005 (8)

22 Część I. Naukowe podstawy pedagogiki porównawczej

szkolne uzyskane w poszczególnych krajach. Na przykład w Czechach Machonin i Tućek wraz z zespołem (1996) oceniają dane, uzyskane w badaniach porównawczych struktury edukacyjnej społeczeństwa Czech i społeczeństw innych krajów. A zatem międzynarodowe badania porównawcze systemów edukacyjnych pełnią istotną funkcję również przy wyjaśnianiu zjawiska zróżnicowania społecznego i innych zjawisk społecznych (por. rozdz. 8).

•    Oczywiste jest, że grupą najdłużej wykorzystującą informacje uzyskiwane w międzynarodowych badaniach porównawczych systemów oświatowych są osoby bezpośrednio związane z określonymi systemami edukacji, a więc nauczyciele i pedagodzy w szkołach oraz innych instytucjach oświatowych, studenci pedagogiki, pracownicy naukowi zajmujący się szkolnictwem i inni. Wszyscy wymienieni interesują się, częstokroć spontanicznie, tym, w jaki sposób funkcjonują systemy oświatowe w różnych krajach, np. w związku ze stażami zagranicznymi lub w ramach współpracy ze szkołą zagraniczną. Zgodnie z tym informacje z badań międzynarodowych nad systemami kształcenia są częścią programu studiów na zajęciach związanych z pedagogiką porównawczą (dla studentów pedagogiki na wydziałach pedagogicznych itp.). Oczywiście teoretycy pedagogiki i pracownicy naukowi w dziedzinie edukaeji interesują się (lub powinni się interesować) międzynarodowymi badaniami porównawczymi systemów oświatowych ze względu na zwykłe zainteresowania zawodowe - trudno wyobrazić sobie, żeby np. pedagog teoretyk zajmujący się zagadnieniami programu edukacji szkolnej mógł ograniczyć się jedynie do własnego kraju, bez znajomości i uwzględniania informacji z badań międzynarodowych nad programami kształcenia w szkołach różnych krajów.

•    W końcu nie wolno pominąć faktu, że międzynarodowe badania porównawcze systemów kształcenia stanowią istotne źródło informacji zarówno dla rodziców, jak i szerszych grup społeczeństwa. Wydaje się oczywiste, że zainteresowanie badaniem jakości systemów szkolnych własnego kraju stale przybiera na sile, a w analizach brane są pod uwagę również informacje o szkolnictwie za granicą. Społeczeństwo w Czechach jest tym coraz bardziej zainteresowane, ponieważ mass media stosunkowo często przedstawiają niepoparte wynikami badań porównawczych, nieobiektywne informacje, które w opinii publicznej wywołują wyobrażenie o tym, do jakiego stopnia czeski system kształcenia jest „tradycyjny”, „martwy” i „zacofany w porównaniu z systemami zagranicznymi”.

Przykładem zainteresowania szerszych kręgów społeczeństwa sytuacją panującą w zagranicznych systemach oświatowych i ich porównywaniem z systemem czeskim są informacje o badaniach IEA - Międzynarodowego Stowarzyszenia do Badań Osiągnięć Szkolnych i reakcje na nie, prezentowane w mediach. Badania te wykazały nie tylko to, jakie są efekty kształcenia czeskich uczniów w zakresie niektórych przedmiotów (matematyka, przedmioty przyrodnicze i in.) w porównaniu z wynikami uczniów w szeregu innych państw, ale także jakie są niektóre właściwości funkcjonowania systemów szkolnych - por. punkt 5.4.