0014 jpeg

•If.sl to w praktyce dość trudne do zrealizowania, dlatego też dydakty-i w półrzesna proponuje, dla ułatwienia, różne tzw. taksonomie celów t/lalcenia, z których najbardziej znana jest taksonomia B. Blooma.

i\ również i polskie propozycje taksonomii celów kształcenia, a wśród ich taksonomia B. Niemierki, która choć bardzo prosta, daje już pewien ogląd na sam proces operacjonalizacji celów nauczania-uczenia się i mo-e te/ być podstawą do samodzielnego ich ukonkretniania (rys. 3).

(l/IUIII	Kategoria
1 WimlmnOBci	A.    Zapamiętanie wiadomości B.    Zrozumienie wiadomości
1 ^,ml«<lvtu<)lci	C.    Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D.    Stosowanie wiadomości w sytuacjach nowych (problemowych)

"H" I* Ninuni Uo (rod.), ABC testów osiągnięć szkolnych, s. 21, WSiP, Warszawa 1975.

i ¹ I >1 .......mi celów nauczania według 8. Niemierki

• i|pu Iiiiniiu do przemyślenia i dyskusji

Wielu nauczycieli, szczególnie nauczycieli dorosłych, np. prelegentów, vkl.nlowców, instruktorów zawodu twierdzi, iż dokładne ustalanie za /a ai celów, które miałyby być realizowane na ich zajęciach, jest bez loiowne, ponieważ nigdy nie wiadomo, jak przebiegać będą takie zaję i, z jakim zainteresowaniem poznawczym dorosłych uczniów spotkają treści tych zajęć, a więc nie bardzo wiadomo także z góry, jakie wła iwie cele uda się na tych zajęciach zrealizować. Może to oni mają rację? m i spróbować krótkiej inscenizacji (jej zasady opisane zostały nieco lej), w której wystąpiłyby dwie osoby; jedna jako rzecznik takiego włos poglądu, jak tu wspomniany, a druga jako rzecznik poglądu zdecydo one przeciwnego, to jest o konieczności formułowania zoperacjonalizo mych celów określonych zajęć, zawsze przed przystąpieniem do nich vmianu poglądów tych dwu osób winna zostać zarejestrowana na ta iie magnetofonowej i poddana ocenie innych uczących się.

Dorosły jako uczeń

Pojęcie dorosłości, juk już wspomniano w innym miejscu, jest wie /ymiarowe i opisywane być może w różnych kategoriach: fizycznej, « hic/nej, społecznej W nawiązaniu właśnie do kryteriów dojrzałości

psychicznej przyjmuje się, iż uczeń dorosły rozporządza bardziej zdolnością uwagi dowolnej aniżeli mimowolnej; ma większy zakres uwagi, umiejętność bardziej obiektywnego spostrzegania, bardziej rozwinięty krytycyzm i ostrożność w wyrażaniu sądów, umiejętność odróżniania cech trwałych, ważnych i typowych, ma bardziej ukierunkowaną i twórczą wyobraźnię, lepszą pamięć bezpośrednią i logiczną, większe zdolności myślenia abstrakcyjnego, większą umiejętność kierowania własnym myśleniem, większy zasób wiadomości i doświadczenia, dokładniej pracujący umysł, umiejętność prowadzenia dłuższego toku rozumowania, większą zdolność panowania nad własnymi emocjami i większy stopień racjonalności własnego postępowania w porównaniu z uczniem w wieku powiedzmy od 7 do 15 roku życia.

Przytaczając powyższe jednocześnie nie sposób zauważyć, iż jest to ocena możliwości uczenia się człowieka dorosłego mocno wyidealizowana; określa ona raczej potencjalne możliwości osób dorosłych aniżeli opisuje przypadki rzeczywiste. Jak bowiem wskazują dotychczasowe wyniki badań, różnice w różnych właściwościach umysłu i psychiki osób dorosłych tej samej grupy wiekowej są często większe aniżeli pomiędzy osobami dorosłymi a dorastającą dopiero młodzieżą.

O rzeczywistej dojrzałości społecznej i emocjonalnej, a także i umysłowej człowieka dorosłego, decyduje bowiem w stopniu znacznym także jego dotychczasowe doświadczenie indywidualne, charakter i zakres edukacji jakiej był poddawany, a także jego zasób zdolności i cech wrodzonych, przecież niejednakowy u każdego.

Tak więc nauczanie dorosłych jest o tyle łatwiejsze, iż są to na ogół ludzie samodzielni, zdyscyplinowani, myślący poważnie, bardziej odporni na trudności, bardziej zrównoważeni; ale i o tyle trudniejsze, iż wymaga innych, bardziej indywidualnych metod nauczania, aniżeli stosowane w praktyce kształcenia systematycznego. Trzeba i to wziąć pod uwagę, iż uczeń dorosły poza nauką ma na ogół jeszcze „na głowie” sprawy zawodowe, problemy rodzinne i być może szereg innych, co nie pomaga mu skupić się na zajęciach kursowych.

Jeśli ponadto weźmiemy pod uwagę to, iż w praktyce oświaty dorosłych uczniem w jej rozumieniu jest każdy, kto podlega jej oddziaływaniu, to zdarzyć się może, i coraz częściej się zdarza, iż np. do tzw. szkół podstawowych dla dorosłych trafiają uczniowie młodociani z różnych powodów opóźnieni w nauce szkolnej; wielu z nich to młodzież tzw. trudna, zaniedbana wychowawczo, często z tzw. marginesu społecznego, wymagająca bardzo indywidualnego traktowania w toku nauki i dodatkowych umiejętności nauczyciela, wykraczających poza zakres wiedzy czysto andragogicznei