SDC13413

Stanisław Dubisz

60

żyn syn Sicmowita (...) otrzyma! imię Miecsław (por. miecf - miotać), które na co dzień spicszczano jako Mieszek albo Mieszko jak Staszek od Stanisław, Staszek od Stoisław. Na chrzcie zaś przyjął imię chrześcijańskie „dostojne”, świętego frankońskiego Dagoberta, czyli skrócone Dago. Tym imieniem wypadało posłużyć się w dokumencie (najdawniejszym polskim) sporządzonym w jego kancelarii ok. r. 990 i wysłanym do Stolicy Apostolskiej. Dowiadujemy się o tym z dokumentu zwanego Dagome iudex [Prawo Dagoberta) Mieszka (Miecslawa) - St D.J, w którym opisane są granice państwa Mieszka I. Zwyczajem bowiem ówczesnym każdy władca chrześcijański był zobowiązany wysłać do Rzymu taki list hołdowniczy (zresztą było to politycznie bardzo ważne, aby zaliczać się do społeczności chrześcijańskiej -civitas Christiana). Dokument, niestety, nie zachował się w oryginale, tylko w odpisach, w rejestrach kardynała rzymskiego Dcusdedita z XI-XII w.²² Etymologicznie zatem imię Miecsław (—* Mieszko) pochodzi od psł. *metati, metti —* mesti ‘rzucać, miotać’ + psł. * stava ‘sława’.

W ciągu 200 lat panowania wczesnych Piastów dokonała się znaczna centralizacja władzy na obszarze ich powiększającego się sukcesywnie pro-topaństwa. Mieszka 1, który objął władzę ok. 950 r., historycy określają już jako księcia. Tytuł ten przysługiwał mu jako władcy państwa wchodzącego do chrześcijańskiej Europy. On sam. jak i jego przodkowie, określał się zapewne jako kniądz (<— kbtt&b <— germ. Kuning 'wódz, władca’), ponieważ forma ksiądz ‘władca, dostojnik świecki’ ukształtowała się dopiero w XII— -XIII w. (znaczenie ‘kapłan, dostojnik duchowny’ utrwaliło się dopiero w XV-XVI w.). Był on zwierzchnikiem nie tylko swego rodu i plemienia, ale również innych lechicko-pomorskich plemion, których ziemie sobie podporządkował. Politycznie zdecydowanie wykroczył poza terytorium swego pierwotnego regionu etniczno-dialektalncgo [zob. 3.2.; 3.3.1.].

Podjęcie przez Mieszka 1 decyzji o chrystianizacji świadczy o jego dojrzałości politycznej i dalekosiężnych planach umacniania i rozszerzania państwa. Chrześcijaństwo zapewniało mu skuteczną obronę ideologiczną przed ekspansją cesarstwa niemieckiego i państwa czeskiego, dodawało nowych motywacji jego państwowotwórczym planom, stawiało jego państwo na równi z innymi ukształtowanymi już w tej części Europy, a ponad protopaństwami plemiennymi (Połabian, Pomorzan, Bałtów), wreszcie - dodawało jego działaniom ccntralizacyjnym w sferze świeckiej aspekt religijny. Chrześcijański

²² S. Rospond, op. cit., s. 16-17.