makro0308

KO Produkcja globalna metody /nnnloru

Wówczas PKB możemy zdefiniować jako PKB skorygowany o dochody netto uzyskane i. tytułu usług czynników produkcji za granicą (Dz„).

Z danych umieszczonych w tabeli 3.4 wynika, Ze dochody obywateli naszego kraju otrzymywane z zagranicy były w ostatnich latach niższe niż dochody obcokrajowców otrzymywane w naszym kraju. Dochody netto za usługi czynników produkcji za granicą pochodzące z wynagrodzeń, inwestycji i odsetek są zatem ujemne i powodują, że P.V# jest mniejszy od PKB.

Tabela 3.4. Wartość PSB (DNB) w cenach bieżący ch (w min zł) i jego struktura

(w %)

Wyszczególnienie	1998	2002	2005
PKB	553 560.1	771 112.8	980 666,0
Dochody netto z zagranicy	- 4 115.6	- 7 698.0	-33 380.0
PKB (PKB)	549 444.5	763 414,8	947 286.0

Źródło: Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 2000, s. 526, Rocznik Statystyczny GUS. Warszawa 2003, s. 579 oraz Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 2006, s. 673.

W' związku z coraz większym otwarciem gospodarek transakcje z zagranicą związane z przekazywaniem tych dochodów stanowią w poszczególnych krajach dużą część ich działalności gospodarczej. W związku z tym PKB jest coraz mniej wiarygodnym miernikiem rozmiarów działalności danych krajów. Jedne gospodarki są bardziej otwarte na inwestycje zagraniczne, inne natomiast wykazują pod tym względem powściągliwość. Trudno więc porównywać PKB poszczególnych krajów w celu ukazania ich rozwoju. Jest to pierwszy i najważniejszy powód, dla którego PKB, a nie PKB, jest wy korzysty wany w statystyce poszczególnych krajów jako podstawowy miernik w systemie rachunkowości narodowej i pow iązany z inny mi miarami produkcji oraz zatrudnienia.

W wytwarzaniu PKB i PKB są wy korzystywane dobra kapitałowe, które stopniowo, fizycznie lub ekonomicznie, zużywają się w procesach produkcyjnych. Wartościowy m wyrazem zużycia składników kapitału jest amorty zacja, będąca jedny m z kosztów działalności firmy. W trakcie uży tkowania składników kapitału firmy tworzą fundusz amortyzacyjny, który jest wykorzystywany do finansowania inwestycji odtworzeńiowych. Stąd też, jak zostało przedstawione w poprzednim rozdziale, część inwestycji brutto służy jedynie zastąpieniu zużytych składników kapitału, a różnicę pomiędzy inwesty cjami brutto a amortyzacją nazywamy inwestycjami netto. Inwestycje te wyrażają przyrost zasobu dóbr kapitałowych w pewnym okresie. Biorąc to pod uwagę, możemy powiedzieć, że suma wydatków konsumpcyjnych, inwestycji netto, zakupów rządowych, eksportu netto oraz dochodów netto z tytułu usług czynników produkcji za granicą wyraża pnMlukt narodowy nclto, w skrócie PNNr Różnica pomiędzy PNI oraz PNN odzwierciedla różnicę pomiędzy inwestycjami brutto i inwestycjam netto, którą stanów i amortyzacja (Ant). Możemy w ięc zapisać:

PNN = P.\B - Am.    (3.2)

PNN wyraża wielkość produktu narodowego z potrąceniem tej części produkcji która jest niezbędna do odtw orzenia zuży ty ch dóbr kapitałowych.

Dotychczas, gdy sumowaliśmy wszystkie wydatki na dobra i usługi, brali śmy pod uwagę, ile trzeba zapłacić na rynku za poszczególne dobra i usługi. Rozpatrywaliśmy więc wartość wytworzonej produkcji w tzw. cenach rynkowych. Ceny rynkowe zawierają w sobie trzy podstawowe elementy: koszty produkcji, zysk oraz podatki pośrednie. Zmiana tych podatków in plus lub In minus zawsze będzie wpływała na wartość wytworzonej produkcji. Jeżeli nic chcemy, aby decyzje dotyczące zmiany podatków pośrednich wpływały nu cem dołu oraz usług, a za ich pośrednictwem także na poziom mierników aktywności go spodarczej, powinniśmy od wartości wytworzonej przez dany naród piodukc|i netto w cenach rynkowych odjąć wartość podatków pośrednich^{1 2}. W ten •.posób otrzymamy produkt narodowy netto w cenach czynników produkcji lub inuc/cj dochód narodowy, w skrócie DN. Jest on równy sumie wynagrodzeń czyn ników produkcji, będących własnością obywatel i danego kraju.

Dochód narodowy obejmuje tylko dochody powstające przy wytwarzaniu dóbr i usług. W analizach ekonomicznych można się również posługiwać kategorią dochodów osobisty ch oznaczoną sy mbolem DO. która wyraża sumę dochodów faktycznie otrzymanych przez, ludzi. Wielkość ta różni się od dochodu narodowego. Dochód osobisty wyraża wszystkie dochody faktycznie otrzymywane przez gospodarstwa domowe, zarówno jako wynagrodzenia czynników produkcji, jak i transfery . Nie obejmuje on całości zy sku, gdyż tylko pewna jego część trafia do gospodarstw domowych, np. w postaci dywidend. Pozostała część zysku jest zatrzymywana przez przedsiębiorstwa i przeznaczana na ich rozwój, czy li na finansowane inwestycje netto przedsiębiorstw.

Wychodząc od wartości PNN obliczonego w cenach czynników produkcji odejmujemy więc nierozdzielone zyski firm (Zn) oraz składki płacone na ubezpieczenia społeczne (Sus), ponieważ gospodarstwa domowe bezpośrednio nie otrzy mują tych sum jako dochodów. Korygujemy także dochody z odsetek, gdyż nie całość ty ch dochodów jest wypłacana gospodarstw om domowym.

1

’ Używa się także oznaczenia ,\SP i jest to skrót angielskiego określenia Set National Product

2

Wartość podatków pośrednich może być odjęta wcześniej. W podrozdziale 3.1 omówiono sposób obliczania PKB w cenach rynkowych i jeżeli od tej wartości odejmiemy wartość podatków pośrednich otrzymamy PKB w cenach czynników produkcji, który jest równy sumie dochodów za udostępnione zasoby . Sposób obliczania kolejnych nuci ników aktywności gospodarczej jest taki sam. jak opisano, ale każdy z nich wyrażony jest wówczas w cenach czynników produkcji.

Używa się także oznaczenia NI I jest to skrót angielskiego określenia National Incomt