108 (4)

Konstytucyjny status jednostki

Wiąże się z tym konstytucyjne ustanowienie podstawowych zasad odpowiedzialności karnej:

a)    nullum crimen sine lege i nulla poena sine lege (art. 42 ust. 1, zob. też art. ” EKPCz) - nie dotyczy to sytuacji, gdy czyn, w czasie jego popełnienia, stanowił przestępstwo w myśl prawa międzynarodowego,

b)    zasada domniemania niewinności (art. 42 ust. 3, zob. też art. 6 ust. 2 EKPCz).

c)    wyłączenie przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości (art. 43). zawieszenie przedawnienia w stosunku do przestępstw nieściganych z przyczyn politycznych, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie - do czasu ustania tych przyczyn (art. 44).

Dalsze zasady wynikają z art. 5, art. 6 i art. 13 EKPCz oraz z Protokołu nr 7 do tej konwencji.

4)    Prawo do ochrony prywatności (art. 47, zob. też art. 8 EKPCz). które obejmuje prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia, a także prawo do decydowania o swoim życiu osobistym. W szczególności nikt nie może być przez organy władzy publicznej zobowiązywany do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania (art. 53 ust. 7). Odrębną dziedzinę stanowi autonomia stosunków rodzinnych, a zwłaszcza prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami i dopuszczenie ograniczenia lub pozbawienia praw rodzicielskich tylko na mocy wyroku sądowego (art. 48 i art. 53 ust. 3). Innym istotnym elementem prawa do prywatności są konstytucyjnie ustanowione ograniczenia dotyczące ujawniania, pozyskiwania i dostępności informacji o osobach prywatnych (art. 51). Łączna analiza tych przepisów konstytucyjnych doprowadziła TK do sformułowania koncepcji „autonomii informacyjnej” jednostki (zob. wyroki TK: z 20 czerwca 2005 roku, K 4/05; z 12 grudnia 2005 roku. K 32/04; z 20 marca 2006 roku, K 17/05). Wcześniej Trybunał odniósł prawo do prywatności m. in. do informacji o stanie zdrowia, uznając że narusza konstytucję przepis nakazujący umieszczanie statystycznego numeru choroby na zwolnieniu lekarskim i w ten sposób umożliwiający łatwe rozpoznanie, na jakie choroby cierpi dana osoba (wyrok z 18 maja 1998 roku. U 5/97). W orzecznictwie SN kon-ecp* a prawa do prywatności pojawiła się jeszcze pod rządem dawnych przepisów konstytucyjnych, a art. 47 nowej Konstytucji stanowił dobrą bazę dla jego podtrzymania. Między innymi SN (uznając odpowiedzialność cywilną za artykuł ujawniający okoliczności związane ze ślubem osoby znanej w środowisku lokalnym) uznał, że do prywatnej sfery życia zalicza się między innymi zdarzenia z dziedziny życia osobistego i rodzinnego (wyrok z 24 maja 1999 roku. OSN1C 1999. poz. 212; zob. leż wyrok SN z 18 sierpnia 1999 roku, OSNIC 2000, poz. 49).

5)    wolność przemieszczania się (art. 52, zob. też protokół 4 do EKPCz). która obejmuje:

a)    swobodę przemieszczania się po terytorium Rzeczypospolitej:

b)    swobodę wyboru miejsca zamieszkania i pobytu:

c)    swobodę opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej (prawo do paszportu).