63 jpeg

97H-IU-OI-ł-tKH-0. c by WN rWIN :«I7

ROZDZIAŁ 3 Wydajność pracy i przewaga komparacywna... 47

jeśli P_cfP_v > a_]CSa.^ w produkcji wina zaś, jeśli I', , P_% < a_LC.ui_(B. Oba dobra będą produkowane tylko w tedy, kiedy P_CJP_V równa się a^Ja,^

Jakie znaczenie ma ułamek <i, /<z_ŁW? /. poprzedniego podrozdziału wiemy, że jest to koszt alternatywny produkcji sera w stosunku do produkcji wina. Doszliśmy zatem do istotnego stwierdzenia na temat zw iązku między względną ceną dóbr i strukturą produkcji: gospodarka będzie się specjalizować w produkcji sera. kiedy względna cena sera przewyisza jego koszt alternatywny; gospodarka będzie się specjalizować w produkcji wina, kiedy względna cena sera jest niższa od jego kosztu alternatywnego.

Jeżeli mc ma wymiany handlowej, Kraj będzie musiał produkować oba dobra na swoje potrzeby, ale będzie to możliwe tylko wtedy, kiedy względna cena sera jest akurat równa jego kosztowi alternatywnemu. Ponieważ koszt alternatywny równa się relacji jednostkowych nakładów pracy w produkcji sera i w produkcji wina, możemy zatem podsumować ustalanie się cen w warunkach autarkii za pomocą prostej teorii wartości opartej na pracy: przy braku wymiany międzynarodowej względne ceny dóbr są równe jednostkowym nakładom pracy potrzebnym do ich wytworzenia.

Handel w świecie z jednym czynnikiem produkcji

Stosunkowo łatwo można opisać strukturę handlu i jego efekty w przypadku dwóch krajów, z których każdy ma tylko jeden czynnik produkcji. Jednak wnioski z tej ana lizy mogą być zaskakujące, a ci, którzy przedtem nic zastanawiali się nad wymianą międzynarodową, wiele z nich może uznać za sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem. Nawet ten najprostszy model teorii handlu może dostarczyć pewnych ważnych wy jaśnień rzeczywistych problemów, takich jak np. to. na czym polega konkurencja międzynarodowa czy uczciwa wymiana.

Zanim jednak zajmiemy się tymi problemami, przedstawmy dokładniej model. Załóżmy, że mamy do czynienia z dwoma krajami. Jeden z nich nazwiemy Krajem, drugi zaś Zagranicą. Każdy z tych krajów ma jeden czynnik produkcji (siłę roboczą) i może wytwarzać dwa dobra, wino (W) i ser (C). Utrzymajmy dotychczasowe oznaczenia i niech /. oznacza zasób pracy posiadany przez Kraj, natomiast a_u. oraz a_t% jednostkowe nakłady pracy na wytworzenie odpowiednio sera i wina'. Na oznaczenie zmiennych dla Zagranicy w całym podręczniku będziemy używali wygodnej notacji: tc| samej zmiennej co dla Kraju, ale z gwiazdką. Zatem zasób siły roboczej Zagranicy będzie równy Ł\ jednostkowe nakłady pracy na produkcję sera i wina wyniosą odpowiednio <i¹_t. oraz <i'„ itd.

Na ogół jednostkowe nakłady pracy mogą przyjmować dowolne, dodatnie wartości. Na przykład Kraj może osiągać mniejszą wydajność niż Zagranica w produkcji wina, a większą wydajność w produkcji sera albo na odwrót. Tymczasem przyjmu jemy tylko jedno arbitralne założenie, że:

1

Zauważmy, że jednostkowe nakłady pracy st\ odwrotnością wydapiatci pracy (przyp. ilum).