image42

Tadeusz Lewowicki “ Problemy życia społecznego a tradycyjne i nowe zadania... 23

Tadeusz Lewowicki “ Problemy życia społecznego a tradycyjne i nowe zadania... 23

nogą też są po-jiej.

i naszym jduje się h zadań arczych. Leż pod-i teorią ;zesnych jak też

skrócie

iłecznej.

	(
;połecz-	I i
e wów-	l s
/stający	4
runków
wojowi	i
y sporo	\
w życia	i
ię prze-	i i
talo się	\ i
e i kul-*'	;
warun-
i Ame-
i przeo-
ecznej^2.

W Polsce — jak się uważa — pedagogika społeczna wyodrębniła się : z pedagogiki okresu pozytywizmu, ale idee tej pedagogiki dostrzega się już > w twórczości A. F. Modrzewskiego i w działalności Komisji Edukacji Narodowej^{1 2}. Widzi się również —jak wspomniałem — wyraźne wpływy zagraniczne, a przede wszystkim przeniesienie idei „nowego wychowania” z Ameryki Północnej do Europy — w tym do Polski*. Podkreśla się także, iż początki' 'pedagogiki społecznej w naszym kraju postrzegać należy w kontekście zarówno rozwoju przemysłu i wywołanych tym przemian społecznych, jak 'i kształtowania się w ubiegłym stuleciu poglądów na człowieka jako istotę społeczną oraz późniejszego rozwoju socjologii³.

W pracach prekursorów rodzimej pedagogiki społecznej silnie eksponowany jest wątek potrzeb społecznych. Znaczenie uwzględniania potrzeb społecznych w wychowaniu akcentowali S. Karpowicz⁴, a potem H. Radlińska⁵. Wątek potrzeb społecznych przewija się w różnej postaci w pracach licznych pedagogów okresu międzywojennego⁶.

,, Wrażliwość na potrzeby innych ludzi i chęć polepszenia losu bliźnich ijnadawały impuls rozmaitym poczynaniom charytatywnym, różnym formom filantropii. Działalność tego typu niejako kreowała pole aktywności. społecznej, nazywanej pedagogiką społeczną. Pedagogika ta narodziła się głównie jako dziedzina praktyki społecznej, służącej ratowaniu godność; > życia ludzkiego, niosącej pomoc i opiekę słabszym, ubogim, upośledzonym przez los lub bezradnym wobec otaczającego świata.

⁴ Historia pedagogiki społecznej przynosi niezliczone przykłady na to, że właśnie ów praktyczny, głęboko humanitarny wymiar działalności pozostawał i pozostaje ważnym nurtem uprawiania tej pedagogiki⁷. Zrodzony z dobroci

1

   Por. D. Drynda: Pedagogika Drugiej Rzeczypospolitej. Warunki, orientacje, kontrowersje. Katowice 1987; D. Drynda: Dorobek pedagogiki społecznej Drugiej Rzeczypospolitej (1918—1939). W: A. R ad z i e wicz-Win n ick i (red.): Pedagogika społeczna u schyłku XX wieku. Katowice 1992.

2

   Por. np. K. S o ś n i c k i: Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku. Warszawa 1967.

3

³ Por. D. Drynda: Dorobek pedagogiki społecznej Drugiej Rzeczypospolitej....; L. C h m aj: Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku. Warszawa 1963.

4

   S. Karpowicz: Pisma pedagogiczne. Wybór i oprać. R. Wroczyński. Wrocław—Warszawa 1965.

5

   H. Radlińska: Pedagogika społeczna. Wrocław 1961; H. Radlińska: Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Warszawa 1935; H. Radlińska: Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych. Prace z pedagogiki społecznej. Warszawa 1937. Por. także: W. Theiss: Radlińska. Warszawa 1984.

6

   Por. cytowane prace D. Dryndy.

7

   Por. np. A. Kamiński: Funkcje pedagogiki społecznej. Warszawa 1974; T. Pilch, I. Lepalczyk (red.): Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie. Warszawa 1995; H. Radlińska: Pedagogika społeczna...; A. R ad z i e w icz-Wi nni cki (red.): Peda-