SDC12906

72

Kształtowanie się tradycji badana*

lę przestać być filologiem i — mimo braku dokumentacji - przyjąć, żc jm wcześniej przodkowie nasi nauczyli się „skłaniać” inaczej niż słowiańscy pg. bratymcy.

Kolejny etap rozwojowy języka polskiego przedstawia A. Kalina jako fan narastania zróżnicowania dialektalnego oraz coraz większego oddzielani się polszczyzny stosowanej w piśmie od narzeczy, mimo że przez długi jeszcze czas narzecza wpływały na teksty pisane. Jego zdaniem wartość tekstów pój. nych dla opisu narzeczy jest ograniczona ze względu na pisownię. Stwieida więc autor, że częstokroć nie można ustalić, ćzy chwiejność zapisów odzwicr-ciedla rzeczywiste różnice językowe, czy tylko pisowniane. Uznając znajomo* grafii staropolskiej za konieczną do formułowania wniosków o fonetyczną postaci substancji językowej, proponuje Kalina następującą periodyzację rozwoju grafii staropolskiej:

a)    pierwsza epoka - grafia prosta, polegająca na stosowaniu jednep przyjętego znaku na oznaczenie różnych polskich dźwięków, co wiąże się z wieloznacznością;

b)    druga epoka — grafia złożona, polegająca na stosowaniu kombinacji znaków do wyrażania tych pojedynczych głosek, które wcześniej nie miały indywidualnych symboli graficznych. Epokę tę charakteryzuje dowolność w kombinacji liter;

c)    trzecia epoka - zastąpienie grafii złożonej grafią prostą z modyfikacjami diakrytycznymi.

Podkreśla przy tym Kalina nieostrość cezur dzielących proces rozwoji grafii staropolskiej na epoki. Samą zaś periodyzację rozwoju grafii przeproś* dza w celu pomocniczym, dla uzasadnienia ujednolicenia pisowni stosowanej w dziele o historycznym rozwoju odmiany wyrazów czerpanych z zabytku* spisywanych wedle zmieniających się zwyczajów graficznych.

Na następnych 466 stronach brak sformułowań mogących być podstawą do odtworzenia poglądów periodyzacyjnych autora. Analiza obfitego matę- i., riału językowego z pewnością umożliwia dokonanie periodyzacji rozwoju fleksji polskiej (co dla Kaliny byłoby równoznaczne z periodyzacją dziejów języka polskiego), ale nie byłoby to odtwarzaniem postawy historiozoficznej autora omawianego dzieła. Zasługa periodyzacji rozwoju budowy poi- i skiego systemu językowego przypada późniejszym autorom gramatyk historycznych.

W zakończeniu prezentacji dzieła pod interesującym nas względem wypadł ■ stwierdzić, że wniosło ono do tradycji periodyzacyjnej następujące elementy:

-    istotny udział w umieszczeniu formy językowej w centrum badań jęty- , koznawczych;

-    ustalenie cezury początkowej dla odrębności polszczyzny na początki j, państwowości;

-    sformułowanie funkcjonującej dotąd periodyzacji grafii staropolskiej

/. 3. Tradycja period

Wniosła też on riziś w odniesienie polskiego. Był więc autorów idei pozrn jąc potrzeby ich dc same przez się. Pói probandi spoczywa pełniają ów obowią pomiędzy autorów byłoby to niczym r z zakresu filozofii p szechnił się pogląd, podporządkowuje : przy tym, że gdyby i J. Baudouina de Cc bo wcale nie tak mt

Ł 3. C. Pei

Periodyzacja A zyka narodowego ir. kumentowanych. Pc Wprawdzie uczony i procesu historyczno; lamach tu omawiane na jawnie w postać i powtórzona w spisi Właściwa period i miejsca języka poU się następująco:

a)    doba przedhls Charakterystyka : i

polskiego z prasłowiai głosowych. W związki Wiedzę o tej dobie re.

b)    pierwsza doba podokresow:

74

Ostatnie wydanie rc