kin
3

ryzyka (Babska, 1981).    ~

'Proces edukacyjny nastawiony jest z jednej strony na zapoznanie dziecka z czynnościami .algorytmicznymi i wypracowanie, czynności rutynowych, przydatnych w rozwiązywaniu zamkniętych problemów. Uczenie powinno jednak także przygotować dziecko do radzenia sobie w sytuacjach nowych. Ten rodzaj uczenia, zwany innowacyjnym, oparty jest na antycypowaniu, uczestniczeniu, wyobrażeniach i wartościowaniu. Uczenie innowacyjne przygotowuje dó korzystania z takich technik, jak: programowanie, symulacja, tworzenie scenariuszy, planów, modeli, Edukacja taka przygotowuje do przyszłości. Dzięki temu „(...) przyszłość może wkraczać w nasze życie jako przyjaciel, nie zaś jak włamywacz” (Botkih i in.,

m.

iS >*

li

■samego .aiebie, :■ Nauczyciel otwarty ń a dziecko udziela pomocy każdemu dziecku, stosownie do jego i indywidualnych, potrzeb i możliwości. Przewiduje nie } .-tylko pozytywne skutki oddziaływań wychowawczych,' ale,dostrzega również możliwość występowania trudności i konfliktów w rozwoju. Z kolei nauczyciel otwarty na siebie jest nastawiony na własny ' rozwójjTaki nauczyciel podejmuje pracę nad sobą,

• a więc nad poszerzaniem wiedzy zawodowej oraz doskonaleniem własnych cech osobowych. Chodzi tu o takie cechy, jak otwartość na nowość, różnorodność, niezgodność, sprzeczność, otwartość wobec konfliktów-i problemów, ujmowanie zagadnień w kategoriach}. możliwości i prawdopodobieństwa, śledzenie zmian w otoczeniu i umiejętność podejmbwania

1982). Antycypowanie zakłada przyjmowanie odpowiedzialności za kształtowanie przyszłości. W uczę-, .miu innowacyjnym chodzi więc o wyrabianie u dzieci poczucia sprawstwa, tj. poczucia możliwości wyboru^: i indywidualnych,.rozwiązań oraz przyjmowania odpowiedzialności za własne działanie. .

.W uczeniu innowacyjnym,, wpływającym nie-tylko na intelekt, ale także na uczucia i wolę, ważny.staje się bezpośredni kontakt z nauczycielem, którego nie mogą zastąpić nawet najlepsze środki dydaktyczne. Nauczyciel bowiem pełni w procesie dydaktycznym rolę przekaziciela wartości. Ukazuje dzieciom, co nadaje wartość człowiekowi. Zadaniem nauczyciela jest rozwijanie wrażliwości na innych, budzenie szacunku dla przeżyć i sądów innych ludzi. Nauczyciel zwraca uwagę.na humanistyczne wartości ekologiczne i społeczne; kształtuje właściwy stosunek do naszej planety i poczucie odpowiedzialności za jej los; zwraca uwagę na wartości duchowe, to jest poznawcze (wiedza, wyjaśnianie, porządkowanie),

. moralne (współczucie, sprawiedliwość, szacunek, dobroć, życzliwość, miłość, wierność), estetyczne (piękno, harmonia, wzniosłość), ontyczne (pokora, nadzieja, wiara .w sens, zgoda na los) (Grzegorczyk, 1983).    ■

Nauczyciel powinien umieć pozwolić dziecku być sobą, a więc mieć własne zainteresowania i upodobania.- Należy traktować dziecko jak autonomiczną jednostkę z ;przysługującymi jej cechami wieku. Właściwością wieku przedszkolnego jest dominacja zabawy. Pozwolić dziecku przedszkolnemu być sobą, to pozwolić mu na życie poprzez zabawę. Nauczyciel powinien zdawać sobie sprawę z tego, że dziecko musi mieć czas na to, by wyrosnąć z okresu dzieciństwa i nie stać się zbyt wcześnie dorosłym. W przeciwnym razie nawet już u dorosłego człowieka mogą. wystąpić przejawy niezrealizowanego w wieku dziecięcym infantylizmu.

m-

35