P1050196

36

Andrzej Bogusławski

dopełnieniowe jest charakterystyką zdania innej osoby, którego prawdziwość i sama referencja jest pozostawiona tej osobie. Tak więc A słysząc od B

(30)    Mój jedyny wnuk jest chory.

i mając podstawy, by sądzić, że tym „wnukiem" może być tylko syn C, powie poprawnie do C:

(31) B mówiI mi, że twój syn (ale czy ty w ogóle masz syna?) jest chory.

Niezależna identyfikacja i samodzielny opis przedmiotu cudzej wypowiedzi

są też możliwe, ale do tego celu służą specjalne konstrukcje, w których wyrażenia typu że są ograniczone do rematu. Odpowiednikami zdań (24), (27) z tego rodzaju mową zależną byłyby:

(32)    John has told me about Jim’s chiIdren that they are sick.

(33)    John asked George, who used to beat his wife, to stop beating her. por.

(34)    *John has told me about Jim's children (but has he got any childrenl!) that they are sick.

W zdaniach tego rodzaju odpowiednie elementy mają wartość V zarówno przy twierdzeniu, jak i przy przeczeniu i naturalnie także nie realizują poszukiwanego tu układu VvF/V. Przykłady VvF/VvF:

(35)    Na podwórku Jana rośnie limba. w stosunku do

(36)    Jan wyobraża sobie, że na jego podwórku rośnie limba.

(37)    Jan nie wyobraża sobie, że na jego podwórku rośnie limba.

Również

(38)    Jan jest chory. w stosunku do

(39)    Jan udaje chorego.

(40)    Jan nie udaje chorego¹.

Tak więc gdyby konsekwentnie i frontalnie wyróżniać wszystko, co się da wyróżnić z punktu widzenia wpływu negacji na wartość logiczną, wypadałoby mówić nie o dwóch typach elementów w zdaniu (asercyjnym i presupozycyjnym), lecz o pięciu: V/F, V/V, F/WF, VvF/F, VvF/VvF.

Jeden z tych typów wyodrębnili i postawili obok asercji i presupozycji P. Sgall, E. Hajićova i E. BeneSova. Jest to mianowicie typ V/ VvF, nazwany przez autorkę tej części opisu, E. Hajićovą, allegation i określony w sposób następujący: „A is an allegation of S if S entails A and non-S entails neither A nor non-/l”². Przykład Hajićovej brzmi:

(41)    We were defeated. w stosunku do

(42)    Harry caused our defeat.

(43)    Harry didn't cause our defeat.

1

Przykład prof. O. Wojtasiewicza.

2

¹ P. Sgall, E. HujIfiovń, E. HeneSov A, Topie, Focus and Generatire Śemantics, Kronbcrg 1Q71 I irm