skany2

109

V. Konkurencja w gospodarce rynkowej

Wykres 32. Krzywa popytu i utargu marginalnego w warunkach monopolu pełnego

W wyżej zamieszczonej tabeli (11) kolumna pierwsza i druga pokazują wielkość popytu rynkowego przy określonym poziomie cen. Z kolei kolumna czwarta pokazuje, jak w warunkach monopolu kształtuje się utarg marginalny. Na wykresie wyraźnie widać, iż krzywa utargu marginalnego Um położona jest poniżej krzywej popytu. W warunkach monopolu pełnego, podobnie jak w innych modelach konkurencji rynkowej, maksymalizacja zysku wymaga takiego poziomu produkcji, dla którego spełniony jest warunek równości kosztu krańcowego z przychodem krańcowym MC-MR. W firmie monopolistycznej krzywe kosztów kształtują się podobnie jak i w innych, zbliżone są także relacje między poszczególnymi rodzajami kosztów. Zatem, aby określić optymalną wielkość produkcji, trzeba wyznaczyć punkt zrównania utargu krańcowego z kosztem krańcowym, co zobrazowane zostało na wykresie 29.

Do jego wykonania przyjęliśmy założenie, iż funkcja popytu jest funkcją liniową i pokrywa się z krzywą utargu całkowitego, zaś krzywa utargu marginalnego jest położona niżej. Optymalny poziom produkcji firma monopolowa osiągnie wówczas, gdy MC = MR (na wykresie wyznacza go punkt przecięcia krzywych MC i MR). Optymalna wielkość produkcji będzie zatem równa q₀, a cena rynkowa jaką podyktuje monopolista - będzie równa p. W tych warunkach masa zysku jest równa polu wyznaczonemu przez punkty p, c, A, B.

Firma zmonopolizowana, podobnie jak i działająca na rynku konkurencji doskonałej, może nie zrealizować zysku ze sprzedaży. Tak będzie w przypadku, kiedy cena podyktowana przez monopol pozwoli na osiągnięcie utargu całkowitego, równego kosztom całkowitym. W pewnych warunkach również firma -monopolista może ustalić poziom produkcji, przy którym ponosić będzie stratę finansową. Trzeba jednak pamiętać o tym, że nadal może ona kontynuować produkcję, gdyż cena jest wyższa od przeciętnych kosztów zmiennych.