SDC12906

72

Kształtowanie się tradycji badawa-

lę przestać być filologiem i — mimo braku dokumentacji - przyjąć, te j, wcześniej przodkowie nasi nauczyli się „skłaniać” inaczej niż słowiańscy pg. bratymcy.

Kolejny etap rozwojowy języka polskiego przedstawia A. Kalina jako fazę narastania zróżnicowania dialektalnego oraz coraz większego oddzielana się polszczyzny stosowanej w piśmie od narzeczy, mimo że przez długi jesz® czas narzecza wpływały na teksty pisane. Jego zdaniem wartość tekstów pój. nych dla opisu narzeczy jest ograniczona ze względu na pisownię. Siwienia więc autor, że częstokroć nie można ustalić, czy chwiejność zapisów odzwier-ciedla rzeczywiste różnice językowe, czy tylko pisowniane. Uznając znajomość grafii staropolskiej za konieczną do formułowania wniosków o fonetyczną postaci substancji językowej, proponuje Kalina następującą periodyzację rozwoju grafii staropolskiej:

a)    pierwsza epoka - grafia prosta, polegająca na stosowaniu jedoep przyjętego znaku na oznaczenie różnych polskich dźwięków, co wiąże się z wieloznacznością;

b)    druga epoka — grafia złożona, polegająca na stosowaniu kombinacji znaków do wyrażania tych pojedynczych głosek, które wcześniej nie miały indywidualnych symboli graficznych. Epokę tę charakteryzuje dowolność w kombinacji liter;

c)    trzecia epoka - zastąpienie grafii złożonej grafią prostą z modyfikacjami diakrytycznymi.

Podkreśla przy tym Kalina nieostrość cezur dzielących proces rozwoje grafii staropolskiej na epoki. Samą zaś pcriodyzację rozwoju grafii przeprowadza w celu pomocniczym, dla uzasadnienia ujednolicenia pisowni stosowanej w dziele o historycznym rozwoju odmiany wyrazów czerpanych z zabytków spisywanych wedle zmieniających się zwyczajów graficznych.

Na następnych 466 stronach brak sformułowań mogących być podstawą do odtworzenia poglądów periodyzacyjnych autora. Analiza obfitego materiału językowego z pewnością umożliwia dokonanie periodyzacji rozwoju fleksji polskiej (co dla Kaliny byłoby równoznaczne z periodyzacją dziejów języka polskiego), ale nie byłoby to odtwarzaniem postawy historiozoficznej autora omawianego dzieła. Zasługa periodyzacji rozwoju budowy poi- ; skiego systemu językowego przypada późniejszym autorom gramatyk historycznych.

W zakończeniu prezentacji dzieła pod interesującym nas względem wypadł ■ stwierdzić, że wniosło ono do tradycji periodyzacyjnej następujące elementy:

-    istotny udział w umieszczeniu formy językowej w centrum badań jęty- : koznawczych;

-    ustalenie cezury początkowej dla odrębności polszczyzny na początki fe państwowości;

-    sformułowanie funkcjonującej dotąd periodyzacji grafii staropolskiej-

I. 3. Tradycja perioa

Wniosła też on dziś w odniesienie polskiego. Był więc autorów idei pozna jąc potrzeby ich dc same przez się. PÓJ probandi spoczywa pełniają ów obowią pomiędzy autorów byłoby to niczym r z zakresu filozofii p szechnił się pogląd, podporządkowuje : przy tym, ze gdyty i J. Baudouina de Cc bo wcale nie tak mc

Ł 3. C. Pei

Periodyzacja A zyka narodowego tn kumentowanych. Pc Wprawdzie uczony i procesu historyczno; łamach tu omawiane na jawnie w postać i powtórzona w spisi Właściwa perioc i miejsca języka poU się następująco:

a)    doba przedhis

Charakterystyka : i polskiego z praslowini głosowych. W związki Wiedzę o lej dobie rei

b)    pierwsza doba podokresow:

74

Ostatnie wydanie zc