DSC06308

18 R. Kotliński, K. Szamałek

Rys. 1.2. Wzrost produkcji wybranych metali na tle zmian ludności świata

Źródło: Rocznik Statystyki Międzynarodowej GUS, 1994,

Zachowanie cywilizacji i zapewnienie jej .rozwoju uwarunkowane jest wieloma czynnikami, wśród których pierwszorzędne znaczenie ma między innymi racjonalna gospodarka zasobami. Nadrzędną zasadą racjonalnej gospodarki zasobami jest zrównoważony rozwój. Zgodnie z definicją FAO: „Zrównoważony rozwój polega na gospo

darowaniu zasobami naturalnymi i ich ochronie oraz na wymuszaniu takich technologicznych i instytucjonalnych zmian, by zapewnić osiągnięcie zaspokojenia potrzeb ludzkich dla obecnych i przyszłych pokoleń. Zrównoważony rozwój chroni Ziemię, wodę, rośliny i materiał genetyczny zwierząt, jest nieszkodliwy dla środowiska, technicznie poprawny, ekonomicznie efektywny i społecznie akceptowalny".

Od czasów najdawniejszych morza i oceany wykorzystywane były przez człowieka do komunikacji i transportu towarów, zdobywania pożywienia, pozyskiwania materiałów budowlanych i kamieni ozdobnych (bursztyn, perły, korale) oraz służyły jako miejsce rekreacji i turystyki (rys. 1.3). Przez stulecia środkiem płatniczym

Rys. 1.3. Strona tytułowa pierwszego opublikowanego „Atlasu Morskiego”

w Afryce i na wyspach Pacyfiku były muszle monetek. Nawet współcześnie rzadkie okazy muszli (np. stożek „Chwała Mórz”) osiągają wysokie ceny, rzędu tysięcy dolarów. Oceany są również źródłem pozyskiwania wody pitnej i różnorodnych surowców mineralnych, w tym wielu o znaczeniu strategicznym (tab. 1.1).

Zasoby naturalne mórz i oceanów podzielić można na nieodnawialne i odnawialne [Kotliński, 1997a - rys. 1.4].

Zasoby nieodnawialne obejmują niektóre substancje nieorganiczne i organiczne, występujące