SDC12920

86    Kształtowanie się tradycji badawczą |

I. 3. G. Periodyzacja Zenona Klemensiewicza

Periodyzacja Z. Klemensiewicza pochodzi z dzielą Historia języka polskiego z r. 1%1^W. Wyróżnia autor dwie epoki: przedpiśmienną i piśmienną. Po piętnastostronicowym rozdziale Język polski wśród języków indoeuropej• skich^{1 2} omawiającym stan wyjściowy samodzielnego rozwoju polszczyzny, następuje krótki paragraf, rozpoczynający prezentację opisu epoki piśmiennej. Warto przytoczyć go w całości:

§16. Podział na doby.

O historii języka w ścisłym tego słowa znaczeniu można mówić dopiero od chwili ukazania \i< pierwszych pomników - źródeł językowych. Woystko bowiem, co orzeka się o pobieranie sprzed tego okresu, jest teoretyczną konstrukcją językoznawczą.

Epoka piśmienna zaczyna się w XII w. i uwa po dni dzień. W ciągu nimu minionych stuka wyodrębniają się okresy rozwojowe. Ich cezury trzeba wyznaczyć zc względu na: a) przeobra-2cniu w gramatycznym i leksykalnym systemie języka; b) działanie napędowych ul funkrjnan winią języka, jego czynnego i biernego uczestnictwa w życiu społeczeństwa.

Zauważmy jeszcze, że cezury nie mieszczą się w zwartym Jnujnym¹ odcinku czasu, ale rorat¹ goją się na nieco dłuższy okres, mają charakter jUefcoy". tzn ze na pograniczu dwu ustalonych cezurą okresów jest stadium przejściowe i mieszane, znamienne zagęoczamem się nowych. a zanikaniem starych jakości, które jednakże jakiś czas obok siebie istnieją, juz dlatego, te w tym samym czasowym wycinku współżyją ludzie trzech pokoleń. Datowanie penodyracyjm należy tedy przyjmować i tym zastrzeżeniem i w takim rozumieniu.

Rozwój języka przedstawimy w trzech dobach, staropolskiej, śrcdnśopotiuej. i nowapobkicj¹'

Została więc w przytoczonym paragrafie zademonstrowana w krótkiej formie postawa historiozoficzna autora Historii... Periodyzacja wymaga jeszcze wyznaczenia granic czasowych, co czyni Klemensiewicz w tytułach odpewneó-nich części swojego opisu przebiegu procesu historycznojęzykowego. Przy tym części - to zarazem tomy w wydaniu pierwszym. Jest Klemensiewicz konsekwentny i „historyczne" datowanie doby staropolskiej pojawia się dopiero w momencie przejścia do czasów dokumentowanych zabytkami. O początku doby staropolskiej pisze:

Umownie orwicra dobę staropobką rak 1136. w którym popici Innocent) II wysyła do aroN¹ kupa gmekuedskicpo Jakuba bulę ubapwcuąącą majętności orcybiskupstwa

To przytoczenie - przed podjęciem dalszej narracji - domaga się komentarza Ottów rzeczywistości Bulla gnieźnieńska nie pochodzi z 1136 r. Nawet jeśli jest

Li Tradycja

odpisem, a i tycznych -ti niadokume. jednak nicze dopodobniej w kategoryc wcześniejszy

Komplet

A.    Doba dolec

B.    Doba XVIII

C.    Doba

Sposób, u dopuszcza us w cytowanym dostępności d szczególnych kustroiucowej go ze sporą tn (■ piśmienny) kowego. Każcl wczychroiwu rozwojowych aawsiwa poi¹

Przedmiot wcfow jegop nony na plan

Weto Z. rówmez ekspc naukowej o di w okresie dysl

Treści ped omawianiu wa I lez składnio *cmaaktbwc

" Tcrmim 7. ^>W>7ką wkuianj *puy« raad/ialc

1

Z. lOcmcmkwKi.Nmonaj&kśpabkiąik Warszawa,L I (1961 j,L2(1965Xt3-/w¹ mortm (1972), wyd.2-Wanuwa 1974, wyd aajaowiar -|999 Możliwe jest jednak datowana wcześniejsze, ponieważ dzieło Klemensiewicza ma twoją wiosną historię, o aym informuje I Bojerowa w Przedmowie do wydania drugiego Poglądy peńodyacyjnc sformułował Klemens wfcz już w rozprawie Zagaibiiana i zahtietiia * Z. Klemensiewicz. Historia..., wyd. 2. i 31.

2

Ibidem.