skanuj0035

Procesy strzelców przy Murze Berlińskim

przeciw ludzkości. Można by tu dodać, że takie stanowisko znajdowało również odzwierciedlenie w wyrokach międzynarodowych trybunałów karnych tworzonych ad hoc., które stwierdzały, że »od Regulaminu Norymberskiego, status zwyczajowy zakazu zbrodni przeciwko ludzkości oraz przypisanie indywidualnej odpowiedzialności karnej za ich popełnienie nie były zasadniczo kwestionowane^

W każdym razie to, co jest istotne w rozstrzyganej przez nas sprawie, to fakt, że w momencie popełnienia czynów przypisywanych skarżącym zbrodnie przeciw ludzkości zostały już w sposób niepodważalny zakwalifikowane jako przestępstwa w międzynarodowym prawie zwyczajowym.

Jeśli chodzi o elementy zbrodni przeciwko ludzkości, można sięgnąć do Statutu Rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego, formułującego definicję tej zbrodni w rozumieniu prawa międzynarodowego oraz zawierającego wytyczne dla jej zastosowania w naszej sprawie. W art. 7 Statutu znajdujemy, co następuje:

»‘Zbrodnia przeciwko ludzkości' oznacza którykolwiek z następujących czynów, popełniony w ramach rozległego lub systematycznego, świadomego ataku skierowanego przeciwko ludności cywilnej:

(a) Zabójstwo (...)«.

W rozumieniu ustępu 1:

» (a) ‘Atak skierowany przeciwko ludności cywilnej' oznacza sposób działania, polegający na wielokrotnym dopuszczaniu się czynów opisanych w ustępie 1 skierowanych przeciwko ludności cywilnej, podjęty stosownie do lub dla wsparcia polityki państwowej lub organizacyjnej zakładającej dokonanie takiego ataku (...)«.

Ale nawet jeśli kierować by się tylko koncepcją »zbrodni przeciwko ludzkości wynikającą z Regulaminu Międzynarodowego Trybunału Wojskowego z Norymbergi — którego zasady zostały potwierdzone w Rezolucjach ONZ wymienionych powyżej — oraz rozpatrywać daną sprawę tylko poprzez odniesienie do minimalnych wymogów takiej koncepcji, w stopniu, w jakim odnoszą się one do faktów związanych z niniejszą sprawą, nie będziemy mieli trudności z wyciągnięciem wniosku, że działania, za które skarżący zostali skazani, bez wątpienia można zakwalifikować jako »zbrodnie przeciwko ludzkością najpoważniejsze w swej istocie. Wydaje się, że na »minimalną« treść tego przestępstwa składają się następujące elementy:

(a)    morderstwo;

(b)    popełnione przeciwko ludności cywilnej; oraz

(c)    systematyczne lub zorganizowane wprowadzanie w życie pewnej polityki.

Ostatni element wynika z kombinacji elementów (a) oraz (b).

W związku z przedstawionymi wyżej powodami uważam, że działania, za które skarżący zostali skazani, w czasie ich dokonania stanowiły przestępstwo karne nie tylko w rozumieniu krajowego prawa niemieckiego, lecz również w rozumieniu prawa międzynarodowego”.

Opinia indywidualna sędziego Zupancica

„Głosowałem za uznaniem, iż w danej sprawie prawo nie zostało naruszone, ponieważ uważam, że zastosowanie prawa karnego NRD przez sądy RFN było prawnie konsekwentne. Dla potrzeb art. 7 ust. 1 jest to wystarczające.

Podobnie zgadzam się, że art. 2 ust. 2 nie jest relewantny w tej sprawie, chociaż można go zastosować w innych wypadkach, gdzie ważąc na jednej szali prawa obywateli, a na drugiej usprawiedliwione i legalne aresztowanie, otrzymujemy odmienne wyniki (patrz, na przykład, moja odrębna opinia w sprawie Rehbock przeciwko Słowenii, wyrok z 28 listopada 2000 r.).

Ważne jest, by zrozumieć, że wyrok ten nie opiera się na art. 7 ust. 2 ani też na koncepcji »przestępstwa międzynarodowego« w rozumieniu art. 7 ust. 1.

Art. 7 ust. 2 stanowi wyjątek od reguły millum crimen, nulla poena sine lege praevia sformułowanej przez słynnego niemieckiego teoretyka prawa karnego Anselma von Feuerbacha. W późniejszym okresie Franz von Liszt utrzymywał, że gwarancje materialne zapisane w zasadzie legalizmu stanowią Magna Carta Libertatum oskarżonych w sprawach karnych. Tradycja ochrony materialnego prawa karnego sięga roku 1764 i klasycznej pracy Cezare’a Beccarii Dei delitti e delle pene (O przestępstwach i karach), która miała znaczny wpływ na całość kontynentalnej tradycji legalizmu w prawie karnym. Jest to tym ważniejsze, że, w odróżnieniu od anglosaskiego modelu prawnego, choć Magna Carta zawierała podobne postanowienia w paragrafie 39 (lex terrae),

203