makro0310

HI Produkcjaglohalmi metody /mnilot n

dukcji, stosujemy kategorię realnego PKB. Za podstawę do jego obliczenia przyjmujemy poziom cen z określonego roku, tzw. roku bazowego. Mnożąc wielkość produkcji każdego dobra wytworzonego w danym roku przez cenę tego dobra z roku przyjętego za bazowy, otrzymujemy realny PKB lub inaczej PKB wyrażony w cenach stałych. Ponieważ ceny przyjęte do obliczeń pozostają niezmienione, otrzymana wielkość pozwala ukazać kierunek i rozmiary zmian poziomu produkcji globalnej.

Tabela 3.6. Wartość nominalnego i realnego PKB

Produkt	Ilość		Cena rynkowa		Nominalny PKB		Realny PKB
	2002	2003	2002	2003	2002	2003	2002	2003
Śliwki	127,3	115,8	2,7	3,0	343,7	347,4	343,7	312,7
Gry kom.	18,5	19,0	75	80	1387,5	1520,0	138.8	1425,0
Razem					1731,2	1867,4	1731,2	1737,7

Źródło: opracowanie własne.

Przykład zawarty w tabeli 3.6 w wielkim uproszczeniu pokazuje sposób Ustalania nominalnej i realnej wielkości PKB. Zakładamy, że pewien hipotetyczny kraj produkuje tylko dwa produkty: śliwki i gry komputerowe. W tabeli 3.6 /umieściliśmy ilości i ceny rynkowe tych dóbr obowiązujące w dwóch wybranych latach oraz dokonane obliczenia. Z danych umieszczonych w tabeli wynika, że PKB wzrósł w 2003 roku w porównaniu z poprzednim rokiem. Nominalny PKB zwiększył się w 2003 roku z 1731,2 do 1867,4 czyli o 7,9%. Przyczyną tego wzrostu były jednak nie tylko zmiana ilości wyprodukowanych dóbr, ale także rosnące ceny. Jeżeli chcemy pokazać zmianę PKB, która nastąpiła w ciągu tych lat tylko z powodu zmiany ilości produkcji, musimy przyjąć, że w okresie tym obowiązywały ceny niezmienne czyli stałe. W przykładzie za bazowy przyjęliśmy 2002 rok i ceny właśnie z tego roku posłużyły do obliczeń realnych PKB. W ten sposób ukazujemy, że PKB w roku 2003 wzrósł jedynie o 0,4%. Wzrost realnego PKB wiąże się ze wzrostem jego fizycznych rozmiarów i to on właśnie może wskazywać tempo rozwoju gospodarki.

Jak widać, ogólny poziom cen ma ogromne znaczenie dla analizy ekonomicznej. To, czy ceny wzrosły, czy spadły, wpływa na nominalną i realną wartość wytworzonej produkcji globalnej. Makroekonomia wyjaśnia, od czego zależy ogólny poziom cen, ale aby snuć rozważania na ten temat, najpierw powinniśmy poznać wskaźniki pozwalające mierzyć ogólny poziom cen i jego zmiany.

Zagadnienia te są szeroko omówione w rozdziale poświęconym zjawiskom inflacyjnym występującym w gospodarce.

I nbela 3.7. PKB per capita w wybranych krajach (w dolarach USA)

Kraj	1990	1995	2002	2000	2004
	_w£.	<ursu urzędowego		wg parytetu s	ły nabywcze i
Indie	356	352	456*	28 788	36 341
Polska	1 547	3 293	4 944	10 389	12 409
Czechy	2 644	5 039	6 7S0	14 560	18 643
Turcja	2 681	2 747	2 670	6810	7 562
Węgry	3 452	4 325	6 667	12 133	15 948
Meksyk	3 181	3 174	6 190	9 094	10 139
Portugalia	6 984	10811	12102	17 359	18 098
Niemcy	20 665	30 103	24199	25 576	28 605
USA	22 224	27 895	35 986	34 574	39 732
1 inlandia	27 037	25 311	25 386	25 828	30 594
Szwajcaria	33 609	43 639	37 294	30 357	34 710

* wartość z 2000 roku

Źródło: Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 1999, s. 707, Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 2000, s. 704, Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 2003, s. 761 oraz Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 2006, s. 860.

Drugą istotną wadą PKB i mierników pochodnych jest to, że odnoszą się do społeczeństw o różnej liczebności, a zatem nie ukazują poziomu życia prze ciętnego obywatela danego społeczeństwa. Realna wartość PKB małego i nic /byt licznego społeczeństwa może być niższa od realnej wartości PKB dużego kraju. Nie możemy jednak stwierdzić, że obywatelowi któregoś z tych krajów żyje się lepiej lub gorzej dopóki nie policzymy PKB per capita czyli na głowę mieszkańca. Jak każda średnia, tak i ta pokazuje tylko przeciętny poziom PKB przypadającego w danym kraju na jednego mieszkańca. Nie oznacza to jednak, że w rzeczywistości dochód każdego mieszkańca jest taki sam. Sfery bogactwa czy ubóstwa są różne w różnych społeczeństwach. Przeliczenie PKB per capita nic pozwoli jeszcze na bezpośrednie porównanie przeciętnego poziomu życia członków tych społeczeństw. Różne kraje wyrażają swój PKB w różnej walucie, należy więc najpierw przeliczyć wielkość wytworzonej produkcji finalnej róż nych krajów na jedną walutę, np. USD czy EURO.

To jeszcze nie wszystko. Jeśli nawet tak wyrażony PKB per capita jest równy w dwóch krajach, to niekoniecznie oznacza, że poziom życia ich mieszkańców jest taki sam. Należy jeszcze uwzględnić różnice cen w obu krajach Może się okazać, że za swoje dochody przeciętny obywatel jednego kraju będzie mógł kupić mniej różnych dóbr i usług niż przeciętny obywatel drugiego kraju Przeliczanie PKB różnych krajów na jedną walutę nie powinno więc być oparte na oficjalnym kursie wymiennym (dotyczącym transakcji handlu zagraniczne go), lecz kursie odzwierciedlającym różnice cen, czyli tzw. parytecie siły na