Buddyzm 2 9

260 Buddyzm

będzie ani nie ma go obecnie, który tu i tam doznawałby odpłaty za popełnione i nie popełnione dobre i złe uczynki, [i] który porzuca te zespoły [elementów bytu] i podejmuje [na nowo] inne zespoły [elementów bytu]?”

III. 1 oto Błogosławiony, poznawszy umysłem myśli magadhij-skich braminów i panów domów, zwrócił się do mnichów [tymi słowy]:

„Jaźń to ja”, w takie błędne mniemanie popada ignorant, któ- . ry nic słyszał [słów Nauki], człowiek pospolity, [a przecież] nie ma tu ani ,Ja”, ani tego, co „moje”. Mnisi, to powstające cierpienie powstaje, to zanikające cierpienie zanika; powstające formacje (dyspozycje) powstają, zanikające [formacje (dyspozycje)] zanikają. W zależności od tych przyczyn, [w zależności] od tych warunków toczy się strumień uwarunkowanych elementów istot żywych. Odrodzenie się strumienia uwarunkowanych elementów,

0    mnisi, Tathagata poznał i naucza o spadaniu istot żywych [z jednej egzystencji] i o narodzinach [w innej egzystencji].

Ja widzę, o mnisi, boskim okiem, czystym, przekraczającym ludzki [wzrok], istoty ożywione, widzę [je] spadające [z jednej egzystencji] i odradzające się [w innej egzystencji], piękne (złote)

1    brzydkie, niskie i wzniosie, idące ku dobremu przeznaczeniu i idące ku złemu przeznaczeniu; rozpoznaję istoty ożywione zgodnie z rzeczywistością, przechodzące [z jednej egzystencji do drugiej] odpowiednio do swoich uczynków.

Te oto istoty ożywione, obdarzone złym postępowaniem ciała, obdarzone złym postępowaniem mowy i myśli, pomstujące na szlachetnych, mające fałszywe poglądy, z powodu przyjęcia idei i działań w oparciu o fałszywe poglądy, mające to za przyczynę i to za warunek, po oddzieleniu [od] ciała po śmierci, osiągają po-padnięcie w zty stan, zle przeznaczenie w piekłach.

Te zaś oto istoty ożywione, obdarzone dobrym postępowaniem ciała, obdarzone dobrym postępowaniem mowy i myśli, nie pomstujące na szlachetnych, mające słuszne poglądy, z powodu przyjęcia idei i działań w oparciu o słuszne poglądy, mające to za przyczynę i to za warunek, po oddzieleniu [od] ciała [po śmierci], osiągają [stan] w dobrym przeznaczeniu pośród bogów w niebie.

W ten sposób, o mnisi, ja wiem, w ten sposób widzę, i nie mówię w ten sposób: to jest moje „ja”, żywe istnienie, istota żyjąca, stworzenie, człowiek, osoba, istota myśląca, istota ludzka, sprawca, wykonawca, rodzicie], wytwórca, wzbudzający, pobudzający, mówiący, odczuwający, którego nigdy nie było i nigdy nie będzie ani nie ma go obecnie, który tu i tam doznawałby odpłaty za popełnione i nie popełnione dobre i złe uczynki, [i] który porzuca te zespoły [elementów bytu] i podejmuje [na nowo] inne zespoły [elementów bytu], poza umownym określeniem elementów (dliarmu--sanketu).

To umowne określenie elementów [bytu] to jest mianowicie: gdy to jest, jest i tamto; gdy to powstaje, powstaje i tamto; a mianowicie [w porządku wstępującym], uwarunkowane przez (I) niewiedzę są formacje (dyspozycje), uwarunkowana przez (2) formacje (dyspozycje) jest świadomość, uwarunkowana przez (3) świadomość jest nazwa i kształt, uwarunkowane przez (4) nazwę i kształt jest sześć podstaw poznania, uwarunkowany przez (5) sześć podstaw poznania jest kontakt, uwarunkowane przez (6) kontakt jest uczucie, uwarunkowane przez (7) uczucie jest pragnienie, uwarunkowane pr2ez (8) pragnienie jest przywiązanie, uwarunkowane przez (9) przywiązanie jest bytowanie, uwarunkowane przez (10) bytowanie są narodziny, uwarunkowane przez (11) narodziny są (12) starość i śmierć, ból, smutek, cierpienie, udręka i rozpacz. W ten sposób powstaje [sam] tylko cały ten wielki zespól cierpienia.

[I w porządku zstępującym,] a mianowicie, gdy to nie istnieje, nie istnieje i tamto; gdy to ulega zanikowi, zanika i tamto; a mianowicie - wskutek zniszczenia (1) niewiedzy giną formacje (dyspozycje), wskutek zniszczenia (2) dyspozycji (formacji) ginie świadomość, wskutek zniszczenia (3) świadomości ginie nazwa i kształt, wskutek zniszczenia (4) nazwy i kształtu ginie sześć podstaw poznania, wskutek zniszczenia (5) sześciu podstaw poznania ginie kontakt, wskutek zniszczenia (6) kontaktu ginie uczucie, wskutek zniszczenia (7) uczucia ginie pragnienie, wskutek zniszczenia (8) pragnienia ginie przywiązanie, wskutek zniszczenia (9) przywiązania ginie bytowanie, wskutek zniszczenia (10) bytowania giną narodziny, wskutek zniszczenia (11) narodzin ginie (12) starość i śmierć, ból, smutek, cierpienie, udręka i rozpacz. W ten sposób ginie cały ten wielki zespól cierpienia.