3. Rozwój somopoznanio
Jak można zauważyć, zjawisko to jest trudne do uchwycenia, dlatego też za podstawę analizy zainteresowań przyjął Super definicje operacyjne, wynikające z czterech metod zbierania danych na temat zainteresowań.
1. Ekspresja zainteresowań - kiecy osoba odpowiada na pytania: „Co lubisz robić?", „Jakim zawodem się interesujesz?"
2. Okazywanie zainteresowań poprzez zaangażowanie w określoną, obserwowalną aktywność.
3. Testy uwagi, pamięci i wiadomości - kiedy osoba badana ujawnia swoje zainteresowania niekoniecznie zdając sobie z tego sprawę, po prostu przez zwracanie uwagi na coś lub przypominanie sobie rzeczy widzianych lub zasłyszanych w przeszłości.
4. Inwentarze zainteresowań - wys t an da ryzowane narzędzia, których wyniki są porównywane z wynikami ludzi wykonujących określone zawody (np. „Inwentarz Stronga”) i na tej podstawie pozwalają wyciągać wnioski na temat ewentualnych zainteresowań zawodowych badanego. Niektóre z nich, jak na przykład „Kwestionariusz Hollanda" (1994), pozwalają przełożyć listę zainteresowań na dopasowane do niej zawody. Inne (np. „Inwentarz Kudera") pozwalają uzyskać kategorie zainteresowań zawodowych. .
Metody te dostarczają różnych, często uzupełniających się danych.
Badanie zainteresowań służy rozwinięciu samoświadomości ucznia, identyfikacji z określonymi alternatywami zawodowymi oraz stymulacji poszukiwań zawodowych, a także pozwala rozróżnić zainteresowania zawodowe od hobby.
Warto używać wielu metod pogłębiania tej świadomości, nie tylko kwestionariuszy i testów. Proponowane poniżej ćwiczenia służą zarówno badaniu struktury własnych zainteresowań, jak ich kształtowaniu poprzez aktywizowanie odpowiednich procesów poznawczych i emocjonalnych*.
ĆWICZENIE 13. Lista alfabetyczna
(opracownnie własne)
Cel:
53 pogłębienie wiedzy uczniów na temat istoty i rodzajów zainteresowań.
Czas: 20 minut Pomoce: tablica Przebieg:
1. Prowadzący prosi uczniów o nazwanie własnych zainteresowań. Następnie zapisuje je kolejno na tablicy. Należy liczyć się z tym, że wiele osób daje na tak postawiony problem odpowiedź: „Nie wiem”. W takiej sytuacji prowadzący nie nalega na bardziej precyzyjne określenie.
1. Prowadzący pisze w kolumnie na tablicy kolejne litery alfabetu. Następnie prosi uczniów o propozycje nazw zainteresowań zaczynających się na daną literę.
3. Grupa dyskutuje nad różnorodnością zainteresowań. Prowadzący prosi osoby, które wcześniej nie potrafiły określić swoich zainteresowań, o ewentualne uzupełnienie pierwszej listy.
ĆWICZENIE 14. Badanie zainteresowań
Kwestionariusz zainteresowań zawodowych
(źródło: „Facilitctofs Manuał for the łeb finding Club", 1993)
Cel:
S pogłębienie wiedzy na temat identyfikacji zainteresowań zawodowych uczniów.
Czas: 30 minut
Pomoce: Załącznik G
Przebieg:
1. Prowadzący prosi uczniów o wypełnienie kwestionariusza zainteresowań zawodowych wraz z arkuszem odpowiedzi (Załącznik G), na
39