007(2)

6

II. Leki al-adrenomimetyczne - agoniści receptorów ai-adrenergicznych a) Leki do stosowania ogólnego

•    Fenylefryna (Phenylephrinum hydrochloricum; Neo-Syephrine)

•    Mefentermina (Wyamina)

•    Metoksamina (Vasoxyf)

•    Metaraminol (Levicor, Aramine)

•    Mitodryna

Mechanizm i efekty farmakologiczne:

W następstwie pobudzenia receptorów ai-adrenergicznych dochodzi do skurczu naczyń tętniczych, co prowadzi do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi.

Zastosowanie lecznicze:

Zastosowanie ogólne tych leków jest bardzo ograniczone i dotyczy: niedociśnienia tętniczego, czyli głównie takich stanów jak wstrząs i zapaść

b) Leki do stosowania miejscowego

•    Ksylometazolina (Aylometazolin; Xylogel; Otriven; Risaxyl [krople do nosa])

•    Nafazolina (Napahazolin; Rhinazin; [krople do nosa])

•    Tetryzolina (Starazolin; Visine [krople do oczu]; Tyzine [krople do nosa])

•    Tymazolina (Thymazen [krople do nosa])

•    Oksymetazolina (Oxalin; Resoxym [krople do nosa])

Stosowane są wyłącznie miejscowo na błonę śluzową przewodów nosowych i na spojówkę Mechanizm działania i efekty farmakologiczne: Powyższe sympatykomimetyki pobudzając receptor oti-adrenergiczny w naczyniach śluzówki, powodują ich obkurczenie czego następstwem jest: zmniejszenie przekrwienia i obrzęku błony śluzowej nosa co prowadzi do szybkiego usunięcie niedrożności przewodów nosowych (usunięcie objawu „zatkanego nosa”; działanie „udrażniające”). Nie zmniejszają wycieku z nosa.

Zastosowanie lecznicze:

Zapalenie nieżytowe nosa, zapalenie zatok, zapalenie spojówek, zapalenie nieżytowe gardła. Działania niepożądane: ryzyko wystąpienia tzw. polekowego nieżytu błony śluzowej nosa, które może prowadzić do zmian zanikowych w jej obrębie - to działanie jest spowodowane przez nadmierną i zbyt długą anemizację śluzówki. Przyczyną tego powikłania jest nadużywanie tych leków i/lub stosowanie ich powyżej bezpiecznego terminu. Leki tego typu nadają się tylko do krótkotrwałego stosowania (producenci niektórych preparatów zawierających powyższe leki podają, że ich stosowania powinno być ograniczone do kilku dni).

III. Selektywne leki Bi-adrenomimetvczne - selektywni agoniści receptorów pi-

adrenergicznych

•    Dobutamina (Dobutre:c)

Mechanizm działania i efekty farmakologiczne: poprzez pobudzenie receptora pi-adrenergicznego w sercu dobutamina wywołuje:

•    wzrost siły skurczu mięśnia sercowego (działanie intotropowo dodatnie)

•    zwiększenie liczby skurczów mięśnia sercowego (działanie chronotropowo dodatnie)

•    zwiększenie przewodnictwa i pobudliwości układu bodźcoprzewodzącego serca Następstwem powyższych działań jest wzrost ciśnienia krwi Zastosowanie lecznicze:

•    ostra niewydolność mięśnia sercowego

Bardzo krótki okres półtrwania w organizmie (mniej niż 2 minuty) sprawia, że lek należy podawać w ciągłym wlewie dożylnym poprzez pompę infuzyjną (z 5% glukozą). Długotrwałem leczenie niewydolności serca pl-agonistami jest niemożliwe ze względu na zmniejszanie się liczby receptorów pi-adrenergicznych w sercu w odpowiedzi na taką terapię. Powszechnie uważa się, że nie powimio się ich podawać dłużej niż 3 dni.

T. M.