SDC12914

80

Kształtowanie się tradycji bada^

1.3. Tradycja periodyzacji dziejów j\

wyraźnych ramach tradycyjnej filologii. Wypada jeszcze tylko dodać, że pę^ gogiczno-narodowe treści są w wykładzie Baudouina de Courtenay nieobecny Może to zaskakiwać u nauczyciela, który kandydował do urzędu prezydent odrodzonego państwa.

Analiza periodyzacji wskazuje, że jej przedmiotem jest rozwój budo* języka, przy czym w odniesieniu do epok 7-10 chodzi o rozwój językoń uwarunkowany terytorialnie. Ta sama analiza nasuwa jednak podstawo** wątpliwość: dlaczego J. Baudouin de Courtenay uważał, że dokonuje peri* dyzacji dziejów języka polskiego? Przecież już same proporcje w liczbie okresów mówią, że aż dziesięć epok zostało wyróżnionych dla okresie »e miejsca języka polskiego wśród innych języków (najpierw indoeuropejskick następnie słowiańskich), a tylko dwie epoki obejmują dzieje polszczy®.' Niestety, te same proporcje panują w tekście wykładu. To chyba tłumacz; dostatecznie, dlaczego wykład Baudouina de Courtenay został prawie zopd nie zapomniany. Jedynym po nim śladem jest używanie przez Z. Klemensiewicza terminu wyobrażenie językowe, ale i ten termin pochodzi na gruncie polskim od A. Kaliny. Wspomniany zaś dylemat początku, przed którym staj: każdy autor całościowego wykładu, został rozwiązany w ten sposób, że <fc dziejów języka polskiego zostały włączone procesy, które o tysiąclecia wyprzedziły narodową wspólnotę komunikatywną Polaków. Powstaje zatai konstrukcja myślowa trudna do przyjęcia: język polski o tysiąclecia wyprzedza wyodrębnienie się narodu polskiego, jak by nie definiować pojęcia narodu.

A. Czasy przedpiśmienne⁸⁵ | a) pierwszy okres przedpiśmk XI w.)

Charakterystyka: zaszły procesji prasł. sonantów r. r\ L wokaliza metateza grup -or-, -ol-, -er-, -el-\m czalne przekształcenia w obrębie ki;

b) drugi okres przedpiśroienny Charakterystyka: stan zabytków! hytki). Stan w zakresie wokałizmu i ten okres. Kontrakcja. Iloczas i jeg cyjnymi. Wzdłużenie zastępcze. Zm sji - ze względu na brak materiału u na podstawie dedukcji.

B. Czasy piśmienne c) pierwszy okres piśmienny histi do połowy XVI w.) Charakterystyka: teksty ciągłe (; morfologii, składni i leksyki (niezna nie się fleksji imiennej). Ukształtow

1.3. E. Periodyzacja Stanisława Słońskiego

Periodyzacja S. Słońskiego będzie tu przedstawiona na podstawie Histcń języka polskiego w zarysie*¹ z 1934 roku. Sformułowana została jawnie w postaci tytułów większości rozdziałów książki i powtórzona w spisie treści. Jest wyjątkowo przejrzysta i przedstawia się tak, że po rozdziałach: I. Języki sb-wia/iskie i stanowisko wśród nich języka polskiego', II. Zmiany językowe, poprą*-ność językowa, błędy językowe; III. Prasłowiańska wspólnota językowa i język prasłowiański, omawiających „miejsce języka polskiego wśród innych słowińskich ’ oraz mechanizmy zmian językowych, następują rozdziały ściśle obejmujące czasy polskie.

** S. SlodskL Historia języka polskiego w zarysie, Lwdw-Wańzawa 1934. Książka jest pob-czcniem i rozwinięciem dwóch wocśniepzych szkiców. Jakie weszły do czterotomowe; NWi oPobce (Waisa** J931): Dzieje języka,polskiego i PocafM,piśmiennictwapahhewo (Aluwr zabytki językowe w, XU-XVj.

d)    drugi okres piśmienny historii połowy XVII w.) Charakterystyka: stan fleksji. Ks;

literackiego. Wpływ tycia politycznej chanowski - jego ogromne zasługi dla

e)    trzeci okres piśmienny historii, końca XVIII w.) Charakterystyka: upadek języka

Ostatnie zmiany fonetyczne. Zmiany

f)    czwarty okres historii języka p najnowsze)

Charakterystyka: odrodzenie język ków - atak na salonową klasyczność j< ków. zbliżenie języka poezji z mową cc barwność języka prozy i późniejsze jt Prusa, Orzeszkow ej. Wejście języka lud ta i Tetmajera. Prace nad pisownią.

** Okresy oznaczone wielkimi Hienimi są wj *krcgo występują tylko okresy oznaczone antoni