Piotrowska inteligencja

ANNA MATCZAK.

ANNA MATCZAK.

AN ATTEMPT

PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZA 3/1988

r. i. AUHA MATMAK ;    .    :

nClUUilOrilMCCItllii .(l>UKyjIkTCT _t. • • .    .

IJapiiiiiucKuro yimucpciiTcra Itupiiiiiiiii

mutoju.i 0)II'I'JUUIHIIII>I iia.ui umocni ti:ctoii ii iin kaiin»m:iAUiwi

Autop oócyueracT omicbioac.ubic n juiTcpaTypc thiim ułiiiahoctii ii iipc;(crau.ajicT coOcr-ncuiiyio noiibrruy KaTcropuoooaTb mc c tomkii apcinin Merona iicc.ic/ionamiii. B dtoh uaTcro-pitaamut ymrri.maioTCii CJicgyiouuic Kpirrcpmi: 3»inupimeCKiiii-MC0Miiiipii>iceKiiii cnocoG onpc- ; Mc.iciimi iiariii/mucTii, iipiityTCTiiiic-oTcyTcriuic KpiiTcpim iiaimc, tiiii Kpirrcpmi, upcMii ero ■ iipilMCiiciiiM, ypouciii, iiaaiiMooTiioiiiciiiiu MCJKny n:i»tcpiicMiili ii' KpiiTcpna.-ii.iiiiii iicpc.uciiiii.ixu, ; a TaiOKC MCTOA CTaTIICTimCCKOri IICpiKjlIlKaUllll.

3

llepctad: 1’o.uan OatadK* "'l

ANNA MATCZAK 1’aculty of Psychology Univcrsity of Warsaw Warsaw

WAYS OF DETERMINING TEST VALIDITY. ..    . AT CATEGORIZATION

The article discusscs the types of validity describcd in thc literaturę and pre-sents the author’s attempt to categorizc them from the angle of how they are uscd in jnvestigations. The criteria are: empirieal vcrsus noncinpirical procedura for estublishing ynlidily, prcsonce-absencc of an extcrnal criterion, type of cri-terion, time of application, strength of relation between measurcd and criteria; rarinble, and techniquc of statistical verificalion.

Trtinslatcrt by C. W. Shupor

*

ANNA PIOTROWSKA

Wydział Psychologii Uniwersytet Warszawski e'    Warszawa •

OWA RODZAJE INTELIGENCJI OGÓLNEJ I SPOSOBY ICII POMIARU

»’

Autorkn charakteryzuje typy zadań wykorzystane w cotlcllowskich testach służących do pomiaru inteligencji* płynnej i skrystalizowanej.

■ , .    - *' ■

Jedna z nowszych koncepcji inteligencji jest koncepcja inteligencji płynnej i skrystalizowanej R. B. Cattelln, w najpełniejszej formie zaprezentowana przez autora w pracy Abilitics: their slructure, growlh tnd action (por. Lewicka 19111). Jest ona kontynuacją i rozwinięciem pewnej tradycji w psychologii amerykańskiej i angielskiej, zarówno w zakresie rozumienia podstawowych pojęć, jak i metod stosowanych w badaniu i weryfikacji teorii zdolności.

Zgodnie z definicją zaproponowaną przez C Spearmana, Caltell traktuje inteligencję jako zdolność dc „cdukcji relacji” i „edukcji ko-relatów” (Catlell 197la), a także stwierdza, że takie procesy, jak myślenie abstrakcyjne, umiejętność przystosowania się do rozwiązywania problemów (adaptability in problem solving) oraz zdolność do nabywania nowych zdolności fcnpaciły to neguire neir capacily) można określić terminem inteligencja (Horn i Cnltell 1967) Równocześnie uważa, że tak rozumiana inteligencja nic stanowi jednego czynnika g\ istnieją, zdaniem Cattella. dwa czynniki ogólne. Jak twierdzi sam autor (Cnttcll 1971 b). już wcześniej próbowano ukazać pewną dwoistość inteligencji ogólnej, o czym świadczy np. wyodrębnienie w Izw. tradycyjnych testach skali słownej i bezsłownej, skal liczbowych i werbalnych, zdolności werbalno--szkolnych i praktyczno-technicznych (w modelu Burta-Ycrnona), a także zaproponowane przez D. O. Ilebba rozróżnienie inteligencji A i B.

Caltell przyjmuje, że istnieje inteligencja płynna <7/ i inteligencja skrystalizowana g_c. Przez inteligencję płynną rozumie on zdolność dostrzegania złożonych relacji i wyciągania wniosków, niezależnie od rodzaju zachowania czy rodzaju materiału, na którym operacje te są wykonywane; jest to inteligencja wrodzona. Inteligencja skrystalizowana — to także zdolność do dostrzegania relacji i wnioskowania, wykorzysty-

'• Praca wykonana w ramach resortowego programu badań H.P.B.P.ni.25

1