skanuj0082

linie spoczynkowe, zwane również liniami frontu szczeliny zmęczeniowej. Ich pojawienie się jest wynikiem jak gdyby krótkotrwałego zatrzymania się dalszego wzrostu szczeliny w poprzedniej płaszczyźnie i jej przeskokiem do płaszczyzny sąsiedniej. Spowodowane jest to zahamowaniem rozwoju szczeliny po natrafieniu postępującego jej czoła na obszary materiału o lokalnie większej wytrzymałości. Końcowe położenie czoła szczeliny zmęczeniowej określone jest linią rozgraniczającą strefę zniszczenia zmęczeniowego od strefy zniszczenia doraźnego. Układ i kształt linii spoczynkowych pozwala na wyciągnięcie pewnych wniosków na temat rozwoju szczeliny zmęczeniowej oraz usytuowania miejsca zapoczątkowania złomu zmęczeniowego, tzn. jego ogniska.

Najnowsze badania, przy zastosowaniu specjalnych metod mikroskopii elektronowej, pozwoliły na wyodrębnienie w obszarze właściwego złomu zmęczeniowego prążków o układzie zbliżonym do układu linii spoczynkowych, z których każdy odpowiada jednemu cyklowi zmiennych naprężeń obciążających. Należy nadmienić, że obrazy przełomów zmęczeniowych mogą być bardzo zróżnicowane, mogą zawierać jedno lub więcej ognisk zmęczeniowych i w związku z tym mieć bardzo różnorodny układ linii spoczynkowych.

6.12. WYZNACZANIE WYTRZYMAŁOŚCI ZMĘCZENIOWEJ PRZY ZGINANIU OBUSTRONNYM - PRÓBA PRZYSPIESZONA {LEHRA) 6.12.1 Schemat maszyny do badań zmęczeniowych

Wyznaczanie wytrzymałości zmęczeniowej przy obustronnym zginaniu — w tym również metodą Lehra — odbywa się na specjalnych maszynach zmęczeniowych. Zasada działania takiej maszyny zostanie omówiona na przykładzie maszyny zmęczeniowej Schencka, przedstawionej na rys. 6.11.

Badana próbka / zamocowana jest w tulejach zaciskowych 2. Jej obciążenie regulowanymi co do wartości silami P (rys. 6.12) uzyskuje się za pomocą obciążnika Q (10) za pośrednictwem układu cięgien i dźwigni 8 oraz ruchomych łożysk wewnętrznych 3. Siły te tworzą wraz z reakcjami nieruchomych łożysk zewnętrznych 4 pary sił, wywołujące na całej długości środkowej części próbki czyste zginanie stałym momentem gnącym M_g = Pa (rys. 6.12). Odpowiadające temu momentowi ekstremalne wartości naprężeń określone są wzorem:

o

tnax

32 Pa ndl

MPa.

Zmiany obciążenia próbki odbywają się przez zmianę położenia obciążnika Q (10) na dźwigni 9, przy czym wymiary układu dźwigniowego są tak dobrane, że

105