IMGP2341

288 Ro/d*i<tt 4

pluralizmu, dialogu, demokratycznej polityki MicliNiny wrażenie. /c zamiast dialogu jest «ryluj!n\ chaos-. a zamiast kolorowego pluralizmu czarno-biały konflikt, który tylko pozornie daje demokratyczny wybór obywatelom" |Sieu kowski. 20I2J. Zmiana ustroju politycznego, przemiany ekonomiczne spowodowały konieczność redefinicji pojęć i stawianych przez inteligencie celów ) Inteligenci opozycyjni sami oczywiście zrzucili płaszcz, a właściwie swe ter Konrada Nagle zupełnie zmienili słownik Nie mow mno piz o dcmokratu/-nym socjalizmie, ale o kapitalizmie i wolnym rynku l to/samiemc szans Polski na rozwój / zastąpieniem szarego, biednego, autorytarnego socialtzmii nu to. czym żył wówczas Zachód a był to szczyt wiary w wolnorynkowe «konicc historii» - jest zupełnie zrozumiałe. Zaskakujące vi raczej wyjątki od tej reguły Najbardziej znaczące to Jacek kuron i Yucla\ Haseł Przy czym Kuroń początkowo także przyjął nową wiarę, zaś Haseł na zawsze pozostał nieufny i krytyczny wobec kapitalistycznego systemu. Porównywał go nawet do komuny oba nazywając «posttotalitamyini» i manipulującymi ludźmi, co przezwyciężyć powinna dopiero «rcwolucja egzystencjalna-, a demokracja liberalna może byc tylko okresem przejściowym Haseł to był rewolucjonista, a nic my" |Sierakowski, 2012 J

Druga grupa przyczyn wewnętrznych dotyczy samego środowiska intelektualistów i ich miejsca w ponowoczcsnym porządku Jest to temat wielokrotnie dyskutowany, podnoszony w debatach i dobrze opracowany |np. Wesołowski. IW4; Podemski. 1994; Kurczewska. I9ÓK; Mikułowski-Pomorski 2001. Ziółkowski. 2006; Walicki. 2007; Mocck. 2010; Mach. 2010] /.decydowanie zc względu na swoją rozległość i zakres wykracza poza ramy tej pracy \hy pokazać rolę intelektualistów jako tłumaczy rzeczywistości w mediach, autorka skupia się jedynie na ich roli eksperckiej, ograniczając się przy tym przede wszystkim do socjologów, którzy często są proszeni o komentarze czy opinię Czasami przywoływani będą przedstawiciele innych nauk społecznych, którzy na potrzeby medialnych komentarzy występują pod etykietą socjologow

5.1.    Naukowcy w medialnym polu

5.1.1.    Socjolog w polu medialnym

W rozdziale 2., charakteryzując pole dziennikarskie, pokazano, ze jego autonomia jest względna, głównie poprzez uwarunkowania narzucone przez pole ekonomiczne podporządkowane wymaganiom rynku i dyktatowi „telemetrycznej mentalności” (wskaźniki oglądalności, dane dotyczące sprzedaży). Jak ilu-niai/) < lołkicwic/. uwikłane w u/alc/mcnia dziennikarstwo narzuca /arazem ^5>*°^H °^glkę P^<,/°^s,ałym polom. „(...) \* naukach społecznych c/y polityce ^t‘^HJ/ *'^vks/* '"'V W/ywi odgrywać len rud/aj kapitału symbolicznego, który

,cst właściwy dla pola dziennikarskiego, np.: błyskotliwość. umiejętność “przystępnego*, wypowiadania się i szybkiego formułowania wyjaśnień zjawisk iłnnkiHK). umiejętność dostosowywania sic do oczekiwań odbiorców" 12012:

22*1

Instrumenty kontroli w medialnym polu są dość podobne do tych w polu dziennikarskim pierwszym i najważniejszym jest czas. Dotyczy to przede wszystkim telewizji, ale nic tylko. Przejęcie ../urządzania czasem” przez dziennikarza wpisuje się w strukturę władzy. Dotyczy to i sytuacji publicznych, o wysokim stopniu rytuali/ucji (np ceremonie otwarcia), jak i np dziennikarzy prowadzących wywiady c/y rozmowy |Rothcnbuhlcr. 2003) Wspomina o tym francuski socjolog ..Przypomina mi się na przykład pewien dziennikarz, który po ukazaniu się pracy /.o \ohlcwe il h.tat poprosił mnie. w dobrej wierze i - co muszę podkreślić bardzo uprzejmie o trzyminutową mowę dla słuchaczy grandes ecolcw dwugłosie z prezesem stowarzyszenia absolwentów EN A (Ecolc na-tionale d administrationi. który będzie występował przeciwko mnie. I nic był w etanie zrozumieć, jak ja mogłem odmowie*' (Bourdicu. Wacquanl. 2001: 82 j.

kontrola w telewizji wynika również z zazębiania się poi ekonomicznego i politycznego (władzy) Innym instrumentem kontroli jest cenzura - strukturalna i polityczna l en/ura w telewizji konserwuje symboliczny porządek |Bourdicu. 2tH)9: 41). ale nic sprzyja to niezależności d/ienmkarzy. Diagnoza socjologa mimo upływu czasu (we Francji książka ukazała się w 1996 roku) nic traci na aktualności, wręcz zyskuje w czasach kryzysu, który dotkliwie dotyka branżę medialną ..w sytuacji takiej jak dziś. gdy za rogiem czeka rezerwowa armia dziennikarzy, a niepewność zatrudnienia w profesjach telewizyjnych i radiowych sięgnęła szczytu, rośnie skłonność do politycznego konformizmu. Świadomie czy mc ludzie dostosowują się. dokonują autocenzury, tak że mc ma nawet potrzeby przywoływania ich do porządku" [Bourdicu. 2009: 40). W sytuacji aktualnego kryzy mi i jego wpływu na pogarszanie się sytuacji dziennikarzy, cytat ten zyskuje na znaczeniu.

C enzura może przybierać formę ekonomiczną polegającą na prowadzeniu polityki /godnej / interesami właściciela (we Francji np. właścicieli NBC i General Electric. ABC i Disney. Bougycs i TM). Ale socjolog nie powinien się poddawać ..Zadaniem socjologu, podobnie tak każdej innej nauki, jest odsłanianie tego. co ukry te. ( zyniąc to. jest ona w stanie zmniejszyć przemoc symboliczną obecną w stosunkach społecznych, a zwłaszcza w stosunkach komunikacji mc-dialncj" | Bourdicu. 2009 42) Problemem socjologu jest jej społeczny wizerunek stworzony przez laików (a także przez specjalistów). Podobno Durkheim