00373

Utopia miejsca

Utopie najbardziej klasyczne lub, mówiąc inaczej, utwory najczęściej i najpowszechniej określane jako utopie, były w większości utopiami miejsca - opisa-mi jakiegoś szczęśliwego „gdzieś”, jakiejś wspanialej # juriiśtrzeni... Wyspy na dalekich morzach, Księżyc i planety, świat podziemny i kraje unoszące się w powietrzu jak balony, Eldorado i Nipu, Nowhere i Ere-whon, nie znane nikomu zakątki świata - pomysłowość pisarzy wydaje się tu nieomal nieograniczona. Wiemy już zresztą, że sama etymologiamłowa .utopia wskazuje na,miejsce,(top<^), któregojiie,ma,.ewentu-alniema dobre miejsce.

Opisem takiego miejsca była książeczka ^Tomasza p More’a,l która dała nazwę gatunkowi i dostarczyła wielokrotnie powielanego wzorca. Podobny charakter miały także: Państwo Słońca T. Campanelli (1602), Opis Rzeczypospolitej Chrystianopolitańskiej XV. Andreae (1619), Nowa Atlantyda F. Bacona (1627), Tamten świat Cyrano de Bergeraca (1657), Podziemny świat A. Kir-chera (1662), Historia Sewarambów D. Veirasa (1678), Mikro megas Voltaire’a (1752), Przyczynek do podróży Bougainvilłe’a D. Diderota (1772), druga księga Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków I. Krasickiego (1776), Podróż do Ikarii E. Cabeta (1842), Freiland T. Hertzki (1889) oraz setki, jeśli nie tysiące, podob-

65