PICT0082

Cząstka morfologiczna - element wyrazu niosący znaczenie, np. przedrostek,

Deminutiwum zob. zdrobnienie.

Derywacja - najczęstszy w języku polskim sposób tworzenia wyrazów pochodnych od wyrazu podstawowego, polegający na dodawaniu lub odrzucaniu morfemów słowotwórczych.

Derywacja wsteczna - derywacja bezprzyrostkowa.

Derywacja wymienna — derywacja polegająca na zastąpieniu jednego fonnantu słowotwórczego przez inny.

Derrwat (forma derywowana) - wyraz pochodny (inaczej: motywowany) złożony z podstawy słowotwórczej i fonnantu słowotwórczego.

Deskrypcja - oznaczanie, opis za pomocą nazw.

Dialekt - język (śdśłej: mowa) ludności wiejskiej konkretnej części obszaru narodowego. Różni się od języ ka ogólnego oraz od innych dialektów tego obszaru swoistymi cechami, głównie fonetycznymi i słownikowymi.

Dialekt kulturalny-język mówiony ludzi wykształconych; termin używany w okresie międzywojennym.

Dialektyzm - wyraz lub forma gramatyczna przejęta z jakiegoś dialektu. w poczuciu użytkowników odbiegająca od norm języka ogólnego.

Dowcip - celowo wywołany przejaw⁷ komizmu, zazwyczaj utrwalony w formie językowej, która może być samoistnym przekazem treści; podstawą dowcipu jest semantyczna wielopłaszczyznowość, gra sensu i nonsensu.

Dwujęzyczność zob. bilingwizm.

Dwuwarstwowa struktura społecznej komunikacji — polega na nakładaniu się dwóch warstw: a) powierzchniowej, którą stanowi ograniczony komunikat werbalny na jakiś temat, o jakimś przedmiocie, fakcie, zdarzeniu; b) głębokiej, którą stanowi, również ograniczone, ale bez porównania rozległejsze, milczenie na jakiś temat.

Ekspresiwiim - środek językowy służący wyrażaniu emocji

Ekspresja (ekspresywność) - wyrazisty i sugestywny sposób wyrażania stanów uczuciowych.

Mm

Ekspres ywizm - wyraz o charakterze ekspresywnym, o znacznej sile wyrazu.

Ekspresywność zob. ekspresja.

Elipsa - opuszczenie w tekście (zdaniu) jednego lub kilku wyrazów, domyślnych w szerszym kontekście.

Etnografia mówienia - bada uwarunkowania zachowań językowych, związek mówienia z innymi aspektami ludzkiego działania.

Etykieta językowa - formy zwracania się do osób drugich, formy powitań i pożegnań oraz podziękowań, a także sposoby tytułowania i towarzyszące formom językowym elementy kodów niewerbalnych, uznane za obowiązujące w danym czasie i danej społeczności.

Eufemizm - słowo łub wyrażenie mniej dosadne, zastępujące inne, niestosowne ze względów obyczajowych lub estetycznych.

Forma adresatywna - sposób zwracania się do osób drugich.

Forma analityczna zob. nazwa analityczna.

Forma derywowana zob. derywat.

Forma grzecznościowa - sposób zwracania się do osób drugich z zachowaniem przyjętych w danym języku zasad grzeczność.

Forma hipokorystyczna zob. spieszczenie.

Forma komponowana zob. kompozycja.

Forma neutralna - językowa forma nienacechowana ekspresyjnie.

Forma syntetyczna zob. nazwa syntetyczna.

Fonnant - cząstka lub inna cecha wyrazu pochodnego, różniąca go od wyrazu motywującego.

Frazeologizm (związek frazeologiczny, idiom) - ustabilizowane połączenie wyrazów, którego znaczenia nie da się wyprowadzić ze znaczeń wyrazów składowych.

Funkcja ekspresywna - jedna z funkcji mony wyrażająca nadawcę (mówiącego).

Funkcja modyfikacyjna - w odniesieniu do formantu: modyfikowanie znaczenia wyrazu motywującego.