uczenia się, i wiąże się zkom-»«l»m nimi dorostyt li w zako su- danego przedmiotu oraz z ogólną potrzebą zależ-u-, i l imii>.li m wysokim poziomie kompetencji i niską potrzebą zależności będą
• ml/ii | mu ul -iclnymi studentami od tych, którzy mają niski poziom kompetencji po u i m|i| .1 li ziuim l< duukzr nawet dorośli o niskim zapotrzebowaniu nazależ-
....... ni")’ i poi i/cliowai wskazówek wc wczesnej fazie uczenia się przedmiotu,
• kino )-" ako sio nul 11 niewielkie kompetencje.
!■ ................. ię »lo « no * |oiialne) zachęty, jakiej uczeń potrzebuje od innych..
\\. mk.i o - / d • • li • /MHiilow . .nmeuzownnia ucznia w proces uczenia się i pewno1 \ft
Hoidtmt ‘J Nowe perspektywy w andragogice
ui \hlui \s o.lnu sirniii tlo własnych umiejętności uczenia się. IVw... •!••••* I • •mm
K<i/im>uii m /mowie l»v»li| puli/chowali mniejszego wsparcia aniżeli u ......... .u.
/aiinga/owniii
1'i.iM pri'|Miui|c i /icrokwiidraiowy model (ryc. 9.1), wyrażający.....di o kumi i
n.uje w)sokirgu i niskiego poziomu zapotrzebowania na wska/o^ki i .>^Mi.n lii,, nu w I. w. nli.ii.it li I i l wymaga procesu w większym stopniu kuu-iwi.... M..
pi/» / limit /y» tein, podc/ns gdy w kwadracie 3 i 4 można przesunąć nk. • m w o.....
.iin.4 ./i.ilt mu N.de/y pi/.y tym pokreślić, że uczeń z kwadratu ii/.. u ... n i.i |... Il/clui)i /e\vnvii. m | pomocy w procesie uczenia się, ale nie ma zapali i l>..w mi.i nu wskazówki, In / tyłki i na wsparcie.
Modrl 1'iait.i. mimo i/ nic byt poddawany testom, dostarcza podstaw wypmitla ma dosli/.gancgo pi/c/ . dukalorów zróżnicowania w obrębie ró/uyi li giup u. ,*ą cych się doro-.lyi li W gmpic dorosłych nastawionych na uczenie su, iim/e ię ol i /ac, żc mckiói/y / nich poi i/obują dużo wsparcia i wskazówek (kwadtal I). niektórzy cciii.i wska/owki. ale nic potrzebują wsparcia emocjonalnego (kwmliat 2), nicktói/y prelcru)ą bycie w grupie twierdząc, że potrzebują wskazówek, ale
I
i
niski —— |
poziom zapotrzebowania na wsparcie |
—wysoki |
niski - |
— zależność — |
—wysoki |
Rycina 9.1. Model zapotrzebowania na wskazówki i wsparcie według Pratta